Wyrok NSA z dnia 27 września 2023 r., sygn. III OSK 2566/21

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak sędzia del. WSA Mariusz Kotulski Protokolant: asystent sędziego Dominika Daśko po rozpoznaniu w dniu 27 września 2023 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej P.R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 października 2019 r. sygn. akt II SA/Wa 493/19 w sprawie ze skargi P.R. na decyzję Dowódcy Jednostki Wojskowej Nr [...] z dnia 21 stycznia 2019 r. nr 7 w przedmiocie odmowy zawarcia kolejnego kontraktu 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od P.R. na rzecz Dowódcy Jednostki Wojskowej Nr [...] kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z 18 października 2019 r. (sygn. akt II SA/Wa 493/19) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie – na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.), określanej dalej jako "P.p.s.a." – oddalił skargę P.R. na decyzję Dowódcy Jednostki Wojskowej nr 3688 z 21 stycznia 2019 r. utrzymującą w mocy rozkaz personalny Dowódcy 32. Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej z 28 października 2018 r. odmawiający skarżącemu zawarcia kolejnego kontraktu.

Jak wynika z uzasadnień ww. decyzji odmowa zawarcia kolejnego kontraktu na pełnienie zawodowej służby wojskowej umotywowana została przez organy uzyskaniem w opinii służbowej za 2017 rok oceny dostatecznej podczas gdy dla rozważenia możliwości zawarcia kolejnego kontraktu wymagana jest ocena co najmniej dobra. Organy odwołały się do art. 15 ust. 3 ustawy z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1414 ze zm.), określanej dalej jako "s.w.ż.", zgodnie z którym "[w]arunkiem zawarcia kolejnego kontraktu z żołnierzem jest posiadanie przez niego ogólnej oceny co najmniej dobrej w ostatniej opinii służbowej". Organ odwoławczy, odnosząc się w uzasadnieniu decyzji do zarzutu skarżącego nieprawidłowego procesu jego opiniowania, w szczególności zaś niewłaściwej osoby, która rozpatrzyła jego odwołanie od opinii służbowej (w ocenie skarżącego powinien był to uczynić st. chor. szt. R.J., a nie mjr. R.C.) stwierdził, że zarzut ten nie jest zasadny. W kwestii tej organ wyjaśnił, że skarżący pełnił zawodową służbę wojskową na stanowisku elektromechanika usytuowanym w komórce wewnętrznej "stacja wykrywania i naprowadzania". Zgodnie z konstrukcją etatu 32. Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej kolejnymi nadrzędnymi komórkami wewnętrznymi dla "stacji wykrywania i naprowadzania" są kolejno "bateria radiotechniczna" i "zespół ogniowy". Analizując tę strukturę organ wyjaśnił, że stanowiskiem bezpośredniego przełożonego dowódcy stacji wykrywania i naprowadzania mł. chor. R.J.1, który opiniował skarżącego, jest bezsprzecznie stanowisko dowódcy baterii radiotechnicznej na które była wyznaczona por. M.D. Jednakże w okresie od 31.07.2017 r. do 03.09.2017 r. przebywała ona na urlopie wypoczynkowym, a następnie od 05.09.2017 r. do 06.02.2018 r. została oddelegowana na kurs języka angielskiego. Na dzień rozpatrywania odwołania skarżącego od opinii służbowej na tym stanowisku nie zostało dokonane czasowe powierzenie obowiązków w trybie art. 25 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Przepis ten stanowi, że "[d]owódca jednostki wojskowej, w której żołnierz zawodowy jest wyznaczony na stanowisko służbowe, może dodatkowo powierzyć żołnierzowi czasowe pełnienie obowiązków w tej jednostce na stanowisku nieobsadzonym lub obsadzonym na którym wyznaczony żołnierz czasowo nie wykonuje zadań służbowych". W związku z nieobecnością etatowego dowódcy baterii radiotechnicznej faktycznym bezpośrednim przełożonym dowódcy stacji był zatem dowódca zespołu ogniowego mjr R.C., który rozpoznał odwołanie skarżącego. Jak dalej wyjaśnił organ odwoławczy st. chor. szt. R.J. co do którego skarżący uważa, że powinien rozpoznać jego odwołanie miał czasowo powierzone obowiązki służbowe na stanowisku młodszy inżynier, stacja naprowadzania bateria radiotechniczna zespół ogniowy. Powierzenie z dniem 09.05.2017 r. czasowego pełnienia obowiązków st. chor. szt. R.S. na stanowisku służbowym młodszego inżyniera nie skutkowało powstaniem stosunku przełożeństwa pomiędzy nim a mł. chor. R.J.1, gdyż pomiędzy komórkami "stacja wykrywania i naprowadzania" oraz "stacja naprowadzania" nie ma żadnej podległości służbowej, są one równe hierarchicznie. Również czasowe pełnienie obowiązków przez st. chor. szt. R.J. na stanowisku młodszego inżyniera nie tworzyło stosunku podległości służbowej pomiędzy nim a pozostałymi żołnierzami stacji naprowadzania, bowiem przełożonym żołnierzy w tej stacji jest dowódca stacji, nie zaś młodszy inżynier. Organ II instancji zaakcentował, że w przedmiotowej sprawie znajdują zastosowanie art. 15 i art. 26 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, a nie – jak wskazuje skarżący - Regulamin Ogólny Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzony decyzją Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 grudnia 2013 r. nr 445/l\/10N w sprawie wprowadzenia do użytku Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. MON z 2013 r., poz. 398). Dokument ten reguluje kwestie organizacyjne służby wojskowej jak wydawanie i wykonywanie rozkazów, zasady żołnierskiego zachowania czy pełnienie służb. Natomiast osoba, która jest wyznaczona na dane stanowisko służbowe (art. 19 ust. 1 pkt 1 s.w.ż.) lub osoba, która czasowo pełni obowiązki służbowe (na podstawie art. 25 s.w.ż.) może wykonywać - jako przełożony - uprawnienia i obowiązki wynikające z przepisów ustawy pragmatycznej, w tym realizować proces opiniowania służbowego w myśl przepisów art. 26 s.w.ż. Art. 25 s.w.ż. stanowi niejako "upoważnienie ustawowe" do dokonania procesu opiniowania jako przełożony, o którym mowa w § 4 ust. 1 rozporządzenia z dnia 26 maja 2014 r. w sprawie opiniowania służbowego żołnierzy zawodowych, mające podobny charakter do upoważnienia w trybie art. 268a k.p.a. Czasowe pełnienie obowiązków służbowych jest instytucją "niejako długoterminową" i dodatkowo płatną, ponieważ wedle art. 88 ust. 1 s.w.ż. żołnierzowi zawodowemu, któremu przez okres co najmniej dwóch miesięcy dodatkowo powierzono czasowe pełnienie obowiązków służbowych, przysługuje dodatkowe wynagrodzenie. Powyższe potwierdza, że czasowe pełnienie obowiązków służbowych jest instytucją trwalszą niż "w zastępstwie".