Wyrok WSA w Krakowie z dnia 27 kwietnia 2022 r., sygn. I SA/Kr 328/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: SWSA Bogusław Wolas Sędziowie: WSA Maja Chodacka WSA Paweł Dąbek (spr.) po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi B. B. na postanowienie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 grudnia 2021 r., nr: [...], w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania o wydanie interpretacji indywidualnej I. uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie je poprzedzające w całości, II. zasądza od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej na rzecz B. w B. kwotę [...]zł (słownie: [...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

W dniu 30 lipca 2021 r. B. S.A. w B. (dalej: Spółka) złożyła do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: Dyrektor KIS) wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, przedstawiając następujący stan faktyczny.

Dnia 10 lipca 2020 r. do Spółki zgłosiła się osoba przedstawiająca się jako Dyrektor Zakupów spółki E. S.A. (dalej; Kontrahent) o numerze [...] z siedzibą w [...] o imieniu L.G. Kontakt został nawiązany za pomocą poczty elektronicznej email w języku angielskim. Przed rozpoczęciem rozmów handlowych, Spółka sprawdziła dane tej osoby poprzez weryfikację jej mediów społecznościowych takich jak Facebook czy też LinkedlN, które wykazały, iż Dyrektorem Zakupów Kontrahenta jest faktycznie osoba pod danym imieniem i nazwiskiem. Adres mailowy, z którego została dostarczona wiadomość Kontrahenta z propozycją nawiązania współpracy, również nie wzbudzał na tamten moment wątpliwości Spółki. Ponadto, kontakt z Kontrahentem prowadzony był w późniejszym etapie w języku francuskim – zarówno ze zlecającym zamówienie (Dyrektorem) jak i osobą odpowiedzialną za odbiór towaru na magazynie. W trakcie rozmów handlowych, Spółka podjęła szereg czynności sprawdzających, mających na celu zweryfikowanie czy Kontrahent, z którym zamierza nawiązać współpracę ma odpowiednie zaplecze techniczne i organizacyjne do obsługi takiego zamówienia. Taka procedura zwyczajowo prowadzona była poprzez udanie się do siedziby nowego kontrahenta i potwierdzenie tożsamości osoby składającej zamówienie. Również i kontrahenci Spółki często udawali się do jej siedziby, tak aby sprawdzić, na jakich pracuje ona maszynach, jak wygląda jej zakład produkcyjny, czy też po prostu w celu nawiązania relacji handlowej. Jednakże, w związku z restrykcjami związanymi z obowiązującym na całym świecie stanem epidemii COVID-19 przeprowadzenie tej zwyczajowej procedury nie było możliwe, bowiem wszędzie panowały nadzwyczajne, do tej pory niespotykane obostrzenia/ograniczenia. Nie zmieniło to jednak podejścia Spółki co do obowiązku zabezpieczenia się na okoliczność wystąpienia powyższej sytuacji i podjęcia czynności zabezpieczających. Z tego względu Spółka przed nawiązaniem współpracy skorzystała z usług przedsiębiorstwa Grupy C. – firmy ubezpieczeniowej zapewniającej przedsiębiorstwom ochronę przed ryzykiem braku płatności oraz dostarczającym informację o kondycji finansowej danego kontrahenta. W ramach świadczonych przez Grupę C. usług, Spółka była w stanie uzyskać następujące informacje w ramach zarządzania jego ryzykiem handlowym: • Firma E. uzyskała najpierw (tj. 10 września 2020 r.) limit kredytowy w wysokości 1 000 000 PLN, a od 2 października 2020 r. limit kredytowy został zwiększony do wysokości 1 800 000 PLN, limit stanowi ubezpieczenie należności na wypadek problemów płatniczych odbiorcy; • Spółka uzyskała raport handlowy w zakresie oceny zdolności kredytowej Firmy E. o niskim poziomie ryzyka współpracy. Ponadto, Spółka sprawdzała, czy Kontrahent widnieje w stosownych rejestrach i jego status podmiotowy pozwala mu na nabycie towarów w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia (u Spółki dostawa w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru). Po przeprowadzeniu całej procedury weryfikacyjnej, Spółka potwierdziła możliwość nawiązania współpracy. Oferta została zaakceptowana mailowo (doszło zatem do zawarcia umowy w formie dokumentowej). Tym samym dnia 14 września 2020 r. Kontrahent złożył zamówienie drogą mailową na określoną ilość opisanego we wniosku towaru. Dokument ten był opatrzony podpisem i pieczątką Dyrektora Zakupów Kontrahenta oraz podpisem i pieczątką Dyrektora Finansowego Kontrahenta. Na zamówieniu umieszczone były poprawne dane kontaktowe oraz rejestrowe Kontrahenta. Dokument ten posiadał również logo tego Kontrahenta. Wskazany był ponadto adres magazynu, do którego ma być dostarczony towar wraz z danymi osoby kontaktowej w tym magazynie. W tamtym okresie było to zamówienie dobre, jednakże nie było ono czymś nadzwyczajnym dla Spółki, gdyż stara się ona cały czas wchodzić we współpracę z nowymi kontrahentami. Podkreślenia wymaga fakt, że podczas licznych rozmów z Kontrahentem, swoim zachowaniem i stylem wypowiedzi nie wzbudzał żadnych podejrzeń. Przekonanie, że Kontrahent nie chce postępować w sposób zwodzący wzbudzał również fakt, iż dostawa była podzielona na części. Urządzenia nie miały być dostarczone w ramach jednej przesyłki. Wspólnie z Kontrahentem ustalone zostało, że dostawa będzie odbywać się w następujących terminach: • 24 września – 42 sztuki; • 25 września – 42 sztuki; • 28 września – 42 sztuki; • 29 września – 42 sztuki; • 30 września – 42 sztuki; • 6 października – 42 sztuki; • 8 października – 48 sztuk. Spółka wspólnie z Kontrahentem ustalili, że termin płatności za powyższe zamówienia będzie wynosić 30 dni od dnia wystawienia faktury, co było odpowiednie w ocenie Spółki, z tytułu otrzymania ubezpieczenia należności w ramach przyznanego limitu kredytowego przez C. Ustalone ponadto zostało, że Spółka refakturuje na Kontrahenta wartość usługi spedycyjnej mającej na celu dostarczenie danych towarów – co jest powszechnym zachowaniem. Dokumenty transportowe, w tym CMR wracały do Spółki wraz z potwierdzeniem wywozu towarów poza terytorium kraju i dostarczenia ich do wskazanego przez Kontrahenta miejsca. Za organizację transportu odpowiedzialny był zaufany kontrahent Spółki, tj. przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą pod firmą A. ze stałym miejscem wykonywania działalności gospodarczej we W. przy ul. [...] . W związku z faktem, że urządzenia spełniały oczekiwania Kontrahenta, 7 października 2020 r. domówił on dodatkowe 176 sztuk w tej samej cenie, tj. 810 EUR za sztukę, które miały być dostarczone pod ten sam adres w następujących terminach: • 22 października – 42 sztuki; • 26 października – 42 sztuki; • 27 października – 42 sztuki; • 28 października – 42 sztuki. Zamówienie zostało przygotowane w podobny sposób jak to pierwsze (tj. zostały złożone na nim stosowne podpisy itp.). Ponadto faktury były wystawione w podobny sposób jak przy poprzednim zamówieniu – w dniu dostawy lub po dostawie z uwzględnieniem 30-dniowego terminu płatności. W związku z brakiem otrzymania płatności za pierwsze dostawy w terminie wymagalności, wystosowane zostało pismo do Kontrahenta, w którym został on zawezwany do zapłaty. W odpowiedzi Spółka uzyskała 28 października 2020 r. informację telefoniczną i mailową, że Kontrahent ma problemy personalne związane z COVID-19 i zapłata zostanie wykonana w kolejnym tygodniu. Jednakże z danych płatności Kontrahent nigdy się nie wywiązał, a informacja ta była ostatnim kontaktem z nim. W kolejnym tygodniu na skutek braku jakiegokolwiek kontaktu z Kontrahentem oraz otrzymania informacji od ubezpieczyciela należności w temacie oszustw na rynku francuskim, Spółka nabrała podejrzeń co do możliwości wyłudzenia towaru. W związku z powyższym zarząd Spółki złożył w jej imieniu 12 listopada 2020 r. zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w B. o możliwości popełnienia przestępstwa, któremu nadana została sygnatura [...] . Ponadto pismem z 12 marca 2021 r., Spółka otrzymała informację od Grupy C., iż: • Od początku marca 2020 r. kilku dostawców Kontrahenta, jak również przedsiębiorstwa, z którymi Kontrahent i jego spółki zależne nie utrzymują stosunków handlowych, otrzymało zamówienia na zakup sprzętu, wystawione w imieniu Kontrahenta za pośrednictwem wiadomości e-mail używających w sposób bezprawny nazwy i marki przedsiębiorstwa; • wykorzystane zostały rzeczywiste wewnętrzne dane Kontrahenta; • w celu realizacji tych zamówień sprawcy czynów posługiwali się adresem poczty elektronicznej podrabiając nazwę firmy, markę i nazwę domeny kontrahenta zgodnie z metodą znaną jako "typosquatting"; • podrobione maile mające zbliżone brzmienie do prawdziwych adresów e-mail Kontrahenta miały na celu zmylenie czujności ich odbiorców; • zamówienia były składane na sfałszowanych formularzach zamówień, zawierających w szczególności logo i dane kontaktowe kontrahenta; • ofiarą oszustwa padło co najmniej dziewięć spółek, które nie należały do grona dostawców referencyjnych, a które zostały oszukane w wyniku powyższych działań i zrealizowały całość lub część zamówień. Ostatecznie Spółka wskazała, że transakcje z września 2020 r. rozpoznał w informacji podsumowującej i deklaracji podatkowej oraz posiadał stosowne dokumenty przed złożeniem deklaracji za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jednakże, po wykryciu przestępczego procederu z ostrożności procesowej wystawił z datą na 30 października 2020 r. korekty do wszystkich faktur WDT dot. sprzedaży za wrzesień i październik 2020 r. oraz opodatkował dostawy towarów stawką krajową 23%.