Interpretacja indywidualna z dnia 18 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-3.4012.218.2024.1.AKR

Wskazanie, czy sprzedaż użytkownikowi wieczystemu nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Interpretacja indywidualna– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usługjest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 kwietnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 17 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy wskazania, czy sprzedaż użytkownikowi wieczystemu nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (…) (dalej: „Gmina”) jest jednostką samorządu terytorialnego. Gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Gmina prowadzi postępowania dotyczące użytkowania wieczystego oraz postępowania dotyczące zbycia prawa własności nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego.

W związku z przepisem art. 198g ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, dodanym przez art. 3 pkt 14 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1463) – użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej zabudowanej może w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ww. ustawy, tj. w terminie do 31 sierpnia 2024 r. wystąpić z żądaniem sprzedaży tej nieruchomości na jego rzecz. W celu realizacji żądania użytkownika wieczystego będą zawierane umowy sprzedaży przez Gminę nieruchomości gruntowych zabudowanych na rzecz ich użytkowników wieczystych. Ponieważ zgodnie z przepisem art. 198g ust. 2 pkt 1 i pkt 5, żądanie o którym wyżej mowa nie przysługuje jeżeli nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste po dniu 31 grudnia 1997 r. oraz w odniesieniu do nieruchomości gruntowych niezabudowanych, umowy sprzedaży będą dotyczyć wyłącznie sprzedaży nieruchomości gruntowych zabudowanych oddanych w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r., gdzie opłata z tytułu oddania gruntu użytkownikowi wieczystemu nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przypadku dokonywania sprzedaży nabywca (użytkownik wieczysty nieruchomości, który ma się stać właścicielem) uiszcza na rzecz Gminy tytułem ceny kwotę ustaloną w wysokości nie niższej niż dwudziestokrotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży, jednak nie wyższej niż wartość nieruchomości gruntowej określona na dzień zawarcia umowy sprzedaży. Przepisy niniejsze stosuje się z uwzględnieniem przepisów o pomocy publicznej. Udzielenie pomocy publicznej wymaga spełnienia warunków udzielenia pomocy de minimis określonych we właściwych przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących pomocy de minimis.

Wniosek dotyczy sprzedaży nieruchomości gruntowej zabudowanej położonej w (…), oznaczonej w ewidencji gruntów obrębu nr (…) jako działka nr (…) o powierzchni (…)ha, dla której Sąd Rejonowy w (…) Wydział (…) Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (…). Znajdujący się na nieruchomości budynek jest trwale związany z gruntem. Przedmiotem sprzedaży będzie wyłącznie prawo własności gruntu. Właścicielem budynku usługowego posadowionego na przedmiotowym gruncie na dzień sprzedaży będzie jego użytkownik wieczysty. Grunt został oddany w użytkowanie wieczyste umową o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste – akt notarialny (…) z 9 września 1982 r. Nakłady na budowę budynku zbudowanego na przedmiotowym gruncie poniósł użytkownik wieczysty we własnym zakresie. Nie miało miejsca rozliczenie nakładów między Gminą – właścicielem gruntu, a użytkownikiem wieczystym. Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste miało miejsce w roku 1982, to znaczy w okresie, gdy w Polsce nie obowiązywał podatek od towarów i usług.

Pytanie

Czy w przypadku dokonywania przez Gminę sprzedaży użytkownikowi wieczystemu nieruchomości (dotyczy użytkowania wieczystego ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r.) uzyskiwana przez Gminę kwota (cena nieruchomości) podlega opodatkowaniu VAT  – czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem ceny ze sprzedaży?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy:

Dokonanie przez Gminę sprzedaży prawa własności gruntu użytkownikowi wieczystemu tego gruntu, w sytuacji gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r. nie stanowi odrębnej (nowej) czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Oznacza to, że w związku z uzyskaną przez Gminę kwotą tytułem ceny ze sprzedaży (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono przed 1 maja 2004 r.) – nie zachodzi obowiązek odprowadzenia podatku od towarów i usług.

W niniejszej sprawie Gmina zamierza na wniosek użytkownika wieczystego sprzedać działkę gruntu nr (...) zabudowaną budynkiem usługowym – warsztatem mechanicznym. Budynek został zbudowany przez użytkowników wieczystych z ich środków. Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste nastąpiło 9 września 1982 r. na podstawie umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste – akt notarialny (…). Obecny użytkownik wieczysty nabył udział w prawie użytkowania wieczystego wraz z innymi użytkownikami wieczystymi na podstawie ww. aktu notarialnego z 9 września 1982 r., a następnie odkupił udziały od pozostałych użytkowników wieczystych oraz ich następców prawnych (spadkobierców). Obecnie posiada 100 % prawa użytkowania wieczystego przedmiotowego gruntu.

Sprzedaż będzie dokonywana na podstawie przepisów Działu Vla – Przepisy epizodyczne dotyczące roszczenia o sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz jej użytkownika wieczystego ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2023.344 z późn. zm.).

W myśl art. 198g ustawy o gospodarce nieruchomościami, użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1463) może wystąpić z żądaniem sprzedaży tej nieruchomości na jego rzecz. Żądanie sprzedaży nie przysługuje: jeżeli nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste po dniu 31 grudnia 1997 r., jeżeli użytkownik wieczysty nie wykonał zobowiązania określonego w umowie o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste, w odniesieniu do gruntów położonych na terenie portów i przystani morskich w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich, jeżeli grunt jest wykorzystywany na prowadzenie rodzinnego ogrodu działkowego w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych oraz w odniesieniu do nieruchomości gruntowej niezabudowanej. Nie zawiera się umowy sprzedaży nieruchomości, jeżeli toczy się postępowanie o rozwiązanie umowy o oddanie tej nieruchomości w użytkowanie wieczyste.

Pierwotni użytkownicy wieczyści nabyli prawo do nieruchomości niezabudowanej na podstawie umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste z 9 września 1982 r. Użytkownicy wieczyści wypełnili zobowiązanie do wybudowania na przedmiotowej nieruchomości warsztatu mechanicznego. Po nabyciu 100% udziałów w prawie użytkowania wieczystego, obecny użytkownik wieczysty dokonał rozbiórki warsztatu mechanicznego i wybudował w jego miejsce halę przemysłową. Budynek hali przemysłowej stanowi odrębny od gruntu przedmiot własności należący do użytkownika wieczystego.

Roszczenie obecnego użytkownika wieczystego o zawarcie umowy sprzedaży gruntu będącego w użytkowaniu wieczystym w świetle powołanego wyżej art. 198g ustawy o gospodarce nieruchomościami jest zasadne.

Instytucja prawa użytkowania wieczystego została uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego. W świetle przepisu art. 233 Kodeksu cywilnego: „W granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać”.

Przepisy Kodeksu cywilnego tj. art. 233-­237 kształtują uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela. Także długi czas trwania użytkowania wieczystego przemawia za tym, iż oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel. Zatem z regulacji zawartych w Kodeksie cywilnym wynika, że użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela. W świetle przepisu art. 235 Kodeksu cywilnego użytkownik wieczysty jest właścicielem budynków i urządzeń znajdujących się na gruncie Skarbu Państwa lub gruncie należącym do gmin bądź ich związków, które sam wzniósł albo nabył zgodnie z właściwymi przepisami przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste.

Z przepisów Kodeksu cywilnego jasno wynika, że w wyniku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (ustanowienie użytkowania wieczystego) dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel. Użytkownik wieczysty może więc swobodnie korzystać z gruntu oraz czerpać z niego pożytki w sposób taki, jak w przypadku właściciela gruntu, może również „przenieść władztwo na inny podmiot” w taki sam sposób, w jaki właściciel dokonuje sprzedaży gruntu. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

Według przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) zwanej dalej „ustawą o VAT” – opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W stanie prawnym obowiązującym przed 1 maja 2004 r. ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT. Na kanwie obowiązujących przed tym dniem przepisów ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.), grunt nie był towarem i tym samym ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu nie stanowiło dostawy towarów.

Z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zmieniła się definicja towaru oraz zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W świetle art. 2 pkt 6 ww. ustawy o VAT (obowiązującego od dnia 1 maja 2004 r.), który stanowi, że ilekroć mowa w przepisach ustawy o VAT o towarach, to należy rozumieć przez to rzeczy i ich części, a także wszelkie postaci energii – grunt spełnia definicję towaru, a jego sprzedaż, jak również oddanie w użytkowanie wieczyste oraz zbycie tego prawa stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji, od 1 maja 2004 r. ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 6 tej ustawy.

W opinii Wnioskodawcy, dostawa towarów w rozumieniu przepisów ustawy o VAT miała miejsce w dniu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu, tj. w dniu 9 września 1982 r. Powyższe oznacza, że z chwilą ustanowienia prawa użytkowania wieczystego nastąpiło przeniesienie na użytkowników wieczystych prawa do rozporządzania ww. nieruchomością jak właściciel. Zarazem, skoro prawo użytkowania wieczystego ustanowiono 9 września 1982 r., a więc przed wprowadzeniem w ogóle przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, to w opinii Wnioskodawcy nie będzie podlegało ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Potwierdza to m.in. treść uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 stycznia 2007 r., sygn. akt I FPS 1/06, podjętej w składzie 7 sędziów NSA, w której uznano, iż: „(...) konsekwencją stanowiska, że oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów będzie stwierdzenie, że w przypadku gdy taka czynność nastąpiła przed dniem 1 maja 2004 r. (tj. przed tym dniem dokonano wpisu prawa użytkowania wieczystego w księdze wieczystej na podstawie zawartej w formie aktu notarialnego umowy o ustanowieniu tego prawa) nie podlega ona obecnie podatkowi od towarów i usług. (...)”.

W świetle przepisów art. 7 ust. 1 pkt 6 i pkt 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, doszło już do dostawy tej nieruchomości na rzecz obecnego wieczystego użytkownika. W konsekwencji sprzedaż nieruchomości na rzecz jej użytkownika wieczystego w trybie art. 198g ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w opinii Wnioskodawcy nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług. Zdaniem Wnioskodawcy, czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego, będącego wcześniej przedmiotem użytkowania wieczystego, dla którego prawo to ustanowiono do dnia 30 kwietnia 2004 r., nie będzie podlegała opodatkowaniu jako ponowna dostawa towarów, ani żadna inna czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT.

Sprzedaż nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego nie może być traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości, ponieważ w przypadku sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz jej użytkownika wieczystego, który już rozporządza rzeczą jak właściciel nie zostanie spełniona dyspozycja art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tj. nie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W świetle przepisów art. 7 ust. 1 pkt 6 i pkt 7 ustawy doszło już do dostawy tej nieruchomości na rzecz wieczystego użytkownika w roku 1982.

W tym miejscu warto wskazać na stanowisko jakie zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 27 lutego 2024 r., 0113-KDIPT1-2.4012.800.2023.2.KW oraz z 13 lutego 2024 r., 0111-KDIB3-2.4012.646.2023.2.ASZ.: „(…) przepis art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, definiujący pojęcie »dostawa towarów« nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego. W celu właściwego zinterpretowania pojęcia »przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel« należy mieć na uwadze, że dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nimi jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem wyrażenia »prawo do rozporządzania jak właściciel« nie można interpretować jako »prawo własności«. Należy ponadto wskazać, że czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, bowiem »dostawa towarów« nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. W konsekwencji pojęcie »dostawa towarów« oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru. Wobec powyższego, uwzględniając szerokie, ekonomiczne, a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia »przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel«, ustawodawca uznał, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, wymieniając tę czynność w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela”.

Ponieważ użytkownicy wieczyści, na których rzecz zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego nabyli w sensie ekonomicznym prawo do dysponowania nieruchomością jak właściciel, sprzedaż nieruchomości wieczystemu użytkownikowi w trybie przepisów epizodycznych ustawy o gospodarce nieruchomościami (art. 198g -198l), będąca w istocie przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, będzie stanowiła jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości i nie będzie wpływać na „władztwo rzeczy”, które użytkownicy wieczyści uzyskali już w momencie objęcia prawa użytkowania wieczystego, tj. 9 września 1982 r. i nie będzie mogła być traktowana jako powtórna dostawa tego samego towaru.

Ze względu na powyższe, w opinii Wnioskodawcy, sprzedaż nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę nr (...) na rzecz jej użytkownika wieczystego, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym Gmina nie będzie zobowiązana do odprowadzenia podatku należnego w związku z ww. transakcją.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wnioskujest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:

W tym miejscu należy zauważyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność, a nie przekazanie środków pieniężnych.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle powołanych powyżej przepisów, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż, jak również oddanie w użytkowanie wieczyste, stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Zaznaczenia wymaga, że ww. przepis art. 7 ust. 1 ustawy, definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

W celu właściwego zinterpretowania pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy mieć na uwadze, że dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nimi jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym.

Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem wyrażenia „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”.

Należy ponadto wskazać, że czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. W konsekwencji pojęcie „dostawa towarów” oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru.

Wobec powyższego, uwzględniając szerokie, ekonomiczne, a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel”, ustawodawca uznał, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, wymieniając tę czynność w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

Kwestie dotyczące prawa użytkowania wieczystego uregulowane zostały w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

W świetle art. 233 Kodeksu cywilnego:

Przepis ten, a także następne Kodeksu cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237) kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego) wskazują, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel. Zatem z regulacji zawartych w tej ustawie wynika, że użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela.

Przepis art. 235 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344 ze zm.):

Przepis art. 27 ustawy o gospodarce nieruchomościami daje dyspozycję, że:

Z art. 31 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że:

Na mocy art. 32 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

W świetle art. 37 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jak stanowi art. 37 ust. 2 pkt 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Zgodnie z art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Stosownie natomiast do art. 71 ust. 1-4 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Na podstawie art. 3 pkt 14 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1463) zostały wprowadzone zmiany w ustawie o gospodarce nieruchomościami. W ustawie o gospodarce nieruchomościami dodano Dział VIa Przepisy epizodyczne dotyczące roszczenia o sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz jej użytkownika wieczystego, tj.: od art. 198g do art. 198l ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W myśl art. 198g ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Stosownie do art. 198i ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Zgodnie z art. 198j ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu jest czynnością odpłatną, gdyż ustawodawca w ustawie o gospodarce nieruchomościami przewidział w tym zakresie dwa rodzaje odpłatności, tj. pierwszą opłatę oraz opłaty roczne.

Przy czym należy podkreślić, że ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu przed dniem 1 maja 2004 r. nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż na podstawie obowiązującej przed tym dniem ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.), grunt nie był towarem i ustanowienie prawa jego użytkowania wieczystego nie stanowiło dostawy towarów. Dopiero z chwilą wejścia w życie ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zmieniła się definicja towaru oraz zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, od 1 maja 2004 r. ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy.

Potwierdza to m.in. treść uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 stycznia 2007 r., sygn. akt I FPS 1/06, w której uznano, iż:

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca – Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego. Gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Gmina planuje sprzedaż nieruchomości gruntowej – działki nr (…). Znajdujący się na nieruchomości budynek jest trwale związany z gruntem. Przedmiotem sprzedaży będzie wyłącznie prawo własności gruntu. Właścicielem budynku usługowego posadowionego na przedmiotowym gruncie na dzień sprzedaży będzie jego użytkownik wieczysty. Grunt został oddany w użytkowanie wieczyste umową o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste – akt notarialny 9 września 1982 r. Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste miało miejsce w roku 1982, to znaczy w okresie, gdy w Polsce nie obowiązywał podatek od towarów i usług.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Gminy dotyczą wskazania, czy sprzedaż użytkownikowi wieczystemu nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Uwzględniając powołane wyżej przepisy stwierdzić należy, że w wyniku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu) dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel. Użytkownik wieczysty może więc swobodnie korzystać z gruntu oraz czerpać z niego pożytki w sposób taki, jak w przypadku właściciela gruntu, może również „przenieść władztwo na inny podmiot” w taki sam sposób w jaki właściciel dokonuje sprzedaży gruntu.

W przedmiotowej sprawie, w odniesieniu do działki nr (…) dostawą towaru w rozumieniu przepisów ustawy, było objęcie prawa użytkowania wieczystego ww. działki przez użytkownika wieczystego 9 września 1982 r. Z tą bowiem chwilą użytkownik ten otrzymał prawo do faktycznego dysponowania nieruchomością, jak gdyby był jej właścicielem.

Analiza przedstawionego opisu sprawy oraz treści powołanych przepisów prowadzi do stwierdzenia, że skoro prawo użytkowania wieczystego w odniesieniu do działki nr (…) ustanowiono w roku 1982, a więc przed wprowadzeniem przepisów, którymi ustawodawca objął te czynność opodatkowaniem, to nie podlegało ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niemniej jednak nastąpiło przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Okoliczności faktyczne sprawy świadczą, że przeniesienie na użytkownika wieczystego prawa do rozporządzania nieruchomością jak właściciel w odniesieniu do działki nr (…) nastąpiło już w chwili objęcia przez użytkownika prawa wieczystego użytkowania tej nieruchomości, tj. 9 września 1982 r.

Zatem sprzedaż ww. nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego nie może być traktowana jako ponowna dostawa tych samych nieruchomości, bowiem nie została spełniona dyspozycja art. 7 ust. 1 ustawy, tj. w opisanej transakcji nie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W świetle przepisów art. 7 ust. 1 pkt 6 i pkt 7 ustawy doszło już do dostawy tej nieruchomości na rzecz obecnego użytkownika wieczystego.

Wobec tego sprzedaż wskazanej nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego, będąca w istocie przekształceniem prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, nie wpływa natomiast na „władztwo rzeczy”, które użytkownik wieczysty uzyskał 9 września 1982 r. (działki nr (…)). W konsekwencji, sprzedaż nieruchomości na rzecz aktualnego użytkownika wieczystego, nie może być traktowana jako sprzedaż tych samych towarów.

Podsumowując, stwierdzić należy, że sprzedaż prawa własności opisanej nieruchomości (działki nr (…)) na rzecz obecnego użytkownika wieczystego, w sytuacji gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r., nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłegoi zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).