Wyrok WSA w Krakowie z dnia 24 kwietnia 2024 r., sygn. II SA/Kr 367/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie: Przewodniczący: Sędzia WSA Paweł Darmoń Sędziowie: WSA Mirosław Bator (spr.) WSA Jacek Bursa po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi B. K. Spółki komandytowej w K. na postanowienie Wojewody Małopolskiego z dnia 29 grudnia 2023 r. nr WS-VI.7534.2.22.2023.KP w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia odszkodowania za nieruchomość skargę oddala

Uzasadnienie

Starosta [...] postanowieniem z dnia 16 października 2023 r. nr [...] działając na podstawie art. 61 a § 1 K.p.a. po rozpatrzeniu wniosku B. K. Spółka komandytowa z siedzibą w K. odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość Towarzystwa [...] Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. , położone w O. , przejęte na własność Państwa na mocy orzeczenia nr [...] Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 12 lutego 1948 r. o przejęciu przedsiębiorstw na własność Państwa. Organ wskazał, że w uzasadnieniu wniosku wyjaśniono, że Minister Przemysłu i Handlu orzeczeniem nr [...] z dnia 12 lutego 1948 wydanym na podstawie art. 3 ust. 1 i 5 oraz art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 3 stycznia 9146 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej oraz § 65 ust. 1 pkt a i § 71 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 1947 r., w sprawie trybu postępowania przy przejmowaniu przedsiębiorstw na własność Państwa przejął na własność Państwa przedsiębiorstwo Towarzystwo [...] Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. . Zgodnie z powołanym orzeczeniem przedsiębiorstwo Towarzystwo [...] Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. uległo przejęciu na własność Państwa za odszkodowaniem w całości, w szczególności z majątkiem nieruchomym. Na podstawie wskazanego orzeczenia nr [...] Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 12 lutego 1948 r. w księdze wieczystej numer [...] jako właściciela nieruchomości położonej w O. , składającej się z działek o numerach [...] o powierzchni 0,0760 ha i [...] o powierzchni 2,2877 ha objętych wykazem hipotecznym Lwh [...] ujawniono Skarb Państwa -Starostę [...]. W dalszej kolejności w uzasadnieniu wniosku przywołano art. 7 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, w myśl którego przejęcie przedsiębiorstwa miało nastąpić za odszkodowaniem. Za przedsiębiorstwo przejęte przez Państwo na własność jego właściciel miał otrzymać od Skarbu Państwa odszkodowanie w terminie jednego roku, licząc od dnia doręczenia mu zawiadomienia w przedmiocie prawomocnego ustalenia wysokości przypadającego odszkodowania (art. 7 ust. 1), wysokość należnego odszkodowania miały ustalać specjalne komisje (art. 7 ust. 3 i 4) a zasady ustalania odszkodowania zostały określone w art. 7 ust. 5 ustawy nacjonalizacyjnej. Zgodnie z art. 7 ust. 4 i 6 powołanej ustawy skład komisji, sposób powoływania jej członków, liczbę członków konieczną do ważności uchwał, tryb postępowania komisji oraz odwoływania się od jej orzeczeń oraz szczegółowe zasady obliczania odszkodowania, uwzględniania okoliczności wymienionych w ust. 5 oraz sposób wypłacania odszkodowania i tryb amortyzacji papierów wartościowych określone miały zostać w rozporządzeniu Rady Ministrów. Rozporządzenia takie nigdy nie zostały wydane. W związku z powyższym nigdy nie ustalono ani nie wypłacono odszkodowania za przejęte przedsiębiorstwo, w tym nie ustalono odszkodowania ani nie wypłacono odszkodowania za przejęte nieruchomości. Następnie pełnomocnik zwrócił uwagę na treść art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r., zgodnie z którym Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu gdy nastąpiło pozbawienie praw do nieruchomości bez ustalenia .odszkodowania, a obowiązujące przepisy przewidują jego ustalenie. Ponadto, jak wskazuje się na gruncie tego przepisu ma on zastosowanie także do stanów faktycznych powstałych przed wejściem w życie tej ustawy, czyli do wszystkich stanów faktycznych polegających na odjęciu, przejęciu lub ograniczeniu prawa własności bez ustalenia należnego odszkodowania i dotyczy pozbawienia praw w każdej formie o charakterze władczym bez ustalenia odszkodowania rekompensującego skutki tego pozbawienia. W odniesieniu do osoby wnioskodawcy wyjaśniono, że Towarzystwo [...] Spółka Akcyjna uległa przekształceniu w B. K. spółkę komandytową ale przekształcenie spółki nie prowadzi do zmiany podmiotu lecz tylko do zmiany typu - jest to ta sama, ale nie taka sama spółka. Tożsamość podmiotowa spółek oznacza, że spółka przekształcona nie wstępuje w prawa i obowiązki o charakterze cywilnoprawnym przysługujące spółce przekształcanej, lecz z dniem przekształcenia spółce przekształconej przysługują wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Dotyczyło zarówno praw i obowiązków prywatnoprawnych, jak i publicznoprawnych. W rezultacie treść stosunków prawnych łączących spółkę z innymi podmiotami nie ulega zmianie. Organ wskazał, że w niniejszym przypadku zasadnicze znaczenie ma fakt, że nieruchomość objęta wnioskiem o ustalenie odszkodowania została przejęta na rzecz Skarbu Państwa na mocy orzeczenia nr [...] Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 12 lutego 1948 r. o przejęciu przedsiębiorstw na własność Państwa (M.P.1948.44.222 z dnia 1948.04.30). W póz. 528 orzeczenia, jako przedsiębiorstwo przejmowane, wymienione zostało Towarzystwo [...] - W. ul. [...]. Orzeczenie to, jak właściwie wskazał wnioskodawca, jest wymienione jako podstawa przejęcia działek nr [...] i nr [...] położonych w O. na rzecz Skarbu Państwa w księdze wieczystej nr [...] (aktualnie zamkniętej). Jak wskazano w tym orzeczeniu "Przedsiębiorstwa firm wymienionych w załączniku ulegają przejęciu na własność Państwa za odszkodowaniem w całości wraz z nieruchomym i ruchomym majątkiem oraz wszelkimi prawami, wolne od obciążeń i zobowiązań z wyjątkiem zobowiązań o charakterze publiczno-prawnym, zobowiązań na rzecz polskich osób prawnych prawa publicznego, zobowiązań na rzecz osób prawnych stanowiących własność polskich osób prawnych prawa publicznego, służebności gruntowych oraz zobowiązań mających swe źródło w stosunku najmu pracy lub odpowiedzialności za czyny niedozwolone". W ocenie Starosty [...] starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, nie jest organem właściwym do ustalenia odszkodowania za nieruchomości przejęte na rzecz Państwa w trybie ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej. Właściwości do ustalenia odszkodowania za przedsiębiorstwa (w tym przysługujące im nieruchomości) przejęte w trybie ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej nie można przypisać również sądom powszechnym. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 grudnia 2017 r. sygn. akt III CZP 86/17 "(...) przepisy art. 7 ustawy nacjonalizacyjnej nie przesądzają nawet cywilnoprawnej albo administracyjnoprawnej drogi do dochodzenia odszkodowania". Niniejsza uchwała Sądu Najwyższego o treści: "Artykuł 7 ust. 1 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3, póz. 17 ze zm.) nie stanowi podstawy prawnej roszczenia o odszkodowanie z tytułu przejęcia przez Państwo na własność przedsiębiorstwa wymienionego w art. 3 tej ustawy. Podsumowując organ stwierdził, że brak jest podstaw do rozpatrzenia wniosku o ustalenie odszkodowania.