Wyrok WSA w Opolu z dnia 31 marca 2022 r., sygn. II SA/Op 20/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędzia WSA Daria Sachanbińska (spr.) Protokolant st. insp. sądowy Katarzyna Stec po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 marca 2022 r. sprawy ze skargi A. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Burmistrza K. z dnia [...], nr [...].

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez A. S. (zwaną dalej skarżącą) jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. (zwanego dalej SKO lub Kolegium) z dnia [...], nr [...], którą utrzymano w mocy decyzję Burmistrza K. z dnia [...], nr [...], w przedmiocie ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej.

Skarga została wniesiona w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Decyzją z dnia [...]. (po wcześniejszym uchyleniu rozstrzygnięć organu pierwszej instancji: z dnia [...]. - decyzją SKO z dnia [...]. oraz z dnia [...] - decyzją SKO z dnia [...]) Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w K. (dalej w skrócie: OPS), działając z upoważnienia Burmistrza K., nałożył na skarżącą obowiązek ponoszenia opłaty za pobyt matki – K. T. w Domu Pomocy Społecznej w K. (dalej w skrócie: DPS) od dnia jej umieszczenia, tj. od 19 maja 2020 r. Wysokość tej opłaty organ ustalił na kwotę:

- w okresie od 19 maja 2020 r. do 31 maja 2020 r. - 294 zł,

- od czerwca 2020 r. do marca 2021 r. - 701,10 zł miesięcznie,

- od kwietnia 2021 r. - 722,15 zł miesięcznie.

Rozstrzygnięcie zastało wydane na podstawie art. 2, art. 3, art. 4, art. 8 ust. 1-4 i 9, art. 14, art. 17 ust. 1 pkt 16, art. 36 pkt 2 lit. o, art. 54, art. 60, art. 61, art. 62, art. 64, art. 101 ust. 1, art. 103, art. 110 ust. 1, 3, 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1876, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą. W uzasadnieniu decyzji organ podał, że decyzjami z dnia [...] skierowano K. T. do DPS na pobyt stały oraz ustalono dla niej odpłatność za ten pobyt w wysokości 70% dochodu. Organ wskazał też, że K. T. w dniu 19 maja 2020 r. została przyjęta do DPS, gdzie przebywa do dnia dzisiejszego. Matka skarżącej nie ma małżonka i jest wdową, a zatem - jak stwierdził organ - do wnoszenia opłaty za pobyt w DPS zobowiązana jest skarżąca oraz jej brat – Z. T. Zobowiązani nie mają innego rodzeństwa. Zgodnie zaś z oświadczeniami skarżącej z dnia 29 maja 2019 r. prowadzi ona wspólne gospodarstwo domowe z mężem, a dochody rodziny na ten dzień wynosiły 4.224,67 zł. Organ podniósł, że skarżąca w trakcie postępowania dotyczącego skierowania matki do DPS nie kwestionowała obowiązku alimentacyjnego i dobrowolnie deklarowała chęć dopłacania do pobytu matki w DPS. W dniu 23 czerwca 2020 r. poinformowała pracownika socjalnego, że nie wyraża zgody na przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego, a w dniu 29 czerwca 2020 r. wniosła pismo, zgodnie z którym nie uważa się za osobę zobowiązaną do ponoszenia odpłatności za pobyt matki w DPS. Skarżąca nie podpisała też umowy dotyczącej odpłatności, dlatego w dniu 10 lipca 2020 r. wszczęto postępowanie w przedmiocie nałożenia na stronę obowiązku ponoszenia odpłatności za pobyt matki w DPS w trybie decyzji administracyjnej. Organ odnotował też fakt uchylenia przez SKO dwóch decyzji wydanych w tej sprawie w postępowaniu pierwszoinstancyjnym i wskazał, że w toku postępowania wyjaśniającego w dniu 14 grudnia 2020 r. przeprowadzono wywiad alimentacyjny u skarżącej, w ramach którego ustalono, iż wraz z mężem mieszka we wspólnym 3-pokojowym mieszkaniu, na które razem zaciągnęli kredyt hipoteczny. Rachunki za media i mieszkanie są na męża A. S. Małżonkowie mają wspólne konto bankowe, na które wpływają świadczenia i z konta tego ponoszą opłaty, np. kredyt, rachunki. Jednocześnie ustalono, że małżonkowie wspólnie rozliczają się z podatku przed Urzędem Skarbowym. Oprócz oświadczenia o prowadzeniu samodzielnego gospodarstwa domowego skarżąca nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających fakt ustania wspólnego gospodarstwa z małżonkiem. Oświadczyła, że płaci rachunki na pół, ale nie posiada potwierdzeń przelewów. Oboje małżonkowie mają dostęp do konta bankowego oraz posiadanych środków. Organ zaznaczył, że początkowo skarżąca deklarowała chęć dopłaty do utrzymania matki w DPS i oświadczała, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem. Dopiero kiedy wskazane wcześniej dane i informacje zaczęły wiązać się z realnym obowiązkiem wnoszenia opłaty, strona zmieniła zdanie, nie podejmując jednocześnie żadnych kroków w celu zmiany majątkowego ustroju małżeńskiego. Dlatego organ uznał, że skarżąca nie udowodniła faktycznego prowadzenia osobnego gospodarstwa z mężem. Dalej organ odnotował, że skarżąca czuje się pokrzywdzona, bo - jak twierdzi - jej brat doprowadził do umieszczenia matki w DPS i przejął jej majątek. Zdaniem skarżącej brat i jego syn powinni ponosić koszty umieszczenia K. T. w DPS, natomiast obciążenie ją odpłatnością pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Jednak, w ocenie organu, argumenty skarżącej nie zasługiwały na uwzględnienie, gdyż Dyrektor OPS nie jest uprawniony do oceny stanu faktycznego pod kątem zgodności z zasadami sprawiedliwości społecznej. Następnie organ przedstawił matematyczne wyliczenie dopłaty - w poszczególnych okresach - kosztów pobytu w DPS w odniesieniu do obojga dzieci K. T. Końcowo podał, że aktualny dochód na osobę w rodzinie skarżącej wynosi 2.323,73 zł, co kwalifikuje do wnoszenia opłaty za pobyt matki w DPS, gdyż przekracza 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, tj. 1.584 zł.