Interpretacja indywidualna z dnia 11 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.478.2024.1.JK2

Opodatkowanie odszkodowania za dyskryminujące ukształtowanie wynagrodzenia pracownika wypłaconego na podstawie ugody sądowej - art. 21 ust. 1 pkt 3, pkt 3b updof.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 maja 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 21 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania odszkodowania za dyskryminujące ukształtowanie wynagrodzenia pracownika wypłaconego na podstawie ugody sądowej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

26 marca 2024 r., przed Sądem Rejonowym (…) zawarliście Państwo ugodę z Pracowniczką w związku z porozumieniem co do ugodowego zakończenia sporu, poddanego pod rozstrzygnięcie ww. Sądu w sprawie z powództwa Pracowniczki przeciwko Państwu. Pracowniczka wniosła o:

1) zasądzenia od Państwa na rzecz Pracowniczki 36.183,00 zł tytułem odszkodowania za dyskryminujące ukształtowanie jej wynagrodzenie w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 30 kwietnia 2023 r., oraz

2) ustalenie miesięcznego wynagrodzenia Pracowniczki w ten sposób, że jej miesięczne wynagrodzenie zasadnicze wraz z dodatkiem stażowym od dnia 1 maja 2023 r. wynosi (...) zł brutto oraz zasądzenie różnicy pomiędzy tą kwotą a wynagrodzeniem faktycznym jej wypłacanym (...) zł brutto, ale zaniżonym bo kształtowanym w sposób dyskryminacyjny, tj. kwoty 894 zł brutto miesięcznie.

Jako podstawę prawną powództwa oraz jednocześnie jako podstawę obliczenia wysokości dochodzonej pozwem kwoty Pracowniczka wskazała art. 18 (3d) Kodeksu pracy. Zobowiązali się Państwo w ugodzie z 26 marca 2024 r. do zapłaty na rzecz Pracowniczki kwoty 44.229,00 zł brutto.

Ugoda zawierała następujące zapisy dot. kwestii opisanych powyżej:

Tytułem realizacji ugody, zapłacili Państwo Pracowniczce kwotę 44.229,00 zł, po potrąceniu składek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Pytanie

Czy w kontekście przedstawionego stanu faktycznego, jako płatnik w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, postąpili Państwo zgodnie z prawem pobierając zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty wypłaconej tytułem ugody sądowej?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, potrącenie zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych jest prawidłowe, a to ze względu na treść obowiązujących i przywołanych niżej przepisów.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 u.p.d.o.f. opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów O.p. zaniechano poboru podatku.

Natomiast w świetle art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jednakże, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem:

a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Natomiast w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Mając na uwadze powyżej przywołane przepisy wskazać należy, że aby środki uległy zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. , muszą być spełnione łącznie trzy przesłanki:

a) po pierwsze, wypłacone świadczenie jest odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,

b) po drugie, wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw,

c) po trzecie, otrzymane odszkodowanie lub zadośćuczynienie nie zostało wyłączone ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a-g u.p.d.o.f.

Z kolei w przypadku art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. muszą być spełnione łącznie 3 przesłanki:

a) po pierwsze, wypłacone świadczenie jest odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem;

b) po drugie, podstawą wypłacenia świadczenia jest wyrok lub ugoda sądowa;

c) po trzecie otrzymane odszkodowanie lub zadośćuczynienie nie zostało wyłączone ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b lub a-b u.p.d.of.

Z powyższego wynika, że podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonych przepisów, tj. art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b u.p.d.of jest jego odszkodowawczy charakter. Prawo podatkowe nie zawiera definicji odszkodowania.

Odszkodowanie na gruncie prawa cywilnego jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Przepisy podatkowe nie zawierają definicji pojęcia szkody, odsyłając do rozwiązań obowiązujących w prawie cywilnym. Zgodnie z art. 361 i 363 k.c. wypłata odszkodowania jest wynikiem powstania szkody, w rozumieniu uszczerbku majątku poszkodowanego.

Wskazać należy, że zgodnie z § 1 Ugody środki wypłacone Pracowniczce stanowią odszkodowanie, jednakże Ugoda nie zawiera doprecyzowania z jakiego tytułu pochodzi to odszkodowanie. Powództwo Pracowniczki zostało oparte na art. 18 (3d) k.p., który statuuje prawo do odszkodowania pracownika, którego pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Zauważyć należy, iż kwota dochodzona przedmiotowym powództwem odpowiada kwocie należnej Pracowniczce tytułem Ugody. Wynika to z faktu, że Pracowniczka dochodziła zapłaty: 36.183,00 zł oraz 894,00 zł od 1 maja 2023 r. Ugoda obejmuje ukształtowanie wynagrodzenia Pracowniczki w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 30 stycznia 2024 r. Oznacza to, że kwota za 9 miesięcy (okres od 1 maja 2023 r. do 30 stycznia 2024 r. ) pomnożona przez kwotę 894,00 zł wynosi 8.046,00 zł. Po zsumowaniu tych dwóch wartości uzyskujemy kwotę 44.229,00 zł kwotę stanowiącą przedmiot ugody.

Powyższa kalkulacja stanowi dowód na powiązanie kwoty ustalonej tytułem Ugody oraz kwoty dochodzonej przez Pracowniczkę na drodze powództwa. Z przepisu art. 18 (3d) k.p. będącego podstawą dochodzonego roszczenia, wprost nie wynika ani wysokość ani zasady ustalania odszkodowania. Powołany przepis jedynie określa minimalną wysokość odszkodowania, która przysługuje każdemu, komu przyznawane jest odszkodowanie w oparciu o ten przepis. Powyższe zostało potwierdzone w orzecznictwie sądów administracyjnych, np. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 1 października 2014 r., w którym sąd wskazał:

(Wyrok WSA w Białymstoku z 1 października 2014 r., I SA/Bk 294/14, LEX nr 1523402).

Powyższa konstatacja stanowi podstawę do przyjęcia, że nie będzie możliwe zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.

Analizując możliwość zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b należy zauważyć, że co prawda podstawą wypłacenia odszkodowania jest ugoda zawarta przed sądem, jednakże znajdzie tu zastosowanie wyłączenie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b u.p.d.o.f., zgodnie z którym nie są zwolnione odszkodowania otrzymane na podstawie ugody sądowej dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Punktem wyjścia wykładni przywołanego przepisu jest podział odszkodowania na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Za stratę uważa się każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy niż był przed dokonaniem szkody. Z kolei szkoda związana z utraconymi korzyściami polega na tym, ze majątek poszkodowanego nie wzrósł tak , jakby się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest czyjaś odpowiedzialność. Szkodą jest więc to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego szkodę. Powyższe zostało wielokrotnie wywiedzione w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 stycznia 2002 r. wskazał: „Szkodą w rozumieniu art. 417 § 1 k.c. w przypadku utraconych korzyści (art. 361 § 2 k.c.) jest szkoda, którą określa to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego tę szkodę, a inaczej mówiąc to, co weszłoby do majątku poszkodowanego, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło (Wyrok SN z 18 stycznia 2002 r., I CKN 132/01, LEX nr 53144).

Reasumując powyższe rozważania dotyczące rozumienia pojęcia szkody na gruncie przepisów k.c. wskazać należy, że z perspektywy art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. zwolnieniu z opodatkowania podlega odszkodowanie za rzeczywistą stratę (damnum emergens), natomiast odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans) już nie z uwagi na treść art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b u.p.d.o.f. Przenosząc powyższe konstatacje na rzecz stanu faktycznego stanowiącego podstawę niniejszego wniosku, wskazać należy, że dochodzone przez Pracowniczkę roszczenie zostało określone jako różnica między otrzymywanym przez nią wynagrodzeniem, a wynagrodzeniem, które powinna otrzymać gdyby nie doszło do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Prowadzi to do wniosku, że skoro wynagrodzenie to nie weszło do majątku Pracowniczki zanim zawarto ugodę z tytułu odszkodowania, tym samym nie można stwierdzić, że doszło do zmniejszenia majątku pracownika. Tym samym nie ulega wątpliwości, że zmiana wynagrodzenia na niższe stanowi utratę spodziewanych korzyści (lucrum cessans), a nie rzeczywistą stratę (damnum emergens). Tym samym nie znajdzie tu zastosowania zwolnienie z art. 21 ust. 3b u.p.d.o.f. z uwagi na zastosowanie art. 21 ust. 3b lit. b u.p.d.o.f.

Wobec powyższego, nie została spełniona przesłanka do zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Uważają Państwo, że słusznie dokonali Państwo potrącenia zaliczki na podatek.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy, stanowi, że:

W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy.

Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

W myśl art. 12 ust. 4 ww. ustawy, za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Stosownie do art. 32 ww. ustawy:

W myśl art. 38 ust. 1 ww. ustawy:

Przystępując do określenia obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowania na podstawie zawartej ugody sądowej, w pierwszej kolejności należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca, a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Zatem każde odszkodowanie stanowi przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają m.in. z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Z racji tego, że odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma „pierwszeństwo” przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a więc jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu reguluje art. 18^3dustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465), zgodnie z którym:

Z przepisu art. 18^3d Kodeksu pracy, będącego podstawą zasądzonego na rzecz Państwa byłej pracownicy odszkodowania, wprost nie wynikają ani wysokość ani zasady ustalania odszkodowania. Powołany przepis jedynie określa minimalną wysokość odszkodowania, która przysługuje każdemu, komu przyznawane jest odszkodowanie w oparciu o ten przepis.

Z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy wynika, że 26 marca 2024 r. przed Sądem zawarliście Państwo ugodę z Pracowniczką w związku z porozumieniem co do ugodowego zakończenia sporu, poddanego pod rozstrzygnięcie ww. Sądu w sprawie z powództwa Pracowniczki przeciwko Państwu. Pracowniczka wniosła o:

1) zasądzenia od Państwa na rzecz Pracowniczki 36.183,00 zł tytułem odszkodowania za dyskryminujące ukształtowanie jej wynagrodzenie w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 30 kwietnia 2023 r., oraz

2) ustalenie miesięcznego wynagrodzenia Pracowniczki w ten sposób, że jej miesięczne wynagrodzenie zasadnicze wraz z dodatkiem stażowym od dnia 1 maja 2023 r. wynosi (...) zł brutto oraz zasądzenie różnicy pomiędzy tą kwotą a wynagrodzeniem faktycznym jej wypłacanym (...) zł brutto, ale zaniżonym bo kształtowanym w sposób dyskryminacyjny, tj. kwoty 894 zł brutto miesięcznie.

Jako podstawę prawną powództwa oraz jednocześnie jako podstawę obliczenia wysokości dochodzonej pozwem kwoty Pracowniczka wskazała art. 18 (3d) Kodeksu pracy. Zobowiązali się Państwo w ugodzie z 26 marca 2024 r. do zapłaty na rzecz Pracowniczki kwoty 44.229,00 zł brutto.

Ugoda zawierała następujące zapisy:

Jak wynika z wyroku Naczelnego Sadu Administracyjnego 1 października 2014 r., sygn. akt I SA/Bk 294/14:

Zatem, ani wysokość odszkodowania ani tym bardziej zasady ustalania odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie wynikały wprost z przepisów, a tylko wówczas odszkodowanie mogłoby skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

W przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas należy rozważyć czy do odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu może być zastosowane zwolnienie na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Punktem wyjścia wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest podział odszkodowania na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Za stratę uważa się każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy niż był przed doznaniem szkody. Chodzi w tym przypadku o rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do poszkodowanego spowodowany zniszczeniem, utratą lub uszkodzeniem określonych składników majątkowych albo obniżeniem ich wartości, a także powstanie nowych zobowiązań albo ich zwiększenie. Z kolei szkoda związana z utraconymi korzyściami (lucrum cessans) polega na tym, że majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest czyjaś odpowiedzialność. Szkodą jest więc to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego szkodę.

Jednocześnie, zakres zwolnienia określony w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Wobec okoliczności faktycznych przedstawionych we wniosku nie sposób uznać, że odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu przyznane pracownicy na podstawie ugody sądowej wiązało się z rzeczywistym uszczerbkiem w majątku należącym do niej, natomiast majątek ten niewątpliwie nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło nierówne traktowanie w zatrudnieniu. W tym przypadku mamy zatem do czynienia z odszkodowaniem dotyczącym utraconych korzyści, które nie może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania również na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Kwota wynikająca z ugody sądowej została wyliczona jako różnica między wynagrodzeniem, jakie powinna otrzymać bez naruszenia zasady równego wynagrodzenia, a wynagrodzeniem rzeczywiście otrzymanym. Państwa była pracownica została pozbawiona wyższego wynagrodzenia, a zatem utraciła korzyści, których się spodziewała. Nie ulega wątpliwości, że zmiana wynagrodzenia na niższe stanowi utratę spodziewanych korzyści (lucrum cessans), a nie rzeczywistą stratę (damnum emergens).

W orzecznictwie przyjęto, że szkodą w przypadku utraconych korzyści (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego) jest szkoda, którą określa to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego tę szkodę, a inaczej mówiąc to, co weszłoby do majątku poszkodowanego, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2002 r., sygn. akt I CKN 132/01). Ponieważ wynagrodzenie w wysokości przysługującej przed zmianą weszłoby do majątku pozwanego, gdyby nie nastąpiła zmiana wysokości wynagrodzenia na niższe, to uznać należy, że zasądzone odszkodowanie stanowi utracone korzyści.

Mając na uwadze powyższe, utracone wynagrodzenie może być rozumiane wyłącznie jako utracona korzyść, skoro wynagrodzenie to nie weszło do majątku Państwa pracownicy zanim zawarto ugodę z tytułu odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Tym samym nie można stwierdzić, że doszło do zmniejszenia majątku Państwa pracownicy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w sprawie zastosowanie będzie miał właśnie wyjątek wskazany w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przepis ten odnosi się – tak jak ma to miejsce w rozpatrywanej sprawie – do odszkodowań przyznanych na podstawie ugody sądowej, które dotyczą korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wypłacona przez Państwa kwota tytułem ugody sądowej nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem postąpili Państwo prawidłowo, pobierając zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od wypłaconej kwoty.

Stanowisko Państwa jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).