Wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 maja 2022 r., sygn. I SA/Wa 3075/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Agnieszka Jędrzejewska–Jaroszewicz, sędzia WSA Monika Sawa (spr.), asesor WSA Anna Fyda-Kawula, , po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi S.G. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2021 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do złożenia wniosku 1. uchyla zaskarżone postanowienie, 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz S.G. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Postanowieniem z 23 września 2021 r. nr KOX/15/In/20 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie (SKO/organ/Kolegium) po rozpatrzeniu wniosku S. G. o przywrócenie terminu do złożenia wniosku przeciwko Prezydentowi m.st. Warszawy o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego 0,00541 części gruntu położonego w W. przy ul. [...], związanego z lokalem mieszkalnym nr [...], stanowiącego działkę ewidencyjną nr [...] z obrębu [...] o powierzchni 27.629 m2 jest nieuzasadniona lub jest uzasadniona w innej wysokości, odmówił przywrócenia terminu.

Postanowienie zostało wydane w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Pismem z dnia 19 września 2012 r. Prezydent m.st. Warszawy wypowiedział P. H. i S. G. wysokość dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania 0,00541 części gruntu położonego w W. przy ul. [...], związanego z lokalem mieszkalnym nr [...], stanowiącego działkę ewidencyjną nr [...] z obrębu [...] o powierzchni 27.629 m2 i jednocześnie ustalił od dnia 01.01.2013 r. nową jej wysokość w kwocie 1263,67 zł. Wypowiedzenie zostało doręczone w dniu 1 października 2012 r. Na rozprawie w dniu 24 stycznia 2014 r. stawił się P. H., który został poinformowany, że wniosek o ustalenie, że aktualizacja jest nieuzasadniona, został złożony po terminie. W dniu 9 kwietnia 2014 r.. S. G. złożyła wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o ustalenie, że aktualizacja jest nieuzasadniona lub jest uzasadniona w innej wysokości. We wniosku wskazała, że przy okazji wiosennych porządków znalazła pismo z Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie, którym Kolegium ustaliło wysokość opłaty z tytułu użytkowania wieczystego na podstawie wypowiedzenia dokonanego pismem z 19 września 2012 r. wskazując, że nigdy powyższego pisma nie otrzymała, a jako współwłaścicielka mieszkania powinna była zostać poinformowana o toczącym się postępowaniu. Strona zakwestionowała sposób doręczenia wskazanego pisma, które - jak oceniła - zostało doręczone wyłącznie jej mężowi, a nie jej samej. Taki zaś obowiązek, tj. doręczenie pisma obu adresatom, ciążył na organie. Po rozpatrzeniu ww. wniosku, Kolegium orzeczeniem z dnia 26 września 2017 r. sygn. akt KOX/2169/In/14 odmówiło S. G. przywrócenia terminu do złożenia przeciwko Prezydentowi m.st. Warszawy o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego 0,00541 części gruntu położonego w W. przy ul. [...], związanego z lokalem mieszkalnym nr [...], stanowiącego działkę ewidencyjną nr [...] z obrębu [...] o powierzchni 27.629 m2 jest nieuzasadniona lub jest uzasadniona w innej wysokości. Po rozpatrzeniu skargi na orzeczenie Kolegium z dnia 26 września 2017 r. sygn. akt KOX/2169/ln/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 10 stycznia 2018 r. sygn. akt I SA/Wa 2087/17 odrzucił ww. skargę. W dniu 1 lutego 2018 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie wniosło skargę kasacyjną od wyroku. Postanowieniem z dnia 30 maja 2019 r. sygn. akt I OSK 1355/18 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 stycznia 2018 r. sygn. akt I SA/Wa 2087/17. Wyrokiem z dnia 30 października 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 1292/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił orzeczenie z dnia 26 września 2017 r. sygn. akt KOX/2169/In/14. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie ponownie rozpoznając sprawę wskazało, że zgodnie z art. 78 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. Dz. U. z 2015 r., poz. 782), użytkownik wieczysty może, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia, złożyć do samorządowego kolegium odwoławczego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, zwanego dalej "kolegium", wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości. Natomiast jak stanowi art. 79 ust. 7 ustawy, do postępowania przed kolegium stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego o wyłączeniu pracownika oraz organu, o załatwianiu spraw, doręczeniach, wezwaniach, terminach i postępowaniu, z wyjątkiem przepisów dotyczących odwołań i zażaleń. Zgodnie z art. 58 § 1 i 2 k.p.a., w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin. Jak wskazuje doktryna, w prośbie o przywrócenie terminu (wnioskodawca, zainteresowany) powinien wykazać, że mimo całej staranności nie udało mu się zachować terminu. Wiąże się to z takimi sytuacjami, kiedy uchybienie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku (wyrok NSA z dnia 14.01.2000 r., I SA/Gd 794/99, niepubl.) Nie chodzi tutaj jednak o nadzwyczajny wysiłek, który stanowiłby zagrożenie dla zdrowia czy życia zainteresowanego (wyrok NSA z dnia 18.07.2001 r., Sa 431/100, niepubl.) Istnienie po stronie tej osoby niedbalstwa, czy chociażby winy umyślnej, powoduje niemożność przywrócenia terminu (wyrok. NSA z dnia 22.05.1997 r., SA/SZ 630/96, niepubl.) Jako kryterium przy ocenie winy w uchybieniu terminu procesowego należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Przywrócenie terminu nie jest więc możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. A contrario zatem, przywrócenie to może mieć miejsce wtedy, gdy uchybienie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku, (wyrok NSA z dnia 20 maja 1998r., sygn. akt I SA/Ka 1718/96, publ. LEX nr 33415) Sama ocena czy wystąpiły okoliczności powodujące niemożność zachowania terminu należy do organu administracji publicznej rozpatrującego prośbę o przywrócenie terminu. Przeszkody powodujące uchybienie terminu powinny mieść charakter obiektywny, niezależny od zainteresowanego oraz trwać przez cały bieg terminu przewidzianego dla dokonania czynności procesowej (wyrok NSA z dnia 13.10.1999 r., IV SA 2121898, niepubl). Organ wskazał, że Pani G. podkreśliła, że doręczenie pisma wypowiadającego nastąpiło z naruszeniem przepisów k.p.a. Kolegium nie podzieliło jednakże stanowiska strony w tej kwestii. WskazałO, że w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sygn. I SA/Wa 875/14 podniesiono, że w rozpoznawanej sprawie, jak zostało to już zaakcentowane na wstępie rozważań Kolegium uznało, że przesyłka adresowana do skarżącego została mu skutecznie doręczona przy zastosowaniu trybu określonego w art. 43 Kpa w dniu 12 września 2012 r. tj. z chwilą odbioru przesyłki adresowanej do małżonków W. przez B. W. Kolegium podkreśliło, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego doręczenie przesyłki zaadresowanej wspólnie do obojga małżonków do rąk jednego jest skuteczne również wobec drugiego małżonka chyba, że zakwestionuje on i podważy taki sposób doręczenia (por. wyrok NSA z 22.06.2007 r., sygn. 11 OSK 964/06, www.nsa.gov.pl). Zdaniem Kolegium w okolicznościach rozpoznawanej sprawy bezspornym pozostaje, że we wniosku o przywrócenie terminu skarżący kwestionował sposób doręczenia mu wypowiedzenia dotychczasowej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego, nie mniej jednak zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na stwierdzenie, że wobec faktu potwierdzenia odbioru obu przesyłek przez jednego z małżonków, tj. B. W. drugi małżonek tj. A. W. został pominięty w postępowaniu, tak jakby w ogóle nie kierowano do niego przesyłek. Przede wszystkim, jak wynika z akt sprawy, w toku całego postępowania małżonkowie W. zamieszkiwali pod tym samym, wspólnym adresem oraz zawsze działali i nadal działają wspólnie. Na żadnym etapie postępowania odwoławczego, ani też przed sądem administracyjnym skarżący - nigdy nie kwestionował tego faktu. Potwierdzenie tego znalazło swój wyraz chociażby w protokole rozprawy z dnia 11 września 2014 r., gdzie skarżący zeznał, że nie pozostaje z żoną B. W. W separacji, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, ponadto żona uiściła opłatę z tytułu użytkowania wieczystego za 2013 r. w nowej wysokości (przejściowej). Skarżący oświadczył również, że wszyscy mieszkańcy zaskarżyli wysokość nowej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Powyższe oznacza, że w świetle konkretnych okoliczności podzielić należało stanowisko Kolegium, że doręczeń, pomimo - że w jednej kopercie, dokonano skutecznie wobec obojga skarżących, a strona skarżąca w sposób skuteczny nie podważyła sposobu doręczenia jej przedmiotowej przesyłki. Uchybienie terminu do złożenia wniosku nastąpiło zatem z winy strony, albowiem przeszkoda do jego złożenia terminie, polegająca na nieprawidłowym doręczeniu decyzji, faktycznie nie istniała. W ocenie Kolegium z podobną sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Kolegium podkreśliło, że wnioskodawczyni nie uprawdopodobniła w jakikolwiek sposób, aby przekroczenie terminu do złożenia wniosku nastąpiło bez jej winy. Podany adres korespondencyjny jest identyczny dla obojga współmałżonków, faktowi wspólnego zamieszkiwania nie zaprzecza zresztą sama wnioskodawczyni, wskazując, że orzeczenie Kolegium znalazła podczas porządków w mieszkaniu. Organ I instancji nie miał zatem żadnych przesłanek do wysuwania przypuszczeń, że korespondencja w sprawie aktualizacji opłaty powinna być kierowana odrębnie do każdego z małżonków. Kolegium równocześnie zauważyło, że data odbioru orzeczenia Kolegium, oddalającego wniosek P. H. (1 kwietnia 2014 r.), jest bardzo zbliżona do daty złożenia wniosku jego żony o przywrócenie terminu (9 kwietnia 2014 r.). W tej sytuacji Kolegium uznało, że nie została spełniona przesłanka, o której mowa w art. 58 § 1 k.p.a., w związku z czym brak jest, zdaniem Kolegium, możliwości przywrócenia terminu do złożenia wniosku, o którym mowa w przywołanym przepisie. Przepisy regulujące przywracanie terminu nie ustanawiają hierarchii ważności przesłanek w nim ustanowionych. Oznacza to, że niespełnienie choćby jednej z nich, przy równoczesnym dopełnieniu innych przesądza o niedopuszczalności przywrócenia terminu (por, wyrok Naczelnego Sądy Administracyjnego - ośrodek zamiejscowy w Katowicach z dnia 3 grudnia 1999 r., sygn. akt ISA/Ka 790/98). Niewątpliwie zatem zainteresowany musi uprawdopodobnić brak winy w uchybieniu terminu do złożenia wniosku. Reasumując, SKO podniosło, że użytkownik wieczysty nie wykazał zaistnienia takiej przeszkody faktycznej, która wykluczałaby możliwość terminowego dokonania czynności procesowej. Organ wskazał, że w przypadku braku spełnienia łącznie wszystkich ww. przesłanek skutecznego wniesienia prośby o przywrócenie zobowiązany był, stosownie do dyspozycji art. 58 k.p.a., odmówić przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.