Wyrok WSA w Warszawie z dnia 31 marca 2022 r., sygn. I SA/Wa 1899/21
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Monika Sawa (spr.), sędzia WSA Magdalena Durzyńska, asesor WSA Mateusz Rogala, , po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi P. w [...] na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] czerwca 2021 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji oddala skargę.
Uzasadnienie
Decyzją z [...] czerwca 2021 r. nr [...] Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi umorzył postępowanie z wniosku [...] stowarzyszenia [...] w W. Okręg S. w K. o stwierdzenie nieważności decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] listopada 2014 r., znak: [...].
Decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Organ wskazał, że po rozpoznaniu wniosków z dnia [...] września 2011 r., złożonych przez R. P. i M. P., Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał decyzję z dnia [...] listopada 2014 r., znak: [...], którą stwierdził nieważność orzeczenia Ministra Rolnictwa z dnia [...] czerwca 1960 r., znak: [...], w sprawie przejęcia na własność Państwa przedsiębiorstwa pod przymusowym zarządem państwowym p.n. "[...] - wł. K. P." –S., pow. T. Z wnioskiem z dnia [...] maja 2016 r. o stwierdzenie nieważności decyzji Ministra z dnia [...] listopada 2014 r. zwrócił się [...] stowarzyszenie [...] w W. Okręg S. w K, dalej "[...]". W ocenie wnioskodawcy decyzja Ministra wydana została z rażącym naruszeniem prawa, gdyż nie zawiera informacji o likwidacji [...], odszkodowaniach i nie wskazuje osób uprawnionych, jak i nie określa zakresu i terminu realizacji obowiązków wynikających z art. 21 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. z 2017r.,poz. 2176). W ocenie Ministra stan faktyczny sprawy uzasadnia umorzenie postępowania z wniosku [...]. Minister po odwołaniu się do treści art. 28 kpa wskazał, że na każdym etapie postępowania organ administracji jest obowiązany badać czy podmiot występujący o wszczęcie postępowania jest do tego legitymowany, zatem czy może być stroną postępowania administracyjnego w rozumieniu art. 28 Kpa (zob. wyrok NSA z dnia 17 marca 2015 r., sygn. akt IOSK 1471/13, LEX nr 1675970). Przy czym, organ dokonuje oceny tej legitymacji w oparciu o przesłanki obiektywne (materialnoprawne). Na gruncie niniejszej sprawy organ przyjął, że interes prawny mają wyłącznie właściciele lub współwłaściciele dawnego przedsiębiorstwa "[...]" (i ich spadkobiercy), objętego decyzją Ministra Rolnictwa z dnia [...] czerwca 1960 r., znak; [...], oraz działający poprzez swoje statio fisci Skarb Państwa. Stroną w postępowaniu reprywatyzacyjnym może być również jednostka samorządu terytorialnego, w przypadku gdy prawa do nieruchomości uzyskała w drodze komunalizacji. W związku z tym, dopuszczenie do udziału w postępowaniu reprywatyzacyjnym podmiotów, które w chwili wejścia w życie dekretu nie były właścicielami lub współwłaścicielami przejętej nieruchomości, albo nie są ich spadkobiercami, nie znajduje uzasadnienia na gruncie wymienionego wyżej art. 28 Kpa. Wśród podmiotów, które nie mają legitymacji procesowej należy wymienić również te, które nie posiadają obecnie tytułu prawnorzeczowego do nieruchomości. Minister podał, że z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji Ministra z dnia [...] listopada 2014 r. zwrócił się [...]. Minister wskazał, że z treści tego wniosku wynika, że wnioskodawca jest użytkownikiem nieruchomości nr [...] położonej w B. i zapisanej w księdze wieczystej KW nr [...], której własność została przepisana na rzecz M. P. i R. P. - podstawą wpisu była decyzja Ministra z dnia [...] listopada 2014 r. Co istotne, w treści KW, w rubryce 2.4 - użytkownik wieczysty, brak jest wpisu. Zdaniem Ministra potwierdza to, że wnioskodawcy nie przysługuje prawo rzeczowe w postaci użytkowania wieczystego, a jedynie ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości, użytkowanie. Przy ocenianiu interesu prawnego nie można, zdaniem organu, zrównać prawa użytkowania wieczystego do nieruchomości z ograniczonym prawem rzeczowym, jakim jest użytkowanie nieruchomości. W pierwszym przypadku uprawniony (użytkownik wieczysty) nie tylko może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób, ale również może w tych granicach rozporządzać swoim prawem. Wymienione prawo w swojej konstrukcji zbliżone jest do prawa własności i przyjmuje się zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie, że stanowi ono quasi prawo własności. Z kolei użytkowanie określonej nieruchomości przez podmiot oznacza, że ma on jedynie faktyczne władztwo nad rzeczą. Przy czym tego rodzaju władztwo nie jest tytułem prawnorzeczowym do nieruchomości. Użytkowanie nieruchomości nie znajduje umocowania w tytule prawnym do nieruchomości, a jedynie tytuł prawny do nieruchomości oparty na przepisach prawa materialnego powszechnie obowiązującego taki interes daje, a tym samym tworzy przymiot strony, (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 października 2016 r., sygn. akt I SA/Wa 742/16 i wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 lutego 2020 r., sygn. akt IV SA/Wa 1931/19). Biorąc pod uwagę, że [...] jest jedynie użytkownikiem działki ewidencyjnej nr [...], należącej do dawnego przedsiębiorstwa "[...]", której prawo własności aktualnie wpisane jest na rzecz spadkobierczyń K. P., dawnego właściciela tego przedsiębiorstwa, organ uznał, że nie posiada on interesu prawnego w sprawie, co skutkuje brakiem przymiotu strony we wnioskowanym postępowaniu. Tym samym, postępowanie wszczęte z wniosku [...] podlega umorzeniu z uwagi na brak interesu prawnego.