Rozstrzyganie problemu świadczenia pielęgnacyjnego w orzecznictwie NSA - Wyrok NSA z dnia 17 kwietnia 2024 r., sygn. I OSK 910/23

Faktyczne sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną, w zakresie adekwatnym do stopnia stwierdzonej niepełnosprawności, które codziennie uniemożliwia podjęcie zatrudnienia, kwalifikuje opiekuna do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Dnia 17 kwietnia 2024 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Iwona Bogucka Sędziowie: sędzia NSA Piotr Przybysz sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2024 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 29 grudnia 2022 r., sygn. akt II SA/Go 708/22 w sprawie ze skargi P. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia [...] września 2022 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 29 grudnia 2022 r., II SA/Go 708/22 w sprawie ze skargi P.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2022 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego: uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] maja 2022 r. nr [...] (pkt 1.), oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania sądowego (pkt 2.).

Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:

Wnioskiem z dnia [...] lutego 2022 r. P. K. zwrócił się o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad matką I. K. W toku postępowania ustalono, iż P. K. pracował na umowę zlecenie do 11 lutego 2022 r. I. K. jest wdową, posiada troje dzieci: P. K., A. P., która jest emerytką i dodatkowo pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy oraz J. K., który jako osoba niepełnosprawna przebywa w Domu Pomocy Społecznej. Wnioskodawca wśród czynności opiekuńczych wykonywanych nad niepełnosprawną matka wskazał: mierzenie ciśnienia, przygotowywanie posiłków, podawanie leków, robienie zakupów, sprzątanie, pranie. Podczas rodzinnego wywiadu środowiskowego w dniu 5 kwietnia 2022 r. ustalono, że I. K. choruje na serce, chorobę wieńcową, zespół cieśni nadgarstka i ma zawroty głowy. P. K. oświadczył, że nie ma orzeczenia o stopniu niepełnosprawności i nie choruje. Do października 2020 r. wnioskodawca pobierał specjalny zasiłek opiekuńczy w związku z opieką nad matką. Wnioskodawca nie mieszka z matką, nocuje u siebie w domu. Jego matka porusza się samodzielnie, wszelkie czynności związane z higieną osobistą wykonuje sama, nie wymaga także wykonywania szczególnych czynności opiekuńczych. W ocenie pracownika socjalnego czynności, które wykonuje P.K., nie są przeszkodą w podjęciu zatrudnienia przez wnioskodawcę, ponieważ mogą być one wykonywane w godzinach popołudniowych albo w czasie wolnym od pracy. Dodatkowo w razie konieczności I. K. może być objęta wsparciem ze strony pomocy społecznej w formie usług opiekuńczych. W oparciu o powyższe Prezydent Miasta [...] decyzją z dnia [...] maja 2022 r. nr [...] odmówił P. K. przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną matką. W ocenie organu z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego nie wynika, aby rozmiar i charakter opieki nad osobą niepełnosprawną był na tyle znaczący, że uniemożliwia on podjęcie zatrudnienia przez stronę, co świadczy o braku wystąpienia materialnoprawnych przesłanek pozwalających na przyznanie tego świadczenia, wynikających z art. 17 ust. 1 oraz ust.1 a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2022.615 ze zm.), dalej jako "u.ś.r.". Od powyższej decyzji P. K. wniósł odwołanie zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 17 ust. 1 u.ś.r. polegającą na przyjęciu, że niepodejmowanie pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną w okolicznościach sprawy nie wypełnia przesłanki niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowani opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności ze wskazaniami na konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osobie, w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Decyzją z dnia [...] września 2022 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. Na powyższą decyzję P. K. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G., zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 17 ust. 1 u.ś.r., polegającą na przyjęciu, iż niepodejmowanie przez niego pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną nie wypełnia przesłanki niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymizującą się orzeczeniem o niepełnosprawności ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osobie w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.