Interpretacja indywidualna z dnia 2 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.109.2024.1.AG

Przekazanie darowizny w postaci środków pieniężnych na rachunek sprzedającego nieruchomość

Interpretacja indywidualna  – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 maja 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 12 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, w zakresie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych tytułem darowizny od dziadków, przekazanych bezpośrednio na rachunek sprzedającego.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) 2023 r. ukończyła Pani 18 rok życia, w związku z czym Pani dziadkowie postanowili pomóc Pani się usamodzielnić i zaoferowali przekazanie darowizny na zakup nieruchomości – domu jednorodzinnego – w którym mogłaby Pani zamieszkać.

(…) 2023 r. pomiędzy Panią – (…) a (…) (zwanymi dalej darczyńcami) została zawarta umowa darowizny na kwotę (…) zł. Zgodnie z treścią umowy darowizny, kwota ta miała posłużyć na zakup przez Panią nieruchomości w (…). Darczyńców i Panią łączy stosunek pokrewieństwa, jest Pani zstępną II stopnia względem probantów, tj. darczyńcy są Pani dziadkami.

(…) 2024 r. została złożona przez Panią deklaracja podatkowa na druku SD-Z2 wnosząca o zwolnienie Pani z podatku od darowizny – tj. została złożona w ustawowym terminie – w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Kwota darowizny we wskazanej w umowie wysokości, z uwagi na warunki techniczne banku (niezależne od darczyńców), została przelana w 3 transzach (…) przez darczyńców, bezpośrednio na rachunek sprzedającego nieruchomość, z pominięciem Pani konta bankowego (obdarowanego). W tytule przelewu darczyńcy wyraźnie wskazali, że przelana kwota stanowi cenę przeznaczoną na poczet nabycia nieruchomości od (…) (akt notarialny z (…) 2024 r. (winno być: 2023 r.) Rep. (…). Taki mechanizm płatności przewiduje umowa darowizny. Umowa darowizny zawarta (…) 2023 r. nie została zawarta w formie aktu notarialnego, lecz w zwykłej formie pisemnej.

Wspólnie z dziadkami uznała Pani, że przelew środków darowanych na podstawie umowy darowizny najpierw na Pani konto, a następnie ich przelew przez Panią na konto sprzedawcy nieruchomości byłby niepotrzebnym zabiegiem, który mógłby prowadzić do odstąpienia sprzedawcy od sprzedaży nieruchomości z uwagi na ustalony termin, bardzo ważki dla sprzedającego. Cała operacja finansowa przebiegła bezgotówkowo, w myśl celowościowego zastosowania art. 4a ust 1 pkt 2 ustawy i została udokumentowana potwierdzeniami z konta darczyńców oraz aktem notarialnym zakupu nieruchomości. Zakup opisanej we wniosku nieruchomości został dokonany na rynku wtórnym od osoby fizycznej.

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym zaistniał obowiązek zapłaty podatku od darowizny?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, przekazanie przez Pani dziadków ceny nabycia nieruchomości wprost na rachunek sprzedającego podlega zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn (wszystkie pozostałe warunki wskazane w art. 4a ust. 1 oraz ust. 4 pkt 2 również zostały spełnione). Przelew ten nastąpił w celu realizacji umowy darowizny zawartej na Pani rzecz. W Pani przekonaniu, przelew środków przez darczyńcę najpierw na Pani rachunek, a następnie dokonanie przelewu otrzymanych środków na rachunek sprzedawcy nieruchomości byłby niepotrzebnym skomplikowaniem procesu prowadzącego do nabycia nieruchomości, o której mowa w umowie darowizny. Ponadto taki sposób zapłaty ceny nabywanej nieruchomości powodował uniknięcie podwójnego przepływu pieniędzy w rozrachunkach międzybankowych i niekorzystnie wydłużałby czas transakcji.

Pani zdaniem, ww. czynności wypełniają w całości warunki zwolnienia z podatku powstałego na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a dodatkowo nabycie nieruchomości nastąpiło na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego, co jest zgodne z art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.

Ponadto przekonanie o spełnieniu wszystkich warunków zwolnienia od podatku od darowizn i spadków, tj. warunku określonego w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadku i darowizn, w tym, dokonując przekazania środków darowizny z konta darczyńców bezpośrednio na konto sprzedawcy a nie obdarowanego, opierali Państwo na utrwalonym orzecznictwie wyroków Sądów administracyjnych w analogicznych sprawach, m.in.:

• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 25 stycznia 2023 r. sygn. akt I SA/Gl 1069/22,

• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 27 października 2022 r., sygn. akt I SA/Go 306/22,

• Wyrok z 14 października 2010 r., sygn. akt II FSK 981/09.

Z powyższych wyroków wynika, że w sytuacji, gdy wpłata kwoty objętej umową darowizny pomiędzy krewnymi dokonana została przez darczyńcę na rachunek bankowy osoby trzeciej – sprzedawcy nieruchomości, w związku z konkretną umową zawartą z obdarowanym, tytułem zapłaty przypadającej od niego należności pieniężnej na pokrycie inwestycji mieszkaniowej, warunek udokumentowania wpłaty na rachunek bankowy sprzedawcy uznać należy za spełniony. Wpłata taka w sposób wyraźny i niewątpliwy dokumentuje kto, komu i ile darował, potwierdzając rzeczywisty charakter dokonanej umowy darowizny.

Dostrzeżenia wymaga także, że ww. przepis ma również cel społeczny, zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliżej rodziny. Zniesienie obciążeń podatkowych dla nabywających nieodpłatnie majątek od osób najbliższych ma na względzie „konieczność szczególnej ochrony sytuacji majątkowej rodziny” (druk sejmowy nr 736 z 26 czerwca 2006 r.). Tak zakreślony cel jest spójny z konstytucyjną zasadą uwzględniania dobra rodziny, ustanowioną art. 18 Konstytucji RP. Zasada ta gwarantuje rodzinie ochronę i opiekę Rzeczypospolitej Polskiej i pozostaje w korelacji z regulacją zawartą w art. 71 ust. 1 ustawy zasadniczej nakazującej państwu prowadzenie polityki społecznej i gospodarczej uwzględniającej dobro rodziny (wyrok NSA z 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 1470/17).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Jak stanowi natomiast art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 ww. ustawy:

Natomiast w myśl art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ww. ustawy:

Jak wynika z art. 4a ust. 3 ww. ustawy:

W myśl art. 4a ust. 4 ww. ustawy:

Z zacytowanego powyżej art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, poza zgłoszeniem nabytych środków pieniężnych naczelnikowi urzędu skarbowego (za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 4a ust. 4 ustawy) jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Z treści wniosku wynika, że (…) 2023 r. zawarła Pani – jako obdarowana – umowę darowizny z dziadkami na kwotę (…) zł. Umowa ta nie miała formy aktu notarialnego. Kwota darowizny została przelana przez darczyńców bezpośrednio na rachunek sprzedawcy nieruchomości, którą nabyła Pani (…) 2023 r.

(…)2024 r. złożyła Pani na tę okoliczność zgłoszenie o nabyciu – SD-Z2.

Ma Pani wątpliwości czy w opisanej sytuacji – nabycia środków pieniężnych w drodze darowizny od dziadków – zaistniał obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Pani zdaniem, w opisanej sytuacji ma zastosowanie zwolnienie o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.

W przypadku darowizny środków pieniężnych, dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, środki pieniężne muszą zostać przekazane w sposób ściśle w przepisie określony, a zatem na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zgodnie z utartą linią interpretacyjną i orzeczniczą, warunek określony we wskazanym przepisie uważa się za spełniony również wtedy, gdy wpłata dokonywana jest na rachunek bankowy osoby trzeciej, ale na subkonto wyodrębnione w ramach tego rachunku dla osoby obdarowanej. Takie subkonta wyodrębniane są w ramach rachunków prowadzonych dla deweloperów czy spółdzielni mieszkaniowych. W analizowanym przypadku taka sytuacja jednak nie występuje. Analizowany przepis jednoznacznie wskazuje, że środki pieniężne mają wpłynąć na konto obdarowanego (czy też jego subkonto w przypadkach powyżej wskazanych).

Literalne brzmienie przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie pozwala więc skorzystać ze zwolnienia podatkowego w przypadku wpłaty przez darującego na rzecz osoby trzeciej, gdyż nabycie nie jest udokumentowane tak, jak wskazuje przepis art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli więc przedmiot darowizny został przekazany bezpośrednio przez darczyńcę na rachunek wierzyciela osoby obdarowanej (w tym przypadku sprzedawcy nieruchomości), zwolnienie określone w art. 4a ustawy od spadków i darowizn nie będzie miało zastosowania. Nie można bowiem odstąpić od jednoznacznego brzmienia ww. przepisu i stosować go z pominięciem warunków wprost w nim wyrażonych, czyli z pominięciem fragmentu przepisu określającego wprost jak darowane środki mają być przekazane.

W przedmiotowej sprawie nie został spełniony jeden z warunków zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy – przekazanie środków pieniężnych tytułem darowizny nie zostało udokumentowane zgodnie z zasadami określonymi w tym przepisie.

W takim przypadku nabycie darowizny podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Zgodnie z art. 17a ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W związku z powyższym z tytułu otrzymanej darowizny jest Pani zobowiązana do złożenia zeznania na formularzu SD-3 i zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Orzeczenia sądów na które się Pani powołuje, dotyczą konkretnych spraw podatników w określonych stanach faktycznych i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące, nie stanowią one natomiast materialnego prawa podatkowego. Orzecznictwo we wskazanym zakresie nie jest jednolite. Istnieją również wyroki potwierdzające stanowisko Organu, np. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 4 kwietnia 2023 r., sygn. akt I SA/Bd 93/23.

Organ interpretacyjny nie prowadzi postępowania dowodowego, zatem wydając tą interpretację opieramy się wyłącznie na opisie stanu faktycznego podanego we wniosku (dokumenty załączone do wniosku nie są przedmiotem analizy).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.