Interpretacja indywidualna z dnia 23 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.387.2024.1.ICZ

Czy czynność polegająca na podwyższeniu kapitału zakładowego przez konwersję wierzytelności pożyczkowej na udziały, w wyniku której nastąpi wygaśnięcie długu z tytułu otrzymanej Pożyczki oraz podwyższenie jego kapitału zakładowego, podlega opodatkowaniu VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek ORD-IN o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy czynność polegająca na podwyższeniu kapitału zakładowego przez konwersję wierzytelności pożyczkowej na udziały, w wyniku której nastąpi wygaśnięcie długu z tytułu otrzymanej Pożyczki oraz podwyższenie jego kapitału zakładowego, podlega opodatkowaniu VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) sp. z o.o. (dalej: "Wnioskodawca" lub "Spółka") jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą na terenie Polski, podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych w Polsce. Jedynym udziałowcem Spółki jest obecnie (...) z siedzibą w (A) (dalej: "Udziałowiec"). Udziałowiec posiada status rezydenta podatkowego w (A). Udziałowiec nie posiada w Polsce zakładu w rozumieniu art. 4a pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wskazane wyżej okoliczności będą potwierdzone posiadanym przez Spółkę certyfikatem rezydencji podatkowej Udziałowca. Udziałowiec nie posiada również stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski na gruncie regulacji ustawy o podatku od towarów i usług. Udziałowiec udzielał w przeszłości Spółce finansowania w formie pożyczek pieniężnych (dalej jako "Pożyczki Udziałowca"). W chwili obecnej Udziałowiec i Spółka rozważają konwersję Pożyczek Udziałowca na kapitał zakładowy lub zapasowy Spółki. W praktyce wniesienie wkładu będzie miało formę umownego potracenia wierzytelności Udziałowca z tytułu Pożyczek Udziałowca z wierzytelnością Spółki o dokonanie przez Udziałowca wpłaty ceny emisyjnej na udziały (dalej: "Konwersja Pożyczek"). Wierzytelność Udziałowca z tytułu Pożyczek Udziałowca zostanie umorzona na skutek potrącenia.Udziały będą obejmowane przez Udziałowca po cenie wyższej od wartości nominalnej. Oznacza to, że cześć wkładu zwiększy kapitał zakładowy Spółki, natomiast część wartości wkładu - Pożyczek Udziałowca, przewyższająca wartość nominalną wydanych udziałów, zwiększy kapitał zapasowy Spółki. Uchwała podwyższająca kapitał zakładowy w Spółce będzie wskazywała na wartość podwyższanego kapitału zakładowego i zapasowego, których wartości wyrażone będą w złotówkach. Przedmiotem Konwersji Pożyczek nie będą również odsetki. Pożyczki nie były opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska. Wierzytelności z tytułu wskazanych pożyczek nie są przedawnione.

Pytanie:

Czy czynność polegająca na podwyższeniu kapitału zakładowego przez konwersję wierzytelności pożyczkowej na udziały, w wyniku której nastąpi wygaśnięcie długu z tytułu otrzymanej Pożyczki oraz podwyższenie jego kapitału zakładowego, podlega opodatkowaniu VAT?

Państwa stanowisko w sprawie:

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że czynność polegająca na podwyższeniu kapitału zakładowego przez konwersję wierzytelności pożyczkowej na udziały, w wyniku której nastąpi wygaśnięcie długu z tytułu otrzymanej Pożyczki oraz podwyższenie jego kapitału zakładowego nie podlega opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Towary, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy VAT, oznaczają rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego i nie może być uznana za rzecz, a tym samym, za towar na gruncie ustawy VAT. Idąc dalej, należy ustalić, czy podwyższenie kapitału zakładowego przez konwersję wierzytelności pożyczkowej na udziały może stanowić, na gruncie ustawy VAT, odpłatne świadczenie usług. Regulacje dotyczące przeniesienia/przelewu wierzytelności zawarte zostały w Kodeksie cywilnym. I tak, art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Z kolei, w świetle art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami. Przeniesienie wierzytelności z majątku cedenta do majątku cesjonariusza jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. Natomiast nabywca wierzytelności zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia w zamian za wierzytelność. W rezultacie, potencjalnie przelew wierzytelności może więc stanowić usługę podlegającą VAT w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT. Jednak w przypadku Wnioskodawcy, wierzytelność z tytułu Pożyczki (wraz z odsetkami) ma być przedmiotem wkładu niepieniężnego (aportu) na kapitał zakładowy, w zamian za udziały w podwyższonym kapitale zakładowym. Zatem, omawiana transakcja będzie polegać na wydaniu przez Wnioskodawcę własnych udziałów, w zamian za przeniesienie wierzytelności z tytułu Pożyczki. Nabywając własną wierzytelność nie świadczy się usługi, a wykonuje w tym zakresie prawo własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu.

W związku z tym, konwersja wierzytelności pożyczkowej na kapitał zakładowy w zamian za udziały nie będzie stanowić czynności podlegającej VAT. Jednocześnie, nastąpi dokonanie aportu wierzytelności z tytułu Pożyczki, za udziały. Aport to wkład na utworzenie lub powiększenie majątku spółki, który daje prawo do udziału w jej zyskach. Przedmiotem aportu mogą być zarówno pieniądze, jak i rzeczy lub prawa oraz umiejętności, kompetencje techniczne, czy zawodowe. Z wniesieniem aportu do spółki wnoszący aport otrzymuje określone prawa związane z uczestnictwem w spółce obejmującej aport, w tym w szczególności prawo do udziału w zysku. Aport, w zależności od tego, co stanowi jego przedmiot, może zostać uznany za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT lub pozostającą poza zakresem tego podatku. Skoro przedmiotem aportu będzie wierzytelność z tytułu Pożyczki. Jak wyżej wskazano, wierzytelność nie jest towarem na gruncie ustawy VAT, a zatem nie będzie mowy o dostawie towarów po stronie Spółki. Nie dojdzie również do świadczenia usług, gdyż konwersja wierzytelności jest jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (tj. z tytułu udzielenia Pożyczki). W rezultacie, aport wierzytelności pożyczkowej nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Powyższe konkluzje znajdują potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z 11 stycznia 2017 r., sygn. 1462-IPPP1.4512.978.2016.2.MP, interpretacji indywidualnej DKISz 18 kwietnia 2018 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4012.76.2018.I.MK.

Ocena stanowiska

Państwa stanowisko w sprawie jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Art. 2 pkt 22 ustawy stanowi, że :

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT:

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług, określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

W myśl art. 257 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 18 ze zm.)

Zgodnie z art. 260 ustawy Kodeks spółek handlowych:

Z powyższych regulacji wynika, że na pokrycie podwyższenia kapitału zakładowego powinny być wniesione wkłady pieniężne lub niepieniężne. Proces podwyższenia kapitału zakładowego obejmuje więc stronę formalną, jaką są czynności związane z podwyższeniem, w tym czynność prawna zmiany umowy spółki, jeżeli dochodzi do takiej zmiany, oraz czynność faktyczna w postaci wniesienia wkładów do spółki na podwyższenie kapitału zakładowego.

Przyczyny podwyższenia kapitału zakładowego mogą być bardzo różne. Począwszy od dokapitalizowania spółki, zwiększenia rozmiarów jej działalności, pokrycia strat, unowocześnienia spółki, zwiększenia jej zdolności kredytowej, może być następstwem umów między wspólnikami, utworzenia nowych miejsc pracy, uwiarygodnieniem przed kontrahentami, może być podjęte w celu uniknięcia likwidacji bądź upadłości itd.

Podwyższenie kapitału zakładowego może odbyć się albo przez wniesienie do spółki wkładów na podwyższony kapitał, albo w trybie art. 260 k.s.h. bez takich czynności (tzw. papierowe podwyższenie). Podwyższenie kapitału zakładowego może się odbyć przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów lub utworzenie nowych.

Z opisu sprawy wynika, że w chwili obecnej Udziałowiec i Państwo rozważają konwersję Pożyczek Udziałowca na kapitał zakładowy lub zapasowy Spółki. W praktyce wniesienie wkładu będzie miało formę umownego potracenia wierzytelności Udziałowca z tytułu Pożyczek Udziałowca z Państwa wierzytelnością o dokonanie przez Udziałowca wpłaty ceny emisyjnej na udziały - konwersja Pożyczek. Wierzytelność Udziałowca z tytułu Pożyczek Udziałowca zostanie umorzona na skutek potrącenia. Udziały będą obejmowane przez Udziałowca po cenie wyższej od wartości nominalnej. Oznacza to, że część wkładu zwiększy kapitał zakładowy Spółki, natomiast część wartości wkładu - Pożyczek Udziałowca, przewyższająca wartość nominalną wydanych udziałów, zwiększy kapitał zapasowy Spółki. Uchwała podwyższająca kapitał zakładowy w Spółce będzie wskazywała na wartość podwyższanego kapitału zakładowego i zapasowego, których wartości wyrażone będą w złotówkach.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia czy czynność polegająca na podwyższeniu kapitału zakładowego przez konwersję wierzytelności pożyczkowej na udziały, w wyniku której nastąpi wygaśnięcie długu z tytułu otrzymanej Pożyczki oraz podwyższenie jego kapitału zakładowego, podlega opodatkowaniu VAT.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy wyjaśnić, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jak wyjaśniono wyżej, wierzytelność jest prawem majątkowym i nie stanowi towaru w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy, tym samym czynności konwersji wierzytelności na udziały w Spółce nie należy rozpatrywać w kontekście dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy. Konwersja wierzytelności na udziały w Spółce jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. Konwersja posiadanych wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu.

W przedstawionym we wniosku zdarzeniu przyszłym mamy do czynienia z sytuacją, w której Wnioskodawca nabywa własny dług, co oznacza, że staje się równocześnie dłużnikiem i wierzycielem a zatem dochodzi do tzw. konfuzji, której skutkiem jest wygaśnięcie zobowiązania.

Biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy prawa oraz opis zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że czynność polegająca na podwyższeniu kapitału zakładowego przez konwersję wierzytelności pożyczkowej na udziały, w wyniku której nastąpi wygaśnięcie długu z tytułu otrzymanej Pożyczki oraz podwyższenie jego kapitału zakładowego nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT.

Tym samym Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...), (...).Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.