Wyrok NSA z dnia 5 lipca 2022 r., sygn. II OSK 1993/19

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Robert Sawuła Sędziowie sędzia NSA Tomasz Zbrojewski (spr.) sędzia del. WSA Mirosław Gdesz po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej T. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 marca 2019 r., sygn. akt II SA/Wa 2266/18 w sprawie ze skargi T. S. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia 12 października 2018 r., nr EA-b-1480/792/18 w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie cofnięcia pozwolenia na broń 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od T. S. na rzecz Komendanta Głównego Policji kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 25 marca 2019 r., sygn. akt II SA/Wa 2266/18, oddalił skargę T. S. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia 12 października 2018 r., nr EA-b-1480/792/18, w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie cofnięcia pozwolenia na broń.

Powyższą decyzją Komendant Główny Policji, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 156 § 1, art. 157 § 1 i 2, art. 158 § 1 i art. 268a ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm., zwana dalej: "k.p.a."), utrzymał w mocy własną decyzję z dnia 31 sierpnia 2018 r., nr EA-b-1222/792/18, odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji Komendanta Wojewódzkiego Policji w [...] z dnia 16 lipca 2015 r., nr PA/K-642/9883/558/2014, o cofnięciu T. S. pozwolenia na broń palną myśliwską.

Sąd I instancji wskazał, że podstawę materialnoprawną kontrolowanej w postępowaniu nadzwyczajnym decyzji stanowił przepis art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz.U. z 2012 r. poz. 576 ze zm.). Stosownie do powołanego art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy, właściwy organ Policji cofa pozwolenie na broń, jeżeli osoba, której takie pozwolenie wydano, należy do grona osób, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 2-6 powołanej ustawy. Według zaś przepisu art. 15 ust. 1 pkt 6a tej ustawy, pozwolenia na broń nie wydaje się osobom stanowiącym zagrożenie dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Z racji brzmienia tego przepisu organ, rozstrzygając w tej materii winien bazować na danych zawartych w Krajowym Rejestrze Karnym, w którym gromadzone są dane osób skazanych za popełnienie przestępstwa w kraju, jak i w krajach Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz.U. z 2012 r. poz. 654, zwana dalej "ustawą o KRK"), w Rejestrze gromadzi się dane o osobach prawomocnie skazanych za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe, jak też będących obywatelami polskimi prawomocnie skazanymi przez sądy państw obcych. Rejestr jest prowadzony w systemie teleinformatycznym (art. 4a powołanej ustawy). Dane osobowe oraz dane o podmiotach zbiorowych zgromadzone w Rejestrze nie mogą być z niego usunięte, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 5 tej ustawy). Sąd Wojewódzki podniósł, że skarżący w dacie wydania ocenianej decyzji figurował w Krajowym Rejestrze Karnym jako osoba skazana prawomocnym od 12 września 2011 r. wyrokiem Sądu duńskiego za popełnienie przestępstwa polegającego na kierowaniu pojazdem w stanie nietrzeźwości, za co wymierzono mu karę 20 dni pozbawienia wolności, grzywnę w wysokości 6000,00 DKK oraz zawieszono wykonanie kary na okres próby w wymiarze 2 lat. Istnienie informacji, iż osoba, starająca się o posiadanie broni, figuruje w powyższym Rejestrze, jako skazana za przestępstwo umyślne, nakłada na organ Policji obowiązek odmowy wydania (cofnięcia) pozwolenia na broń palną i decyzja w takim przypadku nie jest decyzją uznaniową organu, ale wynikającą z obligatoryjnego ustawowego obowiązku odmowy wydania pozwolenia. Konstrukcja art. 15 ust. 1 pkt 6a ustawy o broni i amunicji nie pozostawia tu żadnych wątpliwości. Organ jest zobligowany wydać decyzję o odmowie wydania pozwolenia na broń. Każda z osób, która została skazana za umyślne przestępstwo, choćby popełnione poza granicami kraju i skazana prawomocnym wyrokiem karnym sądu państwa członkowskiego Unii Europejskiej, niejako automatycznie stanowi zagrożenie dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego. Ważne jest bowiem to, że osoba która dopuściła się przestępstwa umyślnego, potwierdzonego prawomocnym wyrokiem sądowym, nie daje gwarancji przestrzegania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Popełnienie bowiem wskazanych czynów (ich dokonanie) świadczy, że dana osoba nie daje rękojmi zachowania postawy, jaką dochowywać - w ocenie ustawodawcy - powinien posiadacz broni. Broń oraz amunicja ze względu na potencjalnie możliwe wywołanie nimi zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego, musi podlegać reglamentacji, zaś dostęp do nich mogą mieć tylko osoby opanowane, praworządne, zrównoważone, dojrzałe. Z tego też względu przepisy dopuszczające jednostki do posiadania broni i amunicji muszą być wykładane możliwie rygorystycznie. Ma to szczególne znaczenie wobec art. 38 Konstytucji RP, w myśl którego Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia. Ścisła, daleko idąca reglamentacja i kontrola dostępu do broni jest właśnie elementem tej ochrony, tym samym restrykcyjne rozumienie przepisów o dostępie do broni i amunicji wypływa z samej ustawy zasadniczej. W ocenie Sądu I instancji, w niniejszej sprawie prawidłowo oceniono, że zagraniczny (wydany w Danii - państwie członkowskim Unii Europejskiej) prawomocny wyrok z dnia 29 sierpnia 2011 r., sygn. akt SS I-16546/2010, "skazujący skarżącego za umyślne przestępstwo, polegające na kierowaniu pojazdem w stanie nietrzeźwości stanowił negatywną przesłankę, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o broni i amunicji, do cofnięcia skarżącemu pozwolenia na broń palną myśliwską w celu łowieckim na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 2 tej ustawy". Zastosowanie tego przepisu wynikało z faktu, że strona skarżąca niewątpliwie figurowała w Krajowym Rejestrze Karnym, jako osoba skazana prawomocnym orzeczeniem sądu za umyślne przestępstwo. Konsekwencją wyroków skazujących jest wpływ tych orzeczeń na możliwość korzystania z praw obywatelskich. Ograniczenie tych praw przewiduje m.in. art. 15 ust. 1 pkt 6 lit. a) ww. ustawy, tym bardziej jeżeli zważy się, że prawo do posiadania broni, w świetle Konstytucji, nie należy do kategorii wolności i praw osobistych, lecz jest pewnego rodzaju przywilejem danym osobom, których organy Policji obdarzyły zaufaniem, że osoby te będą szczególnie przestrzegały porządku prawnego. Sąd wskazał, że także w sferze dowodowej z obowiązujących przepisów prawa wynikało, że dla celów innych niż postępowanie karne, a do takich postępowań zalicza się postępowanie o udzielenie pozwolenia na broń, organ Policji, jako uprawniony na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o KRK do uzyskania informacji o osobach w związku z art. 14a ust. 1 i art. 1 ust. 2 pkt 4 tej ustawy, nie mógł z rejestru uzyskać informacji innej niż wskazującej, że skarżący został prawomocnie skazany w Danii za przestępstwo umyślne. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 14a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji, informacja o osobie sporządzona na podstawie danych zgromadzonych w Rejestrze dla celów innych niż postępowanie karne nie zawiera danych o obywatelach polskich prawomocnie skazanych przez sądy państw obcych, jeżeli od daty uprawomocnienia się orzeczenia upłynęło 6 miesięcy od zakończenia okresu próby albo w razie skazania na karę pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. Skoro w niniejszej sprawie skarżący został skazany na 20 dni pozbawienia wolności to możliwość uniknięcia wykazania informacji o skazaniu z KRK dla skarżącego mogła nastąpić dopiero po 10 latach od daty uprawomocnienia się wyroku Sądu w Danii, tj. od 12 września 2011 r. Przy czym, w zakresie pierwszego przypadku wymienionego w art. 14a ustawy o KRK, miał zastosowanie art. 14 ust. 8 tej ustawy, zgodnie z którym dane osób, będących obywatelami polskimi prawomocnie skazanymi przez sądy państw obcych, usuwa się z Rejestru po otrzymaniu zawiadomienia o zatarciu skazania przesłanego przez właściwy organ państwa obcego, które wydało wyrok. Z powyższego wynika, że polskiemu ustawodawstwu znane są dwie instytucje prawne związane ze skutkami orzeczeń wydanych przez sąd obcego państwa, w tym członkowskiego UE. Mianowicie, instytucja "zatarcia skazania", która obowiązuje na potrzeby innych postępowań karnych oraz instytucja "informacji o osobie sporządzona dla celów innych niż postępowanie karne". Jednak w okolicznościach tej sprawy, zastosowanie obu tych instytucji w dacie wydania zaskarżonej decyzji nie mogło prowadzić do wydania innego rozstrzygnięcia niż zawarte w ocenianej decyzji z dnia 16 lipca 2015 r. Sąd zauważył, że organy Policji nie są w żaden sposób uprawnione do kwestionowania informacji ujawnionych w Krajowym Rejestrze Karnym. Nie mają one zresztą żadnych instrumentów do podważania prawidłowości takiej informacji, zwłaszcza w ramach postępowania o wydanie pozwolenia na broń, ani nie są kompetentne do oceny prawno-porównawczej instytucji prawa karnego państw członkowskich UE. Organy Policji są związane treścią informacji z Krajowego Rejestru Karnego. W ocenie Sądu Wojewódzkiego, organ nadzoru trafnie stwierdził, iż decyzja Komendanta Wojewódzkiego Policji z dnia 16 lipca 2015 r. nie jest dotknięta którąkolwiek z wad kwalifikowanych wymienionych w art. 156 § 1 k.p.a. Podstaw do stwierdzenia nieważności decyzji nie stanowią również okoliczności podnoszone przez skarżącego i wynikające z załączonych przez niego dokumentów. Przy badaniu przesłanek z art. 156 § 1 k.p.a. obowiązkiem organu było sprawdzenie, jakie były ustalenia faktyczne organu wydającego weryfikowaną decyzję, czy znajdowały oparcie w zgromadzonym przez ten organ materiale dowodowym, oraz czy wypełniały one przesłanki zastosowanego przepisu prawnego, a jeżeli nie, to czy uchybienie to w sposób rażący odbiegało od prawidłowego stosowania tego przepisu. Rzeczą organu nadzoru jest zatem podjęcie rozstrzygnięcia w oparciu o ten sam materiał dowodowy, który był podstawą do wydania decyzji ostatecznej w trybie zwykłym oraz w oparciu o przepisy prawne obowiązujące w dacie wydania tej decyzji.