Interpretacja indywidualna z dnia 19 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.79.2024.4.JO

Miejsce opodatkowania świadczonych usług na terytorium Polski.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 lutego2024 r. wpłynął za pośrednictwem ePUAP Pani wniosek z 12 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy miejsca opodatkowania świadczonych usług na terytorium Polski. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 3 kwietnia 2024 r. (wpływ ePUAP 3 kwietnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego:

Pani M.R (dalej również „Podatniczka” lub „Wnioskodawczyni”) jest osobą fizyczną, która od 1 listopada 2021 roku prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą (…); NIP (…). Wnioskodawczyni jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem VAT. Ponadto Wnioskodawczyni opodatkowana jest zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Podatniczka posiada polskie obywatelstwo i do lutego 2020 roku na stałe zamieszkiwała w Polsce (ostatnim miejscem zamieszkania była (…)).

Wnioskodawczyni w lutym 2020 roku wyjechała do Egiptu. Celem wyjazdu była nauka kiteserfingu. Plan Podatniczki uwzględniał pracę zdalną z Egiptu na rzecz swojego pracodawcy, u którego w tym czasie była zatrudniona na podstawie umowy o pracę (firma z siedzibą w Polsce) a w czasie wolnym naukę kiteserfingu. W związku z charakterem wykonywanej przez Podatniczkę pracy (branża IT) możliwa była praca zdalna, na co wyraził zgodę pracodawca. Podatniczka planowała pozostać w Egipcie maksymalnie 3 miesiące, jednak pandemia koronawirusa, która rozpoczęła się na świecie około lutego/marca 2020 roku pokrzyżowała plany rekreacyjne Podatniczki. Plaże w Egipcie zostały zamknięte i Podatniczka nie mogła kontynuować nauki kitesurfingu. Ponadto – w związku z wieloma zmianami i obostrzeniami – Wnioskodawczyni poniekąd utknęła w Egipcie i do Polski udało Jej się wrócić z końcem czerwca 2020 roku.

Po powrocie do Polski Wnioskodawczyni, po około dwóch tygodniach wyjechała do Hiszpanii kontynuując pracę zdalną dla polskiego pracodawcy z tego miejsca. Następnie w grudniu 2020 roku Podatniczka relokowała się z Hiszpanii do Portugalii kontynuując zdalną współpracę ze swoim polskim pracodawcą.

Od grudnia 2020 roku Wnioskodawczyni przebywa w Portugalii. W 2021 roku Podatniczka zakończyła też współpracę ze swoim pracodawcą, z którym pracowała przed i podczas wyżej opisanych wyjazdów. W listopadzie 2021 roku Wnioskodawczyni zarejestrowała w Polsce jednoosobową działalność gospodarczą oraz zarejestrowała się jako czynny podatnik VAT.

Od tamtej pory Wnioskodawczyni przebywa stale na terytorium Portugalii. Z tego kraju świadczy usługi związane ze swoją jednoosobową działalnością gospodarczą. Jedynym odbiorcą usług działalności Wnioskodawczyni jest firma mająca siedzibę w Polsce. W związku z tym, że Podatniczka działa w branży IT całość prac na rzecz polskiego kontrahenta może wykonywać w formie zdalnej, głównie ze swojego miejsca zamieszkania. Tak też się dzieje, Wnioskodawczyni całość prac związanych ze swoją działalnością gospodarczą wykonuje głównie z mieszkania, które zamieszkuje w Portugalii.

Wnioskodawczyni w Portugalii nie posiada własnych nieruchomości oraz wartościowego majątku ruchomego. Podatniczka w Portugalii wynajmuje mieszkanie, które zgodnie z osobnymi regulacjami prawa portugalskiego może zamieszkiwać do połowy listopada 2025 roku.

Wnioskodawczyni nie planuje pozostania w Portugalii na stałe, nie planuje tam nabywać nieruchomości lub wartościowych ruchomości. Podatniczka aktualnie użytkuje w Portugalii samochód, który podlega umowie leasingu z polską firmą leasingową, samochód ten również zarejestrowany jest w Polsce.

Wnioskodawczyni nie posiada męża oraz dzieci. Z Portugalią łączą ją jedynie sprawy bieżące związane z zamieszkiwaniem w tym kraju. Wprawdzie Podatniczka posiada nadany numer NIF (Número de Identificação Fiscal), czyli odpowiednik polskiego numeru NIP, jednak związane jest to z koniecznością posiadania takiego numeru w Portugalii np. aby wynająć mieszkanie czy korzystać z polis ubezpieczeniowych (np. ubezpieczenia zdrowotnego).

Wnioskodawczyni w Portugalii nie wynajmuje żadnego biura lub innej nieruchomości związanej z jej działalnością gospodarczą. Znakomitą większość prac związanych z wykonywaniem usług na rzecz swojego polskiego kontrahenta Wnioskodawczyni wykonuje z mieszkania, które wynajmuje w Portugalii.

Podatniczka zdecydowała o zamieszkaniu w Portugalii głównie z uwagi na panujący tam klimat oraz popularność tego kraju wśród osób uprawiających różnego rodzaju odmiany surfingu. Portugalia jest swojego rodzaju mekką suferów z Europy i nie tylko, zatem idealnym miejscem dla Podatniczki do realizowania swojej pasji związanej z kitesurfingiem oraz do poznawania nowych osób dzielących te same pasje.

Poza czasowym zamieszkiwaniem w Portugalii oraz realizacją pasji Podatniczka nie ma innych związków z Portugalią. Nie przynależy w tym kraju do organizacji politycznych czy społecznych. Nie angażuje się – poza wspomnianym uprawianiem sportu – w życie lokalnej społeczności, nie traktuje Portugalii jako swojego docelowego domu.

Podatniczka do listopada 2025 roku zamierza przebywać w Portugalii. Po tej dacie nie ma aktualnie pewności jakie podejmie kroki. Prawdopodobnie wróci do Polski. Tak może stać się również przed wskazaną datą. Podatniczka zakłada możliwość powrotu do Polski wcześniej z uwagi na sprawy zawodowe, a konkretniej konieczność świadczenia części prac na rzecz swojego kontrahenta w określonych miejscach w Polsce. Jeśli taka konieczność powstanie Wnioskodawczyni powróci do Polski wcześniej niż przed listopadem 2025 roku, jeśli nie powrót do Polski nastąpi zapewne pod koniec 2025 roku.

W Polsce Podatniczka poza zarejestrowaną działalnością gospodarcza oraz leasingiem samochodu posiada rodzinę i znajomych. Ponadto Podatniczka posiada w Polsce konto bankowe firmowe oraz prywatne. Oszczędności przechowuje na koncie polskim również w walucie PLN.

Wnioskodawczyni zameldowana jest na pobyt stały w mieście (…) w województwie (…) w domu należącym do matki Podatniczki. Jest to dom rodzinny, który matka podatniczki odziedziczyła po swoich rodzicach. W domu tym Podatniczka się wychowała i najprawdopodobniej wróci do tego miejsca po powrocie z Portugalii.

Najbliższa rodzina Podatniczki zamieszkuje głównie w województwie lubuskim (brat, matka oraz ojciec). Wnioskodawczyni aktualnie nie posiada w Polsce własnej nieruchomości jednak łączą ją silne związki z rodziną oraz jej domem rodzinnym.

Ponadto Wnioskodawczyni w Polsce posiada spore grono znajomych, głównie w miastach, w których zamieszkiwała w latach 2000-2020, tj. (…) i (…). Podatniczka utrzymuje ze znajomymi osobami kontakt online, a w przypadku pojawienia się w Polsce również zamierza utrzymywać ze znajomymi tzw. kontakt stacjonarny.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego.

Złożony wniosek dotyczy okresu, w którym Podatniczka prowadzi działalność gospodarczą, czyli od listopada 2021 roku do dnia złożenia wniosku.

Podatniczka w tym okresie mieszkała i nadal mieszka w Portugalii. W ocenie Podatniczki jej rezydencja podatkowa mieści się w Polsce.

Pani M. ze wszystkich osiągniętych dochodów za ww. okres rozliczała się w Polsce. Wnioskodawczyni nie uzyskiwała innych dochodów w ww. okresie na terytorium Portugalii czy Polski.

W okresie będącym przedmiotem zapytania, tj. od listopada 2021 roku, Podatniczka przebywała w Portugalii. Wnioskodawczyni nie posiada certyfikatu rezydencji Portugalii.

Podatniczka posiada w Polsce od listopada 2021 roku do teraz adres rejestrowy swojej działalności.

Wnioskodawczyni nie świadczy usług na rzecz byłego pracodawcy.

Czynności wykonywane w ramach działalności gospodarczej są zbliżone do czynności wykonywanych w ramach umowy o pracę nie są one jednak w 100% takie same.

Kontrahent Podatniczki jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Podatniczka nie wie od kiedy, ale jak wynika z wiedzy Wnioskodawczyni był zarejestrowany wcześniej niż 1 listopada 2021 r.

Działalność Wnioskodawczyni polega na świadczeniu usług Analityka biznesowego dla branży IT. W sektorze IT Analityk biznesowy pełni istotną rolę, będąc odpowiedzialnym za tworzenie mostu pomiędzy potrzebami biznesu a technologicznymi rozwiązaniami. Głównym zadaniem Wnioskodawczyni jest głębokie zrozumienie wymagań biznesowych, dokładna analiza tych wymagań, a potem przekształcenie ich w jasne i precyzyjne funkcjonalności, które zespoły programistyczne mogą skutecznie wdrożyć. Wnioskodawczyni poniekąd działa jako tłumacz i mediator między działami biznesowymi a IT, zapewniając, że technologiczne rozwiązania efektywnie wspierają strategiczne cele organizacji. Kluczowe umiejętności jakie wykorzystuje Podatniczka to doskonała komunikacja, zdolność analitycznego myślenia oraz pełne zrozumienie aspektów zarówno biznesowych, jak i technologicznych.

Usługi IT świadczone przez Podatniczkę na rzecz kontrahenta nie są zautomatyzowane a udział Wnioskodawczyni jest kluczowy dla świadczonych usług.

Usługi, których dotyczy pytanie są usługami, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT, tj. są to usługi do których nie stosuje się szczególnych zasad ustalania miejsca świadczenia usług.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług

Czy zgodnie z art. 28b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U z 2023 r., poz. 1570 ze zm. – dalej ustawa o VAT), miejscem świadczenia usług podatniczki jest Polska? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Pani stanowisko

Usługi, które wykonuje Podatniczka są opodatkowane podatkiem od towarów i usług w Polsce, ponieważ Podatniczka nie posiada stałego miejsce prowadzenia działalności do celów VAT w Portugali.

Zdaniem Wnioskodawczyni, miejscem świadczenia wykonywanych przez nią usług jest Polska.

Zgodnie z art.28b ustawy o VAT miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Z powołanych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

W ocenie Wnioskodawczyni ww. przepisy wiążą miejsce świadczenia usług z siedzibą usługobiorcy, który będąc podatnikiem tj. podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą. Wnioskodawczyni wskazuje, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy usługi tylko i wyłącznie na rzecz Kontrahenta mającego stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.

Wnioskodawczyni wskazuje, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonuje usługi, które nie są objęte szczególnymi regulacjami dotyczącymi miejsca ich świadczenia. Nie świadczy usług związanych z nieruchomościami, transportem pasażerskim, usług wstępu na imprezy, krótkoterminowego wynajmu środków transportu, czy usług restauracyjnych. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy usługi w branży IT. Wykonywane usługi nie wymagają pracy stacjonarnej, możliwa jest praca z wykorzystaniem środków komunikacji zdalnej.

Zatem w ocenie Wnioskodawczyni proces ustalenia miejsca świadczenia usług należy oprzeć na zasadzie ogólnej wynikającej z art. 28b ustawy o VAT. Zatem miejscem świadczenia usług będzie w jej przypadku siedziba Kontrahenta – Usługobiorcy, czyli Polska. Usługi te będą zatem opodatkowane w Polsce.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie, z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju.

Przy tym, w myśl art. 2 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług regulują przepisy art. 28a-28o ustawy.

I tak, stosownie do art. 28a ustawy:

Powyższy artykuł wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy, która ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą.

Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy, w myśl tego artykułu:

Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ustawy:

Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy:

Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że ustalanie miejsca świadczenia usług na podstawie tych przepisów ma istotne znaczenie w transakcjach zawieranych pomiędzy polskim i zagranicznym podatnikiem, oraz w odniesieniu do czynności, które wykonywane są poza terytorium Polski. Miejsce świadczenia usługi wskazuje bowiem w jakim kraju i który z podatników powinien opodatkować daną usługę. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy w innym kraju. Przepisy ustawy dotyczące ustalania miejsca świadczenia usług oprócz zasady ogólnej zawierają także szczególne uregulowania, które uzależniają miejsce świadczenia usługi np. od faktycznego jej wykonywania. Wówczas w przypadku gdy usługa jest świadczona w innym niż Polska kraju nawet w przypadku gdy kontrahentem lub kontrahentami są polskie podmioty zastosowanie znajdują przepisy kraju, w którym dana czynność jest wykonywana. Natomiast w przypadku gdy transakcja zawierana jest pomiędzy polskimi podatnikami i w stosunku do tego typu transakcji nie ma szczególnych uregulowań co do miejsca ich świadczenia, dokumentowanie i rozliczanie podatku należnego odbywa się na podstawie ogólnych zasad obowiązujących w Polsce pomiędzy podatnikami polskimi występującymi w danej transakcji. Oznacza to, że co do zasady w każdym przypadku zobowiązanym do wykazania i rozliczenia podatku należnego jest świadczący usługę a nie nabywca usługi.

Z opisu sprawy wynika, że od 1 listopada 2021 r. prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą i jest Pani zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Pani działalność polega na świadczeniu usług analityka biznesowego dla branży IT, który pełni istotną rolę, będąc odpowiedzialnym za tworzenie mostu pomiędzy potrzebami biznesu a technologicznymi rozwiązaniami. Pani głównym zadaniem jest głębokie zrozumienie wymagań biznesowych, dokładna analiza tych wymagań, a potem przekształcenie ich w jasne i precyzyjne funkcjonalności, które zespoły programistyczne mogą skutecznie wdrożyć. Poniekąd działa Pani jako tłumacz i mediator między działami biznesowymi a IT, zapewniając, że technologiczne rozwiązania efektywnie wspierają strategiczne cele organizacji. Pani kluczowe umiejętności to doskonała komunikacja, zdolność analitycznego myślenia oraz pełne zrozumienie aspektów zarówno biznesowych, jak i technologicznych. Usługi IT świadczone przez Panią na rzecz kontrahenta nie są zautomatyzowane a Pani udział jest kluczowy dla świadczonych usług. Pani Kontrahent jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Z Pani wiedzy wynika, że był zarejestrowany wcześniej niż 1 listopada 2021 r.

W analizowanej sprawie Pani wątpliwości dotyczą ustalenia czy miejscem świadczenia usługi wykonywanej przez Panią jest Polska.

W odniesieniu do Pani wątpliwości należy jeszcze raz podkreślić, że ogólna zasada przy ustalaniu miejsca świadczenia usług z art. 28b ust. 1 ustawy ma zastosowanie, co do zasady w przypadku świadczenia usług transgranicznych między podmiotem z Polski a podmiotem z innego państwa. W takiej sytuacji miejscem świadczenia (opodatkowania) usług, o ile nie znajdą zastosowania szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług, jest kraj usługobiorcy, który będzie zobowiązany do rozliczenia podatku w swoim kraju z tytułu nabycia tej usługi, na podstawie tzw. odwrotnego obciążenia.  Natomiast zarówno Pani, jak i Pani kontrahent są polskimi podmiotami, zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT w Polsce. Z okoliczności sprawy nie wynika, aby świadczona przez Panią usługa była wykonywana ze stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej znajdującego się w innym niż Polska kraju. Zatem w odniesieniu do Pani usług analityka biznesowego świadczonych na rzecz kontrahenta z Polski, w zdarzeniu opisanym we wniosku, zastosowanie znajdą zasady ogólne, o których mowa w ustawie o podatku od towarów i usług. Oznacza to, że Pani jako świadczący usługę w związku z transakcją realizowaną na rzecz polskiego podatnika będzie zobowiązana do wykazania i rozliczenia podatku należnego w Polsce.

W konsekwencji Pani stanowisko, że usługi, które Pani wykonuje są opodatkowane podatkiem od towarów i usług w Polsce należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informujemy, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług (pytanie nr 3), zaś w zakresie dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych (pytania nr 1-2) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).