Interpretacja indywidualna z dnia 26 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.80.2024.2.BD

Wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej bez wynagrodzenia

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

11 kwietnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 5 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej bez wynagrodzenia.

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania (dalej: Wspólnik spółki jawnej):

(…)

2) Zainteresowani niebędący stroną postępowania (dalej: Wspólnik spółki jawnej):

(…)

(…)

(…)

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowany będący stroną postępowania oraz Zainteresowani niebędący stroną postępowania są wspólnikami spółki jawnej (dalej: „Spółki”). Głównym przedmiotem działalności Spółki jest sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego. Na podstawie umowy wszyscy wspólnicy wnieśli wkłady pieniężne.

Obecnie jeden ze wspólników planuje wystąpić ze Spółki jednocześnie nie otrzymując w związku z tym wynagrodzenia (dalej: „Występujący Wspólnik”). Na podstawie umowy Spółki wspólnik może wystąpić ze Spółki wypowiadając swój udział na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego.

Zarówno Spółka jak i Występujący Wspólnik nie będą mieli wobec siebie żadnych roszczeń z tytułu jego wystąpienia ze Spółki, w tym zwrotu wniesionego przez niego wkładu do Spółki lub jego równowartości. W związku z powyższym Występujący Wspólnik oraz Spółka nie będą zawierać postanowienia o niewystępowaniu wobec siebie z jakimikolwiek roszczeniami z tytułu jego wystąpienie ze Spółki.

Pytanie

Czy wystąpienie Wspólnika ze Spółki bez wynagrodzenia będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, wystąpienie Wspólnika ze Spółki bez wynagrodzenia nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Wskazali Państwo, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego,

2) darowizny, polecenia darczyńcy,

3) zasiedzenia,

4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności,

5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu,

6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog czynności ujęty w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn ma charakter zamknięty. Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega zatem tylko nabycie i to takie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

Jednym z takich tytułów, na podstawie którego dochodzi do nabycia jest darowizna. Konieczna jest zatem analiza, czy wystąpienie Wspólnika ze Spółki bez wynagrodzenia stanowi darowiznę na rzecz Spółki.

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz. U. 2023 r. poz. 1610 ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Niemniej, należy mieć na względzie art. 889 Kodeksu cywilnego, w myśl którego darowizny nie stanowią bezpłatnego przysporzenia:

1) gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami Kodeksu,

2) gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte.

W kontekście wystąpienia Wspólnika ze Spółki bez wynagrodzenia można upatrywać wystąpienia obu powyższej wymienionych w art. 889 Kodeksu cywilnego przesłanek. W odniesieniu do pierwszej z nich, zauważa się, iż art. 889 pkt 1 Kodeksu cywilnego w orzecznictwie powinno się interpretować w sposób szeroki, przyjmując, że dotyczy on nie tylko stosunków prawnych powstałych w drodze umowy, lecz także w wyniku innych zdarzeń, tych, które uregulowane zostały nie tylko w przepisach Kodeksu cywilnego, lecz także w innych ustawach pozakodeksowych. Dopuszczalne jest wystąpienie wspólnika ze spółki w drodze zgodnego porozumienia zawartego pomiędzy wszystkimi wspólnikami spółki, a nie w formie jednostronnej czynności prawnej.

Natomiast w odniesieniu do drugiej przesłanki z art. 889 Kodeksu cywilnego w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej na mocy porozumienia stron wszelkie ustalenia, w tym m.in. dotyczące spłaty wspólnika, terminu jego wystąpienia ze spółki, są każdorazowo ustalane mocą zgodnych oświadczeń stron. Jeśli zatem pozostali w spółce wspólnicy zgodziliby się na wystąpienie wspólnika ze spółki z określoną datą, a ustępujący wspólnik zrzekłby się wynagrodzenia z tytułu wystąpienia ze spółki, takie przysporzenie po stronie Spółki nie byłoby darowizną z uwagi na art. 889 pkt 2 Kodeksu cywilnego, gdyż doszłoby do zrzeczenia się przez wspólnika prawa, które jeszcze nie zostało przez niego nabyte (roszczenie o wypłatę stosownej kwoty mogłoby powstać dopiero na mocy zgodnych postanowień stron).

Mając powyższe na względzie wystąpienie Wspólnika ze Spółki bez wynagrodzenia nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):

Na podstawie art. 1 ust. 2 ww. ustawy:

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog czynności ujęty w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn ma charakter zamknięty. Zatem, opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko nabycie i to takie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

Jednym z takich tytułów, na podstawie którego dochodzi do nabycia jest darowizna.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie definiuje pojęcia „darowizna”, dlatego w tym zakresie odwołać się należy do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego:

Daną czynność można zatem uznać za darowiznę, jeśli posiada cechy tegoż zobowiązania, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego.

Z treści wniosku wynika, że są Państwo wspólnikami spółki jawnej. Na podstawie umowy wszyscy wspólnicy wnieśli wkłady pieniężne. Obecnie jeden ze wspólników planuje wystąpić ze Spółki nie otrzymując w związku z tym wynagrodzenia. Zarówno Spółka jak i Występujący Wspólnik nie będą mieli wobec siebie żadnych roszczeń z tytułu jego wystąpienia ze Spółki, w tym zwrotu wniesionego przez niego wkładu do Spółki lub jego równowartości. Występujący Wspólnik oraz Spółka nie będą zawierać postanowienia o niewystępowaniu wobec siebie z jakimkolwiek roszczeniami z tytułu jego wystąpienie ze Spółki.

Zasady określania wysokości wynagrodzenia wspólnikowi występującemu ze spółki zostały określone w art. 65 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 18).

Stosownie do treści art. 65 § 1 ww. Kodeksu:

Przepis ten jest przepisem względnie obowiązującym, co oznacza, że wspólnicy w uchwale lub umowie mogą określić odmienne zasady rozliczenia wspólnika występującego ze spółki. Zatem w momencie wystąpienia ze spółki jawnej jednego ze wspólników nie musi powstać obowiązek wypłacenia udziału występującemu wspólnikowi, obliczonego według zasad określonych w art. 65 § 1 Kodeksu spółek handlowych.

Ponadto przepis ten odnosi się jednocześnie do pojęcia „udziału kapitałowego”.

Stosownie do treści art. 50 § 1 ww. Kodeksu:

Z powołanego powyżej przepisu wynika, że udział kapitałowy odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego przez wspólnika wkładu, co oznacza, że wspólnik nie ma prawa do wniesionego wkładu, przysługuje mu natomiast udział kapitałowy, który w myśl art. 50 § 1 cyt. Kodeksu, odpowiada wartości rzeczywistej wniesionego wkładu.

Państwa zdaniem, wystąpienie Wspólnika ze Spółki bez wynagrodzenia nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Pozostawienie udziałów w Spółce jawnej przez występującego wspólnika będzie istotnie neutralne na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W analizowanym przypadku nie będzie miała miejsca bowiem żadna z czynności określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn; w szczególności nie dojdzie do nabycia tytułem umowy darowizny. Z wniosku nie wynika by miało dojść do zawarcia umowy darowizny z tytułu wystąpienia wspólnika ze spółki bez wynagrodzenia.

Skoro więc opisana we wniosku czynność nie będzie stanowiła umowy darowizny, gdyż pozostawienie udziałów w Spółce przez występującego wspólnika będzie dokonane zgodnie z uregulowaniami zawartymi w Kodeksie spółek handlowych, to w świetle katalogu określonego w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Przedmiotowa interpretacja została wydana wyłącznie dla osób, które wystąpiły z wnioskiem. Zatem tylko te osoby mogą czerpać z wydanej interpretacji ochronę prawną.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan (…) (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.) dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.