Interpretacja indywidualna z dnia 19 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-3.4012.252.2024.2.MR
Opodatkowanie transakcji łańcuchowych oraz prawo do odliczenia.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów;
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu A – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów;
-nieprawidłowe – w zakresie uznania, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów;
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, w ramach Modelu A i Modelu B, Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo o obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki;
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu A, Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
6 maja 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 6 maja 2024 4. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:
-wskazania, czy w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE i Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów oraz
-wskazania, czy w przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE i Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu A i Modelu B, Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo o obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 lipca 2024 r. (wpływ 5 lipca 2024 r.).
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:
A
2)Zainteresowane niebędące stroną postępowania:
·B;
·C;
·D;
(...)
Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego
A (dalej jako: „Spółka”) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zarejestrowanym w Polsce. Spółka należy do Grupy (…) będącej m.in. dystrybutorem materiałów (…). Spółka prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży materiałów (…).
Spółka zawarła umowy dystrybucyjne z wybranymi podmiotami z Grupy (…), tj.:
•B (dalej jako: „Zainteresowany I” lub „Dystrybutor”),
•C (dalej jako: „Zainteresowany II” lub „Dystrybutor”),
•D (dalej jako: „Zainteresowany III” lub „Dystrybutor”),
dalej łącznie jako: „Spółki z Grupy” lub „Dystrybutorzy”.
W ramach złożonego wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej, Spółka występuje w charakterze zainteresowanego będącego stroną postępowania, natomiast Spółki z Grupy występują w roli zainteresowanych niebędących stroną postępowania (wszyscy dalej łącznie jako: „Wnioskodawcy”).
Zgodnie z zapisami umów dystrybucyjnych, Spółka dokonuje dostaw materiałów i akcesoriów (...) do danego Dystrybutora będącego w zależności od okoliczności Zainteresowanym I, II lub III, który oferuje je następnie klientowi końcowemu (dalej: „Nabywca”). Nabywca może być zlokalizowany zarówno na terytorium Polski, jak i poza nim.
W ramach prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej, zdarzają się transakcje, w ramach których Spółka dokonuje sprzedaży towarów na rzecz Dystrybutora, który następnie odsprzedaje przedmiotowe towary Nabywcy, przy czym transport tych towarów następuje w ramach transakcji łańcuchowej, zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361; dalej: „ustawa o VAT”), tj. bezpośrednio od Spółki do Nabywcy zlokalizowanego poza terytorium Polski (dalej: „Międzynarodowe transakcje łańcuchowe”).
W ramach przedmiotowych transakcji, towary mogą być przedmiotem transportu do innego kraju członkowskiego UE (dalej: „Międzynarodowe transakcje łańcuchowe UE”) lub do kraju trzeciego (dalej: „Międzynarodowe transakcje łańcuchowe poza UE”)
Sposób organizacji transportu
W zakresie sposobu organizacji transportu w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych należy wskazać, że dla dostaw dokonywanych przez Spółkę na rzecz Dystrybutora każdorazowo stosowane są warunki Incoterms EXW. Jednocześnie, dla dostaw dokonywanych przez Dystrybutora na rzecz Nabywcy, ustalone warunki dostawy każdorazowo przewidują, że to Dystrybutor zobowiązany jest do dostarczenia towaru do określonego miejsca poza terytorium Polski, przy czym możliwe są dwie sytuacje:
• w ramach Modelu A dostawy realizowane są w oparciu o ustalone warunki Incoterms z grupy C.
• w ramach Modelu B dostawy realizowane są w oparciu o ustalone warunki Incoterms z grupy D.
Tym samym, zgodnie z ustaleniami stron, każdorazowo Dystrybutor, tj. drugi podmiot w ramach łańcucha dostaw jest zobowiązany do zapewnienia, że towar zostanie przetransportowany z Polski do odpowiedniego państwa na terytorium Unii Europejskiej lub poza nią. Zgodnie bowiem z przyjętymi warunkami Incoterms:
• po postawieniu przez Spółkę towarów do dyspozycji Dystrybutora w oznaczonym miejscu (magazynie Spółki lub innym magazynie na terytorium Polski), Spółka nie jest zobligowana do wykonania dalszych czynności (zgodnie z przyjętymi warunkami EXW). Mając na uwadze powyższe, prawo do rozporządzania towarami jak właściciel przenoszone jest ze Spółki na Dystrybutora każdorazowo w momencie odbioru towarów z magazynu wskazanego przez Spółkę na terytorium Polski.
• Dystrybutor jest zobowiązany wobec swojego klienta (Nabywcy) do dostarczenia towaru do określonego miejsca poza terytorium Polski zgodnie z przyjętymi warunkami dostaw (przykładowo z grupy C lub D Incoterms). Dystrybutor posiada przy tym swobodę w zakresie wyboru przewoźnika/podmiotu zarządzającego procesem logistycznym na jego rzecz – zgodnie z wewnętrznymi procedurami i standardami kontroli transportu obowiązującymi w Grupie.
Zgodnie z ustaleniami pomiędzy Spółką a Dystrybutorem, mając także na względzie ustalenia Dystrybutora z Nabywcami, w przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych, Dystrybutor jako podmiot odpowiedzialny za organizację transportu jest obowiązany m.in. do:
•wyboru przewoźnika i ustalenia z nim daty i miejsca wywozu towarów,
•ustalenia szczegółów oraz warunków transportu z przewoźnikiem, w tym potwierdzenia dostępności towarów i ich gotowości do odbioru oraz ilości przewożonych towarów,
•należytego dostarczenia towarów do miejsca docelowego, w tym do bieżącego nadzoru i kontroli nad prawidłowym wykonaniem usługi transportu do miejsca docelowego.
•bezpośredniego kontaktu z przewoźnikiem przed, w trakcie i ewentualnie po dostarczeniu towarów.
Jednocześnie, to Dystrybutor ponosi ryzyka ewentualnej utraty lub zniszczenia towarów w trakcie transportu.
Podzlecenie transportu Spółce przez Dystrybutora
Spółka wraz z Dystrybutorami rozważają wdrożenie rozwiązania umożliwiającego Dystrybutorom podzlecenie realizacji usługi transportowej Spółce. W takim przypadku Spółka będzie świadczyła usługi transportowe działając we własnym imieniu, ale na rzecz danego Dystrybutora, będącego w zależności od przypadku Zainteresowanym I, II lub III. Spółka ma/będzie miała możliwość realizacji przedmiotowej usługi w oparciu o własne środki transportu lub w oparciu o wybranego przez siebie przewoźnika.
W konsekwencji, w przypadku przekazania zlecenia na wykonanie usługi transportowej Spółce, Dystrybutor wskaże wszelkie niezbędne dane do zrealizowania tej usługi przez Spółkę, natomiast Spółka jako podwykonawca danej usługi będzie dokonywać czynności takich jak m.in.:
• wybór przewoźnika (lub użycie własnych środków transportu),
• dokonywanie ustaleń niezbędnych dla realizacji transportu (w tym m.in. potwierdzenie dostępność towarów i ich gotowości do odbioru, uzgodnienie terminu i miejsca odbioru towarów, dokonanie ustaleń w zakresie rozmiaru, opakowania i ilości przewożonych towarów).
Ponadto, z uwagi na to, iż Spółka będzie działała w tym zakresie jako podwykonawca wobec Dystrybutora, to Spółka będzie podejmowała bezpośredni kontakt z przewoźnikiem mający na celu m.in. potwierdzenie statusu transportowanych towarów.
Należy mieć na względzie, iż Spółka – jako podmiot świadczący usługę transportową na rzecz Dystrybutora – będzie ponosiła wobec niego odpowiedzialność kontraktową za właściwe zrealizowanie usługi transportowej. Zatem w przypadku wystąpienia sytuacji nietypowych, związanych przykładowo z problemami dotyczącymi sytuacji awaryjnych czy uszkodzeniem towarów w trakcie transportu lub wypadków komunikacyjnych, Dystrybutor będzie miał prawo zgłoszenia odpowiednich roszczeń do Spółki (Spółka natomiast będzie miała prawo zgłoszenia analogicznych roszczeń przewoźnikowi działającemu na rzecz Spółki). Odpowiedzialność przewoźnika wobec Spółki – a tym samym Spółki wobec danego Dystrybutora – ograniczona będzie w tym zakresie wyłącznie do kwestii dotyczących należytej realizacji usługi transportowej.
Dodatkowo, Spółka wskazuje, iż każdorazowo:
• W przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych zarówno Spółka jak i dany Dystrybutor będący w zależności od okoliczności Zainteresowanym I, II lub III posługują się/będą posługiwać się numerem identyfikacji podatkowej nadanym na terytorium Polski.
• Transport towarów od Spółki do Nabywcy jest nieprzerwany oraz w jego trakcie w odniesieniu do towarów będących przedmiotem wniosku nie są/nie będą wykonywane jakiekolwiek czynności mające wpływ na przerwanie łańcucha dostaw.
• W przypadku wywozu towarów poza UE, Dystrybutor będący podmiotem odpowiedzialnym za organizację transportu jest/będzie zobowiązany do dokonania odprawy celnej eksportowej – również działając za pośrednictwem agencji celnej.
Uzupełnienie opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego
Jak wskazano we Wniosku, w zakresie sposobu organizacji transportu w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych należy wskazać, że dla dostaw dokonywanych przez Spółkę na rzecz Dystrybutora każdorazowo stosowane są warunki Incoterms EXW. Jednocześnie, dla dostaw dokonywanych przez Dystrybutora na rzecz Nabywcy, ustalone warunki dostawy każdorazowo przewidują, że to Dystrybutor zobowiązany jest do dostarczenia towaru do określonego miejsca poza terytorium Polski, przy czym:
•w ramach Modelu A dostawy realizowane są w oparciu o ustalone warunki Incoterms z grupy C.
•w ramach Modelu B dostawy realizowane są w oparciu o ustalone warunki Incoterms z grupy D.
Zgodnie z opracowaniem Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu w zakresie ryzyka i odpowiedzialności w ramach poszczególnych zasad Incoterms:
• grupa C (Main Carriage Paid) dotyczy zasadniczo sytuacji, w których sprzedający ponosi koszty transportu, jak również jest zobowiązany do wykonania odprawy eksportowej, natomiast ryzyko zostaje przeniesione na kupującego już w momencie nadania towaru. Wszelkie dodatkowe, wynikłe po załadunku koszty związane z transportem oraz innymi zdarzeniami obciążają kupującego;
• grupa D (Arrival) dotyczy zasadniczo sytuacji, w których sprzedający jest zobowiązany do dostarczenia towaru do określonego miejsca ponosząc całość kosztów i ryzyk związanych z dostarczeniem towaru do kupującego.
Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej reguły Incoterms odnoszące się m.in. do momentu przeniesienia ryzyk związanych z towarem, Spółka wyjaśnia, iż w ramach wskazanego we Wniosku Modelu A – tj. obejmującego warunki dostaw z grupy C pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą – przeniesienie ryzyk dotyczących sprzedawanych towarów (prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel) między Dystrybutorem a Nabywcą ma/będzie miało miejsce już w momencie nadania towaru, tj. na terytorium Polski.
Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej reguły Incoterms odnoszące się m.in. do momentu przeniesienia ryzyk związanych z towarem, Spółka wyjaśnia, iż w ramach wskazanego we Wniosku Modelu B – tj. obejmującego warunki dostaw z grupy D pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą – przeniesienie ryzyk dotyczących sprzedawanych towarów (prawa do rozporządzania towarem jak właściciel) między Dystrybutorem a Nabywcą ma/będzie miało miejsce w momencie dostarczenia towaru do Nabywcy, tj. na terytorium państwa Nabywcy – odpowiednio innego niż Polska kraju członkowskiego UE lub kraju trzeciego.
Pytania
1.Czy w ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy o VAT – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów?
2.Czy w ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy o VAT – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów?
3.Czy w ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, należy uznać, że – Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki?
4.Czy w ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 2, należy uznać, że – Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki?
Państwa stanowisko w sprawie
Wnioskodawcy stoją na stanowisku, że:
• W ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy o VAT – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów.
• W ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy o VAT – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów.
• W ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki bowiem transakcje te stanowić będą lokalne dostawy towarów.
• W ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki bowiem transakcje te stanowić będą lokalne dostawy towarów.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawców
1.Interes prawny Wnioskodawców występujących z wnioskiem wspólnym o wydanie interpretacji indywidualnej
Przed przystąpieniem do przedstawienia szczegółowego uzasadnienia stanowiska Wnioskodawców w zakresie poszczególnych zagadnień objętych wnioskiem, Wnioskodawcy chcieliby zwrócić uwagę, że odpowiedzi Organu na pytania postawione we wniosku wpływać będą na sytuację prawnopodatkową zarówno Spółki, jak i Zainteresowanego I, II i III.
Z perspektywy Spółki pozyskanie stanowiska Organu w analizowanej sprawie dotyczyć będzie prawidłowego rozpoznania obowiązków tego podmiotu w zakresie VAT wynikających z rozliczenia tzw. „transakcji nieruchomej” opodatkowanej VAT, tym samym koniecznością wykazania VAT należnego.
Natomiast, w odniesieniu do Zaineresowanych I, II i III, pozyskanie stanowiska Organu w przedmiocie kwalifikacji prawnopodatkowej zaistniałego stanu faktycznego dotyczyć będzie prawa do odliczenia VAT naliczonego z tytułu dokonanych przez te podmioty nabyć towarów od Spółki.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawców zagadnienia podzlecenia transportu towarów Spółce oraz określenia dostawy ruchomej (dostawy, której należy przyporządkować wysyłkę / transport), dotyczą bezpośrednio sfery praw i obowiązków podatkowych /uprawnień wszystkich Wnioskodawców (tj. Spółki jak i Zainteresowanych I, II i III). W konsekwencji wszyscy Wnioskodawcy mają interes prawny, uzasadniony określoną normą materialnego prawa podatkowego w uzyskaniu wnioskowanej interpretacji.
2.Przepisy ustawy o VAT
Spółka wskazuje, iż zgodnie z:
• art. 22 ust. 2 ustawy o VAT „W przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie”;
• art. 22 ust. 2a ustawy o VAT „W przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego przez nabywcę, który dokonuje również ich dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej do tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towarów należy przyporządkować jego dostawie;
• art. 22 ust. 2b ustawy o VAT „W przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego, wysyłka lub transport tych towarów są przyporządkowane wyłącznie dostawie dokonanej do podmiotu pośredniczącego”;
• art. 22 ust. 2c ustawy o VAT „W przypadku, gdy podmiot pośredniczący przekazał swojemu dostawcy numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie dostawie dokonanej przez ten podmiot”;
• art. 22 ust. 2d ustawy o VAT „Przez podmiot pośredniczący, o którym mowa w ust. 2b i 2c, rozumie się innego niż pierwszy w kolejności dostawcę towarów, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz”;
• art. 22 ust. 2e ustawy o VAT „W przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego albo z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego przez:
1)pierwszego dostawcę – wysyłkę lub transport przyporządkowuje się jego dostawie;
2)ostatniego nabywcę – wysyłkę lub transport przyporządkowuje się dostawie dokonanej do tego nabywcy”;
• art. 22 ust. 3 ustawy o VAT „W przypadkach, o których mowa w ust. 2-2c i 2e, dostawę towarów, która:
1)poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
2)następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów”.
Mając na uwadze powyższe regulacje, w celu określenia konsekwencji podatkowych na gruncie VAT występujących w ramach tzw. transakcjach łańcuchowych – w tym w szczególności w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych, przedstawionych w ramach niniejszego stanu faktycznego – w pierwszej kolejności konieczne jest określenie:
• przez który podmiot towar jest wysyłany lub transportowany (tj. który z podmiotów biorących udział w łańcuchu dostaw jest odpowiedzialny za organizację transportu), a następnie
• której dostawie należy przyporządkować wysyłkę lub transport.
3.Określenie podmiotu odpowiedzialnego za organizację transportu
3.1.Szczegółowe uzasadnienie stanowiska Wnioskodawców
Przekładając powyższe regulacje ustawy o VAT (przytoczone w pkt 2 powyżej) na stan faktyczny/zdarzenie przyszłe przedstawione w ramach złożonego wniosku, Spółka wskazuje na tezy płynące z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”), który przykładowo w wyroku z 16 grudnia 2010 r. w sprawie C-430/09 (Euro Tyre Holding BV) stwierdził, że: „(…) jeżeli towar jest przedmiotem dwóch następujących po sobie dostaw między różnymi podatnikami, działającymi w takim charakterze, ale jednocześnie jest przedmiotem tylko jednego transportu wewnątrzwspólnotowego, ustalenie czynności, której należy przypisać ten transport, tj. pierwszej lub drugiej dostawy (…) następuje w świetle całościowej oceny wszystkich okoliczności sprawy w celu ustalenia, która z tych dwóch dostaw spełnia wszystkie przesłanki związane z dostawą wewnątrzwspólnotową”.
W tym miejscu Spółka podkreśla, iż kwestia ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za organizację transportu w łańcuchu dostaw była wielokrotnie przedmiotem analizy w wydawanych interpretacjach przepisów prawa podatkowego. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 października 2016 r., sygn. 1462-IPPP3.4512.659.2016.1.RM, organ wskazał, iż „dla ustalenia, który z podmiotów jest odpowiedzialny za wysyłkę lub transport kluczową okolicznością jest to, który podmiot rzeczywiście jest odpowiedzialny za techniczne i organizacyjne aspekty związane z organizacją oraz wysyłką towarów. Bez wpływu na powyższe pozostaje fakt kto jest obciążony kosztami transportu. W efekcie tylko ta dostawa, do której przyporządkowany jest transport będzie miała charakter międzynarodowy”.
W tym miejscu Spółka podkreśla, iż w ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego to Dystrybutor jako drugi podmiot w łańcuchu dostaw, jest/będzie co do zasady odpowiedzialny za organizację transportu towarów. Co więcej, nawet w sytuacji podzlecenia Spółce transportu towarów, to na Dystrybutorze ciążyć będą zasadnicze obowiązki związane z organizacją podzleconego transportu. Zgodnie bowiem z ustaleniami stron, nawet w przypadku przeniesienia na Spółkę części obowiązków związanych z przedmiotowym transportem to Dystrybutor jest/będzie zobowiązany do:
•dostarczenia towaru do określonego miejsca, tj. należytego wykonania usługi transportu do miejsca docelowego;
•ponoszenia odpowiedzialności za transportowane towary;
•dokonania wyboru (tj. wskazania) podmiotu realizującego daną usługę transportową w charakterze podwykonawcy – w analizowanym wypadku Spółki;
•złożenia i przekazania przewoźnikowi – w analizowanym wypadku Spółce – zlecenia przewozowego obejmującego daną partię towarów;
•przekazania przewoźnikowi (Spółce) wszelkich niezbędnych danych do zrealizowania usługi transportowej.
W tym miejscu należy podkreślić, iż w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej, Spółka będzie działała w charakterze zewnętrznego przewoźnika, w szczególności przedmiotowa usługa realizowana będzie niezależnie od dokonanej uprzednio przez Spółkę dostawy towarów na rzecz Dystrybutora. Jak wskazano bowiem w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, prawo do rozporządzania towarami jak właściciel zostaje przeniesione ze Spółki na Dystrybutora na terytorium Polski, tym samym dokonując przewozu przedmiotowych towarów, Spółka nie będzie posiadała prawa do rozporządzania nimi jak właściciel (prawo to przysługuje/będzie przysługiwało wyłącznie Dystrybutorowi).
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, w ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy o VAT – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych – towary są/będą transportowane przez Dystrybutora (tj. że Dystrybutor będący w zależności od okoliczności Zainteresowanym I, II lub III jest podmiotem organizującym transport).
3.2. Stanowiska organu podatkowego przedstawione w ramach wydanych interpretacji indywidualnych
Powyższe stanowisko Wnioskodawców znajduje odzwierciedlenie w wydanych interpretacjach indywidualnych przykładowo:
• w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: jako „DKIS” lub „Organ”) z 18 marca 2021 r., znak 0112-KDIL1-3.4012.21.2021.1.JK, dotyczącej analogicznego stanu faktycznego, gdzie Nabywca podzlecał Spółce organizację transportu, DKIS wskazał, iż „w ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że we wszystkich modelach (Modele I-III), w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej, towary są/będą transportowane przez Nabywcę (tj. Nabywca jest/będzie podmiotem organizującym transport)”;
• w interpretacji DKIS z 2 września 2022 r., znak 0111-KDIB3-3.4012.261.2022.2.JS, dotyczącej podobnego stanu faktycznego, gdzie wnioskodawca jako drugi podmiot w łańcuchu zlecał zainteresowanemu – pierwszemu podmiotowi w łańcuchu dostaw – organizację transportu wskazał, iż: „w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Zainteresowany będzie wprawdzie dokonywał czynności związanych z organizacją tego transportu, ale nie będzie działał na własną rzecz – tylko na rzecz i na zlecenie Wnioskodawcy, który jest odpowiedzialny za organizację transportu towarów, na podstawie odrębnej umowy między tymi podmiotami i za odrębnym wynagrodzeniem. Tym samym, w ocenie Organu, Wnioskodawca powinien być uznany za podmiot, który wysyła lub transportuje towary, o którym mowa w art. 22 ust. 2a ustawy o VAT w ramach Struktur 1-3 opisanych we wniosku”;
• w interpretacji DKIS z 18 listopada 2022 r., znak 0111-KDIB3-3.4012.464.2022.2.WR. dotyczącej podobnego stanu faktycznego, gdzie wnioskodawca jako drugi podmiot w ramach łańcucha dostaw, będący organizatorem transportu zlecał szereg funkcji logistycznych na podstawie umowy o świadczenie usług zarządzania logistyką drogową pierwszemu podmiotowi łańcucha – spółce matce, Organ wskazał, że: „Transport będzie organizowany przez Państwa Spółkę. Co prawda szereg czynności w zakresie logistyki będzie wykonywała Spółka Matka, lecz będzie to wykonywała w Państwa imieniu. Ponadto w Państwa gestii będą czynności związane z faktyczną realizacją transportu. Zatem to Państwa Spółkę należy uznać za organizatorów transportu”.
4.Przyporządkowanie transportu do właściwej dostawy w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych
4.1.Regulacje ustawy o VAT
Mając na uwadze powyższe, w analizowanej sytuacji, w ocenie Spółki, zastosowanie znajdą regulacje art. 22 ust. 2a-2c ustawy o VAT. Zgodnie bowiem z przedmiotowymi przepisami:
• w przypadku towarów, które są transportowane z Polski na terytorium państwa trzeciego (Międzynarodowe transakcje łańcuchowe poza UE) przez nabywcę, który dokonuje również ich dostawy (Dystrybutor), przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej do tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towarów należy przyporządkować jego dostawie;
• w przypadku towarów, które są transportowane z Polski na terytorium innego państwa członkowskiego (Międzynarodowe transakcje łańcuchowe UE), wysyłka lub transport tych towarów są przyporządkowane wyłącznie dostawie dokonanej do podmiotu pośredniczącego (dotyczy sytuacji, w których transport jest organizowany przez podmiot pośredniczący – zgodnie z definicją wskazaną w ust. 2d analizowanego przepisu).
Mając natomiast na uwadze treść przytoczonego powyżej art. 22 ust. 2d ustawy o VAT, w ramach analizowanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego za podmiot pośredniczący należy uznać Dystrybutora jako podmiot odpowiedzialny za organizację transportu.
W tym miejscu Wnioskodawcy wskazują na wyjątek od wskazanych powyżej zasad ogólnych zawarty w art. 22 ust. 2c ustawy o VAT, zgodnie z którym, w przypadku, gdy podmiot pośredniczący przekazał swojemu dostawcy numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie dostawie dokonanej przez ten podmiot.
Przedmiotowa szczegółowa zasada przypisania transportu towarów w ramach wewnątrzwspólnotowych transakcji łańcuchowych znajduje zastosowanie, gdy podmiot pośredniczący (tu: Dystrybutor) jest zarejestrowany dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych w państwie członkowskim, z którego towary są wysyłane lub transportowane, i przekazał swojemu dostawcy ten numer w ramach realizacji dostawy towaru (tak jak ma to miejsce w analizowanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym).
4.2. Dostawy na rzecz Nabywcy zlokalizowanego na terytorium państwa trzeciego (Międzynarodowe transakcje łańcuchowe poza UE)
Jak zostało wskazane powyżej, zasady opodatkowania VAT w sytuacji Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE reguluje w szczególności przytoczony na wstępie art. 22 ust. 2a ustawy o VAT (który dotyczy sytuacji, kiedy towar jest wysyłany (transportowany) przez nabywcę dokonującego również jego dostawy, czyli podmiot, który jednocześnie kupuje i sprzedaje ten sam towar – w rozpatrywanej sprawie podmiotem tym jest/będzie Dystrybutor). W takiej sytuacji regulacje ustawy o VAT wskazują, że transport przyporządkowany jest dostawie realizowanej dla tego właśnie nabywcy, chyba, że z warunków dostawy wynika, że transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez tego nabywcę. Tym samym, dla celów określenia konsekwencji na gruncie VAT, w pierwszej kolejności konieczne jest ustalenie, czy z warunków dostawy wynika, że transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora.
Przez warunki, do których odnoszą się regulacje ustawy o VAT, należy rozumieć zasadniczo reguły Incoterms przyjęte dla celów danej transakcji oraz wszelkie szczegóły dotyczące realizowanych transakcji, w tym określenie momentu, w którym następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel pomiędzy stronami transakcji (w tym w szczególności pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą).
Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie TSUE, przykładowo w:
• wyroku wydanym w sprawie C-245/04 EMAG, gdzie TSUE wskazał, że:„nawet jeśli dwie następujące po sobie dostawy skutkują tylko jednym przemieszczeniem towarów, to należy uznać, że nastąpiły one jedna po drugiej. W rzeczywistości pośredni nabywca może przenieść na drugiego nabywcę prawo do rozporządzania towarem jak właściciel dopiero wtedy, gdy otrzymał je wcześniej od pierwszego sprzedawcy, a zatem druga dostawa może mieć miejsce dopiero wtedy, gdy zrealizowana zostanie pierwsza dostawa”;
• wyroku w sprawie C-430/09 Euro Tyre, w którym TSUE wskazał, że w sytuacji, gdy towar jest wysyłany lub transportowany od pierwszego dostawcy do ostatecznego nabywcy przez podmiot pośredniczący, dla oceny, która transakcja wiąże się z wysyłką lub transportem towarów, istotne jest określenie, gdzie podmiot pośredniczący przenosi prawo do rozporządzania towarem jak właściciel na tego ostatecznego nabywcę;
• w wyroku w sprawie C-587/10 VSTR, TSUE wskazał, że „w sytuacji, w której drugie przeniesienie tego prawa, czyli druga dostawa, miało miejsce przed transportem, transport ten nie może zostać przypisany pierwszej dostawie na rzecz pierwszego nabywcy”.
Mając na uwadze przedstawione powyżej stanowiska TSUE, w celu określenia transakcji ruchomej należy wziąć pod uwagę zarówno kwestię organizacji transportu, jak również miejsce, w którym następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel pomiędzy poszczególnymi uczestnikami transakcji.
W tym miejscu Spółka nadmienia, iż o ile przytoczone powyżej wyroki dotyczą transakcji łańcuchowych, w ramach których realizowana jest wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, to przedstawione przez TSUE zasady przyporządkowania transportu należy stosować również w odniesieniu do transakcji dotyczących wywozu towarów poza terytorium UE (szczególnie ze względu na fakt, iż zostały one wydane przed wejściem w życie tzw. pakietu Quick Fixes, kiedy to przepisy unijne obowiązujące obecnie dla transakcji wywozu towarów do krajów trzecich były tożsame dla transakcji wywozu towarów w ramach UE).
Mając zatem na względzie tezy płynące z powyższych wyroków należy wskazać, iż w sytuacji, w której prawo do rozporządzana towarem jak właściciel zarówno pomiędzy Spółką a Dystrybutorem, jak i Dystrybutorem a Nabywcą przechodzi na terytorium Polski (dostawy realizowane w oparciu o ustalone warunki Incoterms z grupy C), bez wątpienia wysyłkę lub transport towarów należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora. W tej sytuacji bowiem zastosowywanie znajdą wprost tezy wynikające z przytoczonego powyżej wyroku TSUE (C-587/10), wskazujące, iż w przypadku gdy przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w zakresie drugiej dostawy (w analizowanym przypadku pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą) ma miejsce przed transportem (w analizowanym przypadku prawo do towarów zostaje przeniesione jeszcze na terytorium Polski), transport nie może zostać przypisany pierwszej dostawie (na rzecz Dystrybutora), a tym samym transport ten przypisany jest drugiej dostawie, tj. pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą.
W ocenie Spółki, również w sytuacji, gdy prawo do rozporządzania towarem pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą przechodzi poza terytorium Polski, zasadne jest uznanie, że transport powinien być przypisany drugiej dostawie, tj. pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą. Wynika to przede wszystkim z faktu, że w ramach rozpatrywanych transakcji, Dystrybutor posługuje się/będzie posługiwać się numerem identyfikacji podatkowej nadanym na terytorium Polski (co zgodnie z brzmieniem art. 22 ust. 2c powoduje konieczność przypisania transportu do dostawy realizowanej przez Dystrybutora). Co więcej, Dystrybutor będący podmiotem odpowiedzialnym za organizację transportu zobowiązany jest do dokonania odprawy celnej eksportowej w przypadku transakcji z wywozem towarów poza UE.
Spółka zwraca również uwagę na stanowiska organów podatkowych przedstawione na kanwie przytoczonego powyżej orzecznictwa TSUE. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 23 listopada 2020 r. (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.396.2020.2.AR), organ wskazał, że „stwierdzenie Trybunału[w sprawie C-430/09 Euro Tyre Holding BV – przyp. Wnioskodawca], zgodnie z którym rozpoznanie dostawy ruchomej zależy od tego w którym państwie będzie miało przeniesienie prawa do dysponowania towarem jak właściciel pomiędzy pierwszym nabywcą a drugim nabywcą nie oznacza, że przy analizie transakcji łańcuchowych bez znaczenia jest moment (miejsce) przeniesienia prawa do dysponowania towarem jak właściciel pomiędzy pierwszym dostawcą a drugim dostawcą (pierwszym nabywcą)”.
Spółka wskazuje, iż przedmiotowa interpretacja dotyczyła dostawy łańcuchowej, gdzie (i) w odniesieniu do dostawy między Wnioskodawcą (A) a Nabywcą (B) (pierwsza dostawa w łańcuchu) prawo do rozporządzania towarami jak właściciel przeszło na terytorium Polski z chwilą odbioru towarów przez Nabywcę lub przewoźnika Nabywcy, natomiast (ii) w odniesieniu do dostawy pomiędzy Nabywcą (B) a Kontrahentem z kraju trzeciego (C) (druga dostawa w łańcuchu) prawo to przeszło na terytorium kraju trzeciego.
W tak przedstawionym stanie faktycznym organ wskazał, że: „w sprawie będącej przedmiotem wniosku dochodzi do derogacji zasady ogólnej wyrażonej w art. 22 ust. 2a ustawy, która a priori zakłada, iż w przypadku towarów, które są wysyłane lub transportowane przez nabywcę, który dokonuje również ich dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej do tego nabywcy, tj. przyporządkowanie transportu pierwszej w kolejności dostawie czyli pomiędzy Wnioskodawcą a Nabywcą (z siedzibą w Polsce), albowiem prawo do dysponowania towarem przechodzi na Nabywcę na terytorium kraju. Ponadto transport towarów z kraju jest zlecany i opłacany przez Nabywcę. W świetle powyższego należy uznać, że transakcja pomiędzy Wnioskodawcą a Nabywcą ma charakter nieruchomy, czyli stanowi transakcję krajową. W konsekwencji transakcja ta nie będzie stanowiła eksportu towarów, albowiem transakcji tej nie będzie towarzyszyła wysyłka lub transport towarów poza granice UE.
W kontekście powyższych rozważań Spółka zwraca również uwagę na fakt, że w ramach stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego w złożonym wniosku o interpretację, za transport towarów odpowiedzialny jest drugi podmiot w ramach łańcucha dostaw, tj. Dystrybutor. Powyższe ustalenia w zakresie transportu wiążą się natomiast z przeniesieniem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel pomiędzy Spółką a Dystrybutorem już na terytorium Polski (warunki Incoterms EXW). W konsekwencji w przypadku, gdy pierwsza dostawa (pomiędzy Spółką a Dystrybutorem) ma miejsce już na terytorium Polski, druga dostawa (pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą) powinna stanowić – w świetle przedstawionych powyżej rozważań – dostawę, której należy przypisać transport.
Mając zatem na uwadze przedstawiony stan faktyczny/zdarzenie przyszłe, w tym w szczególności fakt, iż:
• podmiotem odpowiedzialnym za transport towarów jest/będzie Dystrybutor – również w przypadku podzlecenia Spółce transportu towarów, gdyż w takiej sytuacji Spółka będzie świadczyła przedmiotowe usługi działając we własnym imieniu, ale na rzecz Dystrybutora,
• Dystrybutor nabywa/będzie nabywał prawo do rozporządzania towarami jak właściciel na terytorium Polski w momencie odbioru towarów od Spółki (a w Modelu A również przeniesienie przedmiotowego prawa na rzecz Nabywcy następuje już na terytorium Polski),
• Dystrybutor dla celów przedmiotowych transakcji posługuje się/będzie posługiwać się numerem identyfikacji podatkowej nadanym na terytorium Polski, a także jest/będzie odpowiedzialny za dokonanie odprawy celnej eksportowej,
w ocenie Wnioskodawców transakcja dokonywana pomiędzy danym Dystrybutorem a Nabywcą będzie dostawą „ruchomą” opodatkowaną zasadniczo stawką 0% VAT.
W ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy o VAT – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, zarówno w ramach Modelu A jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki VAT dla lokalnych dostaw towarów.
4.3. Dostawy na rzecz Nabywcy zlokalizowanego na terytorium innego państwa członkowskiego (Międzynarodowe transakcje łańcuchowe UE)
Mając na uwadze powyższe, a także fakt, iż zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym (i) Dystrybutor jest odpowiedzialny za organizację transportu, tym samym spełnia definicję podmiotu pośredniczącego w rozumieniu art. 22 ust. 2d ustawy o VAT, oraz (ii) Dystrybutor posługuje się numerem identyfikacji podatkowej nadanym na terytorium Polski – transport towarów w przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE również należy przypisać dostawie dokonanej przez Dystrybutora.
W tym miejscu Spółka zwraca uwagę, że przyjęte warunki dotyczące przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel przedstawione w ramach Modelu A oraz Modelu B, pozostają w tym wypadku bez znaczenia, gdyż w świetle przytoczonych przepisów ustawy o VAT istotny jest fakt, iż Dystrybutor posługuje się numerem identyfikacji podatkowej nadanym na terytorium Polski (należy podkreślić, iż przepis art. 22 ust. 2a odnoszący się do warunków dostaw dotyczy jedynie wywozu towarów poza terytorium UE).
W ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy o VAT – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, zarówno w ramach Modelu A jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki VAT dla lokalnych dostaw towarów.
Powyższe stanowisko Wnioskodawców znajduje odzwierciedlenie w wydanych interpretacjach indywidualnych przykładowo:
• w cytowanej już interpretacji DKIS z 18 marca 2021 r., znak 0112-KDIL1-3.4012. 21.2021.1.JK, dotyczącej analogicznego stanu faktycznego, gdzie Nabywca podzlecał Spółce organizację transportu towarów w ramach WDT, DKIS wskazał, iż: „Nabywca jako podmiot odpowiedzialny za organizację transportu, który wysyła lub transportuje towar za pośrednictwem podwykonawcy (tj. Wnioskodawcy) spełnia definicję podmiotu pośredniczącego w rozumieniu art. 22 ust. 2d ustawy oraz fakt, że Nabywca posługuje się numerem identyfikacji podatkowej nadanym na terytorium Polski, transport towarów należy przypisać dostawie dokonanej przez Nabywcę”;
• w cytowanej już interpretacji DKIS z 2 września 2022 r., znak 0111-KDIB3-3.4012. 261.2022.2.JS, dotyczącej podobnego stanu faktycznego gdzie podmiot pośredniczący podawał pierwszemu podmiotowi łańcucha nr VAT nadany mu w kraju wysyłki, z którego następowała wysyłka do finalnego odbiorcy w ramach Unii Europejskiej, Organ wskazał, że: „w opisanej Strukturze nr 4 Wnioskodawca (Spółka z siedzibą w USA) jest podmiotem pośredniczącym, który wysyła/transportuje towar za pośrednictwem Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania, działającego na jego rzecz, a jednocześnie – jak wskazano we wniosku – Wnioskodawca będzie w każdym przypadku podawał swojemu dostawcy (Zainteresowanemu niebędącemu stroną) swój numer VAT-UE nadany w Polsce, tj. państwie wysyłki towaru – należy uznać, że transport towarów należy przyporządkować dostawie dokonywanej przez Wnioskodawcę. Dostawa między Wnioskodawcą a Dystrybutorem z UE lub Nabywcą z UE będzie mieć zatem charakter ruchomy i po spełnieniu warunków, będzie opodatkowana na terytorium kraju jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, w rozumieniu ustawy o VAT”;
• w interpretacji DKIS z 23 sierpnia 2023 r., znak 0113-KDIPT1-2.4012.429.2023.2.PRP dotyczącej podobnego stanu faktycznego, gdzie towary były wysyłane przez pierwszy w łańcuchu podmiot X działający na rzecz podmiotu pośredniczącego Y i wysyłane wprost do odbiorcy w ramach Unii Europejskiej, Organ wskazał, że: „Y przekaże X numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, czyli numer identyfikacyjny VAT UE z krajowym prefiksem PL. W konsekwencji – stosownie do art. 22 ust. 2c ustawy – dostawę między Y a podmiotem trzecim z innego niż Polska kraju członkowskiego Unii Europejskiej należy uznać za »transakcję ruchomą«, tj. opodatkowaną jako transakcję międzynarodową”.
5.Prawo do pomniejszenia VAT należnego o naliczony wynikający z nabycia towarów przez Dystrybutora
Spółka wskazuje, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT: „w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (…)”.
Przesłanki wyłączające uprawnienie wynikające z cytowanego wyżej art. 86 ust. 1 zostały natomiast skatalogowane w art. 88 ustawy o VAT.
Biorąc pod uwagę:
• argumentację Wnioskodawców do punktu 4.2. i 4.3. złożonego wniosku, zgodnie z którą w ramach przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy uznać, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy o VAT – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, jak i Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, zarówno w ramach Modelu A jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów,
• bezpośredni związek nabycia transportowanych towarów przez danego Dystrybutora z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi w postaci dalszej sprzedaży (dostawy) tych towarów,
• fakt niezaistnienia po stronie Dostawcy będącego Zainteresowanym I, II lub III przesłanek negatywnych odliczenia VAT zawartych w art. 88 ustawy o VAT,
zdaniem Wnioskodawców, Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów;
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu A – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów;
-nieprawidłowe – w zakresie uznania, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów;
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, w ramach Modelu A i Modelu B, Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo o obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki;
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu A, Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:
1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2) eksport towarów;
3) import towarów na terytorium kraju;
4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie, z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju.
Według art. 2 pkt 1 ustawy:
Przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.
W myśl art. 2 pkt 3 ustawy:
Przez terytorium Unii Europejskiej rozumie się terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej.
Na mocy art. 2 pkt 4 ustawy:
Przez terytorium państwa członkowskiego rozumie się terytorium państwa wchodzącego w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.
Na podstawie art. 2 pkt 5 ustawy:
Przez terytorium państwa trzeciego rozumie się terytorium państwa niewchodzącego w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a ust. 1 i 3.
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:
Przez towary rozumie są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Należy zauważyć, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy, „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każdą inną czynność, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu). Przepis art. 7 ust. 1 ustawy, definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego. W konsekwencji pojęcie „dostawa towarów” oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem.
Pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” – zawarte w art. 7 ust. 1 ustawy – dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Ponieważ istotą dostawy towarów nie jest przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Co więcej, czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, ponieważ „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.
Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:
Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy:
Przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:
a)dostawcę lub na jego rzecz, lub
b)nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych
-jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych.
Ustawodawca definiując pojęcie eksportu towarów, dokonał rozróżnienia sytuacji gdy będący przedmiotem wywozu towar jest wywożony przez dostawcę lub na jego rzecz, czy przez nabywcę mającego siedzibę poza Polską, lub na jego rzecz. Sytuacja, kiedy dostawca lub podmiot przez niego upoważniony sam dokonuje wywozu towarów z Polski poza terytorium Unii stanowi tzw. eksport bezpośredni (art. 2 pkt 8 lit. a ustawy). Natomiast eksport pośredni ma miejsce wówczas gdy wywóz towarów z terytorium Polski poza terytorium Unii Europejskiej, w wykonaniu dostawy towarów, jest dokonywany przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium Polski lub na jego rzecz (art. 2 pkt 8 lit. b ustawy).
Każdorazowo jednak, aby uznać daną czynność za eksport towarów muszą wystąpić łącznie następujące przesłanki:
‒ma miejsce dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez dostawcę lub na jego rzecz (eksport bezpośredni) lub przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz (eksport pośredni),
‒wywóz towarów musi być potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.
Zatem dla uznania danej czynności za eksport towarów niezbędne jest dokonanie dostawy towarów, czyli przeniesienie na nabywcę prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, oraz w wyniku tej dostawy wysłanie lub transport towarów poza terytorium Unii Europejskiej. Niezaistnienie jednej z przesłanek wymienionych w art. 2 pkt 8 ustawy powoduje, że nie dochodzi do eksportu towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.
Z kolei według art. 13 ust. 1 ustawy:
Przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 5, rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, z zastrzeżeniem ust. 2-8.
Zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy:
Przepis ust. 1 stosuje się pod warunkiem, że nabywca towarów jest:
1)podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;
2)osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;
3)podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, działającymi w takim charakterze na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, niewymienionymi w pkt 1 i 2, jeżeli przedmiotem dostawy są wyroby akcyzowe, które, zgodnie z przepisami o podatku akcyzowym, są objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub procedurą przemieszczania wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą;
4)podmiotem innym niż wymienione w pkt 1 i 2, działającym (zamieszkującym) w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim, jeżeli przedmiotem dostawy są nowe środki transportu.
Na podstawie art. 13 ust. 6 ustawy:
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów występuje, jeżeli dokonującym dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, z zastrzeżeniem ust. 7.
Przywołane przepisy wskazują, że jeżeli wywóz towarów następuje w wyniku dokonania transakcji z ustalonym nabywcą, w celu przeniesienia na konkretny podmiot prawa do rozporządzania wywożonym towarem jak właściciel, zachodzi wówczas transakcja wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT). Warunkiem rozpoznania danej dostawy towarów (której towarzyszy przemieszczenie z Polski do innego kraju członkowskiego), jako wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów jest dokonanie jej na rzecz podmiotu zidentyfikowanego na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju.
Zasady dotyczące określenia miejsca świadczenia przy dostawie towarów w przypadku transakcji łańcuchowych (szeregowych), tj. transakcji, w których występuje kilka podmiotów dokonujących obrotu tym samym towarem, przy czym towar trafia bezpośrednio od pierwszego do ostatniego podmiotu w łańcuchu, regulują przepisy art. 22 ust. 1 – ust. 4 ustawy.
Stosownie do art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy:
Miejscem dostawy towarów jest – w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią – miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.
W świetle art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy:
Miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych – miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.
W myśl art. 22 ust. 2 ustawy:
W przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie.
Zatem, kiedy ten sam towar jest przedmiotem kolejnych dostaw, lecz faktycznie jest przemieszczany od pierwszego dostawcy do finalnego nabywcy, przyjmuje się, że ma miejsce tylko jedna wysyłka (transport). Z uwagi na to, że dokonywane jest tylko jedno przemieszczenie towarów, to tylko jedna dostawa może być uznana za dostawę „ruchomą” towarów, pozostałe zaś są dostawami „nieruchomymi”.
Zgodnie z art. 22 ust. 2a ustawy:
W przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego przez nabywcę, który dokonuje również ich dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej do tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towarów należy przyporządkować jego dostawie.
Stosownie do art. 22 ust. 2b ustawy:
W przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego, wysyłka lub transport tych towarów są przyporządkowane wyłącznie dostawie dokonanej do podmiotu pośredniczącego.
Zgodnie z art. 22 ust. 2c ustawy:
W przypadku gdy podmiot pośredniczący przekazał swojemu dostawcy numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie dostawie dokonanej przez ten podmiot.
Definicja podmiotu pośredniczącego zawarta została w art. 22 ust. 2d ustawy:
Przez podmiot pośredniczący, o którym mowa w ust. 2b i 2c, rozumie się innego niż pierwszy w kolejności dostawcę towarów, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz.
Na mocy art. 22 ust. 2e ustawy:
W przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego albo z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego przez:
1)pierwszego dostawcę – wysyłkę lub transport przyporządkowuje się jego dostawie;
2)ostatniego nabywcę – wysyłkę lub transport przyporządkowuje się dostawie dokonanej do tego nabywcy.
Przepis art. 22 ust. 3 ustawy wskazuje, że:
W przypadkach, o których mowa w ust. 2-2c i 2e, dostawę towarów, która:
1)poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
2)następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.
W myśl przepisu art. 22 ust. 3 ustawy wszystkie transakcje realizowane przed dostawą ruchomą (do której przypisano wysyłkę lub transport towaru) będą opodatkowane w państwie, z którego towar jest wysyłany lub transportowany. Natomiast wszystkie dostawy mające miejsce po transakcji ruchomej będą opodatkowane w państwie przeznaczenia towaru. Sama transakcja ruchoma będzie generowała po stronie dostawcy eksport lub wewnątrzwspólnotową dostawę towaru, a po stronie nabywcy import lub wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru.
Ponadto, w przypadku transakcji łańcuchowych, do których odnosi się art. 22 ust. 2 ustawy, kiedy ten sam towar jest przedmiotem kolejnych dostaw, lecz faktycznie jest przemieszczany od pierwszego dostawcy do finalnego nabywcy, wówczas przyjmuje się, że ma miejsce tylko jedna wysyłka (transport) więc tylko w odniesieniu do jednej z transakcji można ustalić miejsce świadczenia w oparciu o art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy (dostawa ruchoma). W odniesieniu do pozostałych dostaw, którym nie można przypisać wysyłki (transportu), ustalenie miejsca świadczenia odbywa się na podstawie art. 22 ust. 3 ustawy.
Należy zauważyć, że ustawodawca ustanowił odrębne warunki dla rozpoznania dostawy ruchomej w sytuacji, gdy transakcja dotyczy WDT i odrębne, gdy dotyczy eksportu towarów.
Art. 22 ust. 2b ustawy wprowadza zasadę, z zastrzeżeniem art. 22 ust. 2c ustawy, że w przypadku transakcji łańcuchowych gdzie towar jest transportowany pomiędzy państwami unijnymi za dostawę ruchomą – czyli taką, którą przy spełnieniu określonych warunków, można uznać za WDT – uznaje się pierwszą w kolejności dostawę czyli dostawę na rzecz podmiotu pośredniczącego. Przy czym należy zauważyć, że aby dany podmiot uznać za podmiot pośredniczący nie wystarczy być w łańcuchu dostaw jednocześnie kupującym i sprzedającym, konieczne jest jeszcze wykonywanie transportu towaru (samodzielnie lub z wykorzystaniem przewoźnika). W sytuacji gdy podmiot, który jednocześnie kupuje i sprzedaje towar, nie wykonuje transportu towarów, transakcję ruchomą określa się na podstawie warunków, na których przeprowadzono transakcję.
Cytowany przepis art. 22 ust. 2a ustawy – który dotyczy eksportu towarów – odnosi się wprost do sytuacji, kiedy towar jest wysyłany (transportowany) przez nabywcę dokonującego również jego dostawy, czyli podmiot kupujący i sprzedający ten sam towar. W takiej sytuacji ustawodawca wskazał, że transport (wysyłka) przyporządkowane są dostawie realizowanej dla tego właśnie nabywcy. Jest to założenie domniemane, które może zostać obalone w przypadku, gdy z warunków dostawy wynika, że transport (wysyłkę) należy przyporządkować dostawie realizowanej przez tego nabywcę.
Przez warunki dostawy, o których mowa w art. 22 ust. 2a ustawy należy rozumieć w szczególności warunki (okoliczności), wedle których dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel pomiędzy stronami. Ustawodawca nawiązuje w tym przepisie przede wszystkim do definicji dostawy zawartej w art. 7 ust. 1 ustawy.
Analizując art. 22 ust. 2a ustawy poza zasadniczą kwestią przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel pomiędzy stronami, należy również mieć na uwadze inne warunki dostawy w tym np. organizację transportu. Pojęcie „organizacji” transportu – przyjęte w praktyce stosowania ww. przepisów przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne – nie zostało zdefiniowane w przepisach ustawy. Zgodnie z potocznym rozumieniem, przez „organizację” należy rozumieć „sposób zorganizowania czegoś lub organizowanie czegoś”. Zatem przez organizację transportu towarów należy rozumieć planowanie, jak i koordynowanie poszczególnych etapów wywozu towarów.
Zatem chcąc określić transakcję ruchomą, w ramach transakcji łańcuchowej w pierwszej kolejności należy ustalić który podmiot w łańcuchu dostaw dokonuje transportu towarów.
Jednocześnie należy podkreślić, że art. 22 ust. 2a i ust. 2b ustawy nie ma zastosowania w przypadku, gdy podmiotem dokonującym organizacji transportu towarów będących przedmiotem dostawy jest pierwszy lub ostatni podmiot w łańcuchu dostaw. W sytuacji gdy za transport towarów odpowiedzialny jest pierwszy dostawca, to transport towarów należy przyporządkować dostawie towarów dokonywanej przez tego dostawcę (pierwszej dostawie w ramach łańcuchu dostaw). Natomiast w przypadku gdy za dokonanie transportu odpowiada ostatni nabywca, transport towarów należy przyporządkować dostawie dokonanej na rzecz tego nabywcy (ostatniej dostawie w łańcuchu).
W tym miejscu przywołać należy orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE), z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie EMAG Handel Eder OHG (sygn. C-245/04) w którym TSUE stwierdził:
„Jeżeli w następstwie dwóch następujących po sobie dostaw tych samych towarów, które zostały zrealizowane odpłatnie między podatnikami działającymi w takim charakterze, ma miejsce pojedyncza wysyłka wewnątrzwspólnotowa lub pojedynczy transport wewnątrzwspólnotowy tych towarów, to owa wysyłka lub transport mogą być przypisane tylko jednej z tych dwóch dostaw, która – jako jedyna – zostanie zwolniona z opodatkowania na mocy art. 28c część A lit. a) akapit pierwszy szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku zmienionej dyrektywą Rady 95/7/WE z dnia 10 kwietnia 1995 r. (...).
Zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. a szóstej dyrektywy 77/388 zmienionej dyrektywą 95/7 określone jest jedynie miejsce dostawy skutkującej wysyłką lub transportem wewnątrzwspólnotowym towarów. Miejscem tym jest państwo członkowskie, w którym ta wysyłka lub transport zostały rozpoczęte. Miejsce dokonania pozostałej z dwóch dostaw ustala się zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. b tej dyrektywy. Za miejsce to uznaje się państwo członkowskie rozpoczęcia albo państwo członkowskie zakończenia tej wysyłki lub transportu w zależności od tego, czy dostawą tą jest pierwsza, czy druga z dwóch następujących po sobie dostaw”.
W efekcie, tylko ta dostawa, do której zostanie przyporządkowany transport ma charakter międzynarodowy. Przepisy ustawy nie precyzują jednak w jaki sposób należy rozumieć użyte w przywołanych regulacjach sformułowanie „przyporządkowanie” transportu do danej dostawy. Zgodnie z definicją językową, pojęcie „przyporządkowanie” należy rozumieć jako „ustalenie relacji między czymś a czymś lub uczynienie zależnym od czegoś nadrzędnego” (internetowy słownik języka polskiego PWN; www.sjp.pwn.pl). Jednocześnie przez „organizację” należy rozumieć „sposób zorganizowania czegoś lub organizowanie czegoś”.
Istotną kwestią jest to, że w przypadku transakcji łańcuchowej określenie miejsca, w którym dostawa towarów została dokonana powinno nastąpić w odniesieniu do tego, której dostawie należy przyporządkować transport. Uzgodnione warunki dostawy (np. Incoterms) mogą co prawda stanowić wskazówki przy określaniu, która dostawa w ramach transakcji łańcuchowej ma charakter „ruchomy”, nie mają one jednak decydującego znaczenia.
Należy zatem przyjąć, że jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez:
-podatnika pierwszego w kolejności, to transakcją „ruchomą”, której przypisany jest ten transport jest dostawa dokonana przez ten podmiot (a więc pierwsza z dwóch dostaw) – zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy,
-podatnika drugiego w kolejności (tzw. podmiot pośredniczący), to na zasadzie domniemania transakcją „ruchomą”, której przypisany jest ten transport jest dostawa dokonana do tego podmiotu (a więc pierwsza z dwóch dostaw) – zgodnie z art. 22 ust. 2b ustawy (za wyjątkiem sytuacji określonej w art. 22 ust. 2c ustawy),
-podatnika trzeciego w kolejności, to transakcją „ruchomą”, której przypisany jest ten transport jest dostawa dokonana do tego podmiotu – ostatniego w łańcuchu (a więc druga z dwóch dostaw) – zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy.
Z opisu sprawy wynika, że A. („Spółka”) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zarejestrowanym w Polsce. Spółka należy do Grupy (…) będącej m.in. dystrybutorem materiałów (…). Spółka prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży materiałów (…). Spółka zawarła umowy dystrybucyjne z wybranymi podmiotami z Grupy (…), tj.:
•B (dalej jako: „Zainteresowany I” lub „Dystrybutor”),
•C (dalej jako: „Zainteresowany II” lub „Dystrybutor”),
•D (dalej jako: „Zainteresowany III” lub „Dystrybutor”),
( „Spółki z Grupy” lub „Dystrybutorzy”.)
W ramach prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej, zdarzają się transakcje, w ramach których Spółka dokonuje sprzedaży towarów na rzecz Dystrybutora, który następnie odsprzedaje przedmiotowe towary Nabywcy, przy czym transport tych towarów następuje w ramach transakcji łańcuchowej, zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy, tj. bezpośrednio od Spółki do Nabywcy zlokalizowanego poza terytorium Polski („Międzynarodowe transakcje łańcuchowe”). W ramach przedmiotowych transakcji, towary mogą być przedmiotem transportu do innego kraju członkowskiego UE („Międzynarodowe transakcje łańcuchowe UE”) lub do kraju trzeciego („Międzynarodowe transakcje łańcuchowe poza UE”). W zakresie sposobu organizacji transportu w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych należy wskazać, że dla dostaw dokonywanych przez Spółkę na rzecz Dystrybutora każdorazowo stosowane są warunki Incoterms EXW. Jednocześnie, dla dostaw dokonywanych przez Dystrybutora na rzecz Nabywcy, ustalone warunki dostawy każdorazowo przewidują, że to Dystrybutor zobowiązany jest do dostarczenia towaru do określonego miejsca poza terytorium Polski, przy czym możliwe są dwie sytuacje:
•w ramach Modelu A dostawy realizowane są w oparciu o ustalone warunki Incoterms z grupy C.
•w ramach Modelu B dostawy realizowane są w oparciu o ustalone warunki Incoterms z grupy D.
Tym samym, zgodnie z ustaleniami stron, każdorazowo Dystrybutor, tj. drugi podmiot w ramach łańcucha dostaw jest zobowiązany do zapewnienia, że towar zostanie przetransportowany z Polski do odpowiedniego państwa na terytorium Unii Europejskiej lub poza nią. Spółka wraz z Dystrybutorami rozważają wdrożenie rozwiązania umożliwiającego Dystrybutorom podzlecenie realizacji usługi transportowej Spółce. W takim przypadku Spółka będzie świadczyła usługi transportowe działając we własnym imieniu, ale na rzecz danego Dystrybutora, będącego w zależności od przypadku Zainteresowanym I, II lub III. Spółka ma/będzie miała możliwość realizacji przedmiotowej usługi w oparciu o własne środki transportu lub w oparciu o wybranego przez siebie przewoźnika. Spółka będzie działała w tym zakresie jako podwykonawca wobec Dystrybutora.
Wątpliwości Zainteresowanych w pierwszej kolejności dotyczą wskazania, czy w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach międzynarodowych transakcji łańcuchowych w przypadku, gdy towary są transportowane z terytorium Polski na terytorium innego państwa Unii Europejskiej lub na terytorium państwa trzeciego UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, a ww. dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów.
W analizowanej sprawie będziemy mieć do czynienia z transakcją łańcuchową, w wyniku której towar będzie transportowany z terytorium kraju na terytorium innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej lub poza terytorium Unii Europejskiej bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności Nabywcy. Transport towarów od Spółki do Nabywcy jest nieprzerwany oraz w jego trakcie w odniesieniu do towarów będących przedmiotem wniosku nie są/nie będą wykonywane jakiekolwiek czynności mające wpływ na przerwanie łańcucha dostaw.
W tym miejscu wskazać należy, że w celu ustalenia dostawy, której przyporządkowany jest transport towarów należy poddać analizie okoliczności związane z organizacją transportu, tzn. jakie czynności faktyczne związane z transportem podjął każdy z uczestników transakcji łańcuchowej. Przy czym, dla ustalenia, który z podmiotów jest odpowiedzialny za wysyłkę lub transport towarów kluczową okolicznością jest to, który podmiot rzeczywiście jest odpowiedzialny za techniczne i organizacyjne aspekty związane z organizacją oraz wysyłką towarów. Bez wpływu na powyższe pozostaje fakt kto jest obciążony kosztami transportu.
Mając na uwadze powyższy opis sprawy oraz powołane przepisy należy wskazać, że pojęcie „organizacji transportu”, przyjęte w praktyce stosowania cytowanych przepisów przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne, nie zostało sprecyzowane w przepisach ustawy. Zgodnie natomiast z potocznym rozumieniem, przez organizację należy rozumieć „sposób zorganizowania czegoś lub organizowanie czegoś”. Zatem przez organizację transportu towarów należy rozumieć planowanie, jak i koordynowanie poszczególnych etapów wywozu towarów.
Z opisu sprawy wynika, że zarówno w transakcjach przeprowadzanych w Modelu A, jak i w Modelu B, zgodnie z ustaleniami stron, każdorazowo Dystrybutor, tj. drugi podmiot w ramach łańcucha dostaw jest zobowiązany do zapewnienia, że towar zostanie przetransportowany z Polski do odpowiedniego państwa na terytorium Unii Europejskiej lub poza nią. Dystrybutor jako podmiot odpowiedzialny za organizację transportu jest obowiązany m.in. do:
-wyboru przewoźnika i ustalenia z nim daty i miejsca wywozu towarów,
-ustalenia szczegółów oraz warunków transportu z przewoźnikiem, w tym potwierdzenia dostępności towarów i ich gotowości do odbioru oraz ilości przewożonych towarów,
-należytego dostarczenia towarów do miejsca docelowego, w tym do bieżącego nadzoru i kontroli nad prawidłowym wykonaniem usługi transportu do miejsca docelowego,
-bezpośredniego kontaktu z przewoźnikiem przed, w trakcie i ewentualnie po dostarczeniu towarów.
Jednocześnie, to Dystrybutor ponosi ryzyka ewentualnej utraty lub zniszczenia towarów w trakcie transportu.
Spółka wraz z Dystrybutorami rozważają wdrożenie rozwiązania umożliwiającego Dystrybutorom podzlecenie realizacji usługi transportowej Spółce. W takim przypadku Spółka będzie świadczyła usługi transportowe działając we własnym imieniu, ale na rzecz danego Dystrybutora, będącego w zależności od przypadku Zainteresowanym I, II lub III. W przypadku przekazania zlecenia na wykonanie usługi transportowej Spółce, Dystrybutor wskaże wszelkie niezbędne dane do zrealizowania tej usługi przez Spółkę, natomiast Spółka jako podwykonawca danej usługi będzie dokonywać czynności takich jak m.in.:
• wybór przewoźnika (lub użycie własnych środków transportu),
• dokonywanie ustaleń niezbędnych dla realizacji transportu (w tym m.in. potwierdzenie dostępność towarów i ich gotowości do odbioru, uzgodnienie terminu i miejsca odbioru towarów, dokonanie ustaleń w zakresie rozmiaru, opakowania i ilości przewożonych towarów).
Ponadto, z uwagi na to, iż Spółka będzie działała w tym zakresie jako podwykonawca wobec Dystrybutora, to Spółka będzie podejmowała bezpośredni kontakt z przewoźnikiem mający na celu m.in. potwierdzenie statusu transportowanych towarów. Ponadto, Spółka – jako podmiot świadczący usługę transportową na rzecz Dystrybutora – będzie ponosiła wobec niego odpowiedzialność kontraktową za właściwe zrealizowanie usługi transportowej.
Biorąc zatem pod uwagę całokształt wykonywanych przez Dystrybutorów czynności w zakresie organizacji transportu w przedstawionym Modelu A i Modelu B (dotyczącym zarówno transakcji łańcuchowych UE i transakcji łańcuchowych poza UE), należy wskazać, że za organizatora transportu należy uznać danego Dystrybutora, będącego Zainteresowanym I, II lub III (tj. drugi podmiot w łańcuchu), gdyż w wyniku transakcji zorganizowanej przez danego Dystrybutora towar jest/będzie transportowany z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego UE lub poza terytorium UE.
Odnosząc się zatem do wątpliwości Zainteresowanych, dotyczących opodatkowania dostawy między Spółką a Dystrybutorem (Zainteresowanym I, II lub III), należy wskazać, że z informacji przedstawionych we wniosku wynika, iż w przypadku międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE i poza UE, zarówno Spółka, jak i dany Dystrybutor będący w zależności od okoliczności Zainteresowanym I, II lub III, posługują się/będą posługiwać się numerem identyfikacji podatkowej nadanym na terytorium Polski. Zainteresowany wskazał również, że dla dostaw dokonywanych przez Spółkę na rzecz Dystrybutora każdorazowo stosowane są warunki Incoterms EXW, co oznacza, że prawo do rozporządzania towarami jak właściciel przenoszone jest ze Spółki na Dystrybutora każdorazowo w momencie odbioru towarów z magazynu wskazanego przez Spółkę na terytorium Polski. W przypadku Modelu A, obejmującego warunki dostaw z grupy C pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą – przeniesienie ryzyk dotyczących sprzedawanych towarów (prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel) między Dystrybutorem a Nabywcą ma/będzie miało miejsce już w momencie nadania towaru, tj. na terytorium Polski. Natomiast w ramach wskazanego we Wniosku Modelu B – tj. obejmującego warunki dostaw z grupy D pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą – przeniesienie ryzyk dotyczących sprzedawanych towarów (prawa do rozporządzania towarem jak właściciel) między Dystrybutorem a Nabywcą ma/będzie miało miejsce w momencie dostarczenia towaru do Nabywcy, tj. na terytorium państwa Nabywcy – odpowiednio innego niż Polska kraju członkowskiego UE lub kraju trzeciego.
Przy tym, dla transakcji obejmujących dostawy towarów do ostatecznego Nabywcy w innym państwie członkowskim UE, istotne jest, że dany Dystrybutor przekazuje Spółce numer identyfikacji podatkowej nadany na terytorium Polski, a towar jest transportowany z terytorium Polski, na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego UE w ramach nieprzerwanego i odbywającego się w sposób ciągły transportu. Ponadto, jak wskazano powyżej, za transport towarów odpowiedzialny jest dany Dystrybutor, tj. drugi dostawca.
Zatem w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych w Modelu A i Modelu B, przedstawione okoliczności wskazują, że Dystrybutor (Zainteresowany I, II lub III) jest podmiotem pośredniczącym, o którym mowa w art. 22 ust. 2d ustawy i w opisanym łańcuchu dostaw organizuje transport. Tym samym, mając na uwadze treść art. 22 ust. 2c ustawy, który przewiduje możliwość odstępstwa od zasady ogólnej (zgodnie z którą transport towarów przypisuje się do dostawy dokonanej do pomiotu pośredniczącego), w analizowanym przypadku transport towarów należy przypisać do dostawy dokonanej przez podmiot pośredniczący, o którym mowa w art. 22 ust. 2d ustawy, tj. dokonanej przez danego Dystrybutora. W konsekwencji dostawę między Dystrybutorem a ostatecznym Nabywcą z innego państwa UE należy uznać za „transakcję ruchomą”, tj. opodatkowaną jako transakcję międzynarodową. Tym samym, skoro towary są transportowane z terytorium Polski na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego UE, Spółka w związku ze sprzedażą towarów na rzecz danego Dystrybutora, w Modelu A, jak i Modelu B, powinna rozpoznać transakcję krajową („nieruchomą”), o której mowa w art. 7 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Odnosząc się natomiast do transakcji opisanej w Modelu A, w sytuacji, gdy Spółka dokonuje dostaw na rzecz Dystrybutora, który z kolei dokonuje dostawy na rzecz Nabywcy z terytorium państwa trzeciego, należy wskazać, że z powołanego wyżej art. 22 ust. 2a ustawy wynika, że w przypadku, gdy np. drugi z podmiotów biorących udział w transakcji łańcuchowej organizuje transport towarów, transport ten jest przyporządkowany dostawie dokonanej dla tego nabywcy (dostawa ruchoma).
Dodatkowo w przepisie tym wskazano, że jeżeli z przeprowadzonej analizy warunków dostawy wyniknie, że wysyłkę należy przyporządkować dostawie dokonywanej przez drugi w kolejności podmiot, to tylko wtedy dostawę ruchomą bezwzględnie należy przypisać jego dostawie, a wyłączona jest możliwość przyporządkowania wysyłki dla dostawy dokonywanej na rzecz tego nabywcy.
Przez warunki dostawy, o których mowa w art. 22 ust. 2a ustawy, należy rozumieć w szczególności warunki (okoliczności), wedle których dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel pomiędzy stronami. Ustawodawca nawiązuje w tym przepisie przede wszystkim do definicji dostawy zawartej w art. 7 ust. 1 ustawy.
Jednocześnie, w powoływanym również przez Wnioskodawcę, wyroku z 26 lipca 2017 r. sygn. C-386/16 w sprawie Toridas UAB, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził:
„(…) W odniesieniu do transakcji tworzących (…) łańcuch dwóch następujących po sobie dostaw, w ramach których ma miejsce tylko jeden transport wewnątrzwspólnotowy, z orzecznictwa Trybunału wynika, po pierwsze, że ów transport może być przypisany tylko jednej z tych dwóch dostaw, która zatem – jako jedyna – zostanie zwolniona z opodatkowania na mocy art. 138 ust. 1 dyrektywy VAT (zob. podobnie wyrok z dnia 6 kwietnia 2006 r., EMAG Handel Eder, C-245/04, EU:C:2006:232, pkt 45). Po drugie, w celu ustalenia, do której z tych dwóch dostaw należy przypisać transport wewnątrzwspólnotowy, należy dokonać całościowej oceny wszystkich szczególnych okoliczności sprawy (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 grudnia 2010 r., Euro Tyre Holding, C-430/09, EU:C:2010:786, pkt 27; z dnia 27 września 2012 r., VSTR, C-587/10, EU:C:2012:592, pkt 32). Na podstawie tej oceny należy w szczególności ustalić, w którym momencie doszło do drugiego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel na rzecz końcowego nabywcy. W rzeczywistości bowiem w sytuacji, w której drugie przeniesienie tego prawa, czyli druga dostawa, miało miejsce przed transportem wewnątrzwspólnotowym, transport ten nie może zostać przypisany pierwszej dostawie na rzecz pierwszego nabywcy (zob. podobnie wyrok z dnia 27 września 2012 r., VSTR, C-587/10, EU:C:2012:592, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo). W przypadku dwóch następujących po sobie dostaw, w ramach których ma miejsce tylko jeden transport wewnątrzwspólnotowy, w celu ustalenia, do której z tych dwóch dostaw należy przypisać transport wewnątrzwspólnotowy, należy zbadać, czy do wskazanego transportu doszło po drugiej dostawie. Gdyby tak było, jedynie druga dostawa powinna zostać uznana za wewnątrzwspólnotową dostawę i w danym przypadku korzystałaby ona ze zwolnienia przewidzianego w art. 138 ust. 1 dyrektywy VAT. Z powyższych względów Trybunał (dziewiąta izba) orzeka, co następuje: 1) Artykuł 138 ust. 1 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach takich jak te w sprawie w postępowaniu głównym dostawa towarów dokonana przez podatnika mającego siedzibę w pierwszym państwie członkowskim nie jest zwolniona z podatku od wartości dodanej na podstawie tego przepisu, jeżeli przed zawarciem tej transakcji dostawy nabywca zarejestrowany do celów podatku od wartości dodanej w drugim państwie członkowskim informuje dostawcę, że towary zostaną natychmiast odsprzedane podatnikowi mającemu siedzibę w trzecim państwie członkowskim, przed wywiezieniem ich z pierwszego państwa członkowskiego i przed przetransportowaniem ich do miejsca przeznaczenia tego trzeciego podatnika, pod warunkiem że ta druga dostawa została faktycznie dokonana i towary zostały następnie przetransportowane z pierwszego państwa członkowskiego do miejsca przeznaczenia w państwie członkowskim trzeciego podatnika. Rejestracja do celów tego podatku pierwszego nabywcy w państwie członkowskim innym niż państwo miejsca pierwszej dostawy lub miejsca końcowego nabycia nie stanowi kryterium klasyfikacyjnego dla transakcji wewnątrzwspólnotowej; samo zarejestrowanie nie jest też dowodem wystarczającym do wykazania wewnątrzwspólnotowego charakteru transakcji.”
Odnosząc się zatem do przedstawionych przez Zainteresowanych wątpliwości wskazać należy, że w Modelu A Spółka przenosi prawo do rozporządzania towarami jak właściciel na danego Dystrybutora na terytorium Polski, następnie Dystrybutor przenosi prawo do rozporządzania towarami jak właściciel na ostatecznego Nabywcę z państwa trzeciego – również na terytorium Polski. Natomiast transport towarów należy przyporządkować drugiej transakcji, tj. dostawie realizowanej przez danego Dystrybutora na rzecz ostatecznego Nabywcy. Dany Dystrybutor, który nabywa od Spółki towary na terytorium kraju dokonuje jednocześnie ich dostawy na rzecz ostatecznego Nabywcy i w związku z tą dostawą towary te są transportowane poza terytorium kraju, tj. poza terytorium UE. Podmiotem, który organizuje transport – jak zostało ustalone – będzie dany Dystrybutor, jako drugi podmiot w łańcuchu dostaw.
Dystrybutor (pierwszy nabywca towarów) nabył prawo do rozporządzania towarem jak właściciel na terytorium Polski, tj. przed transportem towarów (w transakcji pomiędzy Spółką i danym Dystrybutorem). Przy czym, Dystrybutor nie przeniósł prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na drugiego nabywcę – trzeci podmiot w kraju docelowym. Z opisu sprawy jednoznacznie wynika, że prawo do dysponowania towarami jak właściciel zostanie przeniesione z danego Dystrybutora na ostatecznego Nabywcę w Polsce. Towary, w momencie przeniesienia na trzeci podmiot prawa do rozporządzania nimi jak właściciel w ramach transakcji dostawy towarów dokonywanej pomiędzy Dystrybutorem a Nabywcą znajdować się będą na terytorium Polski, tj. w państwie rozpoczęcia transportu towarów.
Tym samym, stosownie do cytowanego wyżej art. 22 ust. 2a ustawy, następuje obalenie domniemanego założenia stanowiącego, iż w przypadku towarów, które są wysyłane lub transportowane przez nabywcę, który dokonuje ich dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej do tego nabywcy.
Mając zatem na uwadze obowiązujące przepisy prawa, powołany wyrok TSUE C-386/16 oraz przedstawione okoliczności sprawy, należy wskazać, że w analizowanej sprawie, w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej:
-w zakresie transakcji opisanych w Modelu A oraz w Modelu B – w przypadku dostawy towarów na rzecz Nabywcy z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, transport towarów należy przypisać, na podstawie art. 22 ust. 2c ustawy, dostawie dokonanej przez danego Dystrybutora na rzecz kolejnego podmiotu w łańcuchu (Nabywcy);
-w zakresie transakcji opisanych w Modelu A – w przypadku dostawy towarów na rzecz Nabywcy z państwa trzeciego (gdzie prawo do rozporządzania towarem jak właściciel przechodzi z danego Dystrybutora na Nabywcę na terytorium Polski), transport towarów należy przypisać na podstawie art. 22 ust. 2a, dostawie dokonanej przez danego Dystrybutora na rzecz kolejnego podmiotu w łańcuchu (Nabywcy).
W konsekwencji dostawa między Spółką a kolejnym podmiotem w łańcuchu (danym Dystrybutorem) w transakcjach łańcuchowych do UE, realizowanych zgodnie z Modelem A i Modelem B oraz w transakcjach łańcuchowych poza UE, realizowanych zgodnie z Modelem A, stanowi/będzie stanowić stosownie do art. 22 ust. 2 w zw. z art. 22 ust. 3 pkt 1 ustawy „dostawę nieruchomą”, opodatkowaną w Polsce jako transakcja krajowa, o której mowa w art. 7 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
W odniesieniu natomiast do transakcji łańcuchowych poza UE realizowanych według Modelu B, należy wskazać, że z powołanego wcześniej art. 22 ust. 2a ustawy wynika, że w przypadku, gdy drugi z podmiotów biorących udział w transakcji łańcuchowej organizuje transport towarów (tak jak ma to miejsce w analizowanej sprawie), transport ten jest przyporządkowany dostawie dokonanej dla tego nabywcy (dostawa ruchoma). Dodatkowo w przepisie tym wskazano, że jeżeli z przeprowadzonej analizy warunków dostawy wyniknie, że wysyłkę należy przyporządkować dostawie dokonywanej przez drugi w kolejności podmiot, to tylko wtedy dostawę ruchomą bezwzględnie należy przypisać jego dostawie, a wyłączona jest możliwość przyporządkowania wysyłki dla dostawy dokonywanej na rzecz tego nabywcy. Natomiast przez warunki dostawy – jak już wyjaśniono wcześniej – o których mowa w art. 22 ust. 2a ustawy, należy rozumieć w szczególności warunki (okoliczności), wedle których dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel pomiędzy stronami. Należy także zaznaczyć, że o przypisaniu transportu do danej transakcji, a w konsekwencji potraktowaniu jej jako transgranicznej, nie decyduje wola kontrahentów lecz okoliczności faktyczne w jakich przeprowadzona została dana transakcja. W transakcjach poza UE w Modelu B, prawo do rozporządzania towarami jak właściciel przechodzić będzie ze Spółki na danego Dystrybutora na terytorium Polski. Natomiast przejście prawa do rozporządzania towarami jak właściciel między Dystrybutorem (Zainteresowanym I, II lub III) a Nabywcą będzie miało miejsce w momencie dostarczenia towaru do Nabywcy, tj. na terytorium państwa Nabywcy – innego niż Polska kraju trzeciego. W związku z powyższym, należy wykluczyć możliwość przyporządkowania transportu dostawie pomiędzy danym Dystrybutorem a Nabywcą z kraju trzeciego. Dostawa towarów między Dystrybutorem a Nabywcą nie będzie miała charakteru transgranicznego, bowiem z perspektywy Nabywcy, wszelkie istotne dla niego zdarzenia gospodarcze, w szczególności przeniesienie ryzyk i prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, będą odbywać się na terytorium państwa trzeciego.
W przedstawionej transakcji łańcuchowej poza UE w Modelu B, skoro podmiotem organizującym transport z terytorium kraju jest dany Dystrybutor, to tym samym, dostawa dokonana przez Spółkę na rzecz Dystrybutora stanowić będzie transakcję ruchomą, której przypisany jest ten transport – zgodnie z art. 22 ust. 2a ustawy. Wywóz towarów następuje z terytorium Polski bezpośrednio poza terytorium Unii Europejskiej w ramach transportu o nieprzerwanym charakterze. Zatem, opisana transakcja spełnia warunek podstawowy, do uznania jej za eksport towarów. Z uwagi na fakt, że wywozu towarów dokonuje dany Dystrybutor, będący nabywcą towaru, transakcja ta stanowi po stronie Spółki eksport pośredni, o którym mowa w art. 2 pkt 8 lit. b ustawy.
W konsekwencji, w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu B wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Spółkę na rzecz Dystrybutora, tym samym transakcje te stanowić będą po stronie Spółki eksport towarów, a dostawy realizowane przez Spółkę na rzecz danego Dystrybutora nie będą stanowić dostawy towarów opodatkowanej na terytorium Polski.
Wątpliwości Zainteresowanych dotyczą również wskazania, czy Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III, przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki.
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 tej ustawy.
Jednocześnie, zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy:
Podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Uprawnienie wynikające z powyższego przepisu odnosi się do podatników prowadzących działalność gospodarczą na terytorium kraju, którzy dokonują dostaw towarów bądź świadczenia usług opodatkowanych poza terytorium kraju, a zakupy, jakich dokonują, są związane właśnie z tymi czynnościami. Warunkiem do odliczenia podatku naliczonego związanego z czynnościami dokonywanymi poza terytorium kraju jest to, aby – hipotetycznie – w przypadku wykonywania tych samych czynności w kraju podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Powołany przepis wymaga ponadto, aby podatnik posiadał dokumenty, z których wynikać będzie związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju. Powinny to być przede wszystkim dokumenty potwierdzające dokonanie określonych czynności poza terytorium kraju, które będą jednocześnie opisywać te czynności.
Stosownie do art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Jak wskazano powyżej, w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej, w ramach transakcji łańcuchowych UE, realizowanych w Modelu A i Modelu B oraz w ramach transakcji łańcuchowych poza UE, realizowanych w Modelu A, dostawa między Spółką a Dystrybutorem (Zainteresowanym I, II lub III) stanowi transakcję nieruchomą, która powinna być traktowana jako dostawa towarów na terytorium Polski, z zastosowaniem właściwej stawki dla dostawy tych towarów, natomiast dostawa dokonywana przez danego Dystrybutora na rzecz Nabywcy (z kraju UE lub z państwa trzeciego) jak dostawa ruchoma (transgraniczna). Zatem, w sytuacji, gdy Dystrybutor otrzyma od Spółki fakturę zawierającą podatek VAT naliczony oraz towary zostaną wykorzystane do wykonywania czynności opodatkowanych, tj. odsprzedaży w ramach transakcji WDT lub eksportu towarów – Dystrybutor będący Zainteresowanym I, II lub III, będzie uprawniony do odliczenia podatku VAT z otrzymanych od Spółki faktur na mocy art. 86 ust. 1 ustawy. Z wniosku wynika podanto, że po stronie Dystrybutora, będącego Zainteresowanym I, II lub III nie zachodzą przesłanki negatywne odliczenia VAT zawarte w art. 88 ustawy.
W konsekwencji, w ramach transakcji łańcuchowych UE, realizowanych w Modelu A i Modelu B oraz w ramach transakcji łańcuchowych poza UE, realizowanych w Modelu A, Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki.
W związku z powyższym, należy stwierdzić, że stanowisko Zainteresowanych jest:
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, zarówno w ramach Modelu A, jak i Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów;
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu A – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów;
-nieprawidłowe – w zakresie uznania, że w rozumieniu art. 22 ust. 2-3 ustawy – w przypadku podzlecenia Spółce usługi transportowej w ramach Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu B – wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie realizowanej przez Dystrybutora, tym samym dostawy realizowane przez Spółkę będą stanowić dostawy towarów opodatkowane na terytorium Polski z zastosowaniem właściwej stawki dla lokalnych dostaw towarów;
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych UE, w ramach Modelu A i Modelu B, Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo o obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki;
-prawidłowe – w zakresie uznania, że w przypadku Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE, w ramach Modelu A, Dystrybutorowi będącemu Zainteresowanym I, II lub III przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup towarów od Spółki.
Jednocześnie – z uwagi na okoliczność, że stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytania nr 2, w części dotyczącej opodatkowania Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE w ramach dostaw realizowanych w Modelu B jest nieprawidłowe, natomiast w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 4 Zainteresowani oczekują odpowiedzi tylko w przypadku potwierdzenia poprawności stanowiska dotyczącego pytania nr 2, tutejszy organ wskazuje, że rozstrzygnięcie kwestii przedstawionej w pytaniu nr 4 – w części dotyczącej opodatkowania Międzynarodowych transakcji łańcuchowych poza UE w ramach dostaw realizowanych w Modelu B – stało się bezprzedmiotowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
-stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia;
-zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:
Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością A (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).