Wyrok WSA w Krakowie z dnia 29 maja 2024 r., sygn. II SA/Kr 390/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Piotr Fronc Sędziowie: Sędzia WSA Mirosław Bator (spr.) Sędzia WSA Magda Froncisz Protokolant: sekretarz sądowy Anna Bubula po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2024 r. sprawy ze skargi R. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia 29 grudnia 2023 r. znak SKO.PW/4171/97/2023 w przedmiocie odmowy nakazania przywrócenia poprzedniego stanu wody na gruncie I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie na rzecz skarżącego R. C. kwotę 780 zł (siedemset osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Wójt Gminy Z. decyzją z dnia 16 października 2023 r. nr GK.6331.9.2021 działając na podstawie art. 234 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne, a także art. 104 K.p.a. odmówił nakazania przywrócenia poprzedniego stanu wody na działkach nr [...], [...] w miejscowości Z.. W uzasadnieniu organ wskazał, że w dniu 11 czerwca 2021 r. została przeprowadzona wizja w terenie w sprawie zmiany stanu wody na działkach nr [...], [...] w miejscowości Z.. Biegły zapoznał się z konfiguracją terenu i stanowiskiem stron postępowania. Na działkach nr [...], [...] w Z. usadowiona jest droga dojazdowa, wykonana z kostki brukowej, która w obecnej konfiguracji sprzyja gromadzeniu się wód opadowych, przy ogrodzeniu posesji na działce nr [...]. W dniu 23 czerwca 2021 r. wpłynęła opinia specjalisty hydrologa i hydrogeologa w sprawie zmiany stanu wody na działkach nr [...], [...] w miejscowości Z.. Z wykonanej opinii wynika, że wskutek utworzenia na działkach [...] i [...] w Z. utwardzonej drogi biegnącej wzdłuż granicy tych działek z działką [...] (w Z.) doszło do zwiększenia spływu powierzchniowego wód opadowych i kierowania tego spływu w stronę działki [...] Doszło zatem do zmiany stanu wody na gruncie (zmiany stosunków wodnych) działek [...] i [...], a zmiana ta może oddziaływać na grunty sąsiednie (czyli działkę [...] W momencie wykonywania Opinii (a ściślej: w momencie przeprowadzenia wizji lokalnej, na której oparta jest Opinia), nie dało się jednak wykazać jakichkolwiek materialnych szkód wynikających ze stwierdzonej zmiany stanu wody na gruncie. Dlatego obecnie nie ma podstaw do stwierdzenia zmiany stanu wody na gruncie szkodliwej dla gruntów sąsiednich w rozumieniu art. 234 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne. W dniu 2 sierpnia 2021 r. do Wójta Gminy Z. wpłynęło pismo od R. C., wskazano w nim, że biegły w opinii prawidłowo wskazał zmianę stanu wody na gruncie działek [...], [...]. Twierdzenia biegłego na temat braku podstaw do wydania decyzji są błędne oraz wychodzące poza zakres. Według wnioskodawcy dokonane zmiany będą skutkować uszkodzeniem struktury muru na działce [...], co przełoży się na jego stabilność. Organy administracyjne winny więc również działać prewencyjnie w celu zapobieżenia potencjalnej katastrofie budowlanej, która może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi. Obowiązki organu nie ograniczają się jedynie do stwierdzania nieprawidłowości po wystąpieniu skutku, ale w przypadku ich nieuchronności organ winien im zapobiec. Decyzją z dnia 10 stycznia 2022 r. Wójt Gminy Z. odmówił nakazania przywrócenia poprzedniego stanu wody na działkach nr [...], [...] w miejscowości Z.. Po rozpatrzeniu odwołania R. C. SKO w Krakowie decyzją z dnia 30 maja 2022 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Wójta Gminy Z. z dnia 10 stycznia 2022 r. Wyrokiem sygn. akt II SA/Kr 976/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławcze w Krakowie oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji. W ocenie Sądu organy powinny były wyjaśnić, czy istnieje wysokie prawdopodobieństwo ujawnienia się skutków niewątpliwie niekorzystnej dla działki nr [...] zmiany stanu wody na gruncie, tj. czy skutki te wystąpią w dających się przewidzieć okolicznościach. W ponownym postępowaniu organ oceni, na podstawie treści opinii biegłego prawdopodobieństwo ujawnienia się skutków zmiany stanu wody, rozważywszy uzupełnienie opinii w odnośnym zakresie. W przypadku stwierdzenia wysokiego prawdopodobieństwa ujawnienia się skutków zmiany stanu wody na gruncie, organ ustali, czy zasadne jest nakazanie przywrócenia stanu poprzedniego czy też wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom, uwzględniając treść opinii biegłego. W dniu 19 maja 2023 r. została przeprowadzona wizja terenowa w ww. sprawie, podczas której biegły podtrzymał swoje wcześniejsze obserwacje z czerwca 2021 r. Zmienione są nadal stosunki wodne w sposób niekorzystny dla działki nr [...], natomiast nadal nie ujawniły się żadne materialne szkody. W dniu 26 maja 2023 r. wpłynęła opinia specjalisty hydrologa i hydrogeologa z której wynika, że stan wody na gruncie działek nr [...] i [...] w Z. pozostaje zmieniony w tym samym stopniu, jak zostało to wykazane w pierwotnej opinii. Jest to zmiana potencjalnie szkodliwa dla obszaru działki [...] z Z.. Do dnia 19 maja 2023 r. nie zaszły żadne możliwe do zauważenia czy udokumentowania szkody na działce [...] Stan terenu na i przy granicy działek [...] i [...] z działką [...] jest identyczny jak dwa lata wcześniej, jeśli pominąć znikome zmiany w rozwoju szaty roślinnej w (szczątkowej na tym obszarze) nie mające żadnego znaczenia dla postępowania o zmianę stanu wody na gruncie. Moim zdaniem nic obecnie nie wskazuje na występowanie procesu degradacji muru okalającego działkę [...]. Proces ten nie został moim zdaniem nawet zainicjowany. Nie ma żadnych śladów - ani korozji samego muru, ani podmywania jego fundamentów. Nie potrafię się odnieść do problemu prawdopodobieństwa uszkodzenia czy zniszczenia tego muru. Został on wybudowany na tyle solidnie, że wydaje się, że w najbliższych dziesięcioleciach nie będzie on mógł być uszkodzony przez wodę. Pragnę jednak podkreślić, że nie jestem specjalistą w zakresie techniki budowlanej, tylko hydrologii." W dniu 5 czerwca 2023 r. do Wójta Gminy Z. wpłynęło pismo R. C. wraz z dokumentacją fotograficzną obrazującą penetrację muru, na jego szczycie, przez wodę w postaci opadów atmosferycznych. Organ stwierdził, że w świetle art. 234 Prawa wodnego należy jednoznacznie stwierdzić, że jakakolwiek zmiana ilościowa wody na gruncie - czyli jej zwiększenie lub stanu wody na gruncie w rozumieniu art. 234 ustawy. Dodatkowo z punktu widzenia regulacji zawartej w art. 234 ust. 2 ustawy nie jest istotne, kto faktycznie dokonał zmiany stanu wody na gruncie - zawsze bowiem odpowiada właściciel nieruchomości, przy czym do nakazania właścicielowi gruntu przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania urządzeń zapobiegających szkodom przez organ l instancji jest niezbędne ponadto stwierdzenie szkody przez przedmiotową zmianę stanu wód na gruncie sąsiednim. Zaś w przypadku stwierdzenia jedynie, faktu naruszenia stanu wód na gruncie bez stwierdzenia szkód z tego faktu wynikających organ winien odmówić nakazania właścicielowi gruntu przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania urządzeń zapobiegających szkodom. Zatem kluczową kwestią w sprawie zmiany stanu wody na gruncie jest po pierwsze ustalenie czy doszło w ogóle do zmiany stanu wody na gruncie, po drugie na czyjej nieruchomości, a po trzecie jeśli do takiego naruszenia doszło to czy wynikły z tego faktu szkody dla gruntów sąsiednich, przy czym należy ustalić czy owe szkody zostały spowodowane przedmiotowym naruszeniem wody na gruncie w rozumieniu art. 234 ustawy. Przeprowadzone rozpoznanie terenowe oraz analiza zebranych materiałów wykazały, że na terenie działek nr [...] i [...], przy granicy z działką nr [...], powstała droga dojazdowa. Przedmiotowa droga została wykonana z kostki brukowej. Wody opadowe z nowo powstałej drogi spływają w kierunku granicy działki nr [...] i znajdującego się na tej granicy kamiennego muru. Spływ wód opadowych z wybrukowanej i nachylonej drogi jest spływem nienaturalnym, zaburzonym. Jest on powiększony i szybszy w stosunku do spływu naturalnego. W związku z powyższym należy stwierdzić, że wybudowanie drogi z kostki brukowej na terenie działek nr [...], [...] doprowadziło do zmiany stanu wody na terenie tych działek. Skutkiem powstałej zmiany jest zwiększony spływ powierzchniowy wód opadowych z drogi w kierunku działki [...] Dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy w kontekście art. 234 ustawy, organ l instancji zobowiązany jest ustalić czy w wyniku stwierdzonej zmiany stanu wody na działkach nr [...], [...] wystąpiły szkody na gruncie sąsiednim tj. działce nr [...] lub czy istnieje wysokie prawdopodobieństwo ujawnienia się szkód na tej działce. W toku postępowania należy ustalić czy owe szkody zostały spowodowane przedmiotowym naruszeniem stanu wody na gruncie. Jeżeli wszczęte postępowanie wykaże jedynie fakt naruszenia stanu wody na gruncie bez stwierdzenia szkód na gruncie sąsiednim organ winien odmówić nakazania właścicielowi gruntu przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania urządzeń zapobiegających szkodom. W ocenie organu l instancji stwierdzona zmiana stanu wody na terenie działek nr [...], [...] nie wpływa szkodliwie dla gruntu sąsiedniego, czyli działki nr [...]. W toku postępowania przeprowadzono wizje terenowe w dniach 11.06.2021 r. oraz 19.05.2023 r. podczas których nie zaobserwowano żadnych materialnych szkód na terenie działki nr [...]. Ponadto w niniejszej sprawie został powołany biegły hydrolog w celu wykazania, czy na działkach [...], [...] doszło do zmiany stanu wody szkodliwie oddziałującej na teren działki nr [...]. Sporządzone opinie z dnia 21.06.2021 r. oraz z dnia 24.05.2023 r. nie wykazały jakichkolwiek materialnych szkód na działce nr [...] wynikających ze stwierdzonej zmiany stanu wody na gruncie działek nr [...], [...]. Na podstawie zebranego materiału dowodowego należy stwierdzić, że dokonana zmiana stanu wody na gruncie działek nr [...], [...] nie oddziałuje szkodliwie na grunt sąsiedni działki nr [...].