Prawo ZUS do weryfikacji zadeklarowanej podstawy wymiaru składek w kontekście instrumentalnego wykorzystania systemu ubezpieczeń społecznych - Wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2024 r., sygn. III USKP 22/23

Organ rentowy posiada uprawnienie do weryfikacji podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne deklarowanej przez ubezpieczonych w przypadkach, gdy podstawa ta nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistych przychodach z pozarolniczej działalności gospodarczej, tak aby zapobiec nieuzasadnionemu uzyskiwaniu świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych.

Sąd Najwyższy w składzie:

Prezes SN Piotr Prusinowski (przewodniczący, sprawozdawca) ‎

SSN Maciej Pacuda ‎

SSN Romualda Spyt

w sprawie z odwołania D. S. i L. S. ‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Siedlcach ‎o ustalenie podstawy wymiaru składek, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 17 kwietnia 2024 r., ‎skargi kasacyjnej odwołujących się od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie ‎z dnia 7 grudnia 2021 r., sygn. akt III AUa 76/20,

I. oddala skargę kasacyjną;

II. zasądza od D. S. oraz od L. S. na rzecz organu rentowego po 240 zł (dwieście czterdzieści) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego z odsetkami z art. 98 § 1¹ k.p.c.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 7 grudnia 2021 r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 5 grudnia 2019 r. i oddalił odwołania D. S. i L. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Siedlcach z dnia 18 stycznia 2019 r.

W decyzji tej organ rentowy stwierdził, że L. S. podlega z tytułu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej z płatnikiem składek D. S. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 1 listopada 2012 r. do 20 czerwca 2013 r., od 20 czerwca 2014 r. do 26 grudnia 2015 r. oraz od 25 grudnia 2016 r. do 11 grudnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przesądził też, że podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe L. S. wynosi w miesiącach: w listopadzie 2012 r. - 2.115,60 zł, w grudniu 2012 r. - 2.115.60 zł, w styczniu 2013 r. 2.227.80 zł, w lipcu 2014 r. - 2.247,60 zł, co stanowi kwotę 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (aktualnie jednolity tekst: Dz.U. z 2022 r., poz. 1009, ze zm – dalej jako ustawa systemowa).