Postanowienie SN z dnia 7 lutego 2024 r., sygn. II USK 127/23
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Sobutka
w sprawie z odwołania M. Ś. i Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej - Państwowego Instytutu Badawczego
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych […] Oddziałowi w Warszawie
o podleganie obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 7 lutego 2024 r.,
skargi kasacyjnej odwołującego się M. Ś. od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku
z dnia 20 października 2022 r., sygn. akt III AUa 26/22,
I. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
II. zasądza od M. Ś. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych […] Oddziału w Warszawie kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści) złotych, wraz z odsetkami, o których mowa w art. 98 § 11 k.p.c. - tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Zakład Ubezpieczeń Społecznych […] Oddział w Warszawie decyzją z 9 lutego 2021 r. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 68 ust. 1 lit. a w zw. z art. 2a ust. 1 i 2 pkt 1-4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 22 k.p. stwierdził, że M. Ś. jako pracownik płatnika składek Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa - Państwowy Instytut Badawczy nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 3 sierpnia 2020 r. do 2 listopada 2020 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w powyższym okresie M. Ś. nie świadczył pracy w ramach stosunku pracy. W konsekwencji nie posiada ważnego tytułu do ubezpieczeń i nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w charakterze pracownika. Zawarcie umowy o pracę miało na celu wyłącznie zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej z ryzyka choroby i macierzyństwa.
Sąd Okręgowy w Białymstoku, wyrokiem z 15 listopada 2021 r., oddalił odwołanie oraz zasądził od M. Ś. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Warszawie kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd Okręgowy wskazał, że spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do tego, czy w przypadku M. Ś. zaistniały podstawy do objęcia go ubezpieczeniami społecznymi z tytułu zatrudnienia w charakterze pracownika w okresie wymienionym ww. decyzji. W ocenie Sądu Okręgowego, zawarcie umowy o pracę w przedstawionych wyżej okolicznościach, kiedy ubezpieczony był świadomy o istnieniu uprawnień do korzystania ze świadczeń macierzyńskich i już w pierwszym dniu pracy złożył wniosek o udzielenie zwolnienia od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem oraz wnioski o udzielenie urlopu ojcowskiego na córkę i syna - można uznać za działanie podstępne czyli za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie, jak wskazał Sąd Okręgowy, daje prawo drugiej stronie umowy do uchylenia się od swego oświadczenia. W ocenie Sądu Okręgowego, analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wskazuje, że M. Ś. zatrudniając się w N. nie zamierzał świadczyć pracy na rzecz pracodawcy. Zawarcie przez ubezpieczonego umowy o pracę miało wyłącznie na celu zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej. Takie postępowanie narusza zasady współżycia społecznego. W tej sytuacji zawarta w niniejszej sprawie umowa sprzeciwiała się naturze danego stosunku prawnego, naruszając zasady współżycia społecznego, stąd też nie powinna ona korzystać z ochrony prawnej na podstawie art. 58 § 2 k.c.