Wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 kwietnia 2022 r., sygn. VII SA/Wa 182/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Wojciech Sawczuk (spr.), Sędziowie sędzia WSA Izabela Ostrowska, sędzia WSA Grzegorz Rudnicki, Protokolant sekretarz sądowy Grażyna Dmitruk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 kwietnia 2022 r. sprawy ze skargi M. S. PL sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w B. na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] grudnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie wpisu do rejestru zabytków oddala skargę

Uzasadnienie

I.

Decyzją z [...] lipca 2021 r. nr [...] [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków na podstawie art. 9 ust. 1 w zw. z art. 3 pkt 1 i 2, art. 6 ust. 1 pkt 1 Iit. c), art. 7 pkt 1 i art. 91 ust. 4 pkt 4 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r. poz. 710 ze zm. - dalej jako u.o.z.) wpisał do rejestru zabytków województwa [...] następujący zabytek nieruchomy:

1. magazyn szmat dawnej [...], przy ul. [...], usytuowany na działce nr [...] obręb [...], gm. [...], pow. [...], jednostka ewidencyjna: [...] m. [...], identyfikator działki: [...], murowany, z końca XIX w.;

2. magazyn wyrobów dawnej [...], przy ul. [...], usytuowany na działce nr [...] obręb: [...], gm. [...], pow. [...], jednostka ewidencyjna: [...] m. [...], Identyfikator działki: [...], murowany, z końca XIX w.

Organ wskazał, że Magazyn szmat oznaczono nr 1 oraz kolorem czerwonym, zaś magazyn wyrobów oznaczono nr 2 oraz kolorem czerwonym, na mapie zasadniczej w skali 1:1000, stanowiącej załącznik nr 1 do decyzji.

W uzasadnieniu organ obszernie przedstawił historię obu budynków, podkreślając związki z fabrykanckimi rodzinami B. i C. oraz wartości naukowe - jako materialne źródło do badań dziejów jednej z największych i najstarszych supraskich fabryk włókienniczych.

WKZ zauważył, że [...] - położony nad rzeką, z dobrze rozwiniętą infrastrukturą umożliwiającą stosowanie napędu wodnego - od lat 30. XIX w. stał się miejscem szczególnie dogodnym dla lokowania zakładów włókienniczych. Po W. F. Z., który przeniósł tutaj swoją manufakturę ze [...] w 1834 r., swoje zakłady założyli także: R.(1835 r.) i A.(1838 r.). W 1837 r. A. B. założył niewielką fabrykę sukna i kortów, która na przełomie XIX i XX wieku stała się największym zakładem tego miasta. Zakład jako pierwszy w [...] nie korzystał z siły wodnej, lecz wyłącznie z napędu parowego: maszyny o sile 20 KM poruszającej cztery przędzalnicze, dwa folusze i 20 maszyn do wykańczania. Tkalnia o 75 warsztatach tkackich opierała się na pracy ręcznej. Zakład B. produkował barwione sukno najlepszego gatunku. W latach 80-tych XIX w. w fabryce B. produkcja była już całkowicie zmechanizowana, ponadto, zakład jako jeden z niewielu produkował z wełny "żywej", nie zaś - jak większość w okręgu [...] m - z wełny ponownej. W 1890 roku pracowało tu 170 robotników a wartość produkcji szacowano na 170.000 rubli. W 1904 roku fabryka zatrudniała 141 robotników. Natomiast w 1910 r. obliczono, że przy zatrudnieniu 100 osób jej wartość produkcyjna wynosiła 75.000 rubli. W pierwszej dekadzie XX wieku, po śmierci A. A.B. fabryka przeszła na własność żydowskiego przedsiębiorcy S. H. C.. Akt kupna miał miejsce prawdopodobnie między 1907 a 1910 r. Przemysł włókienniczy do I wojny światowej był jednym z głównych czynników kształtujących układ przestrzenny [...] i tutejsze formy jego zabudowy.