Interpretacja indywidualna z dnia 12 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.217.2024.4.RG

Nieuznanie za podatnika w związku z użyczeniem lokali mieszkalnych na rzecz fundacji rodzinnej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 marca 2024 r. wpłynął Pana wniosek wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania Pana za podatnika w związku z użyczeniem lokali mieszkalnych na rzecz fundacji rodzinnej oraz podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 maja 2024 r. (wpływ 28 maja 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan właścicielem kilkudziesięciu lokali mieszkalnych. Mieszkania te wynajmuje Pan długoterminowo. Mieszkania te nabył Pan za środki pieniężne, który zgromadził na przestrzeni kilkudziesięciu lat w ramach prowadzenia działalności biznesowej, m.in. prowadził Pan sklep motoryzacyjny. Nieruchomości nabył Pan na przestrzeni szeregu lat w związku z lokowaniem nadwyżek finansowych w nowe inwestycje mieszkaniowe, w celu zabezpieczenia swoich potrzeb życiowych m.in. na wypadek upadłości firmy czy pogorszenia stan swojego zdrowia. Nieruchomości te do końca lutego 2024 r. wynajmował Pan wyłącznie w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej wpisanej do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG). Nieruchomości były wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w działalności gospodarczej i amortyzowane zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Od 1 marca 2024 r. wycofał Pan 4 lokale mieszkalne z działalności gospodarczej do majątku prywatnego. W przypadku tych czterech wycofanych nieruchomości wykreślił je Pan z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz przestał rozliczać przychody i koszty związane z ww. nieruchomościami w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.

Obecnie wynajmuje Pan te 4 lokale mieszkalne w ramach, tzw. „najmu prywatnego”, opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Przy prowadzeniu najmu korzysta Pan z obsługi księgowej, m.in. w zakresie rozliczenia podatku VAT - przesyłania plików JPK, gdyż jest Pan podatnikiem VAT czynnym.

Z tytułu tych 4 lokali mieszkalnych nie przysługiwało Panu w całości ani w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych lokali lub ich części składowych.

Z dniem 1 stycznia 2025 r. planuje Pan utworzyć fundację rodzinną, o której mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, której będzie Pan fundatorem, a zarazem beneficjentem.

Jako fundator przekaże Pan mienie w postaci środków pieniężnych na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł.

W celu wsparcia rozwoju fundacji rodzinnej użyczy jej Pan 4 lokale mieszkalne, których jest właścicielem, a które wycofał Pan z prowadzonej działalności gospodarczej i obecnie wynajmuje w ramach tzw. najmu prywatnego.

Fundacja rodzinna użyczone nieruchomości będzie wynajmować zatrzymując z tego tytułu zyski z najmu.

Fundacja rodzinna jako biorąca te 4 lokale mieszkalne w użyczenie będzie ponosić wydatki remontowe na przedmiotowe nieruchomości w celu utrzymania ich w stanie niepogorszonym oraz będzie ponosić opłaty eksploatacyjne i koszty mediów w okresie braku najemcy.

W uzupełnieniu wniosku na pytania Organu:

1)

a)Jakie postanowienia będzie zawierała umowa użyczenia zawarta pomiędzy fundatorem i fundacją rodzinną, w zakresie wzajemnych praw i obowiązków co do użyczonych lokali mieszkalnych?

odpowiedział Pan: Umowa będzie zgodna ze zapisami umowy użyczenia wynikającymi z art. 710-719 Kodeksu cywilnego. W sprawach nieuregulowanych w tym przepisach będą miały zastosowanie pozostałe przepisy Kodeksu cywilnego.

b)Czy poprzez wydatki remontowe należy rozumieć koszty konserwacji i drobnych napraw, czy także nakłady, które prowadzą do zwiększenia wartości lokali mieszkalnych?

odpowiedział Pan: Po zakończeniu użyczenia biorący do używania (Fundacja Rodzinna) obowiązana będzie zwrócić użyczającemu rzecz w stanie niepogorszonym; jednakże biorący (Fundacja Rodzinna) nie będzie ponosić odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania - stosownie do art. 718 Kodeksu Cywilnego. Jeżeli pojawią się inne wydatki lub nakłady na rzecz Strony będą stosować odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia - stosownie do art. 713 Kodeksu Cywilnego. Zatem przez wydatki remontowe należy rozumieć wydatki na rzecz w celu utrzymania jej w stanie niepogorszonym, inne niż będące następstwem prawidłowego używania. Natomiast nakłady, które będą prowadzić do zwiększenia wartości lokali mieszkalnych będą traktowane jako „inne wydatki lub nakłady na rzecz” i jeżeli wystąpią to będą osobno rozliczone pomiędzy Stronami stosownie do pozostałych przepisów Kodeksu cywilnego.

2)

a)Czy w związku z użyczeniem przez Pana na rzecz fundacji Rodzinnej 4 lokali mieszkalnych uzyska Pan jakąkolwiek odpłatność? Jeżeli tak, to proszę o wskazanie, z jakiego tytułu będzie to odpłatność.

odpowiedział Pan: Będzie to umowa użyczenia zawarta zgodnie z art. 710-719 Kodeksu Cywilnego. Fundacja Rodzinna nie będzie płacić właścicielowi lokali (Fundatorowi) czynszu. Natomiast biorący do używania (Fundacja Rodzinna) będzie ponosić zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej w okresie trwania umowy użyczenia, tj. opłaty eksploatacyjne należne do Wspólnoty Mieszkaniowej/Spółdzielni Mieszkaniowej, koszty mediów oraz wydatki remontowe na utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym. W użyczonych lokalach umowy z dostawcami mediów pozostaną zawarte z właścicielem (Fundatorem). Fundacja Rodzinna będzie opłacać ww. koszty bezpośrednio na rzecz dostawców mediów/wspólnoty/spółdzielni, ewentualnie właściciel (Fundator) będzie opłacał te koszty ze środków otrzymanych od fundacji rodzinnej, gdyż zgodnie z umową użyczenia jako zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej będą obciążać Fundację Rodziną.

b)Czy w związku z posiadaniem przez Pana lokali mieszkalnych, które zmierza Pan użyczyć fundacji rodzinnej, należny jest podatek od nieruchomości? Jeżeli tak, to kto po użyczeniu ww. lokali będzie ten podatek uiszczał?

odpowiedział Pan: Jako właściciel przedmiotowych lokali właściciel (Fundator) będzie uiszczał podatek od nieruchomości od przedmiotowych lokali mieszkalnych.

c)Czy pomiędzy Panem a fundacją rodzinną, którą zamierza Pan utworzyć, będą występować relacje, występujące pomiędzy podmiotami powiązanymi, w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 w zw. z pkt 4 lit. a) lub lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

odpowiedział Pan: Tak.

d)Czy użyczenie 4 lokali mieszkalnych na rzecz fundacji rodzinnej związane jest z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą (dotyczącą najmu prywatnego tych lokali)? Jeżeli tak, proszę wskazać na czym ten związek polega, w czym się przejawia.

odpowiedział Pan: Właściciel lokali (Fundator) będzie użyczał 4 lokale mieszkalne na rzecz fundacji rodzinnej, które wcześniej były przez niego wynajmowane w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy VAT. Natomiast po użyczeniu wynajem będzie realizowany bezpośrednio przez fundację rodzinną (wynajmującym będzie Fundacja Rodzinna). Właścicielowi (fundatorowi) nie przysługiwało w całości ani w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia przedmiotowych czterech lokali mieszkalnych ani ich części składowych.

Pytanie

(ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku) Czy użyczenie przedmiotowych lokali mieszkalnych przez właściciela (Fundatora) na rzecz fundacji rodzinnej będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług od równowartości rynkowej opłat jakie przysługiwałby właścicielowi (Fundatorowi) w razie zawarcia umów najmu tych lokali?

Pana stanowisko w sprawie

(ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1)przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2)wszelkie inne darowizny

-jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 2 tej ustawy za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy VAT w przypadku gdy między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą istnieją powiązania, o których mowa w ust. 2, oraz w przypadku gdy wynagrodzenie jest:

1)niższe od wartości rynkowej, a nabywca towarów lub usług nie ma zgodnie z art. 86, art. 86a, art. 88 i art. 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

2)niższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma zgodnie z art. 86, art. 86a, art. 88 i art. 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a dostawa towarów lub świadczenie usług są zwolnione od podatku,

3)wyższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma zgodnie z art. 86, art. 86a, art. 88 i art. 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego

-organ podatkowy określa podstawę opodatkowania zgodnie z wartością rynkową, jeżeli okaże się, że powiązania te miały wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.

Z kolei zgodnie z ust. 2 tego artykułu przez powiązania, o których mowa w ust. 1, rozumie się powiązania:

1)w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych;

2)wynikające ze stosunku pracy;

3)wynikające z tytułu przysposobienia.

Jednocześnie w myśl art. 2 pkt 27b ustawy VAT ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o wartości rynkowej - rozumie się przez to całkowitą kwotę, jaką, w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju; w przypadku gdy nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, przez wartość rynkową rozumie się:

a)w odniesieniu do towarów - kwotę nie mniejszą niż cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a w przypadku braku ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy,

b)w odniesieniu do usług - kwotę nie mniejszą niż całkowity koszt poniesiony przez podatnika na wykonanie tych usług.

Jak wskazano w interpretacji indywidualnej z dnia 20.11.2023 r. sygn., 0112-KDIL1-3.4012.425.2023.1.KK w sytuacji wykorzystywania przez Fundację Aktywów (nieruchomości) w sposób mieszany, tj. częściowo do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT (Usługi), częściowo do wykonywania nieodpłatnych świadczeń na rzecz Beneficjentów (Świadczeń), prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia Aktywów (nieruchomości) będzie realizowane w oparciu o art. 86 ust. 7b ustawy (ewentualnie z uwzględnieniem art. 90a ustawy). W niniejszej sytuacji będzie miała miejsce sytuacja odwrotna, czyli nieodpłatne świadczenia na rzecz fundacji rodzinnej przez właściciela (fundatora).

Mając powyższe na uwadze właściciel lokali (Fundator) będzie użyczał 4 lokale mieszkalne na rzecz fundacji rodzinnej, które wcześniej były przez niego wynajmowane w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy VAT. Niemniej po użyczeniu wynajem będzie realizowany przez Fundację Rodzinną, która to samodzielnie będzie wynajmować przedmiotowe lokale. Użyczając swoje nieruchomości fundacji rodzinnej właściciel (Fundator) nie będzie występował w roli podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ww. ustawy, tylko w ramach zarządu majątkiem prywatnym. W szczególności jako celów zarobkowych nie można uznać, ponoszenie przez fundację rodzinną zwykłych kosztów utrzymania nieruchomości jakie fundacja rodzinna biorąca nieruchomości do używania będzie ponosić (m.in. opłaty do wspólnoty/spółdzielni czy opłaty za media) zgodnie z umową użyczenia. Stąd do przedmiotowego użyczenia nie znajdą zastosowanie art. 2 pkt 27b, art. 7 ust. 2, art. 8 ust. 2, art. 15 ust. 1 i 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 ustawy VAT, ani interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 12 października 2021 r., sygn. PT1.8101.1.2021.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pan przedstawił we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy:

Z powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia. Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy oraz – w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ww. ustawy.

Zgodnie z unormowaniami zawartymi w ww. przepisach w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatna dostawa towarów i nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle art. 8 ust. 2 ustawy:

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy formułują zatem zasadę, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady odpłatne świadczenie usług, a nieodpłatne ich świadczenie traktuje się jako odpłatne w przypadkach określonych w ww. art. 8 ust. 2 ustawy.

Dla stwierdzenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie będzie się wpisywało w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Zatem, aby nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, tj. za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika. Opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością. Przez świadczenie usług niezwiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć takie świadczenie usług, które odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności.

Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podatnika, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez dany podmiot.

Powyższe zagadnienie było także przedmiotem orzeczenia TSUE z 16 października 1997 r. w sprawie C-258/95 Julius Fillibeck Söhne GmbH & Co. KG. W orzeczeniu tym Trybunał rozważał, czy bezpłatny przewóz pracowników na teren przedsiębiorstwa stanowi świadczenie usług w rozumieniu artykułu 6(2)(b) VI Dyrektywy (opodatkowane VAT). Trybunał wskazał, że w większości sytuacji usługi transportowe świadczone nieodpłatnie na rzecz pracowników podlegają opodatkowaniu. Jednak zdarza się, że usługi transportowe świadczone przez pracodawcę są jedyną możliwością dowozu pracowników do miejsca pracy i wówczas takie usługi służą celom prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej. Wówczas osobiste korzyści uzyskiwane przez pracowników mają znaczenie drugorzędne w stosunku do korzyści gospodarczych, zaś artykuł 6(2)(b) nie ma zastosowania.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Z art. 15 ust. 2 ustawy jednoznacznie wynika, iż pod pojęciem działalności gospodarczej należy rozumieć także czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W tym przypadku decydujące znaczenie ma ciągłość wykorzystywania majątku. Wykorzystywanie towarów lub wartości niematerialnych i prawnych ma miejsce przede wszystkim poprzez oddanie ich w stosunki obligacyjne, np. w najem, dzierżawę itp. Przy czym przez ciągłość wykorzystywania składników majątku rozumieć należy także wykorzystanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania.

Stwierdzić należy, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z opisu sprawy wynika, że od 1 marca 2024 r. wycofał Pan 4 lokale mieszkalne z działalności gospodarczej do majątku prywatnego. Obecnie wynajmuje Pan te 4 lokale mieszkalne w ramach, tzw. „najmu prywatnego”, opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Z tytułu tych 4 lokali mieszkalnych nie przysługiwało Panu w całości ani w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych lokali lub ich części składowych. Z dniem 1 stycznia 2025 r. planuje Pan utworzyć fundację rodzinną, o której mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, której będzie Pan fundatorem, a zarazem beneficjentem. W celu wsparcia rozwoju fundacji rodzinnej użyczy jej Pan 4 lokale mieszkalne, których jest właścicielem, a które wycofał Pan z prowadzonej działalności gospodarczej i obecnie wynajmuje w ramach tzw. najmu prywatnego. Fundacja rodzinna użyczone nieruchomości będzie wynajmować zatrzymując z tego tytułu zyski z najmu. Fundacja rodzinna jako biorąca te 4 lokale mieszkalne w użyczenie będzie ponosić wydatki remontowe na przedmiotowe nieruchomości w celu utrzymania ich w stanie niepogorszonym oraz będzie ponosić opłaty eksploatacyjne i koszty mediów w okresie braku najemcy. Umowa użyczenia będzie zgodna ze zapisami umowy użyczenia wynikającymi z art. 710-719 Kodeksu cywilnego. Fundacja Rodzinna nie będzie płacić właścicielowi lokali (Fundatorowi) czynszu. Natomiast biorący do używania (Fundacja Rodzinna) będzie ponosić zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej w okresie trwania umowy użyczenia, tj. opłaty eksploatacyjne należne do Wspólnoty Mieszkaniowej/Spółdzielni Mieszkaniowej, koszty mediów oraz wydatki remontowe na utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym. Jako właściciel przedmiotowych lokali właściciel (Fundator) będzie Pan uiszczał podatek od nieruchomości od przedmiotowych lokali mieszkalnych.

W tym miejscu wskazać należy, że kwestię zawierania umów reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Zasada swobody umów zapisana została w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, w myśl którego:

Zatem strony mogą dowolnie ustalać stosunki cywilnoprawne, jednakże postanowienia umów nie mogą pozostawać w sprzeczności z innymi przepisami prawa, do stosowania których strony są zobowiązane.

Wskazać należy, że umowa użyczenia jest jedną z umów nazwanych, obok najmu i dzierżawy regulujących zasady używania rzeczy. Umowa użyczenia jest z natury umową nieodpłatną, zgodnie bowiem z art. 710 Kodeksu cywilnego:

Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas i nieodpłatność. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy. Oznacza to, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów/świadczenie usług podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy czynność dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotne do określenia, czy w odniesieniu do konkretnej transakcji mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Zasadne zatem jest wyłączenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny, użyczenia towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

Pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Jak wynika z okoliczności sprawy 4 lokale mieszkalne będące przedmiotem wniosku są przez Pana odpłatnie wynajmowane osobom trzecim. Tym samym, uznać należy, że ww. 4 lokale mieszkalne są przez Pana wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem lokale te straciły charakter majątku prywatnego.

Jak wynika z art. 659 § 1 cytowanego powyżej Kodeksu cywilnego:

Tak więc najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania i pobierania pożytków, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Umowa najmu jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno wynajmującego jak i najemcę – określone przepisami obowiązki.

W konsekwencji, najem stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Tym samym wypełnia ona określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej.

Wykorzystywanie przez Pana w sposób ciągły dla celów zarobkowych ww. lokali mieszkalnych powoduje, że lokale te są wykorzystywane w prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, a nie w ramach majątku osobistego.

Zatem, w odniesieniu do planowanego nieodpłatnego użyczenia ww. 4 lokali mieszkalnych będzie Pan działał w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a nieodpłatne użyczenie będzie dokonywane w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Jak wynika z powołanych powyżej unormowań zawartych w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu.

W rozpatrywanej sprawie zamierza Pan ww. lokale mieszkalne użyczyć fundacji rodzinnej, której będzie Pan fundatorem, a zarazem beneficjentem, na potrzeby prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Fundacja rodzinna użyczone nieruchomości będzie wynajmować zatrzymując z tego tytułu zyski z najmu. Zatem przedstawiona w opisie zdarzenia sytuacja będzie mieściła się w założeniach przepisu art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy, z uwagi na użycie towarów stanowiących część Pana przedsiębiorstwa, lecz nie będą spełnione wszystkie warunki w nim określone dla jego zastosowania.

Przepis art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy zawęża się wyłącznie do tych spośród usług nieodpłatnych, które spełniają dwa warunki w nim wymienione. Po pierwsze dotyczy tylko użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, a po drugie tylko tych sytuacji, w których podatnikowi przysługiwało prawo obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zapłaconego przy nabyciu przedmiotowych towarów. Innymi słowy przepis powyższy znajduje zastosowanie jedynie do tych usług nieodpłatnych, wskazanych w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy, które służą celom innym niż działalność gospodarcza podatnika, a podatnikowi przysługiwało w związku z nimi prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jeśli któryś z wymienionych warunków nie jest spełniony, nie może być mowy o potraktowaniu usługi świadczonej nieodpłatnie jako usługi odpłatnej.

W przedmiotowej sytuacji będziemy mieli do czynienia z nieodpłatnym użyczeniem lokali mieszkalnych do celów innych niż prowadzona przez Pana działalność gospodarcza (do celów działalności odrębnego podmiotu – fundacji rodzinnej), jednakże nie przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych lokali lub ich części składowych. Zatem nie zostaną wypełnione przesłanki określone w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy i opisana czynność nieodpłatnego użyczenia 4 lokali mieszkalnych będzie stanowić czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując, stwierdzić należy, że nieodpłatne użyczenie 4 lokali mieszkalnych na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, z uwagi na nieodpłatność tej czynności oraz fakt, iż nie będzie miało w tym przypadku zastosowanie art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy – nie przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych lokali lub ich części składowych.

Mając na uwadze powyższe rozstrzygnięcie nie udziela się odpowiedzi w zakresie podstawy opodatkowania.

Tym samym, oceniając całościowo Pana stanowisko, należy uznać je za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług, natomiast wniosek w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie załatwiony odrębnym rozstrzygnięciem.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznaczam, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Pana w złożonym wniosku. Wydając niniejszą interpretację, tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego opisu sprawy - wydana interpretacja traci swą aktualność.

Odnośnie powołanej przez Pana interpretacji indywidualnej, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).