Interpretacja indywidualna z dnia 7 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.257.2024.1.TR

Obowiązki płatnika w związku z ubezpieczeniami na życie.

Interpretacja indywidualna– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych: stanów faktycznych i zdarzeń przyszłych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w części dotyczącej ustalania kosztów uzyskania przychodów (pytania nr 6) i prawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 11 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanów faktycznych oraz zdarzeń przyszłych

Wnioskodawca jest spółką z siedzibą na terytorium Polski, będącą rezydentem podatkowym w Polsce. Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest działalność gospodarcza w zakresie działalności ubezpieczeniowej bezpośredniej i reasekuracyjnej (...).

W ramach prowadzonej działalności, Spółka oferuje m. in. ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (dalej: „UFK”), które mają charakter ochronno-inwestycyjny (dalej: „Umowa Ubezpieczenia”). Część opłacanej składki ma na celu zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej i wypłatę świadczenia w przypadku wystąpienia określonych zdarzeń. Druga część składki ma natomiast charakter inwestycyjny.

Umowy Ubezpieczenia zawierane są z ubezpieczającym (on jest stroną umowy) - ubezpieczającym może być:

·osoba fizyczna albo

·inny podmiot np. przedsiębiorca nazywana wewnętrznie „osobą prawną”

- dalej: „Ubezpieczający”.

Natomiast ubezpieczonym w Umowie Ubezpieczenia zawsze jest osoba fizyczna (dalej: „Ubezpieczony”).

Umowy Ubezpieczenia mogą być zawierane na własny rachunek (wówczas Ubezpieczający będący osobą fizyczną jest jednocześnie Ubezpieczonym w umowie Ubezpieczenia) albo na cudzy rachunek (Ubezpieczony jest wówczas inną osobą niż Ubezpieczający, przy czym Ubezpieczający może być również osobą fizyczną lub „osobą prawną”).

Umowy Ubezpieczenia wskazują, że osobą zobowiązaną do zapłaty składki z tytułu Ubezpieczenia jest Ubezpieczający (bez względu na to czy jest osobą prawną czy fizyczną).

Niemniej zdarzają się sytuacje, że ekonomiczny ciężar zapłaty składki z tytułu Ubezpieczenia ponosi Ubezpieczony bądź inna trzecia osoba, która dokona zasilenia rachunku polisy lub też zamiennie Ubezpieczający i Ubezpieczony. Co istotne Wnioskodawca nie ma obowiązku ustalać, który podmiot faktycznie poniósł ekonomiczny ciężar z tytułu zapłaty składki. Ponadto ustalenie takiego podmiotu byłoby trudne z perspektywy Wnioskodawcy. Wnioskujący zgodnie z Umową Ubezpieczenia posiada roszczenie o zapłatę składki wyłącznie w stosunku do Ubezpieczającego.

Klienci w ramach Umowy Ubezpieczenia mają prawo do uzyskania wypłaty środków zainwestowanych w UFK, mającej formę wykupu częściowego lub wykupu całkowitego, polegającego na otrzymaniu środków z umorzenia jednostek uczestnictwa w UFK odpowiednio z części lub całości nabytych uprzednio jednostek uczestnictwa w UFK w ramach danej Umowy Ubezpieczenia. Wypłaty częściowe mogą być realizowane na przestrzeni wielu lat trwania danej Umowy Ubezpieczenia. Wypłaty są realizowane na wniosek klienta, który sam decyduje w którym momencie chce dokonać takiej wypłaty. Osobą uprawnioną do wykupu, czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK może być Ubezpieczony lub Ubezpieczający w zależności od konstrukcji danej Umowy Ubezpieczenia.

Ponadto zdarzają się i mogą zdarzyć się w przyszłości również sytuacje, że osoba uprawniona do wykupu - czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach UFK - wskazuje we wniosku o wykup - jako sposób realizacji wypłaty - nie swój numer rachunku bankowego tylko numer rachunku bankowego, który należy do innej osoby tj. osoby niezwiązanej treścią Umowy Ubezpieczenia.

W takim wypadku uprawniony do wykupu składa oświadczenie, że przekazanie środków na wskazany przez niego we wniosku o wypłatę wykupu rachunek bankowy (nienależący do uprawnionego do wykupu) jest spełnieniem zobowiązania Towarzystwa z tego tytułu i z tego tytułu nie będzie on zgłaszać wobec Towarzystwa żadnych roszczeń.

W związku z powyższym w Spółce mogą wystąpić następujące przypadki:

Przypadek 1. Ubezpieczającym jest osoba fizyczna będąca jednocześnie Ubezpieczonym i uprawnionym z umowy do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK).

W przypadku tym środki z wykupu mogą być przekazane na rachunek bankowy należący do:

a)Ubezpieczającego/Ubezpieczonego (tj. uprawnionego do wykupu) lub

b)innej osoby wskazanej przez Ubezpieczającego/Ubezpieczonego we wniosku o wykup.

Przypadek 2. Ubezpieczającym jest osoba prawna, zaś Ubezpieczonym jest osoba fizyczna będąca np. pracownikiem Ubezpieczającego. Osobą uprawnioną do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) i złożenia wniosku o wykup jest Ubezpieczający.

W przypadku tym środki z wykupu mogą być przekazane na rachunek bankowy należący do (według wskazania we wniosku o wykup):

a)Ubezpieczającego (tj. uprawnionego do wykupu) lub

b)Ubezpieczonego wskazanego przez Ubezpieczającego we wniosku o wykup lub

c)innej osoby wskazanej przez Ubezpieczającego we wniosku o wykup, która nie jest uczestnikiem całego stosunku Umowy Ubezpieczenia (ani Ubezpieczającym, ani Ubezpieczonym, ani żadną inną osobą uprawnioną do świadczenia z Umowy Ubezpieczenia).

Przypadek 3. Ubezpieczającym jest osoba prawna, zaś Ubezpieczonym jest osoba fizyczna będąca jak wyżej np. pracownikiem Ubezpieczającego. Osobą uprawnioną do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) i złożenia wniosku o wykup jest Ubezpieczony.

W przypadku tym środki z wykupu mogą być przekazane na rachunek bankowy należący do (według wskazania we wniosku o wykup):

a)Ubezpieczonego (tj. uprawnionego do wykupu) lub

b)Ubezpieczającego wskazanego przez Ubezpieczonego we wniosku o wykup lub

c)innej osoby wskazanej przez Ubezpieczonego we wniosku o wykup, która nie jest uczestnikiem całego stosunku Umowy Ubezpieczenia (ani Ubezpieczającym, ani Ubezpieczonym, ani żadną inną osobą uprawnioną do świadczenia z Umowy Ubezpieczenia).

Przypadek 4. Ubezpieczającym jest osoba fizyczna zaś Ubezpieczonym inna osoba fizyczna. Uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczony.

W przypadku tym środki z wykupu mogą być przekazane na rachunek bankowy należący do (według wskazania we wniosku o wykup):

a)Ubezpieczonego (tj. uprawnionego do wykupu) lub

b)Ubezpieczającego wskazanego przez Ubezpieczonego we wniosku o wykup lub

c)innej osoby wskazanej przez Ubezpieczonego do wykupu we wniosku o wykup, która nie jest uczestnikiem całego stosunku Umowy Ubezpieczenia (ani Ubezpieczającym, ani Ubezpieczonym, ani żadną inną osobą uprawnioną do świadczenia z Umowy Ubezpieczenia).

Przypadek 5. Ubezpieczającym jest osoba fizyczna zaś Ubezpieczonym inna osoba fizyczna. Uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczający.

W przypadku tym środki z wykupu mogą być przekazane na rachunek bankowy należący do (według wskazania we wniosku o wykup):

a)Ubezpieczającego (tj. uprawnionego do wykupu) lub

b)Ubezpieczonego wskazanego przez Ubezpieczającego we wniosku o wykup lub

c)innej osoby wskazanej przez Ubezpieczającego we wniosku o wykup która nie jest uczestnikiem całego stosunku Umowy Ubezpieczenia (ani Ubezpieczającym, ani Ubezpieczonym, ani żadną inną osobą uprawnioną do świadczenia z Umowy Ubezpieczenia).

Pytania

1)Czy w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym jest osoba fizyczna będąca jednocześnie Ubezpieczonym i uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) (Przypadek 1), Spółka na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT zobowiązana jest do sporządzenia na rzecz tej osoby informacji na formularzu PIT-8C?

2)Czy w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym jest osoba prawna a Ubezpieczonym osoba fizyczna np. pracownik Ubezpieczającego, ale uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczający (Przypadek 2) na Spółce nie ciążą żadne obowiązki sporządzenia informacji, o której mowa w art. 39 ust. 3 ustawy o PIT?

3)Czy w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym jest osoba prawna a Ubezpieczonym osoba fizyczna np. pracownik Ubezpieczającego, ale uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczony (Przypadek 3), Spółka na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT zobowiązana jest do sporządzenia na rzecz Ubezpieczonego jako podatnika podatku PIT informacji na formularzu PIT-8C?

4)Czy w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym i Ubezpieczonym są osoby fizyczne, ale osobą uprawnioną do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczony - osoba fizyczna (Przypadek 4), Spółka na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT zobowiązana jest do sporządzenia na rzecz Ubezpieczonego jako podatnika podatku PIT informacji na formularzu PIT-8C?

5)Czy w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym i Ubezpieczonym są różne osoby fizyczne i osobą uprawnioną do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczający - osoba fizyczna (Przypadek 5), Spółka na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT zobowiązana jest do sporządzenia na rzecz Ubezpieczającego (osoby fizycznej) jako podatnika podatku informacji na formularzu PIT-8C?

6)Czy w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, w sytuacji wykupu Umowy Ubezpieczenia Spółka zobowiązana jest do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i niezależnie od podmiotu finansującego składki z tytułu Ubezpieczenia, Spółka powinna ująć je w wystawianej na rzecz podmiotu uprawnionego do wykupu informacji PIT-8C?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie:

Ad. 1.

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym jest osoba fizyczna będąca jednocześnie Ubezpieczonym i uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) (Przypadek 1), Spółka na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT zobowiązana jest wystawić na rzecz tej osoby fizycznej informację na formularzu PIT-8C.

Ad. 2.

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym jest osoba prawna, a Ubezpieczonym osoba fizyczna np. pracownik Ubezpieczającego, ale uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczający (Przypadek 2) na Spółce nie ciążą żadne obowiązki wystawienia informacji, o której mowa w art. 39 ust. 3 ustawy o PIT.

Ad. 3.

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym jest osoba prawna, a Ubezpieczonym osoba fizyczna np. pracownik Ubezpieczającego, ale uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczony (Przypadek 3), Spółka na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT zobowiązana jest wystawić na rzecz Ubezpieczonego jako osoby fizycznej będącej podatnikiem podatku PIT informację na formularzu PIT-8C.

Ad. 4.

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym i Ubezpieczonym są osoby fizyczne, a osobą uprawnioną do wykupu (czyli otrzymania środków które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczony - osoba fizyczna (Przypadek 4), Spółka na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT zobowiązana jest wystawić na rzecz Ubezpieczonego jako podatnika podatku PIT informację na formularzu PIT-8C.

Ad. 5.

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w sytuacji, w której Ubezpieczającym i Ubezpieczonym są osoby fizyczne, ale osobą uprawnioną do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczający - osoba fizyczna (Przypadek 5), Spółka na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT zobowiązana jest wystawić na rzecz Ubezpieczającego tj. osoby fizycznej jako podatnika podatku PIT informację na formularzu PIT-8C.

Ad. 6.

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, w sytuacji wykupu Umowy Ubezpieczenia Spółka zobowiązana jest do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i niezależnie od podmiotu finansującego składki z tytułu Ubezpieczenia, Spółka powinna ująć je w wystawianej na rzecz podmiotu uprawnionego do wykupu informacji PIT-8C.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

1.Informacje ogólne

Zgodnie ze nowelizowanymi przepisami od 1 stycznia 2024 r. przychody z wykupienia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych (UFK) podlegają opodatkowaniu według zasad określonych w art. 30b ust. 1 ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT od dochodów uzyskanych z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Jednocześnie ustawodawca w ust. 2 pkt 7 powyższego przepisu wskazał, iż dochodem z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 osiągnięta w roku podatkowym.

Natomiast zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2024 r. nie uważa się za koszty uzyskani przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, wykupu przez emitenta obligacji, a także umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e tego przepisu, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów.

Jednocześnie niezmienione pozostają:

1)art. 5a pkt 14 ustawy o PIT, który definiuje fundusze kapitałowe wskazując, że do tego katalogu zaliczają się również ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe (UFK), oraz

2)art. 24 ust. 15 regulujący zasady ustalania dochodu dla szczególnego rodzaju funduszu kapitałowego tj. UFK.

Nowelizacja art. 30b ust. 1 ustawy o PIT polegająca na przeniesieniu zasad opodatkowania umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych z art. 30a do art. 30b Ustawy o PIT ma istotne znaczenie z perspektywy podmiotu wypłacającego (Wnioskodawcy).

Do końca 2023 roku dochody z funduszy kapitałowych objęte były zakresem przedmiotowym art. 30a Ustawy o PIT, do których zastosowanie znajdował art. 41 ust. 4 ustawy o PIT zgodnie z którym płatnicy (osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej) są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a, 13-17 oraz art. 30a ust. 1 pkt 1-11 oraz 11b-13, z zastrzeżeniem ust. 4d, 5, 10, 12 i 21 tej ustawy.

Należy zaznaczyć, iż powyższa regulacja zawarta w art. 41 ust. 4 ustawy o PIT nie obejmuje świadczeń/wypłat z tytułów określonych w art. 30b ustawy o PIT. Oznacza to, iż podmiot wypłacający lub realizujący świadczenia określone w art. 30b Ustawy o PIT nie pełni roli płatnika.

Zatem wprowadzone zmiany powodują, że Wnioskodawca z początkiem 2024 r. przestał pełnić obowiązki płatnika zryczałtowanego podatku PIT od dochodów z UFK, zaś to podatnik - w tym przypadku otrzymujący kwotę wykupu UFK na podstawie art. 30b ust. 6 ustawy o PIT zobowiązany jest samodzielnie opodatkować otrzymany dochód w zeznaniu rocznym.

Jednocześnie nowelizacja przepisów spowodowała, iż na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT podmioty wypłacające kwoty z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych zobowiązane są przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku nierezydenta urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, imienne informacje o wysokości dochodu osiągniętego z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

2.Określenie podatnika PIT, na rzecz którego wystawiane są informacje PIT-8C

Od 1 stycznia 2024 r. Wnioskodawca na mocy art. 39 ust. 3 ustawy o PIT zobowiązany jest do wystawiania na rzecz podatników imiennych informacji PIT-8C o wysokości dochodu osiągniętego z tytułu wykupu UFK. Informację tę Wnioskodawca zobowiązany jest przesłać podatnikowi oraz naczelnikowi urzędu skarbowego przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, lub urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania. Informację tę Spółka powinna złożyć w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym, w którym podatnik osiągnął dochód - dla informacji składanych urzędowi skarbowemu oraz do końca lutego roku następującego po roku podatkowym w którym podatnik osiągnął dochód - dla informacji przesyłanych podatnikowi.

Informację tę Wnioskodawca ma obowiązek sporządzić w przypadku wypłat z tytułu wykupu UFK, dokonywanych na rzecz podatników będących osobami fizycznymi. Dlatego też istotną kwestią z perspektywy Spółki jest ustalenie osoby podatnika w przypadku wykupu UFK w opisanych w stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym Przypadkach 1-5.

Zgodnie z zawartą definicją w art. 7 Ordynacji podatkowej podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Z kolei, aby po stronie podmiotu powstał obowiązek podatkowy w zakresie podatku dochodowego musi po jego stronie powstać przychód podatkowy.

W świetle powyższych rozważań w opisanym stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym podatnikiem jest zatem podmiot, który uprawniony jest do otrzymania należności z tytułu wykupienia UFK. Dlatego też dokonując oceny czy i na czyją rzecz Spółka zobowiązana jest do sporządzenia informacji PIT-8C istotna jest okoliczność któremu podmiotowi przysługuje prawo do wykupu, a tym samym prawo do środków pieniężnych z tego wykupu oraz kto faktycznie dokonuje tego wykupu.

Jednocześnie w ocenie Wnioskodawcy dla określenia statusu podatnika, a tym samym obowiązku sporządzenia i przesłania informacji PIT-8C bez znaczenia pozostaje okoliczność na czyj rachunek bankowy następuje wypłata środków z tytułu wykupu UFK. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego w każdym z opisanych Przypadków 1-5 może zdarzyć się sytuacja, że we wniosku o wykup uprawniony do wykupu tj. w zależności od postanowień poszczególnych Umów Ubezpieczenia Ubezpieczający albo Ubezpieczony może wskazać sposób realizacji wypłaty wskazując numer rachunku bankowego należący do osoby trzeciej. Jednocześnie uprawniony do wykupu we wniosku o wykup składa oświadczenie, że przekazanie przez Towarzystwo środków na wskazany przez niego rachunek bankowy (także nie należący do uprawnionego do wykupu) jest spełnieniem zobowiązania Towarzystwa z tytułu wykupu ubezpieczenia z tego tytułu i z tego tytułu nie będzie on zgłaszać wobec Towarzystwa żadnych roszczeń.

Powyższe oznacza, że wskazanie we wniosku o wykup, rachunku bankowego należącego do osoby trzeciej nie powoduje, że podatnikiem z tytułu wykupu UFK staje się ta osoba, na której rachunek bankowy wypłacono środki z wykupu. Osobą uprawnioną do otrzymania należności z tytułu wykupu pozostaje nadal uprawniony do wykupu Ubezpieczający albo Ubezpieczony (w zależności od postanowień poszczególnych Umów Ubezpieczenia). Wskazana we wniosku osoba trzecia jest jedynie właścicielem rachunku bankowego za pośrednictwem, którego Towarzystwo reguluje swoje zobowiązanie wobec uprawnionego (Ubezpieczającego albo Ubezpieczonego).

W związku z powyższym, jeżeli prawo wykupu przysługuje Ubezpieczającemu bądź Ubezpieczonemu będącemu osobą fizyczną to na Spółce będzie ciążył obowiązek wystawienia na rzecz tych osób informacji PIT-8C .

Jeżeli natomiast prawo wykupu oraz należne z tego tytułu należności będą przysługiwały Ubezpieczającemu będącemu osobą prawną to na Spółce nie będą ciążyły żadne obowiązki informacyjne (PIT-8C wystawia się tylko i wyłącznie dla podatnika będącego osobą fizyczną).

W związku z powyższym, skoro w opisanym w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym w:

·Przypadku 1 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest osoba fizyczna - Ubezpieczający, będący jednocześnie Ubezpieczonym to na Spółce ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C w zakresie dotyczącym Ubezpieczającego/Ubezpieczonego jako podatnika.

·Przypadku 2 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczający będący osobą prawną to na Spółce nie ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C.

·Przypadku 3 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczony będący osobą fizyczną to na Spółce ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C w zakresie dotyczącym Ubezpieczonego jako podatnika.

·Przypadku 4 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczony będący osobą fizyczną to na Spółce ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C w zakresie dotyczącym Ubezpieczonego jako podatnika.

·Przypadku 5 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczający będący osobą fizyczną to na Spółce ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C w zakresie dotyczącym Ubezpieczającego jako podatnika.

3.Ustalenie kosztów uzyskania przychodów w informacji PIT-8C

Jak wskazano wyżej wprowadzone od 1 stycznia 2024 r. zmiany spowodowały, że Wnioskodawca jako podmiot wypłacający należności z tytułu wykupu jednostek UFK nie jest zobowiązany jako płatnik podatku do poboru podatku od wypłacanych należności.

W obecnym stanie prawnym to Ubezpieczający / Ubezpieczony ma obowiązek samodzielnie rozliczyć podatek z tytułu wypłaty otrzymanej z Umowy Ubezpieczenia w składanej przez niego rocznej deklaracji PIT-38. Rozliczenia tego, Ubezpieczający / Ubezpieczony dokona na podstawie danych zawartych w sporządzonych przez Spółkę informacjach PIT-8C.

Jak wskazano powyżej w znowelizowanym art. 30b ust. 2 pkt 7 ustawy o PIT ustawodawca wskazał, że dochodem z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 osiągnięta w roku podatkowym.

Jednocześnie niezmieniona została treść art. 24 ust. 15 ustawy o PIT zgodnie z którym dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

W ocenie Wnioskodawcy przepis art. 24 ust. 15 ustawy o PIT jest przepisem szczególnym do art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT i na podstawie tego przepisu szczególnego zakłady ubezpieczeń ustalają dochód w przypadku wypłat z umów ubezpieczenia na życie z UFK, zgodnie z zamierzeniem ustawodawcy, które towarzyszyło wprowadzeniu przepisu.

W ocenie Wnioskodawcy wprowadzone od 1 stycznia 2024 r. szczególne zmiany zasad opodatkowania dochodu z funduszy kapitałowych (w tym dochodu z Umów Ubezpieczenia na życie z UFK), polegające na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku od dochodu na podatnika, nie odnosi się do zasad ustalania tego dochodu. Dlatego też w ocenie Wnioskodawcy na potrzeby sporządzenia informacji PIT- 8C nadal powinien określać dochód na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT. Oznacza to, że w sporządzanej przez Wnioskodawcę informacji PIT-8C wystawianej dla podatnika - Ubezpieczającego albo Ubezpieczonego, Spółka powinna uwzględnić sumę składek wpłaconych z tytułu Umowy Ubezpieczenia, które zostały przekazane na nabycie jednostek UFK, niezależnie od tego, czy składki te były faktycznie pokrywane ze środków podatnika.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z dnia 29 września 2023 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.558.2023.1.TR), w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że w odniesieniu do wypłat z umów ubezpieczenia na życie z UFK dokonywanych po 31 grudnia 2023 r., wnioskodawca (towarzystwo ubezpieczeń społecznych) będzie zobowiązany do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i koszty ustalone zgodnie z niniejszym przepisem powinny zostać wykazane przez Wnioskodawcę w wystawianej na rzecz klienta za dany rok informacji PIT-8C.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) przewiduje dwa „tryby” zapłaty/poboru podatku:

·tzw. samoobliczenie (samowymiar) i zapłatę podatku przez podatnika;

·obliczenie i pobór podatku przez płatnika.

Zasadą jest, że obowiązek prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania, obliczenia i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ciąży na podatnikach. Obowiązek poboru podatku przez płatnika dotyczy natomiast wyłącznie przypadków określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):

Z kolei stosownie do art. 30 § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa:

Ustawodawca ustanowił obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez:

·określenie rodzaju podmiotu, który dokonuje wypłaty (realizacji) świadczeń na rzecz podatników – przy czym ustawodawca określa rodzaj podmiotu poprzez wskazanie jego formy organizacyjnej, jego statusu bądź roli, jaką podmiot ten pełni w relacji z podatnikiem oraz

·określenie kategorii przychodów (dochodów) w odniesieniu do których na ww. podmiotach ciążą obowiązki płatnika podatku.

Podstawowym warunkiem dla rozważań o obowiązku płatnika jest jednak istnienie relacji: udzielający świadczenia (płatnik) – uzyskujący świadczenie (podatnik). Co do zasady, udzielaniem świadczenia jest sytuacja, w której świadczenie jest przekazywane bezpośrednio przez płatnika.

Przechodząc na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy wskazać, że zgodnie z art. 9 ust. 1 tejże ustawy:

W świetle powyższego przepisu, podatkiem dochodowym nie są obciążone wyłącznie dochody wymienione w art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy oraz dochody, od których zaniechano poboru podatku. Zatem, wszelkie dochody podatnika niewymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień bądź zaniechań są opodatkowane.

Przepis art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Wyjaśnić należy, że za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia.

Na gruncie niniejszej sprawy przychód każdorazowo udzielają Państwo osobie uprawnionej do świadczenia z Umowy Ubezpieczenia, nawet w przypadku gdy zgodnie z wnioskiem o wykup świadczenie fizycznie wpływa na wskazany rachunek bankowy, należący do osoby innej niż ta do tegoż świadczenia uprawniona; świadczenie jest bowiem każdorazowo przekazywane i stawiane do dyspozycji na rzecz osoby uprawnionej do otrzymania środków.

Natomiast art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi, że:

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy:

Ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1059) w art. 4 wprowadzono zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, ze zm.).

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na podstawie art. 30b ust. 1 pkt 5 ww. ustawy:

Stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 7 ww. ustawy:

Na mocy art. 30b ust. 4 ww. ustawy:

W myśl art. 30b ust. 6 ww. ustawy:

Na podstawie art. 30b ust. 7 ww. ustawy:

Z kolei na podstawie art. 30b ust. 7a ww. ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 39 ust. 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jednocześnie niezmienione pozostały:

·art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który definiuje fundusze kapitałowe wskazując, że do tego katalogu zaliczają się również ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe oraz

·art. 24 ust 15 regulujący zasady ustalania dochodu dla szczególnego rodzaju funduszu kapitałowego.

Stosownie do postanowień art. 5a pkt 14 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na mocy zaś art. 24 ust. 15 ww. ustawy:

Jak wynika zatem z powyższego, na podstawie wprowadzonych zmian legislacyjnych od 1 stycznia 2024 roku płatnik nie pobiera już podatku od wypłaty dokonywanej na rzecz uprawnionego do otrzymania środków z tytułu z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Dochód z umów ubezpieczenia na życie UFK jest bowiem opodatkowany na podstawie art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uprawniony do otrzymania środków otrzymuje w rezultacie 100 procent świadczenia z umorzenia jednostek uczestnictwa, w które zainwestowane zostały środki w ramach UFK.

Dla uprawnionego do otrzymania środków wiąże się to z nowymi, istotnymi obowiązkami. Musi bowiem samodzielnie rozliczyć podatek z tytułu wypłaty otrzymanej z umowy z UFK. Dokonuje tego poprzez złożenie deklaracji PIT-38 w terminie od dnia 15 lutego do końca kwietnia roku następnego po otrzymaniu wypłaty z UFK od ubezpieczyciela. Dane niezbędne do rozliczenia podatku winny być zawarte w informacji PIT-8C, w której ubezpieczyciel wykazuje koszty zgodnie z art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie można jednak stracić z pola widzenia faktu, że informacja PIT-8C dotyczy konkretnego podatnika – tutaj uprawnionego do świadczenia, gdyż jest to informacja imienna, a co za tym idzie – wykazywane w niej winny być uzyskane przez tegoż konkretnego podatnika przychody, ale i koszty tychże przychodów, poniesione przez właśnie tegoż podatnika – tutaj w postaci sumy składek wpłaconych przez podatnika do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy. Kosztów uzyskania przychodów w przypisanej danemu podatnikowi informacji PIT-8C nie można bowiem rozpatrywać w oderwaniu od osoby konkretnego podatnika, a skupiając się jedynie na samym abstrakcyjnym przychodzie i za takie koszty uznawać koszty poniesione przez kogokolwiek, nawet te nieponiesione przez owego podatnika. Wykazany koszt też musi być kosztem podatnika, a więc przez niego poniesiony. W konsekwencji, nie mogą Państwo wykazywać w informacji PIT-8C konkretnego podatnika kosztów, których tenże podatnik nie poniósł.

Ponadto w zeznaniu PIT-38 podatnik winien wykazać przychody wykazane w części D informacji PIT 8C oraz koszty uzyskania tychże przychodów, a gdyby ww. koszty nieponiesione przez podatnika zostały wykazane w informacji PIT-8C, dochodziłoby do nieuprawnionego rozliczania w zeznaniu PIT-38 kosztów, których podatnik w żaden sposób nie poniósł.

Co więcej, stosownie do cyt. już wcześniej art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wykazanie przedmiotowych kosztów w informacji PIT-8C niosłoby z sobą ryzyko nieuprawnionego rozliczenia przez podatnika kosztów zaliczonych przez inny podmiot, np. pracodawcę, do kosztów uzyskania przychodów tegoż innego niż konkretny podatnik podmiotu, co stałoby w sprzeczności z ograniczeniem wynikającym z art. 23 ust. 1 pkt 38 cyt. ustawy podatkowej.

Reasumując: na gruncie opisanych we wniosku stanów faktycznych oraz zdarzeń przyszłych, w odniesieniu do wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK („Umów Ubezpieczenia”) są Państwo zobowiązani do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie cyt. art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz do ich wykazania w wystawionej na rzecz osoby fizycznej uprawnionej do świadczenia za dany rok podatkowy informacji PIT-8C – stosownie do cyt. art. 39 ust. 3 tejże ustawy. Nie mają Państwo takiego obowiązku w przypadku, gdy uprawnionym do otrzymania środków jest osoba prawna, albowiem nie ma przepisu taki obowiązek na Państwa nakładającego; uregulowanie wynikające z art. 39 ust. 3 ww. ustawy dotyczy jedynie przychodów udzielanych podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych.

W konsekwencji, w szczególności mają Państwo rację, że skoro na gruncie niniejszej sprawy w:

· Przypadku 1 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest osoba fizyczna - Ubezpieczający, będący jednocześnie Ubezpieczonym to na Państwu ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C w zakresie dotyczącym Ubezpieczającego/Ubezpieczonego jako podatnika;

·Przypadku 2 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczający będący osobą prawną to na Państwu nie ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C;

·Przypadku 3 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczony będący osobą fizyczną to na Państwu ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C w zakresie dotyczącym Ubezpieczonego jako podatnika;

·Przypadku 4 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków, które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczony będący osobą fizyczną to na Państwu ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C w zakresie dotyczącym Ubezpieczonego jako podatnika;

·Przypadku 5 - uprawnionym do wykupu (czyli otrzymania środków które były inwestowane w ramach Umowy Ubezpieczenia na rachunku UFK) jest Ubezpieczający będący osobą fizyczną to na Państwu ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C w zakresie dotyczącym Ubezpieczającego jako podatnika.

Natomiast nie mają Państwo racji, że w sytuacji wykupu Umowy Ubezpieczenia są Państwo zobowiązani do wykazania w informacji PIT-8C kosztów uzyskania przychodów ustalonych na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, niezależnie od podmiotu finansującego składki z tytułu Ubezpieczenia. Zależność taka bowiem istnieje.

Powinni Państwo ująć przedmiotowe koszty uzyskania przychodów w wystawianej na rzecz podmiotu uprawnionego do wykupu informacji PIT-8C – jednak tylko co do przychodów udzielanych osobom fizycznym oraz jednocześnie tylko w przypadku, gdy owe osoby fizyczne te koszty rzeczywiście poniosły. W przeciwnym przypadku, gdy obie te przesłanki nie zostały spełnione łącznie, nie mają Państwo prawa wykazywać tychże kosztów w informacji PIT-8C.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

·stanów faktycznych, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzeń oraz

·zdarzeń przyszłych, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).