Wyrok NSA z dnia 9 lipca 2024 r., sygn. I OSK 246/23

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie: sędzia NSA Karol Kiczka sędzia del. WSA Maria Grzymisławska-Cybulska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 czerwca 2022 r., sygn. akt I SA/Wa 2597/21 w sprawie ze skargi S. M. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 sierpnia 2021 r. nr DAP-WN-727-31/2021/WWP w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji 1. uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 marca 2021 r. nr DAP-WPK-727-1-176/2020/KPu; 2. zasądza od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz S. M. kwotę 1120 (tysiąc sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia z dnia 14 czerwca 2022 r., sygn. akt I SA/Wa 2597/21 oddalił skargę S. M. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 sierpnia 2021 r. nr DAP-WN-727-31/2021/WWP w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

Uzasadniając wyrok Sąd pierwszej instancji wskazał, że stronami postępowania komunalizacyjnego są co do zasady wyłącznie Skarb Państwa – jako dotychczasowy właściciel nieruchomości i gmina – jako podmiot nabywający własność nieruchomości. Ich bowiem praw i obowiązków bezpośrednio dotyczą skutki decyzji komunalizacyjnej. Inne osoby, aby mogły uczestniczyć w postępowaniu komunalizacyjnym (mieć w nim przymiot strony), a więc również mogły skutecznie żądać weryfikacji ostatecznej decyzji komunalizacyjnej w trybie stwierdzenia jej nieważności, musiałyby wykazać, że w dacie komunalizacji (tj. w dniu 27 maja 1990 r.), to im, a nie Skarbowi Państwa, przysługiwał tytuł prawnorzeczowy do nieruchomości, który stałby na przeszkodzie komunalizacji. Podkreślono, że nie jest wystarczające samo powoływanie się na taki tytuł prawnorzeczowy, lecz konieczne jest jego udokumentowanie na dzień 27 maja 1990 r. Po analizie zebranej w sprawie dokumentacji Sąd pierwszej instancji podzielił ocenę organu nadzoru, że na dzień 27 maja 1990 r. skarżąca nie legitymowała się i nadal nie legitymuje - w odniesieniu do objętej komunalizacją działki ewid. nr [...]- tytułem prawnorzeczowym, który stałby na przeszkodzie jej komunalizacji. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, że zebrany materiał dowodowy potwierdza, że decyzją komunalizacyjną z 17 września 1991 r. objęto działkę nr [...], obręb [...]. Z karty inwentaryzacyjnej nr [...], będącej integralną częścią powyższej decyzji komunalizacyjnej wynika, że dla działki nr [...] jako księgę wieczystą wskazano Lwh 545, 666. Sąd pierwszej instancji wskazał, że analiza akt sprawy potwierdza ustalenie organu, że zawarte we wniosku skarżącej z 8 stycznia 2020 r. sformułowanie: "Zgodnie ze złożoną do akt sprawy dokumentacją geodezyjną tj. wykazu zmian parcelowych wynika, że część działki [...] stanowiły parcele gruntowe [...],[...] i [...] objęte LWH 666" obarczone jest błędem. Wskazano, że jak wynika z pisma Starosty Powiatowego w Chrzanowie z 24 czerwca 2020 r. w wykazie zmian parcelowych wykonawca wpisał pgr [...], a powinien był wpisać pgr [...]. Świadczy o tym wpisana powierzchnia 0.0698 ha, która to powierzchnia jest powierzchnią pgr [...]. Ponadto, w załączniku graficznym (obrysie ul. [...], to jest działki numer [...] (działka nr [...] z mapy w skali 1:2000) wykonawca operatu P.1203.2019.3061 wpisał [...] jako numer parceli. W archiwalnych rejestrach gruntów figurowały pgr [...]/1= 0.0392 ha i [...]/2= 1.0225 ha na mapie w skali 1:2880 w miejscu odległym od ul. [...]. Z ww. pisma Starosty wynika również, że działka numer [...] figurowała w rejestrach gruntów od 1985 r. (to jest od chwili zastąpienia operatu ewidencji gruntów opartego na katastrze austriackim, mapa w skali 1:2880, nową ewidencją gruntów, mapa w skali 1:2000), do 1998 r., gdy, po przeprowadzeniu ponownej modernizacji, w miejsce działki nr [...] wpisano działkę numer [...]. Ponadto, z pisma Starosty z 24 czerwca 2020 r. wynika, że w dacie 27 maja 1990 r. w ewidencji gruntów wpisano działkę nr [...] o powierzchni 0.99 ha (dr = 0.99 ha). Zapisana była ona w rejestrze gruntów numer [...], którego zapisy w pozycji "Osoba władająca gruntem" przedstawiono w załączonym do ww. pisma Starosty z 24 czerwca 2020 r. skanie rejestru gruntów. Dalej wskazano, że ze znajdującego się w aktach sprawy odpisu wykazu Lwh 666 gm, kat. Poręba Żegoty (przesłanego przez Sąd Rejonowy w Chrzanowie przy piśmie z 13 listopada 2020 r.) wynika, że nieruchomość położona w Porębie Żegoty, objęta wykazem hipotecznym Lwh 666 gm. kat. Poręba Żegoty składa się m. in. z działki: [...] - pastwisko. Własność tej nieruchomości wpisana jest na rzecz Skarbu Państwa w całości na podstawie zaświadczenia z 11 marca 1963 r., Nr Rol.V.U. 1/2/63 oraz odpisu orzeczenia Min. Rolnictwa U.R.Z-21/9/55 (na wniosek z 26 marca 1963 r., Nr 370/63 i 5 września 1963 r., nr 1078/63, na podstawie zaświadczenia z 11 marca 1963 r., Nr Rol.V.U.lf/2/63 oraz odpisu orzeczenia Min. Rolnictwa Nr U.R.Z 21/9/55 prawo własności w miejsce W. i A. F. wpisano na rzecz Skarbu Państwa. Wpisano dnia 13 września 1963 r.).