Wyrok WSA w Krakowie z dnia 1 lutego 2024 r., sygn. III SA/Kr 1512/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Jakub Makuch (spr.) Sędzia WSA Katarzyna Marasek-Zybura Asesor WSA Marta Kisielowska po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 1 lutego 2024 r. sprawy ze skargi M. K. na decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia 14 sierpnia 2023 r., znak WO-II.6231.1.10.2023 w przedmiocie odmowy udostępnienia i wykonania fotokopii ksiąg metrykalnych 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji; 2. zasądza od Wojewody Małopolskiego na rzecz skarżącej M.K. 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi M. K. (dalej: "skarżąca") jest decyzja Wojewody Małopolskiego z 14 sierpnia 2023 r. (znak WO-II.6231.1.10.2023), którą utrzymano w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w D. z 29 maja 2023 r. (znak [...]) orzekającą o odmowie wykonania fotokopii ksiąg metrykalnych parafii w D. od najstarszych ksiąg do 1922 r. w przypadku aktów urodzeń oraz do 1942 r. w przypadku aktów małżeństw i zgonów.

Stan faktyczny i prawny sprawy przedstawiał się następująco:

W dniu 21 kwietnia 2023 r. skarżąca wystąpiła do Urzędu Stanu Cywilnego w D. o umożliwienie wykonania fotokopii ksiąg metrykalnych parafii w D. "od najstarszych ksiąg do 1922 r. w przypadku aktów urodzeń i do 1942 roku w przypadku aktów małżeństw i aktów zgonów na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach". Skarżąca podniosła, że okres przechowywania tych dokumentów upłynął, nie podlegają one do przeniesieniu do rejestru stanu cywilnego. Skarżąca uzasadniła swój wniosek potrzebą poszukiwań genealogicznych swojej rodziny, rodzin spokrewnionych oraz badaniem powiązań rodzinnych.

Pismem z 27 kwietnia 2023 r. Kierownik USC w D. poinformował skarżącą, że przechowywana w Urzędzie księga stanu cywilnego Parafii w D. (urodzeń, małżeństw i zgonów) jest księga łączoną i obejmuje akty z lat 1890-1945, co oznacza, że nie upłynął jeszcze okres ich przechowywania w Urzędzie Stanu Cywilnego i nie powstał obowiązek przekazania ich do archiwum państwowego. Tym samym, akty w niej sporządzone nie podlegają udostępnieniu na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U z 2020 r., poz. 164) jako ogólnodostępne dokumenty archiwalne, lecz podlegają przeniesieniu do rejestru stanu cywilnego, a zasady ich udostępniania regulują wyłącznie przepisy Prawo o aktach stanu cywilnego (dalej p.a.s.c.). Organ wyjaśnił, że z dyspozycji art. 128 ust. 1 p.a.s.c. wynika, że w przypadku księgi łączonej termin przechowywania liczony jest od daty zamknięcia ostatniej księgi stanu cywilnego prowadzonej w danej księdze. Data zamknięcia księgi pozwala zatem ustalić, czy upłynął przewidziany w przepisach okres jej przechowywania w urzędzie stanu cywilnego. Kierownik USC wskazał następnie na art. 130 ust. 5 p.a.s.c., regulujący kwestię umożliwienia - osobie uprawnionej do uzyskania odpisu aktu stanu cywilnego - nieodpłatnego wykonania fotokopii aktu stanu cywilnego, sporządzonego w księdze stanu cywilnego prowadzonej przed dniem wejścia w życie ustawy. Jednocześnie zwrócił uwagę, iż uprawnienie do uzyskania odpisów aktów stanu cywilnego reguluje art. 45 p.a.s.c. zgodnie z którym dokument ten wydaje się m.in. osobie która wykaże interes prawny.