Interpretacja indywidualna z dnia 29 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-1.4012.154.2024.1.BS

Wyłączenia obowiązku stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia do sprzedaży energii elektrycznej i gazu na rzecz podmiotu, który ma koncesję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na obrót energią elektryczną i gazem, ale którego zużycie na potrzeby własne nie jest nieznaczne.

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy wyłączenia obowiązku stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia do sprzedaży energii elektrycznej i gazu na rzecz podmiotu, który ma koncesję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na obrót energią elektryczną i gazem, ale którego zużycie na potrzeby własne nie jest nieznaczne.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółka Akcyjna jest spółką prawa handlowego prowadzącą działalność od (…) roku (dalej: „Wnioskodawca”), działając jako dom maklerski świadczący kompleksowe usługi maklerskie na rynku kapitałowym, w szczególności w zakresie działalności rynków prowadzonych przez (...) S.A. oraz na rynkach towarowych organizowanych przez B. („B.”).

Na rynkach B. Wnioskodawca działa na rachunek własny oraz na rachunek klientów, na rzecz których realizuje czynności polegające w szczególności na wykonywaniu zleceń klientów dotyczących kupna lub sprzedaży towarów giełdowych, o których mowa w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 2000 roku o giełdach towarowych, w tym energii elektrycznej oraz paliw gazowych w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku - Prawo energetyczne (dalej: „prawo energetyczne”).

W związku z prowadzoną działalnością Wnioskodawca sprzedaje paliwa gazowe oraz energię elektryczną na rzecz podmiotów posiadających koncesje wydane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: „Prezes URE”) na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku - Prawo energetyczne (dalej: „prawo energetyczne”), umożliwiające obrót paliwami gazowymi lub energią elektryczną oraz z podmiotów posiadających rachunek w rejestrze Unii, o którym mowa w art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 roku o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (dalej łącznie jako „Kontrahenci”).

Na mocy art. 145e ust. 1 i następnych ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”), w okresie od 1 kwietnia 2023 roku do 28 lutego 2025 roku, w przypadku transakcji dokonywanych bezpośrednio oraz pośrednio na rynku regulowanym dotyczących energii i gazu oraz praw do emisji gazów cieplarnianych, podatnikiem jest nabywca.

Ustawa o VAT stanowi, że nabywcy gazu, energii lub usługobiorcy uprawnień do emisji gazów cieplarnianych będą zobowiązani do rozliczenia VAT należnego z tytułu ich nabycia, jeżeli łącznie będą spełnione następujące warunki:

1)w przypadku dostawy tego gazu lub tej energii - nabywcą jest podatnik VAT zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, którego główna działalność w odniesieniu do nabywania gazu lub energii elektrycznej polega na ich odprzedaży i którego własne zużycie tych towarów jest nieznaczne, tj. nabywcą jest tzw. podatnik-pośrednik;

2)dostawa tych towarów jest dokonywana w ramach transakcji zawartej bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na:

a)giełdzie towarowej,

b)rynku regulowanym lub OTF w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi,

3)dostawcą lub usługodawcą jest podatnik VAT zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Przy czym podkreślenia wymaga, że zarówno Wnioskodawca, jak i jego Kontrahenci są czynnymi podatnikami VAT zarejestrowanymi zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT.

Jednocześnie sprzedaż zarówno u Wnioskodawcy, jak i Kontrahentów nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, a transakcje zawierane są na warunkach określonych w art. 145e ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 145e ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT za podatnika-pośrednika uznaje się w szczególności podatnika podatku VAT będącego towarowym domem maklerskim lub domem maklerskim w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 października 2000 roku o giełdach towarowych, jak również zgodnie z art. 145e ust. 2 pkt 5 podatnika posiadającego koncesję wydaną przez Prezesa URE na podstawie prawa energetycznego, umożliwiającą obrót towarami wskazanymi w ust. 1 lub posiadającego rachunek w rejestrze Unii, o którym mowa w art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 roku o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Oznacza to, że Wnioskodawca - jako dom maklerski - posiada status podatnika-pośrednika. Posiadanie przez Wnioskodawcę statusu podatnika pośrednika jest elementem stanu faktycznego niniejszego wniosku i nie jest przedmiotem niniejszego wniosku.

W ramach prowadzonej przez siebie działalności - jak zostało to wskazane powyżej - Wnioskodawca dokonuje na rzecz Kontrahentów transakcji polegających na sprzedaży Kontrahentom energii elektrycznej oraz gazu.

W art. 145e ust. 2 ustawy o VAT wskazano, że za podatnika-pośrednika, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, uznaje się w szczególności podatnika posiadającego koncesję wydaną przez Prezesa URE na podstawie prawa energetycznego, umożliwiającą obrót energią elektryczną i gazem lub posiadającego rachunek w rejestrze Unii prowadzonym w związku z systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą zasad stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w stosunku do transakcji dotyczących energii i gazu polegających na sprzedaży towarów przez Wnioskodawcę na rzecz jego Kontrahentów.

Zgodnie z informacjami pozyskanymi przez Wnioskodawcę, część z jego Kontrahentów posiadających wskazane powyżej koncesje wydane przez Prezesa URE nie nabywa od Wnioskodawcy gazu i energii elektrycznej wyłącznie w celu ich dalszej odsprzedaży, ale zużywa te towary również na własne potrzeby. Informacje o sposobie wykorzystywania towarów (tj. przeznaczenie ich do dalszej odsprzedaży bądź zużycia na własne potrzeby) pochodzą w większości przypadków od Kontrahentów Wnioskodawcy.

W przypadku gdy Kontrahenci Wnioskodawcy oświadczą, że stopień zużycia na własne potrzeby nabywanych od Wnioskodawcy gazu i energii elektrycznej nie uprawnia ich do stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia, Wnioskodawca odstępuje od stosowania tego mechanizmu, opodatkowując sprzedaż na rzecz takich Kontrahentów według stawki podstawowej obowiązującej dla gazu i energii elektrycznej. W powyższym przypadku Wnioskodawca zobowiązuje też Kontrahentów do niezwłocznego poinformowania o wszelkich zmianach stanu faktycznego dotyczących poziomu zużycia gazu i energii elektrycznej na potrzeby własne przez tych Kontrahentów, w celu prawidłowego opodatkowania sprzedaży przedmiotowych towarów na ich rzecz.

Wnioskodawca uwzględnia również pozyskane z innych źródeł informacje, wynikające w szczególności z informacji gromadzonych na inne cele, w szczególności w związku z wypełnianiem obowiązków informacyjnych wobec Prezesa URE uregulowanych w innych przepisach. Zaznaczyć jednak należy, że Wnioskodawca nie dokonuje każdorazowej szczegółowej analizy stopnia zużycia gazu oraz energii elektrycznej przez danego Kontrahenta, polegając w tym względzie na danych pozyskanych w sposób określony powyżej.

Reasumując, wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą w szczególności tego, czy Kontrahenci, jako podmioty posiadające koncesje wydane przez Prezesa URE na podstawie prawa energetycznego, które umożliwiającą obrót energią oraz gazem powinny być uważane za podatników-pośredników w przypadku, gdy w wyniku weryfikacji dokonanej przez Wnioskodawcę, okaże się, że większość nabywanej energii elektrycznej i gazu Kontrahent zużywa na własne potrzeby.

Pytanie

Czy Wnioskodawca sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Kontrahentów, którzy posiadają koncesje na obrót energią elektryczną lub gazem i jednocześnie których własne zużycie tych towarów jest większe niż nieznaczne, prawidłowo stosuje podstawową stawkę VAT i tym samym nie stosuje mechanizmu odwrotnego obciążenia?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Kontrahentów, którzy posiadają koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT i jednocześnie których własne zużycie tych towarów jest większe niż nieznaczne, Wnioskodawca prawidłowo stosuje podstawową stawkę VAT i tym samym nie stosuje mechanizmu odwrotnego obciążenia. Kontrahenci ci nie wypełniają bowiem definicji podatnika-pośrednika zawartej w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, co jest warunkiem koniecznym do zastosowania tego mechanizmu.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniem podatkiem VAT podlegają:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
• eksport towarów;
• import towarów na terytorium kraju;
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, sprzedażą jest odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

 W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT (który zastąpił art. 29 ust. 1 ustawy o VAT), podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z brzmieniem art. 145e ust. 1 ustawy o VAT w okresie od dnia 1 kwietnia 2023 roku do dnia 28 lutego 2025 roku w przypadku dostawy gazu w systemie gazowym, dostawy energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące nabywcą tego gazu, tej energii lub usługobiorcą tych uprawnień, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:

1)w przypadku dostawy tego gazu lub tej energii - nabywcą jest podatnik zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, którego główna działalność w odniesieniu do nabywania gazu lub energii elektrycznej polega na ich odprzedaży i którego własne zużycie tych towarów jest nieznaczne;

2)w przypadku świadczenia tych usług - usługobiorcą jest podatnik zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT;

3)dostawa tych towarów lub świadczenie tych usług są dokonywane w ramach transakcji zawartej bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na:

a)giełdzie towarowej w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych,

b)rynku regulowanym lub OTF w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi;

4)dostawcą lub usługodawcą jest podatnik zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Natomiast jak stanowi art. 145e ust. 2 ustawy o VAT za nabywcę lub usługobiorcę, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 lub 2 ustawy o VAT, uważa się w szczególności podatnika zarejestrowanego zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT:

1)będącego spółką prowadzącą giełdę towarową w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych;

2)będącego towarowym domem maklerskim lub domem maklerskim w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych;

3)będącego spółką prowadzącą giełdową izbę rozrachunkową w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych S.A. lub spółką, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi;

4)będącego spółką prowadzącą jednocześnie izbę rozliczeniową i izbę rozrachunkową w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi;

5)posiadającego koncesję wydaną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie prawa energetycznego, umożliwiającą obrót towarami wskazanymi w ust. 1 lub posiadającego rachunek w rejestrze Unii, o którym mowa w art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 roku o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Przepis art. 145e i n. ustawy o VAT wprowadził więc z dniem 1 kwietnia 2023 roku czasowy mechanizm odwrotnego obciążenia ściśle ograniczony pod względem podmiotowo-przedmiotowym.

Jednocześnie jak stanowi art. 38 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa 112”), „podatnik-pośrednik” oznacza podatnika, którego główna działalność w odniesieniu do zakupu gazu, energii elektrycznej, energii cieplnej lub chłodniczej polega na odsprzedaży tych produktów i którego własna konsumpcja tych produktów jest nieznaczna.

Wprowadzone regulacje oparte są o implementację art. 199a ust. 1 Dyrektywy VAT, który wśród transakcji, dla których możliwe jest stosowanie odwrotnego obciążenia wymienia między innymi dostawy energii i gazu na rzecz podatnika-pośrednika.

Przewidziana w art. 145e ustawy o VAT regulacja ma charakter przepisów epizodycznych, która dotyczy dookreślonego zakresu przedmiotowego.

Generalnie regulacje przewidują dodatkowy warunek stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w przypadku transakcji dotyczących energii i gazu, poza tym, aby nabywca był zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Przewidziano bowiem, że w przypadku dostaw energii i gazu, główna działalność nabywcy powinna polegać na odsprzedaży tych towarów i ich zużycie powinno być nieznaczne. Warunek ten wynika z art. 38 ust. 2 Dyrektywy VAT w związku z art. 199a ust. 1 lit. e) tejże Dyrektywy, gdzie właśnie w taki sposób zdefiniowano podatnika-pośrednika.

Dodatkowo – oprócz implementacji przepisów ustanawiających obowiązek posiadania statusu podatnika-pośrednika w celu stosowania odwrotnego obciążenia - ustawodawca wprowadził art. 145e ust. 2 ustawy VAT będącego normą, mającą zapewnić wysoką pewność co do zasad stosowania obowiązujących od dnia 1 kwietnia 2023 roku przepisów.

Wyszczególnienie w regulacji kategorii podmiotów uznanych za spełniających definicję statusu podatnika-pośrednika stanowi zapewnienie i zarazem uproszczenie na potrzeby rozliczeń transakcji podlegających czasowemu mechanizmowi odwrotnego obciążenia. Przy czym o ile w stosunku do podmiotów, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 1-4 ustawy o VAT, nie budzi wątpliwości, iż podmioty te ze względu na charakterystykę prowadzonej przez nie działalności, zawsze posiadają status podatnika-pośrednika, to odmiennie sytuacja kształtuje się w stosunku do podmiotów, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT, tj. do podmiotów dysponujących koncesjami wydanymi przez Prezesa URE.

Art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT dotyczy - jak to już wcześniej wskazano - podmiotów posiadających jedną z koncesji wydanych przez Prezesa URE, która umożliwia obrót energią elektryczną lub gazem. Przy czym jak wskazuje się w doktrynie „W stosunku do tej grupy podatnicy występujący po stronie sprzedawcy powinni jednak wykazywać się należytą starannością, co w praktyce oznacza, że w przypadku uzasadnionych wątpliwości dotyczących stanu faktycznego, powinni zweryfikować faktyczny cel nabycia”. (A. Wesołowska, Odwrotne obciążenie w podatku VAT dla energii, gazu oraz praw do emisji CO2, LEX/el. 2023.).

O ile zatem ustanowienie w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT katalogu podmiotów posiadających status podatnika-pośrednika z mocy prawa, stanowi domniemanie prawne, pozwalające na uznanie bez dodatkowego badania po stronie sprzedawcy, że te podmioty są podatnikami-pośrednikami, nie zwalnia to tych podmiotów z zachowania należytej staranności. Nie oznacza to też w szczególności, że nie jest możliwe zebranie dokumentacji i przeprowadzenie dowodu przeciwnego, który będzie skutkował obaleniem domniemania prawnego ustanowionego w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT.

Art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, wskazuje bowiem, że warunkiem sine qua non stosowania odwrotnego obciążenia jest posiadanie statusu podatnika-pośrednika, co oznacza, że główna działalność w odniesieniu do nabywania gazu lub energii elektrycznej takiego podmiotu musi polegać na ich odprzedaży, a jego własne zużycie tych towarów jest nieznaczne aby możliwe było zastosowanie odwrotnego obciążenia.

Definicja ta stanowi implementację przytoczonego wcześniej art. 38 ust. 2 Dyrektywy 112, zgodnie z którym „podatnik-pośrednik” oznacza podatnika, którego główna działalność w odniesieniu do zakupu gazu, energii elektrycznej, energii cieplnej lub chłodniczej polega na odsprzedaży tych produktów i którego własna konsumpcja tych produktów jest nieznaczna.

Jak zostało wskazane powyżej, art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT wprowadza domniemanie prawne, pozwalające sprzedawcy na uznanie, że jeżeli nabywca posiada jedną z koncesji umożliwiających obrót energią elektryczną lub gazem wydanych przez Prezesa URE, jest on podatnikiem-pośrednikiem. Takie stanowisko wynika też m.in. z wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacji indywidualnej z dnia 20 listopada 2023 r., znak 0114-KDIP4-1.4012.414.2023.2.DP, w której Organ wskazał, że: „dla potrzeb rozliczania transakcji dotyczących energii elektrycznej i gazu powinni Państwo stosować odwrotne obciążenie w stosunku do podmiotów, które posiadają koncesję wydaną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, umożliwiającą obrót energią lub gazem, ponieważ podmioty te z mocy prawa, ex lege, bez konieczności badania stopnia zużycia energii i gazu na własne potrzeby (art. 145e ust. 1 pkt 1 i 2 w zw. z art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT) uważane są za podatników-pośredników”.

Zgodnie z treścią powyższej interpretacji, przepis art. 145e ust. 2 ustawy o VAT zwalnia sprzedawcę energii elektrycznej i gazu (tu: Wnioskodawcę) z konieczności badania czy nabywca, który posiada jedną z koncesji wydanych przez Prezesa URE, zużywa towary, o których mowa w art. 145e ustawy o VAT na własne potrzeby.

Podkreślić należy jednak, że zwolnienie sprzedawcy z weryfikacji stopnia zużycia wskazanych towarów przez nabywcę, nie oznacza, iż kontrahent Wnioskodawcy, zachowa status podatnika-pośrednika, jeżeli z okoliczności faktycznych wynikać będzie, że jego zużycie gazu i energii elektrycznej na potrzeby własne jest wyższe niż nieznaczne.

Raz jeszcze podkreślić należy, że warunkiem sine qua non do uznania danego podmiotu za podatnika-pośrednika jest nabywanie przez ten podmiot energii elektrycznej i gazu w celu ich dalszej odsprzedaży przy jednoczesnym nieznacznym poziomie zużycia tych towarów na własne potrzeby.

Wnioskodawca zwraca jednocześnie uwagę, że stan faktyczny przedstawionej powyżej interpretacji i postanowione w niej pytanie odbiegają od stanu faktycznego objętego przedmiotowym wnioskiem i jego przedmiotu. Przytoczona interpretacja, dotyczy bowiem prawa podmiotu dokonującego sprzedaży energii elektrycznej i gazu do odstąpienia od dodatkowej weryfikacji swojego kontrahenta i badania każdorazowo wysokości zużycia na potrzeby własne tych towarów, jeżeli nabywca posiada jedną z koncesji, o których mowa w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT. Nie odnosi się ona jednak do sytuacji, w których sprzedawca zbadał, bądź wszedł w posiadanie informacji, że zużycie energii elektrycznej i gazu na potrzeby własne przez nabywcę tych towarów jest wyższe niż nieznaczne. Co może wprost prowadzić do wniosku, że podstawowy warunek definicji podatnika-pośrednika w sposób ewidentny nie został spełniony.

Rozróżnić bowiem należy zwolnienie z obowiązku badania faktycznego zużycia wyrobów energetycznych objętych odwrotnym obciążeniem w przypadku, gdy kontrahent jest jednym z podmiotów określonych w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT i posłużenia się ustanowionym tam domniemaniem prawnym, od sytuacji, w której weryfikacji dokonano dochowując zasad należytej staranności i w efekcie stwierdzono, że zużycie energii elektrycznej i gazu na potrzeby własne przez ich nabywcę jest wyższe niż nieznaczne, a tym samym nabywca nie spełnia definicji podatnika-pośrednika.

Domniemanie wprowadzone w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT, uwalniające podatników z obciążeń formalnych związanych z gromadzeniem szczegółowej dokumentacji potwierdzającej, że zużycie przez kontrahenta energii elektrycznej i gazu na własne potrzeby jest nieznaczne, nie zwalnia sprzedawców tych towarów z obowiązku stosowania art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W przypadku bowiem, gdy dany sprzedawca (tu: Wnioskodawca) wejdzie w posiadanie informacji na temat tego, że jego Kontrahent zużywa energię elektryczną i gaz na własne potrzeby, ma on obowiązek ustalenia, czy zużycie to ma stopień na tyle znaczący, że skutkować będzie wyłączeniem prawa do stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w rozliczeniu transakcji obejmujących nabycie przedmiotowych towarów.

Jak zostało wskazane w opisie stanu faktycznego w działalności gospodarczej Wnioskodawcy, występują sytuacje, w których sprzedaje on gaz i energię elektryczną na rzecz Kontrahentów, którzy, mimo poosiadania koncesji, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT, zużywają energię elektryczną i gaz na własne potrzeby.

W toku weryfikacji celu, w jakim Kontrahenci nabywają od Wnioskodawcy gaz oraz energię elektryczną, występują również sytuacje, w których główna działalność danego Kontrahenta w odniesieniu tych towarów nie polega na ich odsprzedaży pomimo posiadanej koncesji na obrót, a jednocześnie zużycie tych towarów na potrzeby własne ma charakter znaczący w stosunku do całości nabywanych wolumenów, a zatem Kontrahent taki nie wypełnia definicji podatnika-pośrednika, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, regulacja zawarta w art. 145e ust. 2 ustawy VAT nie skutkuje i nie może skutkować wyłączeniem warunku koniecznego do zastosowania odwrotnego obciążenia, jakim jest posiadanie statusu podatnika-pośrednika. Przeciwna interpretacja sprzeczna byłaby bowiem z przepisami unijnymi i stanowiłaby pogwałcenie nadrzędnych wobec polskiego porządku prawnego przepisów Dyrektywy 112, które wprowadzają możliwość stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w obrocie krajowym w odniesieniu do określonych kategorii towarów i usług.

Przepis powyższy wprowadza oczywiście domniemanie prawne, na mocy którego każdy z podmiotów ujęty w tym katalogu ma status podatnika-pośrednika, ale nie wyklucza to możliwości obalenia tego domniemania przez zastosowanie dowodu przeciwnego, tak jak ma to miejsce w opisanym stanie faktycznym.

Stanowisko takie zajmowane było przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 27 czerwca 2023 roku, znak 0113-KDIPT1-2.4012.308.2023.1.JSZ, w której podkreślił on, że „posiadanie przez Państwa koncesji na dystrybucję energii elektrycznej, koncesji na obrót energią elektryczną, koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej - w sytuacji, gdy warunek wskazany w art. 145e ust. 1 pkt 1 nie jest spełniony - nie jest wystarczające do objęcia mechanizmem odwrotnego obciążenia dostawy na rzecz Państwa energii elektrycznej”.

Podobne stanowisko zajął również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 3 października 2023 roku, znak 0114-KDIP1-1.4012.381.2023.2.AKA, gdzie wskazane zostało, że „Zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia w sytuacji dostawy (…) lub (…) na rzecz podmiotów wskazanych w art. 145e ust. 2 ustawy będzie zasadne wyłącznie w przypadkach, gdy główna działalność tych podmiotów, w odniesieniu do nabywania (…) lub (…) będzie polegała na ich odsprzedaży i zużycie ww. towarów u tych podmiotów będzie nieznaczne”.

Podkreślić należy jednocześnie, że dwie powyższe interpretacje nie wykluczają się wzajemnie z interpretacją przytoczoną we wcześniejszej części pisma. Czym innym jest bowiem domniemanie prawne zwalniające z obowiązku dodatkowej weryfikacji kontrahenta pod kątem jego statusu podatnika-pośrednika w przypadku, gdy jest on jednym z podmiotów, o których mowa w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT, a czym innym utrata statusu podatnika-pośrednika, w sytuacji, gdy faktyczne zużycie towarów na własne potrzeby jest wyższe niż nieznaczne.

W przypadku gdy sprzedawca (tu: Wnioskodawca) ma wiedzę na temat, tego że nabywca (tu: Kontrahenci) zużywa energię elektryczną lub gaz na własne potrzeby, a zużycie to jest wyższe niż nieznaczne, podatnik nie ma możliwości zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w relacji z takim nabywcą. Wynika to z braku spełniania przesłanki posiadania statusu podatnika-pośrednika przez nabywcę towarów, który stanowi warunek niezbędny do stosowania przewidzianego w art. 145e i n. ustawy o VAT mechanizmu.

Odmienna interpretacja prowadziłaby zdaniem Wnioskodawcy do działania sprzecznego z prawem, które co prawda nie doprowadzi do uszczuplenia należności Skarbu Państwa, gdyż dochodzi jedynie do zmiany podmiotów zobowiązanych do rozliczenia podatku VAT, ale nieoddającego zamierzenia ustawodawcy krajowego, jak i unijnego, którzy dążyli do ścisłego ograniczenia podmiotowo-przedmiotowego stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia.

Przenosząc powyższe na realia przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, w ocenie Wnioskodawcy, Wnioskodawca, sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Kontrahentów, którzy posiadają koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT i jednocześnie których własne zużycie tych towarów jest większe niż nieznaczne, Wnioskodawca prawidłowo stosuje podstawową stawkę VAT i tym samym nie stosuje mechanizmu odwrotnego obciążenia. Kontrahenci ci nie wypełniają bowiem definicji podatnika-pośrednika zawartej w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, co jest warunkiem koniecznym do zastosowania tego mechanizmu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług reguluje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwana dalej „ustawą”.

Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Art. 2 pkt 6 ustawy:

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Art. 8 ust. 1 ustawy:

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonana przez podatnika.

Art. 15 ust. 1 ustawy:

W analizowanej sprawie zastosowanie znajdą przepisy Działu XIII Rozdziału 1c ustawy, dotyczące czasowego odwrotnego obciążenia podatkiem dostaw gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych.

Art. 145e ust. 1 ustawy:

Art. 145e ust. 2 ustawy:

Art. 145f ustawy:

Pozostałe uregulowania wskazano w art. 145g - 145k ustawy.

Powyższe przepisy wprowadzone zostały na podstawie uprawnień wynikających z Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE.

Art. 199a Dyrektywy 2006/112/WE:

Art. 38 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE:

Zgodnie z ww. art. 145e ust. 1 ustawy mechanizm odwrotnego obciążenia znajduje zastosowanie w odniesieniu m.in. do dostawy gazu w systemie gazowym i dostawy energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym dokonywanych bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na giełdzie towarowej, rynku regulowanym lub OTF w okresie od dnia 1 kwietnia 2023 r. do dnia 28 lutego 2025 r.

W przypadku dostaw gazu w systemie gazowym i energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, do rozliczenia podatku należnego obowiązane są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące nabywcą gazu lub energii elektrycznej.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii odstąpienia od stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia, o którym mowa w art. 145e ustawy, do sprzedaży na rynku regulowanym energii elektrycznej oraz gazu na rzecz Kontrahentów, którzy posiadają koncesje Prezesa URE na obrót energią elektryczną lub gazem, ale których zużycie na potrzeby własne tych towarów jest większe niż nieznaczne.

Art. 145e ust. 1 ustawy zawiera warunki, których łączne spełnienie warunkuje stosowanie do dostaw energii i gazu mechanizmu odwrotnego obciążenia, tj.:

• dostawa tych towarów lub świadczenie tych usług są dokonywane w ramach transakcji zawartej bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na:
• giełdzie towarowej w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych,
• rynku regulowanym lub OTF w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;
• dostawcą lub usługodawcą jest podatnik zarejestrowany na potrzeby podatku od towarów i usług, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy.

W art. 145e ust. 1 ustawy zawarty jest także dodatkowy warunek dla zastosowania odwrotnego obciążenia, tj. aby nabywcą był podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, którego główna działalność w odniesieniu do nabywania gazu lub energii elektrycznej polega na ich odsprzedaży i którego własne zużycie tych towarów jest nieznaczne.

Jest to warunek wywodzący się z art. 38 ust. 2 w związku z art. 199a ust. 1 lit. e Dyrektywy 2006/112/WE, gdzie zdefiniowano w ten sposób podatnika-pośrednika. W ślad za regulacjami Dyrektywy 2006/112/WE przewidziano w ustawie powyższy warunek.

Analiza zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w przypadku danej transakcji powinna też obejmować art. 145e ust. 2 ustawy. Przepis ten należy interpretować jako rozwiązanie ułatwiające zdefiniowanie, w jaki sposób powinno dojść do rozliczenia podatku. Wymienione w art. 145e ust. 2 ustawy podmioty spełniają warunek bycia podatnikiem, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy, jeśli tylko zostały zarejestrowane jako czynni podatnicy VAT. Należy to wiązać z uznaniem, że wyszczególnione tam kategorie podmiotów spełniają warunek posiadania statusu podatnika-pośrednika, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy.

A zatem posiadanie koncesji wydanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, umożliwiającej obrót towarami, których obrót został objęty czasowym odwrotnym obciążeniem podatkiem, stanowi o spełnieniu wymogu bycia podatnikiem-pośrednikiem na potrzeby stosowania tego mechanizmu.

Przepis art. 145e ust. 2 ustawy jest przepisem szczególnym wobec przepisu art. 145e ust. 1 ustawy. Oznacza to, że skoro spełnione są warunki, aby uznać Kontrahenta za podatnika-pośrednika na podstawie art. 145e ust. 2 ustawy, to nie ma konieczności badania przesłanek, o których mowa w art. 145e ust. 1 ustawy. W konsekwencji, sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Kontrahentów, którzy posiadają koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem, powinni Państwo stosować mechanizm odwrotnego obciążenia.

Art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku od towarów i usług, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie wszystkich elementów faktury.

Art. 106e ust. 1 ustawy:

W art. 106e ust. 1 ustawy punkty 1-15 są zasadami ogólnymi. Kolejne punkty tego przepisu określają elementy, które powinny znaleźć się na fakturach dokumentujących transakcje realizowane w szczególnych okolicznościach – w analizowanej sprawie zastosowanie znajduje pkt 18.

Art. 145g ustawy:

Gdy podatnikiem jest nabywca towarów lub usług, wówczas podatnik dokonujący dostaw lub świadczący usługę wystawia na rzecz tego nabywcy fakturę, która nie uwzględnia stawki i kwoty podatku oraz sumy sprzedaży netto, powinna być jednak opatrzona adnotacją „odwrotne obciążenie”.

Zatem, gdy sprzedają Państwo na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Kontrahentów, którzy posiadają koncesje na obrót energią elektryczną lub gazem, to powinni Państwo dokumentować te transakcje fakturami wystawionymi zgodnie z art. 145g ustawy w zw. z art. 106e ustawy.

Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych należy zauważyć, że każda interpretacja indywidualna kształtuje sytuację prawną podatnika, dla którego została wydana w jego indywidualnej sprawie, dotyczy konkretnego zdarzenia i nie ma mocy prawa powszechnie obowiązującego. Oznacza to, że interpretacje przepisów prawa podatkowego należy traktować indywidualnie. Jeżeli określona interpretacja uznana zostanie za wydaną w sposób niezgodny z przepisami prawa podatkowego, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu dokonać jej zmiany na podstawieart. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, w celu zachowania jednolitości wydawanych interpretacji indywidualnych prawa podatkowego i wyeliminowania rozbieżności.

Po analizie interpretacji, które powołali Państwo na poparcie swojego stanowiska, należy zaznaczyć, że interpretacja z 20 listopada 2023 r., znak 0114-KDIP4-1.4012.414.2023.2.DP, potwierdza stanowisko, jakie zostało przyjęte w interpretacji, która rozstrzyga w Państwa sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).