Wyrok NSA z dnia 20 października 2023 r., sygn. I OSK 1185/20

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marek Stojanowski (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Marian Wolanin Sędzia del. WSA Jakub Zieliński Protokolant: asystent sędziego Anna Tomaszek po rozpoznaniu w dniu 20 października 2023 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej H. D., P. L. i M. L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt II SA/Po 520/19 w sprawie ze skargi H. D., P. L. i M. L. na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia 6 maja 2019 r., nr SN-III.7534.20.2019.8 w przedmiocie odmowy ustalenia odszkodowania za nieruchomość oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I SA/Po 520/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę H.D., P.Ł. i M.Ł. (dalej także: "skarżący", "skarżący kasacyjnie") na decyzję Wojewody Wielkopolskiego (dalej także: "organ", "wojewoda") z 6 maja 2019 r., nr SN-III.7534.20.2019.8 w przedmiocie odmowy ustalenia odszkodowania za nieruchomość położoną w gminie W., obręb (...) oznaczoną na arkuszu mapy 3, działka ewidencyjna nr (...) o pow. 16,4000 ha, zapisaną w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez VI Wydział Książ Wieczystych Sądu Rejonowego w Lesznie, stanowiącą aktualnie własność Skarbu Państwa-Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Oddziału Terenowego w Poznaniu.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Wniosek skarżących o ustalenie odszkodowania za wywłaszczenie wskazanej nieruchomości wpłynął do Starosty Leszczyńskiego (dalej: "organ I instancji", "starosta") 19 grudnia 2017 r. Decyzją z 28 grudnia 2018 r. nr GN.V.683.53.2017 organ I instancji odmówił uwzględnienia wniosku.

Starosta zauważył, że istotną przesłankę wydania decyzji orzekającej o odszkodowaniu za wywłaszczenie nieruchomości, jest konieczność istnienia aktu administracyjnego w postaci stosownej decyzji, która była podstawą odjęcia prawa własności. Pojęcie wywłaszczenia reguluje art. 112 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r., poz. 2204 ze zm., dalej: "ugn"), zgodnie z którym wywłaszczenie następuje w drodze decyzji. W ocenie organu I instancji materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wskazuje, że odjęcie prawa własności przedmiotowej nieruchomości nastąpiło z mocy prawa, na podstawie ustawy z dnia 24 października 1974 r. - prawo wodne (Dz. U. z 1974 r. nr 38, poz. 230 ze zm., dalej: "ustawa z 1974 r.") i miało charakter generalny a nie indywidualny, co nie mieści się w pojęciu wywłaszczenia.