Wyrok WSA w Lublinie z dnia 30 kwietnia 2024 r., sygn. III SA/Lu 183/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Ewa Ibrom (sprawozdawca), Sędziowie: Sędzia WSA Robert Hałabis, Sędzia WSA Anna Strzelec, Protokolant: Asystent sędziego Katarzyna Sugier, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 kwietnia 2024 r. sprawy ze skargi K. B. na decyzję Wojewody Lubelskiego z dnia [...] grudnia 2023 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia aktów stanu cywilnego I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w D. z dnia [...] października 2023 r., nr [...]; II. zasądza od Wojewody Lubelskiego na rzecz K. B. kwotę 597 zł (pięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z [...] grudnia 2023 r., nr [...], Wojewoda Lubelski utrzymał w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w D. z [...] października 2023 r., nr [...], o odmowie udostępnienia K. B. aktów stanu cywilnego.

Wydanie decyzji poprzedzało postępowanie administracyjne o następującym przebiegu:

Wnioskiem z [...] września 2023 r. K. B. (dalej jako "skarżący") zwrócił się do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w D. o udostępnienie do skanowania ksiąg metrykalnych. We wniosku powołał się na przepisy art. 16a ust. 1, art. 16b ust. 2 pkt 1 oraz art. 16d ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2020 r. poz. 164 z późn. zm.), dalej jako "u.n.z.a.", w zw. z art. 130 ust. 4 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1378), dalej powołanej jako "p.a.s.c.". Wniosek obejmował udostępnienie ksiąg metrykalnych małżeństw i zgonów do roku 1942 włącznie oraz urodzeń do roku 1920 włącznie w celu ich sfotografowania.

Decyzją z [...] października 2023 r. Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w D. (dalej jako "Kierownik USC" lub "organ I instancji") odmówił udostępnienia skarżącemu akt stanu cywilnego, wskazanych w jego wniosku z [...] września 2023 r. w celu ich skanowania/sfotografowania. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wskazał, że w zasobach Urzędu Stanu Cywilnego znajdują się księgi wyznaniowe prowadzone przez parafie znajdujące się obecnie na terenie gminy D.. Księgi stanu cywilnego prowadzone były do roku 1945 przez kościoły i rejestrowały urodzenia, małżeństwa oraz zgony. Zwrócił uwagę, że rejestracja wyznaniowa była w zasadzie jedyną formą rejestracji urodzeń, małżeństw i zgonów. Zaświadczenia wydawane na podstawie ksiąg metrykalnych (prowadzonych do 1945 r.) były dokumentami wiary publicznej. Posiadane przez organ I instancji księgi zawierają wpisy dotyczące urodzeń, małżeństw i zgonów, dokonywane przez osoby uprawnione, tj. księży. Poza wpisami księgi zawierają akta zbiorowe stanowiące podstawę zmian w aktach, takie jak: decyzje, prawomocne orzeczenia sądowe i inne dokumenty mające wpływ na treść aktów znajdujących się w wymienionych księgach. Ze względu na ochronę dóbr osobistych osób żyjących, których dane wstępnych (rodziców, dziadków, rodzeństwa) figurują w wymienionych księgach i mogłyby być udostępnione bez ograniczeń, Kierownik USC wskazał, że zgromadzone dane podlegają ochronie prawnej.