Interpretacja indywidualna z dnia 19 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.77.2024.1.KK

W zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny od syna ojczyma.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 maja 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 3 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny od syna Pana ojczyma.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Planuje Pan w przyszłości otrzymać darowiznę środków pieniężnych od brata przybranego. Brat przybrany jest synem Pana ojczyma z pierwszego małżeństwa. Pan jest synem Pana matki z wcześniejszego związku. Czyli Pan jest pasierbem dla ojczyma, a Pana brat jest pasierbem dla Pana matki. Darowizna od przybranego brata zostanie przekazana (wpłacona) na Pana rachunek bankowy. Kwota darowizny może przekraczać kwotę wolną od podatku przewidzianą dla I grupy podatkowej. Umowa darowizny będzie zawarta w formie aktu notarialnego lub w zwykłej formie pisemnej.

Pytanie

Czy z tytułu darowizny środków pieniężnych od przybranego brata będzie Pan zobowiązany zapłacić podatek od darowizn?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, darowizna środków pieniężnych od przybranego brata, jako że jest to darowizna między rodzeństwem, które zalicza się do tzw. „0” grupy podatkowej, korzysta ze zwolnienia z podatku na zasadzie art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 644 ze zm.), po spełnieniu wskazanych tam warunków, nawet wówczas gdy przekracza kwotę wolną od podatku i jest dokonana między rodzeństwem przybranym.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 i 2 ww. ustawy, która dotyczy zwolnienia podmiotowego dla tzw. grupy „0” zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Ustawodawca zrównuje prawa pasierbów i dzieci biologicznych z czego można wnioskować, że rodzeństwu przybranemu przysługują takie same prawa jak biologicznemu. Dodatkowo w indywidualnej interpretacji podatkowej Znak: 0111-KDIB2-2.4015.22.2019.2.PB z dnia 12 kwietnia 2019 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazuje, że w związku z nierozróżnianiem w przepisach "rodzajów" rodzeństwa, pojęcie rodzeństwo należy rozumieć szeroko, zaliczając do niego zarówno rodzeństwo mające oboje tych samych rodziców (rodzone), jak też rodzeństwo mające wspólnego tylko jednego rodzica (przyrodnie). Analogicznie należy traktować również rodzeństwo przybrane, którego pokrewieństwo zaistniało przez fakt zawarcia małżeństwa przez rodziców.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 ww. ustawy:

Natomiast w myśl art. 4a ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że planuje Pan w przyszłości otrzymać darowiznę środków pieniężnych od przybranego brata. Pana przybrany brat jest synem Pana ojczyma z pierwszego małżeństwa. Pan jest synem Pana matki z wcześniejszego związku. Jest Pan więc pasierbem dla ojczyma, a Pana brat jest pasierbem dla Pana matki.

Ustawodawca jednoznacznie określił, że ze zwolnienia określonego w tym przepisie, mogą skorzystać wyłącznie enumeratywnie wymienione w nim osoby: małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha.

Zagadnienia związane z pokrewieństwem reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.)

Zgodnie z art. 61⁷ § 1 i 2 tej ustawy

Wobec powyższego do krewnych w linii prostej zalicza się ojca, matkę oraz dzieci (I stopień), a także dziadka, babcię i wnuki (II stopień). Z kolei linia boczna, o której mowa w art. 61⁷ § 1 zd. drugie obejmuje rodzeństwo (II stopień) oraz siostrzeńców, siostrzenice, bratanków i bratanice (III stopień).

Cytowany artykuł Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego definiując pokrewieństwo nie wprowadza „rodzajów” rodzeństwa, wskazuje wyłącznie, że „krewnymi w linii bocznej są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej”. Oznacza to, że rodzeństwo należy rozumieć szeroko, zaliczając do niego zarówno rodzeństwo mające oboje tych samych rodziców (rodzone) jak też rodzeństwo mające wspólnego tylko jednego rodzica (przyrodnie).

W związku z tym, że syn Pana ojczyma i Pan nie macie wspólnego rodzica, jak również nie został Pan prawnie przysposobiony przez Pana ojczyma, a syn Pana ojczyma przez Pana matkę, pod względem faktycznym i prawnym nie jest Pan spokrewniony z synem Pana ojczyma (z Pana „przybranym” bratem). Powyższe niewątpliwie pozwala na powstanie więzi emocjonalnej pomiędzy ww. osobami jednak nie wywołuje skutków prawnych, takich jak dla dzieci spokrewnionych (biologicznych) lub też prawnie przysposobionych. Nie można zatem uznać Pana za brata syna Pana ojczyma. Wbrew Pana twierdzeniom zawarcie małżeństwa przez Pana matkę i Pana ojczyma nie wywołało skutków w postaci powstania pokrewieństwa pomiędzy Panem a Pana ojczymem i jego synem.

Ze względu na brak naturalnego pokrewieństwa Pana z synem Pana ojczyma oraz ze względu na brak przysposobienia prawnego, które skutkowałoby powstaniem takiego samego stosunku prawnego, jak przy naturalnym pokrewieństwie, powinien Pan zostać zakwalifikowany jedynie do grona tzw. innych nabywców, których zalicza się do III grupy podatkowej.

Podkreślić należy, iż wykładni przepisów wprowadzających ulgi lub zwolnienia podatkowe albo wprowadzających inne wyjątki od konstytucyjnych zasad równości i powszechności opodatkowania, należy dokonywać w sposób ścisły. Powyższe oznacza, że przy interpretacji postanowień art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jako wprowadzających wyjątek od ogólnych zasad opodatkowania - nie można dokonywać wykładni w sposób rozszerzający.

W konsekwencji, w związku z tym, iż nie można Pana, z wyżej wskazanych względów, zaliczyć do grona osób uprawnionych do skorzystania ze zwolnienia od podatku wymienionego w art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, a jedynie do nabywców zaliczanych do III grupy podatkowej - osoby niespokrewnionej z przyszłym darczyńcą, to ewentualne nabycie środków pieniężnych tytułem darowizny od syna Pana ojczyma nie będzie korzystało ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w tym przepisie i będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej, wskazanych w wyżej powołanych przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Odnosząc się do przywołanej przez Pana we własnym stanowisku interpretacji indywidualnej zauważyć należy, że dotyczy ona odmiennego stanu faktycznego, tj. sytuacji, w której darczyńca i obdarowany mieli wspólnego przodka – ojca.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...) Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).