Wyrok WSA w Lublinie z dnia 20 października 2022 r., sygn. II SA/Lu 250/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Cylc-Malec Sędziowie Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski (sprawozdawca) Asesor sądowy Brygida Myszyńska-Guziur, Protokolant Referent Justyna Kłosowska-Pietrynko po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 października 2022 r. sprawy ze skargi J. C. na decyzję Lubelskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Lublinie z dnia 3 stycznia 2022 r. nr ZOA-VIII.7721.39.2021 w przedmiocie nakazania wykonania określonych robót budowlanych I. oddala skargę; II. przyznaje radcy prawnemu A. D. od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości 295,20 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) w tym 55,20 zł (pięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) z tytułu podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie

Zaskarżoną do Sądu decyzją z dnia 3 stycznia 2022 r. nr ZOA-VIII.7721.39.2021 Lubelski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Lublinie, po rozpatrzeniu odwołania J. C., utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Biłgoraju z dnia 22 października 2021 r. nr PINB.7355-XIV/2/21, odmawiającą nakazania Ż. i P. małż. [...] zamurowania sześciu otworów okiennych w ścianie budynku mieszkalnego posadowionego na działce nr ewid. [...] w miejscowości P. S., zlokalizowanej od strony działki nr ewid. [...]. Z uzasadnienia powyższego rozstrzygnięcia oraz przekazanych Sądowi akt sprawy wynika, że postępowanie w sprawie przedmiotowych otworów okiennych Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Biłgoraju wszczął na wniosek J. C.. O wszczęciu postępowania organ I instancji pismem z dnia 3 stycznia 2022 r. powiadomił jego strony. W dniu 11 czerwca 2022 r. organ przeprowadził oględziny, podczas których ustalono, że na terenie działki nr ewid. [...] w miejscowości P. S. posadowiony jest trzykondygnacyjny, murowany budynek mieszkalny z dachem o konstrukcji drewnianej, czterospadowym, ze spadkiem połaci w stronę drogi, własnej posesji oraz działek sąsiednich, kryty blachą. W ścianie tego budynku usytuowanej od strony granicy z działką nr ewid. [...] znajduje się sześć otworów okiennych: dwa o wymiarach 0,80 m x 0,62 m i 1,25 m x 0,35 m, zlokalizowane na poziomie piwnicy, trzy o wymiarach ok. 0,80 m x 0, 82 m każde, zlokalizowane na parterze oraz jeden otwór okienny o wymiarach 1,14 m x 1,55 m, zlokalizowany na piętrze. Budynek usytuowany jest w odległości około 2,40 m od ogrodzenia oddzielającego działkę nr [...] z działką nr [...]. Stan techniczny budynku oceniono jako dobry. Budynek jest użytkowany. Obecny podczas oględzin J. C. wyjaśnił, że przedmiotowy budynek wybudował wraz z byłą żoną D. K. w latach 1975-1976 na podstawie pozwolenia na budowę, jednak dokumentacji budowlanej nie posiada. Przed wzniesieniem budynku wraz z żoną byli właścicielami również działki sąsiedniej o nr ewid.[...], przeznaczonej wówczas pod pole uprawne. J. C. wskazał, że podczas budowy przedmiotowego budynku, w jego ścianie zwróconej w stronę granicy z ww. działką, wykonano trzy otwory okienne: jeden w piwnicy oraz dwa na parterze - w łazience i na klatce schodowej, natomiast na piętrze nie było żadnego okna. Dodatkowe, istniejące obecnie otwory okienne, według wnioskodawcy, zostały wykonane przez D. K. po 2008 r., a więc w czasie, gdy była już wyłączną właścicielką budynku. J. C. oświadczył, że domaga się likwidacji wszystkich otworów okiennych usytuowanych w ścianie budynku zlokalizowanej od strony jego działki. W oględzinach wzięła udział również Ż. D., która wyjaśniła, że wraz z mężem jest właścicielem działki nr ewid. [...] od czerwca 2020 r., na dowód czego przedłożyła akt notarialny. Ż. D. oświadczyła, że w dacie nabycia nieruchomości wszystkie aktualnie istniejące otwory okienne w budynku już istniały. W toku postępowania pisemne oświadczenia złożyła również D. K. (poprzednia właścicielka działek nr [...]). W pismach z dnia 19 stycznia 2021 r. i z dnia 27 kwietnia 2021 r. oświadczyła, że budynek powstał w latach 1976-1977 w oparciu o pozwolenie na budowę i zgodnie z planami, ponieważ na jego budowę zaciągnięty był kredyt w banku, a budowa była kontrolowana. W planie były wszystkie okna obecnie istniejące oraz jedno dodatkowe na piętrze. W 2009 r., po rozwiązaniu małżeństwa D. K. z J. C., działka nr ewid.[...] wraz z posadowionym na niej budynkiem przypadła D. K., natomiast działka nr ewid.[...] przypadła J. C.. W 2019 r. dokonano podziału działki nr [...] na działkę nr [...] (stanowiącą pas gruntu przylegający do granicy z działką nr [...]) i działkę nr [...] (obejmująca pozostałą części dotychczasowej działki nr [...] z przedmiotowym budynkiem mieszkalnym). Pas gruntu wydzielony pod działkę nr [...] został sprzedany J. C., co skutkowało poszerzeniem jego nieruchomości i jednocześnie zmniejszeniem do 2,60 m odległości przedmiotowego budynku mieszkalnego znajdującego się na działce nr [...] do granicy z nieruchomością J. C.. Działka nr ewid. [...] została natomiast sprzedana Ż. i P. małż. [...]. W dalszym toku postępowania J. C. potwierdził, że przedmiotowy budynek zrealizowano w oparciu o pozwolenie na budowę, a nadto przesłał do organu I instancji kopię tego pozwolenia, wyjaśniając przy tym, że nie posiada dokumentacji projektowej. Jednocześnie jednak podtrzymał twierdzenie, że projekt budowlany przewidywał wykonanie tylko trzech otworów okiennych w ścianie zwróconej w stronę działki nr [...] (jednego w przyziemiu i dwa na parterze) i tak też budynek wykonano, zaś jego stan nie zmienił się do 2008 r. J. C. potwierdził przy tym prawdziwość wyjaśnień D. K., wedle których otwory okienne objęte postepowaniem zostały wykonane przed przeprowadzonym w 2019 r. podziałem działki nr [...]. Prowadząc postępowanie dowodowe organ I instancji ustalił, że przedmiotowy budynek mieszkalny został wybudowany w oparciu o pozwolenie na budowę udzielone decyzją Naczelnika Gminy T. z dnia 16 stycznia 1976 r. znak: [...], która określiła odległość projektowanego budynku od granicy z działką nr ewid.[...] (wówczas stanowiącą własność C. N.) na 4,00 m. Z operatu technicznego, sporządzonego w 2019 r. w związku z podziałem działki nr ewid.[...], wynika natomiast, że wydzielona działka nr [...] graniczy z działką nr [...] i przedmiotowy budynek znajduje się w odległości około 4 m od granicy z działką nr ewid.[...] oraz około 2,60 m od granicy z działka nr ewid. [...]. Z aktu notarialnego z dnia 29 stycznia 2020 r. wynika z kolei, że J. C. nabył działkę nr ewid. [...] na poszerzenie posiadanej nieruchomości - działki nr ewid.[...] Analizując materiał dowodowy organ I instancji stwierdził, że sporne otwory okienne zlokalizowane w ścianie budynku usytuowanego na działce nr [...], od strony granicy z działką nr [...] – jakkolwiek powodują, że obiekt (cyt.) "nie spełnia przepisów odległościowych względem usytuowania od granicy z działką sąsiednią", to jednak "późniejsza zmiana granic nie stanowi podstawy do wydania nakazu wykonania określonych robót budowlanych we wskazanym wyżej zakresie". W konsekwencji takiej oceny Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Biłgoraju decyzją z dnia 22 października 2021 r., na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 51 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333 ze zm.; aktualny t.j. – Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.; dalej jako "Pr.bud"), odmówił nakazania Ż. i P. małż. D. zamurowania sześciu otworów okiennych znajdujących się w ścianie przedmiotowego budynku mieszkalnego zwróconej w stronę granicy z działką nr ewid. [...]. Odwołanie od decyzji organu I instancji złożył J. C., który nie zgadzając się z zapadłym rozstrzygnięciem, wniósł o jego uchylenie. Odwołujący się zarzucił, że organ nadzoru budowlanego nie wziął pod uwagę oddziaływania spornych otworów okiennych na jego nieruchomość oraz związanego z ich istnieniem zagrożenia da bezpieczeństwa ludzi i mienia. Po rozpatrzeniu odwołania Lubelski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Lublinie powołaną na wstępie decyzją ostateczną z dnia 3 stycznia 2022 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Organ odwoławczy stwierdził przede wszystkim, że prawidłowe jest prowadzenie postępowania w niniejszej sprawie w trybie przepisów art. 50-51 Pr.bud. Za słuszne uznał również stanowisko organu I instancji, iż dokonywana w tym trybie ocena legalności usytuowania spornych otworów okiennych, winna odnosić się do przepisów techniczno-budowlanych obowiązujących w okresie budowy, tj. do przepisów zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 29 czerwca 1966 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane budownictwa powszechnego (Dz. Urz. MTiB z 1966 r. Nr 10, poz. 44). § 20 ust. 2 ww. zarządzenia formułował zaś zasadę, wedle której dla budynków zaliczonych do III, IV i V kategorii niebezpieczeństwa pożarowego i o wysokości do 5 kondygnacji w budynkach mieszkalnych o wysokości do 15 m w innych budynkach - odległości pomiędzy budynkami wolnostojącymi, nie osłoniętymi ścianą przeciwpożarową, powinny w zależności od średniego obciążenia ogniowego tych budynków wynosić co najmniej 4 m. Otwory okienne objęte postępowaniem zostały wykonane przed dokonanym w 2019 roku podziałem działki nr ewid.[...] na działki nr ewid. [...] i [...]. Wbrew zaś zarzutom podniesionym w odwołaniu, późniejsza zmiana przebiegu granicy nie może skutkować koniecznością nakazania inwestorowi zachowania odległości określonych w aktualnie obowiązującym rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki ich usytuowanie (aktualny t.j. - Dz.U. z 2022 r. poz. 1225 ze zm.), jeżeli obiekt ten był wykonywany w okresie ważności ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę i w trakcie wykonywania robót zachowane zostały odległości od wówczas obowiązującej granicy, zgodnie z tą decyzją oraz przepisami prawa budowlanego (organ odwoławczy powołał się w tym względzie na orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym wyroki WSA w Lublinie z dnia 29 listopada 2016 r., sygn. akt II SA/Lu 727/16 i II SA/Lu 728/16, wyrok NSA z dnia 26 marca 2010 r., sygn. akt II OSK 612/09 oraz wyrok WSA w Olsztynie z dnia 16 stycznia 2009 r., sygn. akt II SA/Ol 871/08). Organ podkreślił ponadto, że samo "zbliżenie" przedmiotowych otworów okiennych w ilości 6 sztuk do granicy z działką skarżącego nie powoduje ograniczenia w zagospodarowaniu tej działki. W ocenie organu II instancji, nie doszło zatem do naruszenia uzasadnionych interesów osób trzecich. Kwestie związane z tzw. prawem sąsiedzkim są natomiast przede wszystkim przedmiotem badań prawa cywilnego i podlegają rozstrzygnięciu w toku postępowań cywilnych przez sądy powszechne (wyrok WSA w Lublinie z dnia 13 listopada 2018 r., sygn. akt II SA/Lu 582/18).