Interpretacja indywidualna z dnia 7 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.91.2024.2.PB

W zakresie skutków podatkowych umowy darowizny.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 3 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych umowy darowizny. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 2 sierpnia 2024 r. (wpływ 2 sierpnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W 2020 r. pożyczył Pan od ojca (...) zł. Pożyczka została zgłoszona do urzędu skarbowego na deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych PCC-3 oraz  z potwierdzeniem w postaci wyciągów bankowych.

Obecnie Pana ojciec planuje darować Panu pożyczone środki finansowe – w istocie będzie to darowizna ((...) zł/przekazana wcześniej jako pożyczka).

Decyzja o darowiźnie ma zapaść w 2024 r.

Pytania

Czy w takiej sytuacji jest konieczność zgłoszenia darowizny na formularzu SD-Z2 wraz  z potwierdzeniem przelewów z 2020 r.? Czy też w inny sposób powinien Pan poinformować Urząd Skarbowy np. poprzez złożenie korekty do formularza PCC-3?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, zmiana pożyczki na darowiznę nie wymaga zgłoszenia do Urzędu Skarbowego z uwagi na fakt, że pożyczka była w 2020 r. a decyzja o braku konieczności spłaty zapadła w 2024 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków  i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji darowizny, w związku z tym należy odwołać się do odpowiednich przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061).

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu  w postaci świadczenia wzajemnego. Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. W wyniku zawarcia umowy darowizny może dochodzić do określonych zmian w położeniu prawno-majątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że:

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują zatem szczególną formę dla umowy darowizny, umowa taka – pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy tylko wówczas, gdy darowizna została spełniona.

Artykuł 889 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, iż:

Nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

1) gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;

2) gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nie nabyte.

Zatem, daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. poz. 2060).

W myśl art. 4a ust. 3 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 4a ust. 4 omawianej ustawy:

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, żew 2020 r. pożyczył Pan od ojca (...) zł. Pożyczka została zgłoszona do urzędu skarbowego na deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych PCC-3 oraz z potwierdzeniem w postaci wyciągów bankowych. Obecnie Pana ojciec planuje darować Panu pożyczone środki finansowe – w istocie będzie to darowizna ((...) zł/przekazana wcześniej jako pożyczka).

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że planuje Pan ze swoim ojcem zawrzeć umowę darowizny. W efekcie dojdzie więc do nieodpłatnego zwolnienia z długu. W tej sytuacji zatem przyczyną nieodpłatnego zwolnienia z długu będzie causa donandi, bowiem zwolnienie z długu dokonane zostanie poprzez zawarcie umowy darowizny, w wyniku której zostanie Pan zwolniony z obowiązku zwrotu pożyczki. Przedmiotem tejże umowy będzie prawo majątkowe darczyńcy do żądania zwrotu pożyczonych środków pieniężnych.

Instytucja zwolnienia z długu została uregulowana w części ogólnej zobowiązań – art. 508 Kodeksu cywilnego; nie stanowi ona typu umowy. Jej kwalifikacja prawna zależy od przyczyny, dla której wierzyciel decyduje się umniejszyć swój majątek na korzyść dłużnika.

Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego:

Oznacza to, iż zwolnienie z długu jest czynnością dwustronną o charakterze rozporządzającym, zawartą między wierzycielem, a dłużnikiem.

Z prawnego punktu widzenia, przysporzenia dokonywane są w celu zwolnienia się z istniejącego zobowiązania (causa solvendi), dążenia do uzyskania świadczenia od drugiej strony (causa obligandi vel acquirendi) albo obdarowania (causa donandi). W zależności od przyczyny oraz woli stron umowy, zwolnienie z długu może być nieodpłatne albo odpłatne.

Najczęstszą przyczyną nieodpłatnego zwolnienia z długu jest causa donandi. W tych przypadkach zwolnienie z długu zostaje dokonane przez zawarcie umowy darowizny uregulowanej w przepisach art. 888 i następne Kodeksu cywilnego.

Jeżeli w istocie opisana we wniosku czynność cywilnoprawna dokonana zostanie w formie darowizny, to nabycie prawa majątkowego wynikającego z umowy pożyczki będzie podlegało – co do zasady – opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn z możliwością zastosowania zwolnienia z opodatkowania na podstawie zacytowanego art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli zostaną spełnione przewidziane tym przepisem warunki.

Zatem, aby mógł Pan skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, konieczne jest zgłoszenie nabycia prawa majątkowego do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na formularzu SD-Z2.

Podkreślić jednak należy, iż warunek udokumentowania dotyczy jedynie sytuacji, gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny są środki pieniężne. W przedmiotowej sprawie nie dojdzie natomiast do darowizny środków pieniężnych. Środki pieniężne zostały bowiem przekazane w 2020 r. tytułem umowy pożyczki. Obecnie przedmiotem planowanej darowizny będzie prawo majątkowe w postaci zwolnienia z długu. Jego wartość będzie w istocie stanowiła niespłacona pożyczka.

A więc dla spełnienia warunku koniecznego do zwolnienia nie wystąpi obowiązek udokumentowania nabycia – o którym to obowiązku mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Mając na uwadze powyższe informacje, nie można się zgodzić z Pana stanowiskiem, iż w niniejszej sprawie nie ma konieczności zgłoszenia darowizny na formularzu SD-Z2, ponieważ chcąc skorzystać z omawianego zwolnienia formularz taki powinien Pan złożyć.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).