Wyrok WSA w Łodzi z dnia 6 kwietnia 2022 r., sygn. III SA/Łd 1061/21

Dnia 6 kwietnia 2022 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział III w składzie następującym: Przewodnicząca: Sędzia NSA Teresa Rutkowska Sędziowie: Sędzia WSA Joanna Wyporska-Frankiewicz (spr.) Asesor WSA Anna Dębowska po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2022 roku na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi I. W. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek 1. oddala skargę; 2. przyznaje i nakazuje wypłacić z funduszu Skarbu Państwa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi radcy prawnemu K. J. prowadzącej Kancelarię Radcy Prawnego przy ul. A 11a, [...] K., kwotę 295,20 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć i 20/100) złotych, zawierającą podatek od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] nr [...] Zakład Ubezpieczeń Społecznych - dalej: ZUS lub Zakład, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 735 ze zm.) – dalej: kpa, w związku z art. 83 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 423 ze zm.) - dalej: usus, utrzymał w mocy decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] nr [...] o odmowie I. W. - dalej: wnioskodawczyni, skarżąca lub strona - umorzenia należności z tytułu składek z powodu trudnej sytuacji finansowej.

W sprawie ustalono następujące okoliczności faktyczne i prawne.

W dniu 18 marca 2021 r. do ZUS wpłynął wniosek strony o umorzenie należności z tytułu składek z powodu trudnej sytuacji finansowej.

Jak wynika z akt sprawy ZUS po przeprowadzeniu postępowania w sprawie wniosku o umorzenie decyzją z dnia [...] nr [...] odmówił uczynienia mu zadość tj. odmówił umorzenia: po pierwsze, należności z tytułu składek za zatrudnionych pracowników w części finansowanej przez płatnika składek oraz za osobę prowadzącą działalność gospodarczą oraz po drugie, należności z tytułu składek za osobę prowadzącą działalność gospodarczą. W uzasadnieniu tej decyzji wskazano, iż strona prowadziła do dnia 31 grudnia 2006 r. działalność gospodarczą – Zakład Produkcyjno-Handlowo-Usługowy [...]" W. I., a w dniu 18 marca 2021 r. do organu wpłynął wniosek strony o umorzenie całości zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek w ZUS. Organ przedstawił poczynione w sprawie ustalenia, podkreślając, iż należności strony nie uległy przedawnieniu i są nadal wymagalne – szczegółowo wyjaśniając co wpłynęło na zawieszenie biegu terminu przedawnienia. Przywołano również art. 28 ust. 2 i 3 usus wskazując, iż analiza zgromadzonego materiału dowodowego nie wykazała okoliczności, które skutkowałyby umorzeniem postępowania. Wobec strony nie zachodzą przesłanki pozwalające na stwierdzenie całkowitej nieściągalności należności z tytułu składek, co z kolei uniemożliwiło pozytywne rozstrzygnięcie wniosku w oparciu o art. 28 ust. 3 usus. Dalej wskazano, iż analiza zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów spowodowała, iż ZUS nie znalazł też podstaw do umorzenia należności w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. Zaznaczono, iż: nie wystąpiła w sposób bezsporny żadna z przesłanek uzasadniających uznanie należności za całkowicie nieściągalne; strona nie wykazała, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną spłata należności wiązałaby się z brakiem możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych jej gospodarstwa domowego; strona nie wykazała, że powstanie zadłużenia było następstwem szczególnych zdarzeń (losowych lub klęsk żywiołowych); strona nie wykazała, że stan jej zdrowia lub konieczność sprawowania opieki nad przewlekle chorym członkiem rodziny, pozbawiły ją możliwości uzyskiwania dochodu umożliwiającego opłacenie należności. Zaznaczono też, iż zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do stwierdzenia trwałego ubóstwa oraz uznania, że sytuacja materialna strony ma charakter definitywny. Wskazano przy tym, że strona nie przedłożyła dokumentu stwierdzającego całkowitą i trwałą niezdolność do pracy. Nadto podkreślono, iż do dnia 12 lipca 2021 r. strona pracowała zarobkowo na podstawie umowy o pracę, a od 1 lipca 2021 r. figuruje jako emeryt – wysokość świadczenia emerytalnego wynosi 1.661.62 zł netto, zatem strona posiada stałe źródło dochodu przyznane bez względu na stan zdrowia. W konkluzji zaznaczono, iż postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec całości zadłużenia strony nie zostało zakończone, a instytucja umorzenia przewidziana jest dla przypadków szczególnie drastycznych – gdy ze względu na stan zdrowia, wiek i inne obiektywne, niezależne od dłużnika okoliczności, nie jest możliwe uzyskiwanie przez niego dochodów, a w ocenie ZUS w sytuacji strony okoliczności takie nie występują.