Porada
Czy umowa zlecenia zawarta z rolnikiem będzie oskładkowana
PROBLEM
Nasza firma zamierza zatrudnić na podstawie umowy zlecenia osobę będącą rolnikiem, który opłaca składki w KRUS. Czy powinniśmy zgłosić tego zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych?
RADA
Zleceniobiorca będący rolnikiem, który opłaca składki na ubezpieczenie rolnicze w KRUS, podlega ubezpieczeniom na takich samych zasadach jak inni zleceniobiorcy. Obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia nie zostaje wyłączony z tego powodu, że rolnik opłaca składki w KRUS (o ile osoba ta nie jest np. studentem w wieku do 26 lat). Zatem z dniem rozpoczęcia wykonywania umowy zlecenia będzie on objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi i ubezpieczeniem wypadkowym oraz ubezpieczeniem zdrowotnym (z tą datą powinien zostać zgłoszony do ubezpieczeń). Może także przystąpić do ubezpieczenia chorobowego na zasadzie dobrowolności.
UZASADNIENIE
Rolnicy podlegają wyłącznie ubezpieczeniu społecznemu rolników, o ile nie posiadają tytułu do ubezpieczeń społecznych określonego w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Takim tytułem może być np. umowa zlecenia – wówczas rolnik, mimo iż jest objęty ubezpieczeniem w KRUS, będzie także podlegał ubezpieczeniom społecznym jak inni zleceniobiorcy, poza pewnymi wyjątkami.
Obowiązek ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcy. Osoba wykonująca umowę zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Może także zostać objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, na swój wniosek. Obowiązkowo będzie też podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Objęcie ww. ubezpieczeniami następuje od dnia oznaczonego w umowie zlecenia jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.
Obowiązkiem tych ubezpieczeń nie są objęci jedynie zleceniobiorcy, którzy nie ukończyli 26 roku życia i są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów podatkowych z tytułu wykonywania umowy zlecenia, jeżeli w umowie zlecenia odpłatność określono np. kwotowo, czy w kwotowej stawce godzinowej. Tak ustalona kwota stanowi też podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, z tym że pomniejsza się ją o kwoty składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zleceniobiorcę, potrącone przez zleceniodawcę ze środków zleceniobiorcy.
Zawarcie umowy zlecenia z rolnikiem ubezpieczonym w KRUS a podleganie ubezpieczeniom w ZUS. Obowiązek ubezpieczeń społecznych dotyczy także osób prowadzących gospodarstwo rolne – rolników, którzy podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeśli wykonują jednocześnie umowę zlecenia.
Iwona W. jest ubezpieczona w KRUS jako rolnik. Od 5 września 2024 r. będzie także wykonywała umowę zlecenia w agencji fotograficznej. Z tego tytułu będzie ona objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi oraz ubezpieczeniem zdrowotnym. Zleceniodawca powinien dokonać zgłoszenia do ww. ubezpieczeń na druku ZUS ZUA z kodem 04 11 xx od 5 września 2024 r.
Jeżeli rolnik wykonujący umowę zlecenia posiada status studenta i nie ukończył jeszcze 26 lat, z tytułu umowy zlecenia nie będzie podlegał żadnym ubezpieczeniom.
Wojciech C. podlega ubezpieczeniu rolniczemu w KRUS. Ma 24 lata i studiuje informatykę. Od 16 września 2024 r. będzie dodatkowo zatrudniony na podstawie umowy zlecenia w firmie informatycznej. Z tytułu umowy zlecenia Wojciech C. nie będzie objęty ani ubezpieczeniami społecznymi, ani ubezpieczeniem zdrowotnym, chyba że w trakcie obowiązywania umowy zlecenia ukończy 26 lat lub utraci status studenta.
Podleganie rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu nie wyłącza obowiązku ubezpieczeń społecznych w ZUS z tytułu umowy zlecenia.
Wobec tego, w sytuacji opisanej w pytaniu, zleceniodawca powinien zgłosić zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA, z kodem tytułu 04 11 xx. Zleceniobiorca może także zawnioskować o objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
Rolnik (domownik) może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie wykonywania umowy zlecenia, pomimo objęcia go z tego tytułu innym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przychód osiągany z umowy zlecenia w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę (tj. od 1 lipca 2024 r. 4300 zł). Może on w każdym czasie odstąpić od ubezpieczenia społecznego rolników, składając w KRUS oświadczenie o odstąpieniu od tego ubezpieczenia, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało złożone w KRUS.
Jeżeli natomiast miesięczny przychód rolnika uzyskany z umowy zlecenia przekroczy kwotę minimalnego wynagrodzenia, utraci on prawo do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.
Jan S. prowadzi gospodarstwo rolne i podlega ubezpieczeniom społecznym w KRUS. Od 1 września 2024 r. rozpoczął on wykonywanie umowy zlecenia. Jego wynagrodzenie zostało określone jako iloczyn minimalnej stawki godzinowej oraz liczby wypracowanych godzin w miesiącu i nie przekroczy kwoty 3500 zł miesięcznie. Z tytułu tej umowy zlecenia będzie on podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. W tym przypadku Jan S. może również pozostać ubezpieczonym w KRUS, gdyż w rozliczeniu miesięcznym przychód z tytułu wykonywanej umowy zlecenia nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia, tj. 4300 zł.
art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 6 ust. 4, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, art. 18 ust. 1 i 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 497; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 863
art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e, art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 146; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1222
art. 5b ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników – j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 90
Monika Grabarkiewicz
ekspert w zakresie prawa pracy i rozliczeń pracowniczych, specjalizuje się w obszarach na styku procesów kadrowo-płacowych i rozrachunków z ZUS
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
