Interpretacja indywidualna z dnia 28 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.58.2024.1.IG

Prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z gospodarką wodno-ściekową.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 24 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z gospodarką wodno-ściekową.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego, zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. 1 stycznia 2017 roku Gmina dokonała centralizacji rozliczeń podatku VAT, polegających na wspólnym rozliczaniu VAT przez Urząd Miejski wraz z pozostałymi samorządowymi jednostkami budżetowymi i od tej chwili traktowana jest jako jeden podatnik VAT. Wykonując zadania własne Gmina działa zarówno w charakterze organu władzy publicznej, jak i na podstawie umów o charakterze cywilnoprawnym, stanowiących działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT.

Jednym z obszarów działania Gminy są zadania z zakresu wodociągów i kanalizacji. Gmina ponosi wydatki bieżące związane z powyżej wskazanym obszarem działania. Ponadto Gmina planuje poniesienie w przyszłości wydatków na realizację inwestycji polegającej na rozbudowie sieci kanalizacyjnej w miejscowości (…) oraz budową sieci wodociągowej w miejscowości (…). Inwestycja ta zostanie dofinansowana z Programu: Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych. Inwestycja realizowana będzie w latach (…).

Gmina otrzymała wstępną promesę w ramach Programu Rządowego Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadania (…). W wyniku inwestycji powstanie infrastruktura do świadczenia opodatkowanych usług zbiorowego odbioru ścieków w miejscowości (…) i dostarczania wody dla mieszkańców i przedsiębiorców miejscowości (…).

Z nowo wybudowanego odcinka kanalizacji jak również wodociągu w (…) nie będą korzystać jednostki organizacyjne Gminy. Korzystać będą jedynie z niego mieszkańcy Gminy oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Nie jest również planowane wykorzystanie tego odcinka sieci kanalizacyjnej jak i wodociągowej do sprzedaży innej niż opodatkowana. Cała sprzedaż wody i odbiór ścieków będzie opodatkowana stawką podatku VAT 8%.

Właścicielem wybudowanej sieci pozostanie Gmina. Faktury zakupu dotyczące realizacji tej inwestycji będą wystawiane na Gminę. Wydatki inwestycyjne objęte zakresem przedstawionego we wniosku pytania będą stanowić wydatki bezpośrednio i wyłącznie związane z opisaną we wniosku infrastrukturą kanalizacyjną i wodociągową i służyć będą tylko i wyłącznie działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

Jednostką organizacyjną Gminy, która zajmuje się gospodarką wodno-kanalizacyjną Gminy, jest Urząd Miejski. Gmina nie ma w swojej strukturze A., który obsługiwałby zadania z danego zakresu. Wnioskiem objęte są wyłącznie wydatki na wytworzenie nieruchomości stanowiących środki trwałe o wartości początkowej przekraczającej 15.000,00 zł.

Pytanie

Czy Gmina może odliczyć kwotę podatku naliczonego związaną z działalnością gospodarki ściekowej i wodnej nawet gdy środki na budowę sieci kanalizacyjnej w miejscowości (…) oraz budowę sieci wodociągowej w miejscowości (…) pochodzą z Rządowego programu Polski Ład Program Inwestycji Strategicznych? Dofinansowanie to, zgodnie z informacją Banku Gospodarstwa Krajowego, zostało przyznane w kwocie brutto i w takiej kwocie będzie zapłacone. Czy odliczając VAT od danej inwestycji nie dojdzie do podwójnego finansowania, tj. podatek jeden raz Gmina otrzyma w kwocie brutto z Banku Gospodarstwa Krajowego, a drugi raz Gmina odliczy go w ramach odliczenia w 100%. Środki dofinansowania są pomocą bezzwrotną na realizacje inwestycji i przyznawane są z budżetu państwa. Dofinansowanie wynosi 95% a wkład własny Gminy 5% zgodnie z zasadami programu.

Państwa stanowisko w sprawie

Przepisy ustawy o podatku VAT nie ograniczają możliwości pozyskania dofinansowania od podmiotu trzeciego lub zewnętrznego funduszu na kwotę VAT - niezależnie od kwestii, czy podatnikowi / w tym przypadku jednostce samorządu terytorialnego / przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dokonywanych zakupów, czy też prawo to nie przysługuje. Z punktu widzenia ustawy o podatku VAT odliczenie podatku VAT nie jest obowiązkiem podatnika lecz uprawnieniem i tym samym na podatniku ciąży odpowiedzialność karno-skarbowa. Zaniechanie odliczenia nie powinno powodować negatywnych konsekwencji. Inaczej natomiast na tę sytuację trzeba spojrzeć pod kątem RIO czy NIK. Nieodliczenie VAT może świadczyć o niegospodarności, gdyż Gmina rezygnuje z dodatkowych środków z odliczonego podatku.

Gmina do ww. sytuacji nie chce dopuścić, dlatego zwraca się o wyjaśnienie do Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej. Gmina sądzi, że w ramach Rządowego Programu Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, może sfinansować wydatki majątkowe w całości, gdyż Bank Gospodarstwa Krajowego dofinansowanie przekazuje w kwocie brutto.

Gmina będzie miała prawo do pełnego odliczenia, tj. 100%, podatku należnego o podatek naliczony od wydatków inwestycyjnych związanych z realizacja zadania, ponieważ pozostają one w związku z czynnościami opodatkowanymi. Wydatki będą w sposób bezpośredni powiązane z czynnościami opodatkowanymi. Będą zawierane umowy cywilnoprawne z mieszkańcami. Faktury zakupowe będą potwierdzały czynności, które już zostały wykonane. Poza tym Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT w tej sytuacji ciążą na niej obowiązki i przysługują prawa zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o podatku VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W ocenie Gminy będzie istniał bezpośredni związek pomiędzy czynnościami opodatkowanymi /wystawiane będą faktury na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych z mieszkańcami/ a fakturami zakupowymi wystawionymi przez przedsiębiorców będącymi podstawą do zapłaty za wykonane usługi lub nabywane towary. Tym samym, zdaniem Gminy nie istnieją negatywne przesłanki, aby Gmina otrzymując środki z Banku Gospodarstwa Krajowego w kwocie brutto nie miała prawa do odliczenia podatku VAT zawartego w fakturach zakupu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z cytowanych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Tak skonstruowana zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Na mocy art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z ww. regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Wskazać również należy, że aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go - dla tej czynności - za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Na podstawie art. 6 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo jednostką samorządu terytorialnego, zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. 1 stycznia 2017 roku dokonali Państwo centralizacji rozliczeń podatku VAT, polegających na wspólnym rozliczaniu VAT przez Urząd Miejski wraz z pozostałymi samorządowymi jednostkami budżetowymi i od tej chwili traktowani są jako jeden podatnik VAT. Wykonując zadania własne działają Państwo zarówno w charakterze organu władzy publicznej, jak i na podstawie umów o charakterze cywilnoprawnym, stanowiących działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT.

Jednym z obszarów Państwa działania są zadania z zakresu wodociągów i kanalizacji .Ponoszą Państwo wydatki bieżące związane ze wskazanym obszarem działania. Ponadto planują Państwo poniesienie w przyszłości wydatków na realizację inwestycji polegającej na rozbudowie sieci kanalizacyjnej w miejscowości (…) oraz budową sieci wodociągowej w miejscowości (…). Inwestycja ta zostanie dofinansowana z Programu: Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych. Inwestycja realizowana będzie w latach (…).

Otrzymali Państwo wstępną promesę w ramach Programu Rządowego Polski Ład na realizację zadania (…). W wyniku inwestycji powstanie infrastruktura do świadczenia opodatkowanych usług zbiorowego odbioru ścieków w miejscowości (…) i dostarczania wody dla mieszkańców i przedsiębiorców miejscowości (…).

Z nowo wybudowanego odcinka kanalizacji jak również wodociągu w (…) nie będą korzystać Państwa jednostki organizacyjne. Korzystać będą jedynie z niego mieszkańcy oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Nie jest również planowane wykorzystanie tego odcinka sieci kanalizacyjnej jak i wodociągowej do sprzedaży innej niż opodatkowana. Cała sprzedaż wody i odbiór ścieków będzie opodatkowana stawką podatku VAT 8%.

Właścicielem wybudowanej sieci pozostaną Państwo. Faktury zakupu dotyczące realizacji tej inwestycji będą wystawiane na Państwa. Wydatki inwestycyjne objęte zakresem pytania będą stanowić wydatki bezpośrednio i wyłącznie związane z opisaną infrastrukturą kanalizacyjną i wodociągową i służyć będą tylko i wyłącznie działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

Jednostką organizacyjną, która zajmuje się gospodarką wodno-kanalizacyjną Gminy, jest Urząd Miejski. Nie mają Państwo w swojej strukturze A., który obsługiwałby zadania z danego zakresu. Wnioskiem objęte są wyłącznie wydatki na wytworzenie nieruchomości stanowiących środki trwałe o wartości początkowej przekraczającej 15.000,00 zł.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy mogą Państwo odliczyć kwotę podatku naliczonego związaną z działalnością gospodarki ściekowej i wodnej nawet gdy środki na budowę sieci kanalizacyjnej oraz budowę sieci wodociągowej pochodzą z Rządowego programu Polski Ład Program Inwestycji Strategicznych oraz czy odliczając VAT od danej inwestycji nie dojdzie do podwójnego finansowania, tj. podatek jeden raz otrzymają Państwo w kwocie brutto, a drugi raz odliczą Państwo go w ramach odliczenia w 100%.

Jak wynika z powołanych przepisów prawa, obniżenie podatku należnego o podatek naliczony na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego czynnego podatnika podatku od towarów i usług w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku VAT związanego z realizacją inwestycji wodno-kanalizacyjnej w ramach zadania pn. (…) zostaną spełnione. Są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT, a wydatki będą związane są z wykorzystywaniem ww. inwestycji tylko i wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług - na rzecz mieszkańców Gminy i podmiotów gospodarczych. Nie jest planowane wykorzystanie tego odcinka sieci kanalizacyjnej jak i wodociągowej do sprzedaży innej niż opodatkowana.

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o VAT nie wiążą prawa do odliczenia podatku naliczonego ze źródłem pochodzenia środków finansowych przeznaczonych na zakup towarów i usług, przy nabyciu których podatek został naliczony. Przepisy ustawy nie wyłączają prawa do odliczenia podatku naliczonego w przypadku dokonywania zakupów ze środków finansowych pochodzących od podmiotów trzecich. Zatem, dla ustalenia prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego podstawowe znaczenie ma związek dokonanych zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, natomiast bez znaczenia pozostaje źródło pochodzenia środków finansowych na pokrycie ww. zakupów. Jednak przy ustalaniu tego prawa należy mieć na uwadze ograniczenie wynikające z art. 88 ustawy.

Zatem będzie Państwu przysługiwało pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z inwestycją realizowaną w ramach zadania pn. (…). Prawo to będzie Państwu przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wynikających z treści art. 88 ustawy.

Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Podkreślić należy, iż Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach przedstawionego przez Państwa opisu sprawy. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).