Interpretacja indywidualna z dnia 28 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-1.4012.151.2024.1.DP

Obowiązek stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia do sprzedaży energii elektrycznej i gazu na rzecz podmiotu, który ma koncesję Prezesa URE na obrót tymi towarami i którego zużycie na potrzeby własne nie jest nieznaczne oraz brak prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych bez uwzględnienia odwrotnego obciążenia.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

29 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 29 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

• wyłączenia obowiązku stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia do sprzedaży energii elektrycznej i gazu na rzecz podmiotu, który ma koncesję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na obrót energią elektryczną i gazem, ale którego zużycie na potrzeby własne nie jest nieznaczne,
• prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych w ww. sposób.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

Spółka 1 S.A.;

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Spółka 2 S.A..

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Spółka 1 Spółka Akcyjna jest spółką prawa handlowego prowadzącą działalność od (...) roku (dalej: „Wnioskodawca”), działając jako dom maklerski świadczący kompleksowe usługi maklerskie na rynku kapitałowym, w szczególności w zakresie działalności rynków prowadzonych przez giełdę papierów wartościowych oraz na rynkach towarowych organizowanych przez giełdę towarową („TGE”).

Na rynkach TGE Wnioskodawca działa na rachunek własny oraz na rachunek klientów, na rzecz których realizuje czynności polegające w szczególności na wykonywaniu zleceń klientów dotyczących kupna lub sprzedaży towarów giełdowych, o których mowa w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 2000 roku o giełdach towarowych, w tym energii elektrycznej oraz paliw gazowych w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku – Prawo energetyczne (dalej: „prawo energetyczne”).

Spółka 2 S.A. (dalej: „Zainteresowany”) jest (...) przedsiębiorstw z sektora (…) w Polsce. Podstawowym obszarem działalności operacyjnej Zainteresowanego jest produkcja i handel wyrobami (…), które wykorzystuje się przede wszystkim w przemyśle (…), w segmencie (…) oraz w (…) i (…).

Zgodnie z informacją odpowiadającą odpisowi pełnemu z rejestru przedsiębiorców Zainteresowanego, przedmiotem jego przeważającej działalności jest produkcja (...) w formach podstawowych (...). Do pozostałej działalności Zainteresowanego należą: (…)

Oprócz działalności produkcyjnej i handlu wyrobami (…), Zainteresowany odsprzedaje również pewne ilości energii za pomocą sieci niskiego i średniego napięcia. Na te potrzeby Zainteresowany jest przedsiębiorstwem energetycznym w rozumieniu art. 3 pkt 12 i pkt 12a prawa energetycznego oraz posiada ważny status Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD energia). Zainteresowany posiada udzielone przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: „Prezes URE”) koncesje dotyczące energii elektrycznej, a mianowicie: koncesję na dystrybucję energii elektrycznej, koncesję na obrót energią elektryczną, koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej.

Działając jako przedsiębiorstwo energetyczne w rozumieniu regulacji prawa energetycznego, Zainteresowany nabywa energię elektryczną od zewnętrznych dostawców. Zainteresowany realizuje między innymi zakupy energii elektrycznej na TGE za pośrednictwem domu maklerskiego, tj. Wnioskodawcy. Zainteresowany nabywa energię elektryczną także poza rynkiem regulowanym, lecz pozostaje to poza przedmiotem niniejszego wniosku.

Co do zasady, przeważająca część nabywanej przez Zainteresowanego energii elektrycznej wykorzystywana jest przez Zainteresowanego na potrzeby prowadzenia własnej działalności, natomiast pozostałą część energii stanowi odsprzedaż (przykładowo na bazie danych za 2023 rok, stosunek energii zużytej na potrzeby własne do całkowitej ilości zakupionej energii elektrycznej wyniósł 90,5%, a stosunek energii odsprzedanej przez Zainteresowanego do całkowitej ilości zakupionej energii elektrycznej wyniósł 9,5%, przy czym wartości te mogą się zmieniać).

Odprzedaż odbywa się na podstawie indywidualnych umów sprzedaży lub umów kompleksowych obejmujących sprzedaż energii elektrycznej wraz z usługą dystrybucji. Odbiorcy energii elektrycznej, którzy mają podpisane umowy sprzedaży energii z Zainteresowanym to głównie odbiorcy przemysłowi przyłączeni do sieci elektroenergetycznej zlokalizowanej na terenie parku przemysłowego, w którym mieści się zakład Zainteresowanego. Część odbiorców to odbiorcy należący do Grupy Kapitałowej Zainteresowanego. Zainteresowany, posiadając status Uczestnika Rynku Bilansującego, realizuje również sprzedaż energii elektrycznej do (...) Sieci Elektroenergetycznych w ramach bilansowania energii. Sporadycznie Zainteresowany sprzedaje energię elektryczną za pośrednictwem Wnioskodawcy na TGE.

W związku z prowadzoną działalnością produkcyjną Zainteresowanego, nabywa on od zewnętrznych dostawców także gaz ziemny. W tym obszarze Zainteresowany również realizuje zakupy gazu na TGE za pośrednictwem Wnioskodawcy. Zainteresowany nabywa gaz ziemny także poza rynkiem regulowanym, lecz pozostaje to poza przedmiotem niniejszego wniosku.

Nabywany od Wnioskodawcy gaz może być przedmiotem odprzedaży. Odprzedaż ta dokonywana jest na rzecz spółki obrotu na podstawie odrębnej umowy kupna sprzedaży lub w ramach umowy na bilansowanie handlowe gazu (na mocy, której Zainteresowany przynależy do Grupy Bilansowej w celu bilansowania gazu w systemie). Odprzedaż ta ma miejsce w sytuacjach, gdy Zainteresowany nie zużył całości zakontraktowanego (nabytego) gazu ziemnego z uwagi na różnego rodzaju specyficzne okoliczności zachodzące w ramach jego organizacji (np. awaria i przestój instalacji zasilanej gazem) i podejmuje decyzję o sprzedaży powstałej nadwyżki zakontraktowanego gazu.

Dodatkowo, w związku z faktem, iż jeden z podmiotów powiązanych (funkcjonujących w ramach Grupy Kapitałowej, do której należy Zainteresowany), jest przyłączony do jego sieci gazowej, Zainteresowany dokonuje sprzedaży gazu ziemnego na rzecz tego właśnie podmiotu powiązanego, będącego w efekcie odbiorcą końcowym gazu. Sprzedaż ta dokonywana jest na podstawie indywidualnej umowy kompleksowej obejmującej sprzedaż gazu wraz z usługą dystrybucji.

W odniesieniu do ww. dystrybucji i odsprzedaży gazu za pomocą sieci gazowej, Zainteresowany posiada ważny status Operatora Systemu Gazowego Dystrybucyjnego oraz posiada udzielone przez Prezesa URE koncesje takie jak: koncesja na obrót paliwami gazowymi oraz koncesja na dystrybucję paliw gazowych.

Przeważająca część nabywanego przez Zainteresowanego gazu ziemnego wykorzystywana jest przez Zainteresowanego na potrzeby prowadzenia własnej działalności, natomiast pozostała część gazu jest odsprzedawana (przykładowo na bazie danych za 2023 rok, stosunek gazu zużytego na potrzeby własne do całkowitej ilości zakupionego gazu ziemnego wyniósł 79%, a stosunek gazu odsprzedanego przez Zainteresowanego do całkowitej ilości gazu zakupionego przez Zainteresowanego wyniósł 21%, przy czym wartości te mogą się zmienić).

Zainteresowany posiada zainstalowane liczniki gazu i energii elektrycznej (na podstawie których jest w stanie obliczyć w szczególności poziom własnego zużycia). Zainteresowany złożył też Wnioskodawcy oświadczenie co do poziomu jego własnego zużycia nabywanej energii elektrycznej.

Na mocy art. 145e ust. 1 i następnych ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”), w okresie od 1 kwietnia 2023 roku do 28 lutego 2025 roku, w przypadku transakcji dokonywanych bezpośrednio oraz pośrednio na rynku regulowanym dotyczących energii i gazu oraz praw do emisji gazów cieplarnianych, podatnikiem jest nabywca.

Ustawa o VAT stanowi, że nabywcy gazu, energii lub usługobiorcy uprawnień do emisji gazów cieplarnianych będą zobowiązani do rozliczenia VAT należnego z tytułu ich nabycia, jeżeli łącznie będą spełnione następujące warunki:

1)w przypadku dostawy tego gazu lub tej energii – nabywcą jest podatnik VAT zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, którego główna działalność w odniesieniu do nabywania gazu lub energii elektrycznej polega na ich odprzedaży i którego własne zużycie tych towarów jest nieznaczne, tj. nabywcą jest tzw. podatnik-pośrednik;

2)dostawa tych towarów jest dokonywana w ramach transakcji zawartej bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na:

a.giełdzie towarowej,

b.rynku regulowanym lub OTF w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi,

3)dostawcą lub usługodawcą jest podatnik VAT zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Przy czym podkreślenia wymaga, że zarówno Wnioskodawca, jak i Zainteresowany są czynnymi podatnikami VAT zarejestrowanymi zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT.

Jednocześnie sprzedaż zarówno u Wnioskodawcy, jak i Zainteresowanego nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, a transakcje zawierane są na warunkach określonych w art. 145e ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.

Wnioskodawca – jako dom maklerski – posiada status podatnika-pośrednika w rozumieniu art. 145e ustawy o VAT (jest towarowym domem maklerskim lub domem maklerskim w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 października 2000 roku o giełdach towarowych). Posiadanie przez Wnioskodawcę statusu podatnika-pośrednika jest elementem stanu faktycznego niniejszego wniosku i nie jest przedmiotem niniejszego wniosku.

W ramach prowadzonej przez siebie działalności, Wnioskodawca dokonuje na rzecz Zainteresowanego transakcji polegających na sprzedaży Zainteresowanemu energii elektrycznej oraz gazu.

Wątpliwości Wnioskodawcy oraz Zainteresowanego dotyczą zasad stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w stosunku do transakcji dotyczących energii i gazu polegających na sprzedaży towarów przez Wnioskodawcę na rzecz Zainteresowanego. Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego, czy Zainteresowany jako podmiot posiadający koncesje wydane przez Prezesa URE na podstawie prawa energetycznego, które umożliwiającą obrót energią oraz gazem, powinien być uważany za podatnika-pośrednika w przypadku, gdy – tak jak opisano powyżej – większość nabywanej energii elektrycznej i gazu zużywa na własne potrzeby.

Pytania

1.Czy Wnioskodawca, sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Zainteresowanego, który posiada koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem i jednocześnie którego własne zużycie tych towarów jest większe niż nieznaczne, prawidłowo stosuje podstawową stawkę VAT i tym samym nie stosuje mechanizmu odwrotnego obciążenia?

2.Czy Wnioskodawca, sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Zainteresowanego, który posiadać będzie koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem i jednocześnie którego własne zużycie tych towarów będzie większe niż nieznaczne, będzie uprawniony do stosowania podstawowej stawki VAT i tym samym nie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia?

3.Czy Zainteresowany ma prawo odliczyć podatek VAT wykazany na fakturach wystawionych przez Wnioskodawcę w sposób opisany w pytaniu nr 1?

4.Czy Zainteresowany będzie miał prawo odliczyć podatek VAT wykazany na fakturach wystawianych przez Wnioskodawcę w sposób opisany w pytaniu nr 2?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie:

1.Sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Zainteresowanego, który posiada koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT i jednocześnie którego własne zużycie tych towarów jest większe niż nieznaczne, Wnioskodawca prawidłowo stosuje podstawową stawkę VAT i tym samym nie stosuje mechanizmu odwrotnego obciążenia. Zainteresowany nie wypełnia bowiem definicji podatnika-pośrednika zawartej w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, co jest warunkiem koniecznym do zastosowania tego mechanizmu.

2.Sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Zainteresowanego, który posiadać będzie koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT i jednocześnie którego własne zużycie tych towarów będzie większe niż nieznaczne, Wnioskodawca będzie uprawniony do stosowania podstawowej stawki VAT i tym samym niestosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia. Zainteresowany nie będzie bowiem wypełniał definicji podatnika-pośrednika zawartej w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, co jest warunkiem koniecznym do zastosowania tego mechanizmu.

3.Zainteresowany ma prawo odliczyć podatek VAT wykazany na fakturach wystawionych przez Wnioskodawcę. Nabywane od Wnioskodawcy gaz i energię elektryczną Zainteresowany wykorzystuje bowiem dla celów działalności gospodarczej, która jest opodatkowana podatkiem VAT (spełniony jest zatem warunek z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT) a z drugiej strony VAT na fakturach Wnioskodawcy wykazany jest zasadnie i wynika z prawidłowo udokumentowanych faktycznych czynności gospodarczych (czyli nie mają zastosowania wyłączenia wymienione w art. 88 ustawy o VAT).

4.Zainteresowany będzie miał prawo odliczyć podatek VAT wykazany na fakturach, które będą wystawiane przez Wnioskodawcę. Nabywane od Wnioskodawcy gaz i energię elektryczną Zainteresowany będzie wykorzystywał bowiem dla celów działalności gospodarczej, która jest opodatkowana podatkiem VAT (spełniony będzie zatem warunek z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT) a z drugiej strony VAT na fakturach Wnioskodawcy wykazany będzie zasadnie i wynikać będzie z prawidłowo udokumentowanych faktycznych czynności gospodarczych (czyli nie będą miały zastosowania wyłączenia wymienione w art. 88 ustawy o VAT).

Uzasadnienie Państwa stanowiska

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniem podatkiem VAT podlegają:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
• eksport towarów;
• import towarów na terytorium kraju;
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, sprzedażą jest odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza – na mocy art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT (który zastąpił art. 29 ust. 1 ustawy o VAT), podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Jak stanowi art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z brzmieniem art. 145e ust. 1 ustawy o VAT w okresie od dnia 1 kwietnia 2023 roku do dnia 28 lutego 2025 roku w przypadku dostawy gazu w systemie gazowym, dostawy energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące nabywcą tego gazu, tej energii lub usługobiorcą tych uprawnień, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:

1)w przypadku dostawy tego gazu lub tej energii – nabywcą jest podatnik zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, którego główna działalność w odniesieniu do nabywania gazu lub energii elektrycznej polega na ich odprzedaży i którego własne zużycie tych towarów jest nieznaczne;

2)w przypadku świadczenia tych usług – usługobiorcą jest podatnik zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT;

3)dostawa tych towarów lub świadczenie tych usług są dokonywane w ramach transakcji zawartej bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na:

a.giełdzie towarowej w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych,

b.rynku regulowanym lub OTF w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi;

4)dostawcą lub usługodawcą jest podatnik zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Natomiast jak stanowi art. 145e ust. 2 ustawy o VAT za nabywcę lub usługobiorcę, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 lub 2 ustawy o VAT, uważa się w szczególności podatnika zarejestrowanego zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT:

1)będącego spółką prowadzącą giełdę towarową w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych;

2)będącego towarowym domem maklerskim lub domem maklerskim w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych;

3)będącego spółką prowadzącą giełdową izbę rozrachunkową w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych S.A. lub spółką, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi;

4)będącego spółką prowadzącą jednocześnie izbę rozliczeniową i izbę rozrachunkową w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi;

5)posiadającego koncesję wydaną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie prawa energetycznego, umożliwiającą obrót towarami wskazanymi w ust. 1 lub posiadającego rachunek w rejestrze Unii, o którym mowa w art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 roku o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Przepis art. 145e i n. ustawy o VAT wprowadził więc z dniem 1 kwietnia 2023 roku czasowy mechanizm odwrotnego obciążenia ściśle ograniczony pod względem podmiotowo-przedmiotowym, przy czym zakres jego stosowania budzi w określonym zakresie wątpliwości. Wątpliwe jest to, czy ów mechanizm znajduje zastosowanie w przypadku, gdy nabywcą gazu lub energii elektrycznej jest podmiot, który posiada koncesję na obrót tymi towarami (czyli spełnia warunek z art. 145e ust. 2 pkt 5), lecz którego własne zużycie tych towarów nie jest nieznaczne (czyli nie spełnia warunku z art. 145e ust. 1 pkt 1).

Aby rozstrzygnąć powyższą wątpliwość należy wziąć pod uwagę fakt, że ustawa o VAT implementuje Dyrektywę Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”). Zgodnie z art. 199a ust. 1 lit. e) Dyrektywy VAT, państwa członkowskie mogą stosować mechanizm odwrotnego obciążenia w odniesieniu do dostawy energii i gazu na rzecz tzw. „podatnika-pośrednika”, o którym mowa w art. 38 ust. 2 Dyrektywy VAT, czyli podatnika, którego główna działalność w odniesieniu do zakupu gazu, energii elektrycznej, energii cieplnej lub chłodniczej polega na odsprzedaży tych produktów i którego własna konsumpcja tych produktów jest nieznaczna; takie same warunki w odniesieniu do nabywcy energii i gazu wynikają z art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przepisy Dyrektywy VAT ani nie uzależniają zakresu stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia od tego, czy nabywca gazu czy energii elektrycznej posiada koncesję na obrót tymi towarami, ani nie upoważniają państw członkowskich przyjęcia założenia, że sam fakt posiadania koncesji sprawia, że jej posiadacz staje się „podatnikiem-pośrednikiem” niezależnie od stopnia zużycia gazu i energii elektrycznej na własne potrzeby. Wynika z tego, że sama okoliczność posiadania przez nabywcę gazu czy energii elektrycznej koncesji na obrót tymi towarami przynajmniej w świetle przepisów Dyrektywy VAT nie jest decydująca. Polska nie może zatem zobowiązać nabywcy powyższych towarów do rozliczenia podatku VAT (w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia) wyłącznie dlatego, że posiada on koncesję, podczas gdy ich własne zużycie nie jest nieznaczne.

Z utrwalonego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości wynika również, że akty prawa krajowego (takie jak ustawa o VAT) implementujące dyrektywę Unii (np. Dyrektywę VAT) muszą być interpretowane przez organy administracji i sądy w świetle brzmienia i celu dyrektywy tak, aby ów cel osiągnąć (wynika to np. z wyroku Trybunału ws. Kolpinghuis Nijmegen, 80/86). W konsekwencji, art. 145e ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT nie mogą być interpretowane w taki sposób, że Zainteresowany jest zobowiązany do rozliczenia VAT w związku z zakupem energii elektrycznej czy gazu, jeśli własne zużycie tych towarów nie jest nieznaczne, choćby posiadał koncesję. Drugi z tych przepisów powinien być traktowany jako wprowadzenie przez polskiego ustawodawcę domniemania, wskazującego na podmioty, które można uznać za podatników-pośredników, bez konieczności dodatkowego badania zużycia własnego gazu i energii elektrycznej po stronie nabywcy, chyba że z informacji pozyskanych przez sprzedawcę (tu: Wnioskodawcę) wynikać będą okoliczności przeciwne pozwalające na obalenie przedmiotowego domniemania.

Odnosząc się natomiast do definicji „podatnika-pośrednika” na gruncie Dyrektywy VAT, została ona wprowadzona Dyrektywą Rady 2003/92/WE z 7 października 2003 r. w związku z liberalizacją rynku gazu i energii elektrycznej w Unii Europejskiej i, jak już Wnioskodawca wspomniał, miała na celu zasadniczo określenie miejsca dostawy wymienionych towarów. W świetle memorandum wyjaśniającego Komisji Europejskiej do projektu tej dyrektywy (Proposal for a Council Directive amending Directive 77/388/EEC as regards the rules on the place of supply of electricity and gas (COM/2002/0688 final - CNS 2002/0286)), „podatnikiem-pośrednikiem” jest zasadniczo przedsiębiorstwo handlowe (ang. general trader), które nabywa gaz czy energię przede wszystkim celem odsprzedaży, a w takim przypadku trudno ustalić miejsce faktycznego położenia cząsteczek gazu czy elektronów. Co więcej, podmiotem zużywającym gaz czy energię niekoniecznie jest konsument – z pkt 3 akapit 4 memorandum Komisji wynika, że może to być również przedsiębiorca/podatnik (tyle, że niebędący przedsiębiorstwem handlowym), w tym również taki, który część nabywanego gazu czy energii odsprzedaje, na co wprost wskazuje art. 39 akapit drugi Dyrektywy VAT (i art. 22 ust. 1 pkt 6, zdanie drugie ustawy o VAT). Z memorandum Komisji wynika również, że „podatnik-pośrednik” powinien wykazać swoją intencję odsprzedaży gazu czy energii, aby mógł być postrzegany jako taki.

Odnosząc powyższe rozważania na gruncie Dyrektywy VAT do przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), należy wskazać, że Zainteresowany nie jest przedsiębiorstwem handlowym, a gaz czy energię kupuje przede wszystkim celem ich zużycia w procesie produkcyjnym, na co wskazują poziomy tego zużycia wskazane w stanie faktycznym, które trudno uznać za „nieznaczne”. Zainteresowany posiada również liczniki gazu czy energii elektrycznej służące zasadniczo pomiarowi tego zużycia na własne potrzeby. Co więcej, w odniesieniu do energii, Zainteresowany poinformował Wnioskodawcę, że poziomy zużycia energii elektrycznej nie są nieznaczne. Wynika z tego, że Zainteresowany nie jest „podatnikiem-pośrednikiem” i nie czyni go nim sam fakt posiadania koncesji.

Jak zostało wskazane powyżej – oprócz implementacji przepisów ustanawiających obowiązek posiadania statusu podatnika-pośrednika w celu stosowania odwrotnego obciążenia – polski ustawodawca wprowadził art. 145e ust. 2 ustawy VAT będącego normą, mającą przyczynić się do ułatwienia stosowania zasad obowiązujących od dnia 1 kwietnia 2023 roku przepisów.

Wyszczególnienie w regulacji kategorii podmiotów uznanych za spełniających definicję statusu podatnika-pośrednika wprowadza domniemanie w celu zastosowania uproszczenia na potrzeby rozliczeń transakcji podlegających czasowemu mechanizmowi odwrotnego obciążenia. Przy czym o ile w stosunku do podmiotów, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 1-4 ustawy o VAT, nie budzi wątpliwości, iż te podmioty ze względu na charakterystykę prowadzonej przez nie działalności, zawsze posiadają status podatnika-pośrednika, to odmiennie sytuacja kształtuje się w stosunku do podmiotów, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT, tj. do podmiotów dysponującymi koncesjami wydanymi przez Prezesa URE.

Art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT dotyczy – jak to już wcześniej wskazano – podmiotów posiadających jedną z koncesji wydanych przez Prezesa URE, która umożliwia obrót energią elektryczną lub gazem. Przy czym, jak wskazuje się w doktrynie: „W stosunku do tej grupy podatnicy występujący po stronie sprzedawcy powinni jednak wykazywać się należytą starannością, co w praktyce oznacza, że w przypadku uzasadnionych wątpliwości dotyczących stanu faktycznego, powinni zweryfikować faktyczny cel nabycia.” (A. Wesołowska, Odwrotne obciążenie w podatku VAT dla energii, gazu oraz praw do emisji CO2, LEX/el. 2023.).

O ile zatem ustanowienie w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT katalogu podmiotów posiadających status podatnika-pośrednika stanowi domniemanie prawne, pozwalające na uznanie po stronie sprzedawcy, że te podmioty są podatnikami-pośrednikami, jeśli status podatnika-pośrednika nie budzi wątpliwości, to nie zwalnia to ww. podmiotów (sprzedawców) z zachowania należytej staranności. Nie oznacza to też w szczególności, że nie jest możliwe zebranie dokumentacji i przeprowadzenie dowodu przeciwnego, który będzie skutkował obaleniem domniemania prawnego ustanowionego w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT.

Art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, wskazuje bowiem, że warunkiem sine qua non stosowania odwrotnego obciążenia jest posiadanie statusu podatnika-pośrednika, co oznacza, że główna działalność w odniesieniu do nabywania gazu lub energii elektrycznej takiego podmiotu musi polegać na ich odprzedaży, a jego własne zużycie tych towarów jest nieznaczne, aby zastosowano odwrotne obciążenie.

Jak wskazano bowiem powyżej, definicja ta stanowi implementację przytoczonego wcześniej art. 38 ust. 2 Dyrektywy 112, zgodnie z którym „podatnik-pośrednik” oznacza podatnika, którego główna działalność w odniesieniu do zakupu gazu, energii elektrycznej, energii cieplnej lub chłodniczej polega na odsprzedaży tych produktów i którego własna konsumpcja tych produktów jest nieznaczna.

Jak zostało wskazane powyżej, art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT wprowadza domniemanie prawne, że jeżeli nabywca posiada jedną z koncesji umożliwiających obrót energią elektryczną lub gazem wydanych przez Prezesa URE, jest on – wyjściowo - podatnikiem-pośrednikiem.

Przepis art. 145e ust. 2 ustawy o VAT pozwala sprzedawcy energii elektrycznej i gazu (tu: Wnioskodawcy) na odstąpienie od badania, czy nabywca, który posiada jedną z koncesji wydanych przez Prezesa URE, zużywa towary, o których mowa w art. 145e ustawy o VAT na własne potrzeby. Takie stanowisko – w sposób pośredni – wynika też m.in. z wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacji indywidualnej z dnia 20 listopada 2023 r., znak 0114-KDIP4-1.4012.414.2023.2.DP, w której Organ wskazał, że:

„dla potrzeb rozliczania transakcji dotyczących energii elektrycznej i gazu powinni Państwo stosować odwrotne obciążenie w stosunku do podmiotów, które posiadają koncesję wydaną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, umożliwiającą obrót energią lub gazem, ponieważ podmioty te z mocy prawa, ex lege, bez konieczności badania stopnia zużycia energii i gazu na własne potrzeby (art. 145e ust. 1 pkt 1 i 2 w zw. z art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT) uważane są za podatników-pośredników.”.

Podkreślić należy jednak, że zwolnienie sprzedawcy z weryfikacji stopnia zużycia wskazanych towarów przez nabywcę, nie oznacza, iż kontrahent Wnioskodawcy (tu: Zainteresowany), zachowa status podatnika-pośrednika, jeżeli z okoliczności faktycznych wynikać będzie, że jego zużycie gazu i energii elektrycznej na potrzeby własne jest wyższe niż nieznaczne.

Raz jeszcze podkreślić należy, że warunkiem sine qua non do uznania danego podmiotu za podatnika-pośrednika jest nabywanie przez ten podmiot energii elektrycznej i gazu w celu ich dalszej odsprzedaży przy jednoczesnym nieznacznym poziomie zużycia tych towarów na własne potrzeby.

Wnioskodawca zwraca jednocześnie uwagę, że stan faktyczny przedstawionej powyżej interpretacji i postawione w niej pytanie odbiegają od stanu faktycznego objętego przedmiotowym wnioskiem i jego przedmiotu. Przytoczona interpretacja, dotyczy bowiem prawa podmiotu dokonującego sprzedaży energii elektrycznej i gazu do odstąpienia od dodatkowej weryfikacji swojego kontrahenta i badania każdorazowo wysokości zużycia na potrzeby własne tych towarów, jeżeli nabywca posiada jedną z koncesji, o których mowa w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT. Nie odnosi się ona jednak do sytuacji, w których sprzedawca zbadał, bądź wszedł w posiadanie informacji, że zużycie energii elektrycznej i gazu na potrzeby własne przez nabywcę tych towarów jest wyższe niż nieznaczne. Co może wprost prowadzić do wniosku, że podstawowy warunek definicji podatnika-pośrednika w sposób ewidentny nie został spełniony.

Rozróżnić bowiem należy zwolnienie z obowiązku badania faktycznego zużycia wyrobów energetycznych objętych odwrotnym obciążeniem w przypadku, gdy kontrahent jest jednym z podmiotów określonych w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT i posłużenia się ustanowionym tam domniemaniem prawnym, od sytuacji, w której weryfikacji dokonano zachowując zasadę należytej staranności i w efekcie stwierdzono, że zużycie energii elektrycznej i gazu na potrzeby własne przez ich nabywcę jest wyższe niż nieznaczne, a tym samym nabywca nie spełnia definicji podatnika-pośrednika. Istotą domniemania jest bowiem zwolnienie z obowiązku badania nabywców przez sprzedawcę, o ile nie powstaną uzasadnione wątpliwości, co do statusu podatnika-pośrednika albo z okoliczności wynika wprost (jak w przypadku Zainteresowanego), że nabywca nie może być uznany za podatnika pośrednika w świetle ogólnej definicji

Domniemanie wprowadzone w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT, uwalniające podatników z obciążeń formalnych związanych z gromadzeniem szczegółowej dokumentacji potwierdzającej, że zużycie przez kontrahenta energii elektrycznej i gazu na własne potrzeby jest nieznaczne, nie zwalnia sprzedawców tych towarów z obowiązku stosowania art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W przypadku bowiem, gdy dany sprzedawca (tu: Wnioskodawca) wejdzie w posiadanie informacji na temat tego, że jego kontrahent (tu: Zainteresowany) zużywa energię elektryczną i gaz na własne potrzeby, ma on obowiązek ustalenia czy zużycie to ma stopień na tyle znaczący, że skutkować będzie wyłączeniem prawa do stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w rozliczeniu transakcji obejmujących nabycie przedmiotowych towarów.

Jak zostało wskazane w opisie stanu faktycznego, Zainteresowany, mimo iż posiada koncesje, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT, zużywa energię elektryczną i gaz na własne potrzeby.

Jednocześnie – o czym wiedzą zarówno Wnioskodawca, jak i Zainteresowany – zużycie to ma charakter znaczący, a wręcz przeważający w stosunku do wolumenu odsprzedawanych towarów (w 2023 roku Zainteresowany zużył odpowiednio na własne potrzeby 90,5% nabytej energii elektrycznej i 79% nabytego gazu).

Nawet bez odnoszenia do definicji słownikowej słowa „nieznaczny”, zgodnie z którą słowo to oznacza „niewielki pod względem ilości” (Słownik języka polskiego PWN), nie powinno ulegać wątpliwości, że Zainteresowany zużywa energię elektryczną i gaz na własne potrzeby w stopniu dalece wykraczającym poza zużycie nieznaczne, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Reasumując – główna działalność Zainteresowanego w odniesieniu do nabywanej energii elektrycznej i gazu nie polega i nie będzie polegać na ich odsprzedaży pomimo posiadanych koncesji na obrót, a jednocześnie jego zużycie tych towarów na potrzeby własne ma charakter znaczący w stosunku do całości nabywanych wolumenów, a zatem nie wypełnia on definicji podatnika-pośrednika, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, regulacja zawarta w art. 145e ust. 2 ustawy VAT nie skutkuje i nie może skutkować wyłączeniem warunku koniecznego do zastosowania odwrotnego obciążenia, jakim jest posiadanie statusu podatnika-pośrednika. Przeciwna interpretacja sprzeczna byłaby bowiem z przepisami unijnymi i stanowiłaby pogwałcenie nadrzędnych wobec polskiego porządku prawnego przepisów Dyrektywy 112, które wprowadzają możliwość stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w obrocie krajowym w odniesieniu do określonych kategorii towarów i usług.

Przepis powyższy wprowadza oczywiście domniemanie prawne, na mocy którego każdy z podmiotów ujęty w tym katalogu ma status podatnika-pośrednika, ale nie wyklucza to możliwości obalenia tego domniemania przez zastosowanie dowodu przeciwnego, tak jak ma to miejsce w opisanym stanie faktycznym.

Stanowisko takie zajmowane było przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 27 czerwca 2023 roku, znak 0113-KDIPT1-2.4012.308.2023.1.JSZ, w której podkreślił on, że:

„posiadanie przez Państwa koncesji na dystrybucję energii elektrycznej, koncesji na obrót energią elektryczną, koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej – w sytuacji, gdy warunek wskazany w art. 145e ust. 1 pkt 1 nie jest spełniony – nie jest wystarczające do objęcia mechanizmem odwrotnego obciążenia dostawy na rzecz Państwa energii elektrycznej.”.

Podobne stanowisko zajął również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 3 października 2023 roku, znak 0114-KDIP1-1.4012.381.2023.2.AKA, gdzie wskazane zostało, że:

„Zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia w sytuacji dostawy (…) lub (…) na rzecz podmiotów wskazanych w art. 145e ust. 2 ustawy będzie zasadne wyłącznie w przypadkach, gdy główna działalność tych podmiotów, w odniesieniu do nabywania (…) lub (…) będzie polegała na ich odsprzedaży i zużycie ww. towarów u tych podmiotów będzie nieznaczne.”.

Podkreślić należy jednocześnie, że dwie powyższe interpretacje nie wykluczają się wzajemnie z interpretacją przytoczoną we wcześniejszej części pisma. Czym innym jest bowiem domniemanie prawne zwalniające z obowiązku dodatkowej weryfikacji kontrahenta pod kątem jego statusu podatnika-pośrednika w przypadku, gdy jest on jednym z podmiotów, o których mowa w art. 145e ust. 2 ustawy o VAT, a czym innym utrata statusu podatnika-pośrednika, w sytuacji, gdy faktyczne zużycie towarów na własne potrzeby jest wyższe niż nieznaczne.

W przypadku gdy sprzedawca ma wiedzę na temat tego, że jego kontrahent (nabywca) zużywa energię elektryczną lub gaz na własne potrzeby, a zużycie to jest wyższe niż nieznaczne, podatnik nie ma możliwości zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w relacji z takim kontrahentem. Wynika to z braku spełniania przesłanki posiadania statusu podatnika-pośrednika przez nabywcę towarów, który stanowi warunek niezbędny do stosowania przewidzianego w art. 145e i n. ustawy o VAT mechanizmu.

Odmienna interpretacja prowadziłaby zdaniem Wnioskodawcy do działania sprzecznego z prawem, które co prawda nie doprowadzi do uszczuplenia należności Skarbu Państwa, gdyż dochodzi jedynie do zmiany podmiotów zobowiązanych do rozliczenia podatku VAT, ale nieoddającego zamierzenia ustawodawcy krajowego, jak i unijnego, którzy dążyli do ścisłego ograniczenia podmiotowo-przedmiotowego stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia.

Przenosząc powyższe na realia przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, w ocenie Wnioskodawcy oraz Zainteresowanego, Wnioskodawca, sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Zainteresowanego, który posiada koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem, o których mowa w art. 145e ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT i jednocześnie którego własne zużycie tych towarów jest większe niż nieznaczne prawidłowo stosuje podstawową stawkę VAT i tym samym nie stosuje mechanizmu odwrotnego obciążenia. Zainteresowany nie wypełnia bowiem definicji podatnika-pośrednika zawartej w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, co jest warunkiem koniecznym do zastosowania tego mechanizmu.

W tych okolicznościach Zainteresowany ma również prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturach wystawionych przez Wnioskodawcę. Nabywane od Wnioskodawcy gaz i energię elektryczną Zainteresowany wykorzystuje bowiem dla celów działalności gospodarczej, która jest opodatkowana podatkiem VAT (spełniony jest zatem warunek z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT) a z drugiej strony VAT na fakturach Wnioskodawcy wykazany jest zasadnie i wynika z prawidłowo udokumentowanych faktycznych czynności gospodarczych (czyli nie mają zastosowania wyłączenia wymienione w art. 88 ustawy o VAT).

Powyższe stanowisko znajduje również w pełni zastosowanie do pytań oznaczonych we wniosku jako pytania nr 2 oraz 4, dotyczących możliwości zastosowania tożsamych zasad na przyszłość.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług reguluje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwana dalej „ustawą”.

Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Art. 2 pkt 6 ustawy:

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Art. 8 ust. 1 ustawy:

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonana przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

W analizowanej sprawie zastosowanie znajdą przepisy Działu XIII Rozdziału 1c ustawy, dotyczące czasowego odwrotnego obciążenia podatkiem dostaw gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych.

Art. 145e ust. 1 ustawy:

Art. 145e ust. 2 ustawy:

Art. 145f ustawy:

Pozostałe uregulowania wskazano w art. 145g – 145k ustawy.

Powyższe przepisy wprowadzone zostały na podstawie uprawnień wynikających z Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE.

Art. 199a Dyrektywy 2006/112/WE:

Art. 38 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE:

Zgodnie z art. 145e ust. 1 ustawy mechanizm odwrotnego obciążenia znajduje zastosowanie w odniesieniu m.in. do dostawy gazu w systemie gazowym i dostawy energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym dokonywanych bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na giełdzie towarowej, rynku regulowanym lub OTF w okresie od 1 kwietnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r.

W przypadku dostaw gazu w systemie gazowym i energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, do rozliczenia podatku należnego obowiązane są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące nabywcą gazu lub energii elektrycznej.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca, działając jako dom maklerski, ma status podatnika-pośrednika w rozumieniu art. 145e ustawy. W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca dokonuje na rzecz Zainteresowanego transakcji polegających na sprzedaży Zainteresowanemu energii elektrycznej oraz gazu.

Zainteresowany prowadzi działalność gospodarczą, której podstawowym obszarem jest produkcja i handel wyrobami (...).

Zainteresowany realizuje między innymi zakupy energii elektrycznej na giełdzie towarowej za pośrednictwem domu maklerskiego, tj. Wnioskodawcy. Przeważającą część energii elektrycznej Zainteresowany wykorzystuje na potrzeby prowadzenia własnej działalności. Pozostałą część energii Zainteresowany odsprzedaje na podstawie indywidualnych umów sprzedaży lub umów kompleksowych obejmujących sprzedaż energii elektrycznej wraz z usługą dystrybucji, sporadycznie zaś sprzedaje energię elektryczną za pośrednictwem Wnioskodawcy na giełdzie towarowej. Zainteresowany posiada też status Uczestnika Rynku Bilansującego i realizuje sprzedaż energii elektrycznej do (...) Sieci Elektroenergetycznych w ramach bilansowania energii.

Zainteresowany posiada koncesje udzielone przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na dystrybucję energii elektrycznej, obrót energią elektryczną i na wytwarzanie energii elektrycznej.

W związku ze swoją działalnością produkcyjną Zainteresowany nabywa od zewnętrznych dostawców także gaz ziemny. Zainteresowany realizuje zakupy gazu na giełdzie towarowej za pośrednictwem Wnioskodawcy. Nabywany od Wnioskodawcy gaz może być przedmiotem odprzedaży. Ma to miejsce, gdy Zainteresowany nie zużył całości zakontraktowanego (nabytego) gazu ziemnego z uwagi na różnego rodzaju specyficzne okoliczności zachodzące w ramach jego organizacji i podejmuje decyzję o sprzedaży powstałej nadwyżki zakontraktowanego gazu. Ponadto Zainteresowany dokonuje sprzedaży gazu ziemnego na rzecz podmiotu powiązanego, będącego w efekcie odbiorcą końcowym gazu, na podstawie indywidualnej umowy kompleksowej obejmującej sprzedaż gazu wraz z usługą dystrybucji.

Zainteresowany posiada status Operatora Systemu Gazowego Dystrybucyjnego oraz posiada koncesje udzielone przez Prezesa URE na obrót paliwami gazowymi oraz na dystrybucję paliw gazowych.

Wskazali Państwo, że w 2023 r. 90,5% nabytej przez Zainteresowanego energii elektrycznej oraz 79% gazu wykorzystywane zostało przez Zainteresowanego na potrzeby jego własnej działalności, a zaledwie 9,5% energii oraz 21% gazu była odsprzedana. Zainteresowany złożył Wnioskodawcy oświadczenie o poziomie własnego zużycia nabywanej energii elektrycznej.

Państwa wątpliwości dotyczą odstąpienia od stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia, o którym mowa w art. 145e ustawy, do sprzedaży energii elektrycznej i gazu na rzecz podmiotu, który ma koncesję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na obrót energią elektryczną i gazem, ale którego zużycie na potrzeby własne nie jest nieznaczne (pytanie 1 i 2).

Art. 145e ust. 1 ustawy zawiera warunki, których łączne spełnienie warunkuje stosowanie do dostaw energii i gazu mechanizmu odwrotnego obciążenia, tj.:

• dostawa tych towarów lub świadczenie tych usług są dokonywane w ramach transakcji zawartej bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na:
• giełdzie towarowej w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych,
• rynku regulowanym lub OTF w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;

• dostawcą lub usługodawcą jest podatnik zarejestrowany na potrzeby podatku od towarów i usług, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy.

W art. 145e ust. 1 ustawy zawarty jest także dodatkowy warunek dla zastosowania odwrotnego obciążenia, tj. aby nabywcą był podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, którego główna działalność w odniesieniu do nabywania gazu lub energii elektrycznej polega na ich odsprzedaży i którego własne zużycie tych towarów jest nieznaczne.

Jest to warunek wywodzący się z art. 38 ust. 2 w związku z art. 199a ust. 1 lit. e Dyrektywy 2006/112/WE, gdzie zdefiniowano w ten sposób podatnika-pośrednika. W ślad za regulacjami Dyrektywy 2006/112/WE przewidziano w ustawie powyższy warunek.

Analiza zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w przypadku danej transakcji powinna też obejmować art. 145e ust. 2 ustawy. Przepis ten należy interpretować jako rozwiązanie ułatwiające zdefiniowanie, w jaki sposób powinno dojść do rozliczenia podatku. Wymienione w art. 145e ust. 2 ustawy podmioty spełniają warunek bycia podatnikiem, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy, jeśli tylko zostały zarejestrowane jako czynni podatnicy VAT. Należy to wiązać z uznaniem, że wyszczególnione tam kategorie podmiotów spełniają warunek posiadania statusu podatnika-pośrednika, o którym mowa w art. 145e ust. 1 pkt 1 ustawy.

A zatem posiadanie koncesji wydanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, umożliwiającej obrót towarami, których obrót został objęty czasowym odwrotnym obciążeniem podatkiem, stanowi o spełnieniu wymogu bycia podatnikiem-pośrednikiem na potrzeby stosowania tego mechanizmu.

Przepis art. 145e ust. 2 ustawy jest przepisem szczególnym wobec przepisu art. 145e ust. 1 ustawy. Oznacza to, że skoro spełnione są warunki, aby uznać Zainteresowanego za podatnika-pośrednika na podstawie art. 145e ust. 2 ustawy, to nie ma konieczności badania przesłanek, o których mowa w art. 145e ust. 1 ustawy. W konsekwencji, sprzedając na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Zainteresowanego, który posiada koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem, Wnioskodawca powinien stosować mechanizm odwrotnego obciążenia.

Art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku od towarów i usług, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie wszystkich elementów faktury.

Art. 106e ust. 1 ustawy:

W art. 106e ust. 1 ustawy punkty 1-15 są zasadami ogólnymi. Kolejne punkty tego przepisu określają elementy, które powinny znaleźć się na fakturach dokumentujących transakcje realizowane w szczególnych okolicznościach – w analizowanej sprawie zastosowanie znajduje pkt 18.

Art. 145g ustawy:

Gdy podatnikiem jest nabywca towarów lub usług, wówczas podatnik dokonujący dostaw lub świadczący usługę wystawia na rzecz tego nabywcy fakturę, która nie uwzględnia stawki i kwoty podatku oraz sumy sprzedaży netto, powinna być jednak opatrzona adnotacją „odwrotne obciążenie”.

Zatem, gdy Wnioskodawca sprzedaje / będzie sprzedawał na rynku regulowanym energię elektryczną oraz gaz na rzecz Zainteresowanego, który posiada koncesje na obrót energią elektryczną oraz gazem, to Wnioskodawca powinien dokumentować te transakcje fakturami wystawionymi zgodnie z art. 145g ustawy w zw. z art. 106e ustawy.

Faktury wystawione przez Wnioskodawcę na rzecz Zainteresowanego, dokumentujące sprzedaż energii elektrycznej i gazu w sposób, który nie uwzględnia mechanizmu odwrotnego obciążenia, są wystawione w sposób nieprawidłowy.

Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 1 i 2 jest nieprawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również prawa Zainteresowanego do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach wystawionych przez Wnioskodawcę w sposób, który nie uwzględnia mechanizmu odwrotnego obciążenia (pytania 3 i 4).

Art. 86 ust. 1 ustawy:

Art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje gdy:

• odliczenia dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług,
• towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Ta zasada wyłącza jednocześnie możliwość odliczania podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych – czyli gdy są wykorzystywane do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających opodatkowaniu.

Ponadto, w odniesieniu do czynności, o których mowa w art. 145e ust. 1 ustawy, zastosowanie znajduje art. 145f ustawy, z którego wynika, że dostawca (usługodawca) nie rozlicza podatku należnego, a kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje pod warunkiem, że:

• spełnione zostały przesłanki pozytywne, wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy oraz
• nie zaistniały przesłanki negatywne, określone w art. 88 ustawy.

Treść art. 88 określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Art. 88 ust. 3a pkt 7 ustawy:

Zainteresowany prowadzi działalność gospodarczą, której podstawowym obszarem jest produkcja i handel wyrobami (...), a także sprzedaż energii elektrycznej i gazu. Nabywana energia elektryczna i gaz są wykorzystywane przez Zainteresowanego do celów ww. działalności, a także do dalszej odsprzedaży. Zatem spełnione są przesłanki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy – świadczenia nabywane przez Zainteresowanego (zarejestrowanego podatnika podatku VAT) od Wnioskodawcy są związane z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez Wnioskodawcę.

W analizowanej sprawie znajdzie jednak zastosowanie wyłączenie, o którym mowa w art. 88 ust. 3a pkt 7 ustawy. Jak wynika z odpowiedzi na Państwa pytania nr 1 i 2, Wnioskodawca ma obowiązek wystawić dla Zainteresowanego fakturę, która będzie zawierać wyrazy „odwrotne obciążenie”, jednak nie będzie zawierać: stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto oraz kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto.

Faktura, która wystawiona jest w sposób nieuwzględniający mechanizmu odwrotnego obciążenia, nie jest fakturą, która prawidłowo dokumentuje przebieg zdarzenia gospodarczego.

Z Państwa pytań wynika, że sprzedaż energii i gazu przez Wnioskodawcę na rzecz Zainteresowanego jest i ma być dokumentowana fakturami, w których Wnioskodawca zastosował / zamierza zastosować podstawową stawkę VAT i tym samym nie stosuje / nie zamierza stosować mechanizmu odwrotnego obciążenia.

Tym samym Zainteresowanemu nie przysługuje i nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Wnioskodawcę w sposób, który nie uwzględnia mechanizmu odwrotnego obciążenia dla sprzedaży energii elektrycznej i gazu.

Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 3 i 4 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych należy zauważyć, że każda interpretacja indywidualna kształtuje sytuację prawną podatnika, dla którego została wydana w jego indywidualnej sprawie, dotyczy konkretnego zdarzenia i nie ma mocy prawa powszechnie obowiązującego. Oznacza to, że interpretacje przepisów prawa podatkowego należy traktować indywidualnie. Jeżeli określona interpretacja uznana zostanie za wydaną w sposób niezgodny z przepisami prawa podatkowego, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu dokonać jej zmiany na podstawie art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, w celu zachowania jednolitości wydawanych interpretacji indywidualnych prawa podatkowego i wyeliminowania rozbieżności.

Po analizie interpretacji, które powołali Państwo na poparcie swojego stanowiska, należy zaznaczyć, że interpretacja z 20 listopada 2023 r., znak 0114-KDIP4-1.4012.414.2023.2.DP, potwierdza stanowisko, jakie zostało przyjęte w interpretacji, która rozstrzyga w Państwa sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Spółka 1 S.A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).