Wyrok WSA w Krakowie z dnia 26 lipca 2022 r., sygn. II SA/Kr 699/22

II SA/Kr 699/22 [pic] WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 26 lipca 2022 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Agnieszka Nawara-Dubiel Sędzia NSA Joanna Tuszyńska Sędzia WSA Monika Niedźwiedź (spr.) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 26 lipca 2022 r. sprawy ze skargi A. S.A. z siedzibą w D. G. na czynność [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 24 marca 2022 r. znak [...] w przedmiocie sporządzenia karty zabytku i umieszczenia nieruchomości w wojewódzkiej ewidencji zabytków, I. stwierdza bezskuteczność czynności [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, II. zasądza od [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na rzecz A. S.A. z siedzibą w D. G. zwrot kosztów postępowania w kwocie 697 złotych (słownie sześćset dziewięćdziesiąt siedem złotych).

Uzasadnienie

Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wpłynęła skarga A. Spółka Akcyjna z siedzibą w D. , reprezentowanej przez radcę prawnego J. P. (dalej: skarżąca) na czynność Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie polegającą na włączeniu do wojewódzkiej ewidencji zabytków karty ewidencyjnej obiektu znajdującego się na terenie Kombinatu [...], a to remizy strażackiej z wieżą (obiekt nr [...]), o czym skarżący został powiadomiony pismem z dnia 24 marca 2022 r. W uzasadnieniu skargi wskazano na brak podstaw do włączenia karty ewidencyjnej obiektu do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonym w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 listopada 2017 r. (sygn. akt II OSK 2926/16): "Wpisanie obiektu do wojewódzkiej ewidencji zabytków nie ma charakteru konstytutywnego, tzn. nie wyznacza "zabytkowego" charakteru nieruchomości czy rzeczy ruchomej. Wpisanie obiektu do wojewódzkiej ewidencji zabytków nie oznacza, że budynek staje się z dniem dokonania tej czynności zabytkiem. Przeciwnie, umieszczenie w ewidencji zabytków w rozpoznawanej sprawie było skutkiem oceny przez właściwy w tego rodzaju sprawach organ, że obiekt posiada walory zabytku." Tym samym ochrona zabytku polegająca na ujęciu obiektów w wojewódzkiej ewidencji zabytków wynika nie z samego faktu dokonania czynności materialno - technicznej włączenia obiektu do ewidencji (która to czynność nie posiada charakteru konstytutywnego), tylko z faktu, że dany obiekt stanowi lub nie zabytek w rozumieniu ustawy o ochronie zabytków. Tymczasem Organ przed dokonaniem włączenia kart ewidencyjnych obiektu do wojewódzkiej ewidencji zabytków nie ustalił i nie wskazał z jakich przyczyn uznał obiekty za zabytki w rozumieniu ustawy o zabytkach. Tymczasem obiekty stanowią typową zabudowę przemysłową nieposiadającą żadnych walorów historycznych, artystycznych i naukowych. W aktach postępowania nie został zgromadzony materiał dowodowy wskazujący na zabytkowy charakter obiektów. Spółka wskazuje również, że grupa radnych [...] przedstawiła projekt rezolucji o podjęcie działań w celu zachowania konstrukcji [...] oraz szerzej obiektów przemysłowych zlokalizowanych na terenie dawnego kombinatu [...], błędnie powołując się na zabytkowy charakter tych obiektów (druk nr [...]). Projekt forsowany przez grupę radnych [...] miał na celu objęcie ochroną konstrukcji [...], a także otaczającej go infrastruktury, publiczne udostępnienie tego obiektu i utworzenie tam ścieżki edukacyjnej. Prezydent Miasta [...] w odpowiedzi na rezolucję w opinii nr [...] z dnia 20 sierpnia 2021 r. zaopiniował projekt ten negatywnie, trafnie wskazując na to, że "w tym przypadku trzeba mieć na uwadze stojące na przeszkodzie kwestie własności nieruchomości oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa potencjalnych użytkowników, dlatego przedmiotowa inicjatywa pozostaje obecnie niemożliwa do zrealizowania." Skarżący podkreśla, że wojewódzki konserwator zabytków, zgodnie z § 14 ust. 1 Rozporządzenia jest zobowiązany do dokonania weryfikacji danych zawartej w treści karty ewidencyjnej pod kątem ich zgodności ze stanem faktycznym oraz czy dokumentacja fotograficzna umożliwia dokonanie jego identyfikacji. Co również istotne, włączenie obiektu do wojewódzkiej ewidencji zabytków nie posiada charakteru konstytutywnego i stanowi ono jedynie potwierdzenie posiadania przez obiekt cech zabytku wskazanych przez ustawodawcę w art. 3 ust. 1 pkt. 1 ustawy o zabytkach, których istnienie musi być zweryfikowane przez Organ. Skarżąca wskazuje, że zgodnie ze stanowiskiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wyrażonym w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 września 2021 r. (sygn. akt II SA/Kr 637/21), Organ był zobowiązany do dokonania jednoznacznych i wyczerpujących ustaleń uzasadniających dokonanie włączenia karty ewidencyjnej obiektów do wojewódzkiej ewidencji zabytków, a także utrwalenia ocen i wnioskowania prowadzących do ustalenia zabytkowego charakteru obiektów przez Organ: "Jednakże choć ustawodawca nie określił szczegółowo zasad, trybu i sposobu umieszczania zabytków nieruchomych w ewidencji, ani nie określił żadnej szczególnej formy rozstrzygnięcia jaką powinien przybrać wpis, nie oznacza to dowolności i arbitralności w tym względzie, bez możliwości jakiejkolwiek weryfikacji. Powyższe oznacza, iż sam brak sformalizowania reguł postępowania wiążącego się z włączeniem karty zabytku do ewidencji nie może prowadzić do dokonania tej czynności bez analizy przyczyn uzasadniających tą czynność, jak też udokumentowania jej chociażby w uproszczonej formie. Włączenie karty zabytku do wojewódzkiej ewidencji musi wynikać ze stwierdzenia przez organ, że obiekt charakteryzuje się cechami, które uzasadniają objęcie go szczególną formą ochrony ze względu na posiadaną przez niego wartość historyczną, artystyczną lub naukową, (por. wyroki NSA z dnia 9 września 2016 r. sygn. II OSK 254/15, z dnia 26 października 2016 r. sygn. II OSK 96/15, z dnia 20 listopada 2017 r). W kontrolowanej zaś sprawie brak było dokonania przez organ konkretnych ustaleń wskazujących na potrzebę ujęcia budynku w ewidencji zabytków, co sprawia, w ocenie Sądu, iż czynność ta nie podlegała jakiejkolwiek weryfikacji, co prowadzi do uznania skargi za zasadną. "