Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 29 lipca 2022 r., sygn. II SA/Gl 323/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Stanisław Nitecki (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Renata Siudyka, Sędzia WSA Artur Żurawik, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 29 lipca 2022 r. sprawy ze skargi L. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia 28 grudnia 2021 r. nr SKO.K/41.3/917/2021/16378/EŚ w przedmiocie kary pieniężnej za niezawiadomienie o zbyciu pojazdu oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 19 października 2021 r., nr [...] wydaną po ponownym rozpoznaniu sprawy (w wyniku uprzedniego uchylenia wcześniejszej decyzji przez organ odwoławczy) Prezydent Miasta D. nałożył na L. S. - właściciela pojazdu o numerze identyfikacyjnym [...] zarejestrowanego pod numerem rejestracyjnym [...], karę pieniężną w wysokości 1.000 zł za niezawiadomienie organu rejestrującego w terminie nieprzekraczającym 30 dni o zbyciu wspomnianego pojazdu. W materialnoprawnej podstawie tego aktu powołane zostały przepisy art. 140mb pkt 2 w związku z art. 78 ust. 1 pkt 1 oraz art. 140n ust. 1 i 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2021 r., poz. 450 ze zm.; aktualnie obowiązuje tekst jednolity opubl. w Dz. U. z 2022 r., poz. 998 ze zm.).

Uzasadniając to rozstrzygnięcie organ pierwszej instancji podniósł, że jak ustalono na podstawie faktury VAT przedłożonej w toku wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego, wyżej wymieniony zbył wspomniany pojazd marki [...] na rzecz osoby trzeciej w dniu 25 stycznia 2020 r. i do 24 lutego 2020 r., czyli do końca 30 - dniowego ustawowego terminu nie zawiadomił organu rejestrującego o wspomnianym fakcie. W tym miejscu podkreślono, że stosownie do treści art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym właściciel pojazdu zarejestrowanego jest zobowiązany zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni organ rejestrujący o zbyciu pojazdu. Zgodnie zaś z art. 140mb pkt 2 tej regulacji, kto będąc właścicielem pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej wbrew przepisowi art. 78 ust. 2 pkt 1 nie zawiadamia organu rejestrującego o zbyciu pojazdu, podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 1.000 zł. W myśli art. 140n ust. 1 i 2a przywołanej ustawy, kary pieniężne w sprawach określonych w art. 140mb są nakładane w drodze decyzji administracyjnej przez starostę, z kolei art. 140n ust. 4 ustawy stanowi, że ustalając wysokość tej kary uwzględnia się zakres naruszenia, powtarzalność naruszeń oraz korzyści finansowe uzyskane z tytułu naruszeń ustawy. Zważywszy treść powyższych przepisów stwierdzono, że wydawana w niniejszym zakresie decyzja ma charakter rozstrzygnięcia związanego, czyli takiego, które organ rejestrujący, zgodnie z wolą ustawodawcy, jest zobowiązany podjąć po ustaleniu istnienia przesłanek koniecznych do jego wydania, zaś w gestii organu pozostaje wyłącznie możliwość określenia wysokości kary pieniężnej w oparciu o art. 140n ust. 4 ustawy. W tym stanie rzeczy, podstawą do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej nie może być przyjęta przez stronę interpretacja mających zastosowanie w sprawie przepisów. L . S. podnosił bowiem w toku postępowania, że obowiązek zawiadomienia odnosi się do właściciela pojazdu, a skoro w ostatnim dniu terminu przewidzianego na dokonanie tej czynności nie był on już właścicielem spornego samochodu, to obowiązek ten go nie dotyczył. W ocenie organu I instancji wykładnia taka jest błędna albowiem zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa, nie ma znaczenia, że dana osoba nie jest już właścicielem pojazdu w momencie dokonywania zawiadomienia, gdyż art. 140mb pkt 2 ustawy - Prawo o ruchu drogowym odnosi się do zbywcy pojazdu, a zatem osoby nie będącej właścicielem pojazdu w chwili wykonywania obowiązku. Dotychczasowy właściciel pojazdu do zawiadomienia dołącza kopię dokumentu, na podstawie którego nastąpiło zbycie pojazdu, zatem w przypadku obowiązku zawiadomienia o zbyciu, obowiązek ten w istocie ciąży na byłym właścicielu. Inna interpretacja omawianego przepisu prowadziłaby natomiast do sytuacji, iż część tej normy byłaby "martwa", gdyż wówczas żaden podmiot nie byłby obowiązany do zawiadomienia o zbyciu pojazdu, a to byłoby sprzeczne z ratio legis wspomnianej regulacji. Mając na względzie powyższe Prezydent Miasta D. podkreślił, że strona naruszyła 30-dniowy termin przewidziany na rzeczone zawiadomienie. Równocześnie zwrócił uwagę, że zgodnie z przywołanym art. 140 mb ust. 4 ustawy - Prawo o ruchu drogowym jednym z kryteriów wysokości ustalania kary jest powtarzalność naruszeń, tymczasem jest to już szesnaste naruszenie przedmiotowego obowiązku przez wyżej wymienionego. Odnotował przy tym, że skarżący ostatecznie zawiadomił organ rejestrujący o zbyciu spornego pojazdu, czyniąc to jednak dopiero 27 lutego 2020 r., czyli po upływie ustawowego terminu, a w rezultacie fakt ten nie może być wzięty pod uwagę przy wymierzeniu kary, ponieważ ustawowo określony 30-dniowy termin ma charakter zawity co oznacza, że jego upływ powoduje obligatoryjne skutki materialnoprawne niezależnie od przyczyn oraz okoliczności opóźnienia. Termin materialny nie podlega przywróceniu ani przedłużeniu. Przy wymierzaniu kary pieniężnej wzięto nadto pod uwagę fakt, iż skarżący prowadzi działalność gospodarczą, w której zakres wchodzi obrót pojazdami, co winno znaleźć odzwierciedlenie w jego świadomości i wiedzy w tej materii. Niezależnie od tego organ pierwszej instancji dokonał analizy sprawy pod kątem wytycznych Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach zawartych w decyzji z dnia 9 sierpnia 2021 r. (uchylającej poprzednią decyzję Prezydenta Miasta D. nr [...] z 15 czerwca 2021 r. o nałożeniu na L. S. kary pieniężnej oraz przekazującej sprawę temu organowi do ponownego rozpatrzenia). W tym zakresie poddano ocenie zasadność zastosowania art. 189f Kodeksu postępowania administracyjnego, który w § 1 umożliwia odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej i poprzestanie na pouczeniu, jeżeli: waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa lub za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Z kolei § 2 tego przepisu określa, że w przypadkach innych niż wymienione w § 1, jeżeli pozwoli to na spełnienie celów, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna, organ administracji publicznej, w drodze postanowienia, może wyznaczyć stronie termin do przedstawienia dowodów potwierdzających: usunięcie naruszenia prawa lub powiadomienie właściwych podmiotów o stwierdzonym naruszeniu prawa, określając termin i sposób powiadomienia. Z mocy § 3 niniejszego unormowania, organ administracji publicznej w przypadkach, o których mowa w § 2, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli strona przedstawiła dowody, potwierdzające wykonanie postanowienia. W ocenie Prezydenta Miasta D. brak było jednak podstaw do zastosowania instytucji określonych w powyższej regulacji. Naruszony przez stronę termin ma charakter ustawowy i nie podlega przywróceniu, zaś ustawodawca jasno określił, że każdy kto mu uchybił podlega karze administracyjnej. Zgoda na nieterminowość zgłoszeń o zbyciu pojazdu naruszałaby aktualność bazy danych CEPiK, a co za tym idzie referencyjność systemu rejestracji i ewidencji pojazdów oraz przejrzystość w ramach obrotu samochodami i dlatego naruszenie takie nie może zostać uznane za posiadające znikomą wagę. Organ pierwszej instancji dodał, że nie ma także informacji świadczących, aby za to samo przewinienie strona została uprzednio prawomocnie ukarana karą administracyjną bądź skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. W tym stanie rzeczy nie zachodzą przesłanki uzasadniające odstąpienie od wymierzenia kary, określone w cytowanym art. 189f powyższego Kodeksu, tym bardziej, że delikt administracyjny strony jest już szesnastym naruszeniem przepisów ustawy o ruchu drogowym, a zatem jego zachowanie trudno traktować jako zaprzestanie naruszenia prawa.