Obowiązek zawieszenia postępowania w przypadku toczącej się kwestii prejudycjalnej - Wyrok NSA z dnia 20 marca 2024 r., sygn. I OSK 2886/20

Decyzja komunalizacyjna może zostać uznana za nieważną na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., jeżeli organ stwierdzi, że mienie nie było własnością Skarbu Państwa w dniu komunalizacji. W sytuacji, gdy zostanie prawomocnie przesądzone, że mienie było własnością Skarbu Państwa, podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej uchylają się.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędziowie: sędzia NSA Zygmunt Zgierski sędzia del. WSA Maria Grzymisławska-Cybulska (spr.) Protokolant: starszy asystent sędziego Maciej Kozłowski po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 grudnia 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 1105/19 w sprawie ze skargi [...] i [...] na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 kwietnia 2019 r. nr DAP-WN-727-18/2019/BŁ w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji 1) uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] lutego 2019 r. znak: [...]; 2) zasądza od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz [...] kwotę 1.120 (tysiąc sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13 grudnia 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 1105/19 oddalił skargę Gminy Miasta Rzeszów i Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Rzeszowa na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 kwietnia 2019 r. nr DAP-WN-727-18/2019/BŁ w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie nabycia z mocy prawa nieodpłatnie prawa własności nieruchomości oznaczonej jako dz. nr [...].

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, że w przedmiotowej sprawie ważne jest, czy Skarb Państwa w dniu istotnym dla komunalizacji był właścicielem działki nr [...]. Wskazano, że bezsporne w sprawie pozostaje, że przedmiotowa nieruchomość przed przeniesieniem prawa własności na rzecz Skarbu Państwa stanowiła własność S. F. (zaświadczenie Sądu Rejonowego w Rzeszowie nr D.Odp.6618/07, VII Wydział Ksiąg Wieczystych). Bezsporne jest również to, że prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Rzeszowie z 17 października 2006 r., sygn. akt I Ca 460/06 wydanym w wyniku wznowienia postępowania sądowego, Sąd Okręgowy w pkt II 2 zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w Rzeszowie z 6 lutego 1985 r., sygn. akt I Ns 42/85 w części dotyczącej stwierdzenia nabycia przez Skarb Państwa w drodze zasiedzenia z dniem 1 marca 1984 r. własności, m. in. przedmiotowej działki w ten sposób, że wniosek o zasiedzenie oddalił. Sąd pierwszej instancji wskazał, że oznacza to, że Skarb Państwa nie był właścicielem działki nr [...]. Wskazano, że przedmiotowe postanowienie oddalające wniosek o zasiedzenie nieruchomości przez Skarb Państwa wywarło skutek ex tunc, co powoduje, że decyzja komunalizacyjna została wydana w stosunku do mienia, które nie stanowiło własności Skarbu Państwa. Zauważono, że kwestie te były przedmiotem oceny Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 lipca 2009 r., sygn. akt I SA/Wa 470/09 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 sierpnia 2010 r., sygn. akt OSK 1385/09. Jednakże pomimo stwierdzenia przez organ nadzoru nieważności decyzji komanalizacyjnej z 30 kwietnia 1991 r. w części dotyczącej działki nr [...] i wyżej wskazanych wyroków sądów administracyjnych Wojewoda Podkarpacki 5 stycznia 2013 r. wydał decyzję komuanlizacyjną na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 18 ust. 1 i 4 ustawy z 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.) do ułamkowej części przedmiotowej działki wraz z zabudowaniami i urządzeniami trwale z gruntem związanymi. Wojewoda uznał, że skoro Sąd Okręgowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 26 października 2012 r., sygn. akt I Ca 561/11 zmienił wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie z 8 czerwca 2011 r., sygn. akt I C 21/10 o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym i powództwo S. F. oddalił, to przedmiotowa nieruchomość nadal stanowi własność Skarbu Państwa. Jednakże stanowisko Wojewody, jak wskazano, było błędne. Wyjaśniono, że jak wynika z uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie Sąd Rejonowy wyrokował co do przedmiotu nie objętego żądaniem pozwu. Powód wnosił bowiem o wykreślenie z działu II księgi wieczystej wpisu Skarbu Państwa podczas gdy, jako właściciel wpisana była Gmina Miasta Rzeszów. Skoro powód żądał wykreślenia z działu II księgi wieczystej podmiotu, który nie był w nim ujawniony, to nie powinno dojść do nakazania wykreślenia innego podmiotu, czego powód nie żądał.