Interpretacja indywidualna z dnia 6 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.195.2024.1.BZ

Zakup pierwszego mieszkania - możliwość skorzystania ze zwolnienie z art. 9 pkt 17

 Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 kwietnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 14 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 9 pkt 17 ustawy.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wspólnie z partnerem chce Pani zakupić nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego w nierównych udziałach (Pani partner 3/10 udziału, Pani 7/10 udziału). Zakup lokalu ma nastąpić z rynku wtórnego. Obecnie nie jest Pani właścicielem jakiejkolwiek nieruchomości. Pani partner jest właścicielem nieruchomości – lokalu mieszkalnego położonego w (...). Zakupu lokalu planują Państwo dokonać w jednej umowie sprzedaży zawartej przed notariuszem.

Pytanie

Czy w opisanym przypadku będzie możliwe zastosowanie w odniesieniu do Pani zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 9 pkt 17 ustawy o czynnościach cywilnoprawnych?

Pani stanowisko w sprawie (przeformułowane w uzupełnieniu)

Pani zdaniem, będzie możliwe zastosowanie zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 9 pkt 17 ustawy o czynnościach cywilnoprawnych wobec Pani osoby. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku następujące czynności cywilnoprawne: sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.

Nabywając wspólnie nieruchomość, nabywają ją Państwo w udziałach, i z mocy prawa nie można w takiej sytuacji nabyć nieruchomości inaczej niż tylko w udziałach.

W interpretacji 0111-KDIB.2-3.4014.320.2023.1.AD wskazano, że w przypadku, gdy nieruchomość nabywana jest na współwłasność, to każdy z kupujących (małżonkowie, rodzice z dzieckiem, rodzeństwo, osoby obce) musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej nieruchomości mieszkaniowych czy też spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego/budynku mieszkalnego lub udziału w niej lub w ww. prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. Jednakże nie wskazano podstawy, na jakiej oparto powyższy wniosek.

Mając na uwadze treść art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych –  zgodnie z wnioskowaniem z większego na mniejsze, skoro zwolniona z podatku jest sprzedaż prawa, to tym bardziej udziału w prawie. Powyższa interpretacja poparta jest również art. 2a Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.

W dotychczasowych interpretacjach brak jest szczegółowego wyjaśnienia kwestii braku zwolnienia z podatku osoby nabywającej udział we własności lokalu mieszkalnego.

Uzasadnienia te ograniczają się do stwierdzenia, iż w przepisie art. 9 pkt 17 brak jest mowy o nabyciu udziału. W interpretacji 0111-KDIB2- 3.4014.490.2023.1.AD wskazano, iż przedmiotem ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych są czynności cywilnoprawne, w tym umowy sprzedaży. A zatem również zwolnieniem objęta jest czynność cywilnoprawna, którą jest umowa sprzedaży konkretnego przedmiotu – substancji mieszkaniowej ściśle w przepisie określonej, a nie jej części. Gdyby intencją ustawodawcy było zwolnienie części tej czynności (czyli umowy sprzedaży udziału w takiej substancji mieszkaniowej), to wskazałby to wyraźnie w treści zwolnienia.

W Pani ocenie interpretacja tego przepisu jest zgoła odmienna. Powyższe wyjaśnienie zawiera w sobie błędne założenie polegające na przyjęciu, że ustawodawca nie wskazał, iż zwolnieniu podlega również nabycie udziału w nieruchomości. Błąd polega na tym, że mając na uwadze wykładnię z większego na mniejsze, logicznym jest, iż zamiarem racjonalnego ustawodawcy jest objęcie zwolnieniem również sprzedaży udziału w prawie własności nieruchomości. Nie jest jasne, dlaczego urząd w powyższej interpretacji posłużył się zwrotem: “substancji mieszkaniowej”, na dowód, iż sprzedaż prawa własności musi dotyczyć całości prawa własności.

Brak jest argumentów, iż racjonalny ustawodawca chciał wykluczyć sprzedaż udziałów z powyższego przepisu. Ponadto inne przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawsze posługują się ideą udziału, a jednak nie ulega wątpliwości, że np. w art. 7 ust. 1 pkt 1 podatkiem opodatkowano również sprzedaż udziału w nieruchomości. Należy zauważyć, że przyjmując stanowisko wyrażone przez urzędy skarbowe w dotychczasowych interpretacjach, mielibyśmy do czynienia z kuriozalną sytuacją, w której osoba nabywając mniej, płaci wyższy podatek, niż gdyby nabyła więcej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.

Stosownie do art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku.

Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi – przy umowie sprzedaży – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego:

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Stawki podatku wynoszą od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%.

Umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a obowiązek uiszczenia podatku ciąży na kupującym. W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 9 pkt 17 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.

Zgodnie z powołanym powyżej przepisem, zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest sprzedaż, której przedmiotem jest:

-prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,

-prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,

-spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,

jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach. W przypadku, w którym kupującemu przysługuje lub przysługiwał udział w opisywanych prawach nabyty tytułem dziedziczenia − by mogło być zastosowane zwolnienie − wielkość przysługującego mu udziału nie może przekroczyć 50%.

Przy czym w przypadku, gdy budynek mieszkalny jednorodzinny lub lokal stanowiący odrębną nieruchomość albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego nabywany jest na współwłasność (w udziałach), to każdy z kupujących (małżonkowie, rodzice z dzieckiem, rodzeństwo, osoby obce) musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej m.in. lokalu mieszkalnego lub udziału w nim, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.

Z przedstawionego opisu zdarzenia wynika, że wspólnie z partnerem, planuje Pani zakupić z rynku wtórnego nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego w nierównych udziałach (Pani partner 3/10 udziału, Pani 7/10 udziału). Pani partner aktualnie jest właścicielem innej nieruchomości (lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość), Pani natomiast nie jest właścicielem żadnej nieruchomości.

Uważa Pani, że z tytułu planowanego zakupu zwolnienie określone w podatku od czynności cywilnoprawnych Pani przysługuje.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.

Analizowany przepis jednoznacznie wskazuje jakie mają być spełnione warunki do zastosowania zwolnienia.

Jednym z warunków jest, by w wyniku umowy sprzedaży został nabyty cały lokal mieszkalny. Przepis brzmi bowiem, że: zwalnia się od podatku sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. Ustawodawca nie wskazał więc, że zwolnieniem ma być objęta sprzedaż, której przedmiotem jest udział w takim prawie. Gdyby intencją ustawodawcy było zwolnienie umowy sprzedaży udziału w prawach wymienionych tym przepisem, to wskazałby to wyraźnie w treści zwolnienia. Przepis normujący zwolnienie w swojej treści jest jasny i jednoznaczny. Nie można więc interpretować go w sposób inny niż jego literalne brzmienie.

W przypadku opisanej przez Panią planowanej umowy sprzedaży ww. przesłanka do zwolnienia zostałaby spełniona, bowiem przedmiotem sprzedaży będzie cały lokal. Kupuje go bowiem Pani na współwłasność – Pani 7/10 udziału a Pani partner 3/10.

Jednakże w omawianej sytuacji nie jest spełniona przesłanka dotycząca nieposiadania przez kupujących żadnych z praw czy udziałów w tych prawach, ściśle w przepisie określonych, a więc, że każdy z kupujących nie może być właścicielem m. in. lokalu mieszkalnego, za wyjątkiem nabycia udziału nieprzekraczającego 50% na podstawie dziedziczenia.

Pani partner, z którym zamierza Pani nabyć lokal mieszkalny na współwłasność, jest już właścicielem innej nieruchomości.

Zatem, przy zawarciu planowanej umowy sprzedaży, nie będzie Pani mogła skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jeśli chodzi o przytoczony przez Panią art. 2a Ordynacji podatkowej wyjaśniamy, że zasada iż „niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika” nie została naruszona. Przy rozpatrywaniu tej sprawy Organ nie miał żadnych wątpliwości co do treści oraz zastosowania przepisów prawa podatkowego. Przepis jest jednoznaczny i w przedstawionych przez Panią okolicznościach jego interpretacja nie nasuwa żadnych wątpliwości.

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach. Organ interpretacyjny nie ma żadnej podstawy prawnej ani obowiązku aby polemizować na kanwie danego wniosku ze swoimi rozstrzygnięciami wydanymi dla innych podmiotów w ich indywidualnych stanach faktycznych czy zdarzeniach przyszłych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.