Interpretacja indywidualna z dnia 17 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.229.2024.2.MD

Możliwość skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci za 2023 rok, przy pozostawaniu w związku małżeńskim, w trakcie procesu rozwodowego, bez separacji, z zakazem zbliżania.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 kwietnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 maja 2024 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Od maja 2022 r. do dnia dzisiejszego jest Pani w trakcie rozwodu, 20 sierpnia 2022 r. została Pani pobita przez męża i wyprowadziła się Pani z trójką dzieci do rodziców. Do dnia dzisiejszego wychowuje Pani dzieci sama. Z urzędu została wszczęta sprawa karna za znęcanie psychiczne, fizyczne i pobicie. Od listopada 2022 r. mąż ma ustanowione zabezpieczenie kontaktów z dziećmi, natomiast spotyka się tylko z najmłodszym dzieckiem kilka razy w miesiącu. Od lutego 2023 r. mąż płaci zabezpieczenie alimentacyjne. W czerwcu 2023 r. zostało wydane postanowienie o zakazie zbliżania do Pani na 50 m (inna forma separacji) i zakazie kontaktowania całkowitego oraz dozór policyjny, co trwa do dnia dzisiejszego. Macie ustanowionego kuratora sądowego dla dzieci, który co miesiąc odwiedzał Panią u rodziców i składał opinie do Sądu Okręgowego w (...), co również potwierdza samotne wychowywanie dzieci. Mąż do lutego 2024 r. zamieszkiwał wasz wspólny dom, w którym mieszkał sam i zmienił zamki po Pani wyprowadzce. Nie mieliście do niego wstępu, dlatego w listopadzie 2022 r. wystąpiła Pani do Sądu o eksmisję męża, którą uzyskała Pani dopiero w styczniu 2024 r., więc cały rok 2023 wychowywała Pani dzieci sama, mieszkała Pani w domu rodziców.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

W 2023 r. podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W 2023 r. uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej.

W 2023 r. Pani małżonek nie został pozbawiony praw rodzicielskich, nie odbywał kary pozbawienia wolności.

Trwające postępowanie o rozwiązanie małżeństwa Pani i Pani męża nie było poprzedzone orzeczoną przez sąd separacją formalną, tj. żadne z małżonków nie złożyło, na podstawie art. 61¹ § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przeciwko drugiemu małżonkowi pozwu o separację, a sąd nie wydał orzeczenia w sprawie praw i obowiązków małżonków pozostających w separacji sądowej. Pani mąż otrzymał postanowienie sądowe o zakazie zbliżania się do Pani – inny rodzaj separacji.

Pani dzieci urodziły się: (...) 2007 r., (...) 2013 r., (...) 2018 r. Nie były pełnoletnie.

W 2023 r. oprócz dzieci, o których mowa we wniosku, nie była Pani matką dla innego dziecka, które wychowywała Pani wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym.

W okresie, którego dotyczy wniosek, w stosunku do Pani bądź do Pani dzieci nie miały zastosowania przepisy art. 30c (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń.

W okresie, którego dotyczy wniosek, w stosunku do Pani bądź do Pani dzieci nie miały zastosowania przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pytanie

Czy przysługuje Pani rozliczenie podatku dochodowego za rok 2023 jako matka samotnie wychowująca dzieci?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że może skorzystać z rozliczenia PIT-37 jako osoba samotnie wychowująca trójkę dzieci.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

–podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Art. 6 ust. 4e powołanej ustawy stanowi, że:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

–w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240 i 2476), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

W myśl art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).

Z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

–w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z zacytowanych przepisów wynika zatem, że aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów na zasadach w nich przewidzianych należy posiadać ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dziecko/dzieci.

Do kręgu osób samotnie wychowujących dzieci ustawodawca zaliczył zarówno osoby, które nigdy nie zawierały związku małżeńskiego (panna, kawaler), jak i osoby, których związek małżeński ustał wskutek śmierci współmałżonka (wdowa, wdowiec) lub został rozwiązany poprzez orzeczenie rozwodu (rozwódka, rozwodnik). Samotnie wychowującą dzieci jest również osoba, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, jak też osoba, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dzieci. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Z opisu sprawy w szczególności wynika, że od maja 2022 r. do dnia dzisiejszego jest Pani w trakcie rozwodu, 20 sierpnia 2022 r. została Pani pobita przez męża i wyprowadziła się Pani z trójką dzieci do rodziców. Do dnia dzisiejszego wychowuje Pani dzieci sama. Z urzędu została wszczęta sprawa karna za znęcanie psychiczne, fizyczne i pobicie. Od listopada 2022 r. mąż ma ustanowione zabezpieczenie kontaktów z dziećmi, natomiast spotyka się tylko z najmłodszym dzieckiem kilka razy w miesiącu. Od lutego 2023 r. mąż płaci zabezpieczenie alimentacyjne. W czerwcu 2023 r. zostało wydane postanowienie o zakazie zbliżania do Pani na 50 m (inna forma separacji) i zakazie kontaktowania całkowitego oraz dozór policyjny, co trwa do dnia dzisiejszego. W 2023 r. Pani małżonek nie został pozbawiony praw rodzicielskich, nie odbywał kary pozbawienia wolności. Trwające postępowanie o rozwiązanie małżeństwa Pani i Pani męża nie było poprzedzone orzeczoną przez sąd separacją formalną.

W zaistniałej sytuacji powzięła Pani wątpliwość, czy przysługuje Pani prawo rozliczenia podatku dochodowego za rok 2023 jako matka samotnie wychowująca dzieci.

Wśród podatników uprawnionych do preferencyjnego rozliczenia w sposób powyżej wskazany, w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wymienia osobę, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Stosowne uregulowania w tym zakresie, zawarte zostały w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).

Stosownie do art. 61¹ § 1 tego Kodeksu:

Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.

W świetle art. 61³ § 1 cytowanego Kodeksu:

Przy orzekaniu separacji stosuje się przepisy art. 57 i art. 58.

Art. 61⁴ § 1 omawianego Kodeksu stanowi, że:

Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Na bazie art. 57 § 1 przywołanego Kodeksu:

Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.

Według art. 58 § 1 ww. Kodeksu:

W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Z powyższego wynika więc, że dla spełnienia przesłanki, zawartej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkującej możliwość preferencyjnego rozliczenia dochodównie jest wystarczające postanowienie o zakazie zbliżania i kontaktowania, koniecznym jest wydanie przez sąd orzeczenia o separacji. Sąd orzeka separację między małżonkami, na żądanie jednego z nich, po nastąpieniu zupełnego rozkładu ich pożycia.

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa i przedstawiony opis stanu faktycznego stwierdzić należy, że mimo samotnego wychowywania dzieci nie posiada Pani statusu „osoby samotnie wychowującej dziecko”, bowiem przez cały 2023 r. pozostawała Pani w związku małżeńskim, była Pani w trakcie postępowania o rozwiązanie małżeństwa i nie orzeczono wobec Pani separacji w rozumieniu Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a tym samym nie spełnia Pani warunku posiadania określonego stanu cywilnego. W konsekwencji, nie przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2023 r., według zasad określonych w art. 6 ust. 4c i 4d tej ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.