Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 13 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.14.2024.1.MD
Skutki podatkowe zamiany udziałów w lokalach stanowiących odrębną nieruchomość między ojcem i córką.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
12 stycznia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 12 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zamiany udziałów w lokalach mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Córka i ojciec zamierzają zawrzeć w formie aktu notarialnego umowę zamiany udziałów 1/2 części w dwóch różnych lokalach mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość i chcą aby cała umowa zamiany była zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 5 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Pytania
1. Czy zamiana udziału 1/2 części w stanowiącym odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnym na inny udział 1/2 części w innym stanowiącym odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnym zawierana między córką i ojcem (I grupa podatkowa) jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 5 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych? Czy ze względu na to, że przepis stanowi o zamianie lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość (CAŁYCH) a nie udziałów w nich, to zwolnienie nie ma zastosowanie do zamiany udziałów?
2. Jeśli zamiana udziałów w lokalach mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość jest zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych, to czy zwolnienie to obejmuje także udział w nieruchomości wspólnej (w tym we własności w gruncie pod budynkiem i lokalem) związany z odrębną własnością lokalu, czy zwolnienie obejmuje tylko wartość rynkową lokalu a od wartości rynkowej udziału w nieruchomości wspólnej (w tym własności gruntu) należy pobrać podatek od czynności cywilnoprawnych?
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem, jako płatnik podatku od czynności cywilnoprawnych (notariusz) powinien Pan zwolnić strony umowy zamiany od podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 5 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych w całości, to jest i od wartości rynkowej samego lokalu jak i od wartości rynkowej udziału w nieruchomości wspólnej, w tym własności gruntu związanego z odrębną własnością lokalu, gdyż udział w nieruchomości wspólnej nie może stanowić przedmiotu samodzielnego obrotu i w związku z tym nie jest możliwe ustalenie jego wartości rynkowej.
Co do kwestii zamiany udziałów, Pana zdaniem, zamiana udziałów także podlega zwolnieniu na podstawie art. 9 pkt 5 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych mimo, że przepis stanowi o zamianie lokalu a nie udziału w nim.
Na potwierdzenie przywołał Pan interpretacje indywidualne, stanowisko doktryny oraz stanowisko organów skarbowych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295).
Podatkowi podlegają: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Na podstawie art. 4 pkt 2 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 5, ciąży – przy umowie zamiany – na stronach czynności.
W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi – przy umowie zamiany:
a) lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego na taki lokal lub prawo do lokalu – różnica wartości rynkowych zamienianych lokali lub praw do lokali,
b) w pozostałych przypadkach – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek.
Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego:
Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:
Stawki podatku wynoszą od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:
a) przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,
b) przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych – 1%.
Należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiują czynności prawnych objętych opodatkowaniem. Nie zawierają zatem definicji pojęcia „zamiana”. Dlatego też należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).
Na podstawie art. 603 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.
W myśl art. 10 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.
Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, umowa zamiany – co do zasady – podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jeśli jest dokonywana w formie aktu notarialnego – płatnikiem podatku jest notariusz.
Przepisy powołanej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidują jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Na podstawie art. 9 pkt 5 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.
Z treści przepisu art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że aby powyższe zwolnienie mogło by zastosowanie, muszą być łącznie spełnione następujące warunki:
1) musi zostać zawarta umowa zamiany, i
2) przedmiotem umowy zamiany musi być:
- budynek mieszkalny lub jego część albo
- lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość albo
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego albo
- wynikające z przepisów prawa spółdzielczego: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, i
3) stronami umowy zamiany muszą być osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.
Omawiane zwolnienie ma zatem charakter podmiotowo-przedmiotowy. By mogło mieć zastosowanie, przedmiotem zamiany może być tylko rzecz lub prawo majątkowe wymienione w art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ właśnie w ten sposób zostały określone granice przedmiotowe zwolnienia. Wskazany przepis odnosi się wprost m.in. do lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość. Jednakże przepis ten ma zastosowanie także do takiej zamiany, gdzie zamieniane są części ułamkowe, jeśli istotnie umowa zamiany dotyczy przedmiotów określonych tych przepisem.
Zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że córka i ojciec zamierzają zawrzeć w formie aktu notarialnego umowę zamiany udziałów 1/2 części w dwóch różnych lokalach mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość.
Pan, jako płatnik – notariusz – chciałby się dowiedzieć, czy zamiana udziałów w lokalach stanowiących odrębną nieruchomość wypełnia przesłanki do zwolnienia z art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a także czy zwolnieniu podlega także udział w gruncie i częściach wspólnych nieruchomości, które są powiązane z ww. lokalami.
Jak wyżej wskazano, aby skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 9 pkt 5 ww. ustawy, należy wypełnić zarówno przesłanki podmiotowe jak i przedmiotowe w odniesieniu do całości zamiany.
W świetle przytoczonych przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, należy uznać, że dojdzie do zawarcia umowy zamiany między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.
Przedstawiona umowa zamiany istotnie wypełnia podmiotowe przesłanki ww. zwolnienia.
Kierując się przepisami Kodeksu cywilnego, należy zauważyć, że w myśl art. 48 ustawy Kodeks cywilny:
Do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane.
Jednocześnie przepisy art. 47 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego wskazują, że:
Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
Z powyższych przepisów wynika, że nie jest możliwe przeniesienie własności gruntu bez znajdującego się na nim lokalu.
Mając na uwadze cywilistyczne ujęcie nieruchomości należy stwierdzić, że w przypadku zamiany udziałów w lokalach mieszkalnych zwolnienie, o którym mowa w art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obejmuje również grunt.
Reasumując, w związku z tym, iż stronami umowy zamiany będą osoby zaliczone do I grupy podatkowej, to zawarta umowa zamiany udziałów w lokalach mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość zwolniona będzie od podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Zwolnienie określone w ww. art. 9 pkt 5 ma zastosowanie nie tylko do udziału w lokalu mieszkalnym będącym przedmiotem umowy zamiany, lecz także udział w gruncie i częściach wspólnych nieruchomości, które są powiązane z ww. lokalem.
Z tytułu zamiany opisanych we wniosku udziałów w lokalach nie będzie na Panu, jako płatniku, ciążył obowiązek pobrania podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ dokonana pomiędzy córką i ojcem zamiana będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na mocy art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm., dalej jako: Ordynacja podatkowa). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
-
keyboard_arrow_right
