Orzeczenie
Postanowienie SN z dnia 27 maja 2024 r., sygn. V KO 41/24
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Puszkarski
w sprawie S. M.
oskarżonego o czyn z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 585 § 1 k.s.h. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
na posiedzeniu w dniu 27 maja 2024 r.
wniosku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
o przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu
na podstawie art. 37 k.p.k.
p o s t a n o w i ł:
przekazać sprawę do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Białymstoku.
[J.J.]
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 22 maja 2020 r. wydanym w sprawie o sygn. akt XIV K 42/16 uznał S. M. za winnego popełnienia czynu z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 299 § 1 i 5 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. zw. z art. 12 k.k. i wymierzył mu kary roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 340 stawek dziennych, ustalając kwotę stawki dziennej na 1.000 zł. Powyższy wyrok został zaskarżony przez oskarżyciela publicznego oraz obrońców oskarżonego; w drugiej instancji sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest Sąd Apelacyjny w Gdańsku. Sąd ten postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2024 r., sygn. akt II AKa 380/20, na podstawie art. 37 § 1 k.p.k. zwrócił się do Sądu Najwyższego o przekazanie tej sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu. W uzasadnieniu wskazał, że jeden z obrońców wystąpił o wyłączenie wszystkich sędziów tego Sądu, motywując wniosek faktem, iż małżonka oskarżonego, M. D. jest siostrą sędziego Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – P.D. i tym samym szwagierką sędziego Sądu Apelacyjnego w Gdańsku A. D., zatem sędziowie ci pozostają w stosunku powinowactwa z oskarżonym. Zwrócił też uwagę, że na etapie postępowania apelacyjnego w sprawie cywilnej I ACa 583/19, toczącej się w Sądzie Apelacyjnym w Gdańsku z udziałem córki S. M., wszyscy sędziowie tego Sądu złożyli oświadczenia o wyłączeniu od udziału w sprawie ze względu na uzasadnioną wątpliwość co do ich bezstronności w jej rozpoznaniu. Skutkowało to wyłączeniem przez Sąd Najwyższy od rozpoznania wspomnianej sprawy cywilnej sędziów Sądu Apelacyjnego w Gdańsku oraz sędziów delegowanych i wyznaczeniem do rozpoznania tej sprawy Sądu Apelacyjnego w Białymstoku. Według obrońcy, związki rodzinne, będące podstawą wniosków o wyłączenie, występują do dnia dzisiejszego, zatem skoro w sprawie cywilnej wszyscy sędziowie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku złożyli wnioski o ich wyłączenie, to nie powinni też orzekać w sprawie karnej S. M. Sąd Apelacyjny w Gdańsku nadmienił również, że wnioski o wyłączenie na podstawie art. 42 § 1 k.p.k. w zw. z art. 41 § 1 k.p.k. złożyła liczna grupa sędziów oraz że prokurator stanął na stanowisku, iż rozpoznanie przedmiotowej sprawy przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku będzie mieściło się w ramach kryteriów sprawiedliwego i rzetelnego procesu. Tym niemniej wymieniony Sąd, dostrzegając, że instytucja unormowana w art. 37 § 1 k.p.k. ma charakter wyjątku od zasady rozpoznania sprawy przez sąd miejscowo właściwy i z tego względu jej zastosowanie powinno mieć miejsce jedynie wówczas, gdy przemawiają za tym szczególne względy związane z dobrem wymiaru sprawiedliwości, uznał, że zaistniałe okoliczności uzasadniają wystąpienie do Sądu Najwyższego o przekazanie sprawy S. M. w trybie art. 37 § 1 k.p.k. do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu. Oskarżony S. M. rzeczywiście jest powinowatym dwojga sędziów Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – sędziego orzekającego w I Wydziale Cywilnym oraz sędzi pełniącej funkcję Przewodniczącej […] Wydziału Cywilnego. Relacje łączące sędziów i stosunek powinowactwa dwojga sędziów Sądu Apelacyjnego w Gdańsku do oskarżonego niewątpliwie mogłyby wywołać wątpliwości u postronnego, obiektywnego, niezainteresowanego osobiście sposobem rozstrzygnięcia niniejszej sprawy obserwatora procesu co do bezstronnego i obiektywnego rozpoznania sprawy we właściwym sądzie. Za dyktowanym dobrem wymiaru sprawiedliwości przekazaniem sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu przemawia również potrzeba uniknięcia długotrwałego procedowania w przedmiocie wyłączania kolejno wszystkich sędziów Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, co pozwoli na sprawne przystąpienie do merytorycznego rozpoznania sprawy. Ma to znaczenie, gdy uwzględnić czas, kiedy miały mieć miejsce zachowania objęte aktem oskarżenia oraz termin przedawnienia karalności.