Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 11 października 2022 r., sygn. II SA/Rz 684/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący SNSA Jerzy Solarski Sędziowie NSA Stanisław Śliwa /spr./ WSA Marcin Kamiński po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 11 października 2022 r. sprawy ze skargi I. G. na decyzję Wojewody Podkarpackiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. nr O-III.6231.3.2022 w przedmiocie odmowy sprostowania aktu zgonu - skargę oddala -

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2022 r. nr O-III.6231.3.2022 Wojewoda Podkarpacki utrzymał w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w [...] (dalej również: "Kierownik USC") z dnia 10 stycznia 2022 r. nr USC.5352.199.2021 w przedmiocie odmowy sprostowania aktu zgonu nr [...] dotyczącego K. K., zmarłego [...] 1978 r. w [...], w części dotyczącej stanu cywilnego oraz danych małżonka osoby zmarłej. W podstawie prawnej decyzji Organ odwoławczy podał art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735 z późn.zm.), zwanej dalej "K.p.a." w zw. z art. 11 ust. 2 i art. 35 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 709 z późn. zm.), określanej następnie jako "P.a.s.c.".

We wniosku z daty 14 września 2021 r. I. G. (dalej także: "Skarżąca") zwróciła się do Kierownika USC w [...] o sprostowanie aktu zgonu dotyczącego jej ojca K. K. w zakresie stanu cywilnego oraz danych małżonka osoby zmarłej. Kierownik USC w [....], decyzją z dnia 15 października 2021 r. nr USC.5352.199.2021, odmówił dokonania żądanego sprostowania. Rozstrzygnięcie to zostało uchylone, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania organowi I instancji decyzją Wojewody Podkarpackiego z dnia 7 grudnia 2021 r. nr O-III.6231.15.2021 z uwagi na braki postępowania wyjaśniającego. Wydaną następnie decyzją z dnia 10 stycznia 2022 r. Kierownik USC w [...] ponownie odmówił sprostowania aktu zgonu.

Odwołanie od tej ostatniej decyzji złożyła I. G. na skutek czego Wojewoda Podkarpacki wydał decyzję (w dniu 5 kwietnia 2022 r.), w której utrzymał w mocy kwestionowane rozstrzygnięcie. Organ wskazał, że akt zgonu K. K. (nr [...]) został sporządzony [...] 1978 r. przez Kierownika USC w [...]. Wpisano w nim stan cywilny osoby zmarłej: "żonaty" oraz dane małżonka: "J. K.", nazwisko rodowe "I.". Następnie, Organ wskazał, że matka Skarżącej – J. K. z domu I. pierwsze małżeństwo ze S. W. zawarła [...] 1934 r. w [...] (wyciąg aktu małżeństwa nr [...]), a ustało ono na skutek śmierci wymienionego. W aktach sprawy znajdują się wyciągi z aktu małżeństwa (nr [...]), z których wynika, że J. W. w dniu [...] 1959 r. w [...] zawarła związek małżeński z K. K. W trakcie prowadzonego postępowania pozyskano z Parafii [...] w [...] świadectwo ślubu (1960 nr [...]), z którego wynika, że K. K. oraz J. I. zawarli małżeństwo w dniu [...] 1960 r. w [...]. Związek w formie wyznaniowej został zatem zawarty. Natomiast, z informacji uzyskanych od Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w [...] wynika, że w posiadanych przez ten Urząd ksiąg małżeństw z 1959 roku nie figuruje akt, który potwierdza zawarcie małżeństwa przez J. W. i K. K. Jednak w aktach zbiorowych małżeństw z roku 1959 pod nr [...] znajdują się zapewnienia o braku okoliczności wyłączających wg prawa zawarcie małżeństwa złożone przez Wymienionych. Zapewnienia te zostały złożone przed Kierownikiem USC w [...] w dniu [...] 1959 r. Kierownik tego Urzędu poinformował, że nie ma pewności co do kompletności księgi małżeństw z 1959 r., a numeracja kilku aktów jest korygowana. Wojewoda zauważył, że pomimo szeroko podjętych przez organ czynności nie udało się jednoznacznie ustalić, czy małżeństwo między J. K. a K. K. zostało zawarte w rozumieniu prawa cywilnego, a co za tym idzie, czy w księdze stanu cywilnego sporządzono akt małżeństwa. Nie można jednak wysnuć tezy, że brak wpisu dotyczącego zawarcia małżeństwa ww. osób w księdze stanu cywilnego właściwej dla jej sporządzenia przesądza o tym, że do jego zawarcia nie doszło. Nie ma bowiem pewności co do kompletności księgi małżeństw z 1959 r. znajdującej się w USC w [...], a numeracja aktów jest korygowana. Świadczy to o tym, że księga może nie zawierać wszystkich aktów, które były w niej sporządzone. Ponadto, w aktach sprawy znajduje się kilka odpisów (wydanych w różnym czasie) aktu małżeństwa zawartego między J. W. i K. K. w dniu [....] 1959 r. ze wskazaniem, że akt małżeństwa sporządzono w [...] pod nr [...]/1959. Dodatkowo, jeśli nie doszłoby do zawarcia związku małżeńskiego przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, to związek taki nie wpłynąłby również na zmianę stanu cywilnego ww. osób. Tymczasem w dokumentach znajdujących się w kopertach dowodowych zarówno J. K., jak i K. K. oboje jako swój stan cywilny podają: żonaty/zamężna i wskazują siebie jako współmałżonków. Nigdzie w aktach sprawy nie ma też informacji, że J. K. zmieniła nazwisko z "W." na "K." w innych okolicznościach niż przez zawarcie małżeństwa. W Jej kopercie dowodowej, przy czynnościach związanych z wydaniem dowodu osobistego jako dowód na potwierdzenie noszonego nazwiska i stanu cywilnego znajduje się odpis aktu małżeństwa nr [...]/1959, a nie decyzja administracyjna o zmianie nazwiska. Organ zwrócił też uwagę, że w odpisie zupełnym aktu zgonu J. K. (nr [...]) wpisano jej stan cywilny: "wdowa". Mając powyższe na uwadze Wojewoda wskazał, że nie można sprostować w trybie art. 35 P.a.s.c. ani stanu cywilnego K. K. z "żonaty" na "kawaler", ani też nie można sprostować danych dotyczących małżonka osoby zmarłej figurujących w tym akcie. Organy administracji musiałyby mieć bowiem absolutną pewność, że związek małżeński nie został zawarty, aby móc sprostować treść aktu zgonu K. K. w tym zakresie. Wojewoda zaznaczył, że skreślony przypisek znajdujący się przy akcie urodzenia K. K. dotyczący zawarcia przez niego małżeństwa z J. K. nie jest jednoznaczny - trudno wskazać, kto i kiedy go naniósł, ani też kto i w jakich okolicznościach go przekreślił. Jednak informacje w nim zawarte są zgodne z wszystkimi wyżej opisanymi okolicznościami - zgadza się data zawarcia małżeństwa, jak i numer aktu małżeństwa. Bezsporne jest, że dotyczą K. K. i zdarzeń z nim związanych. Zatem, w sytuacji, gdy ustalenie prawidłowej treści aktu stanu cywilnego wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego oraz dokonania ustaleń faktycznych - co ma miejsce w niniejszym przypadku, sprawa powinna zostać rozstrzygnięta w postępowaniu sądowym przed sądem powszechnym.