Wyrok WSA w Warszawie z dnia 2 lutego 2022 r., sygn. II SA/Wa 3525/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Kube, Sędzia WSA Iwona Maciejuk (spr.), Sędzia WSA Danuta Kania, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 2 lutego 2022 r. sprawy ze skargi Powiatu T. na postanowienie Ministra Edukacji i Nauki z dnia [...] sierpnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie opinii o zamiarze likwidacji Branżowej Szkoły I Stopnia Specjalnej nr [...] w R. oddala skargę

Uzasadnienie

Minister Edukacji i Nauki postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2021 r. nr [...] na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735), zwanej dalej k.p.a. oraz art. 89 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz.1082), po rozpatrzeniu zażalenia Powiatu [...] utrzymał w mocy postanowienie [...] Kuratora Oświaty z [...] marca 2021 r. (znak: [...]) negatywnie opiniujące zamiar likwidacji przez Powiat [...] z dniem [...] sierpnia 2021 r., Branżowej Szkoły I Stopnia Specjalnej nr [...] z siedzibą w [...] przy ul. [...] wchodzącej w skład Zespołu Szkół Specjalnych w [...].

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu [...] lutego 2021 r. Rada Powiatu [...] podjęła uchwałę nr [...] w sprawie zamiaru likwidacji Branżowej Szkoły I Stopnia Specjalnej nr [...] w [...] z siedzibą przy ul. [...] wchodzącej w skład Zespołu Szkół Specjalnych w [...]. Uczniom likwidowanej szkoły wskazano jako miejsce kontynuacji nauki specjalną branżową szkołę I stopnia wchodzącą w skład Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego [...] w [...] (zwanym dalej także SOSW [...] w [...]). Wykonanie uchwały, w tym powiadomienie o podjętym zamiarze [...] Kuratora Oświaty i rodziców uczniów likwidowanej szkoły oraz wystąpienie o opinię kuratora, powierzono Zarządowi Powiatu [...]. Organ wskazał, że [...] Kurator Oświaty w dniu [...] marca 2021 r. wydał postanowienie (znak: [...]) wyrażając negatywną opinię w sprawie zamiaru likwidacji Branżowej Szkoły I Stopnia Specjalnej nr [...] w [...], wchodzącej w skład Zespołu Szkół Specjalnych w [...]. Kurator wskazał, że z dokumentacji zgromadzonej w sprawie nie wynika gwarancja prowadzenia zajęć w dwóch lokalizacjach po likwidowanym ośrodku w [...] oraz po likwidowanych szkołach specjalnych wchodzących w skład Zespołu Szkół Specjalnych w [...]. Umiejscowienie zaś wszystkich uczniów likwidowanych szkół i placówki w budynku, z którego obecnie korzysta SOSW w [...] nie gwarantuje poprawy warunków nauki i pobytu w ośrodku wszystkim uczniom. Ponadto Kurator zauważył, że na mocy art. 91 ust. 1 ustawy - Prawo oświatowe w zespół nie można łączyć szkół tego samego typu, co zaproponował Powiat [...] w statucie planowanego do utworzenia SOSW [...] w [...] (Specjalna Szkoła Podstawowa oraz Specjalna Szkoła Podstawowa dla dzieci w spektrum autyzmu). Minister utrzymując w mocy postanowienie organu I instancji wskazał, że aby w pełni zrozumieć przesłanki, którymi kierował się w swym rozstrzygnięciu Minister Edukacji i Nauki należy przede wszystkim umiejscowić zamiar likwidacji Branżowej Szkoły I Stopnia Specjalnej nr [...] w [...] w szerszym kontekście, którego pełen obraz wyłania się po analizie uchwał Rady Powiatu [...], innych niż ta wymieniona na wstępie. Zamiarem Powiatu [...] jest: 1) likwidacja: - SOSW w [...]; - 3 szkół specjalnych szkół wchodzących w skład SOSW w [...] (szkoły podstawowej, branżowej szkoły I stopnia oraz szkoły przysposabiającej do pracy): - 3 szkół specjalnych wchodzących w skład Zespołu Szkół Specjalnych w [...] (szkoły podstawowej, branżowej szkoły I stopnia oraz szkoły przysposabiającej do pracy); 2) utworzenie (w budynku SOSW w [...]) SOSW pod nazwą [...] w [...]: - w skład którego będą wchodziły szkoły specjalne (z treści uchwały Rady Powiatu [...] nr [...] nie wynika jakie byłyby to szkoły); - któremu byłaby podporządkowana inna lokalizacja prowadzenia zajęć w [...] (co również nie wynika z treści uchwał podjętych przez Radę Powiatu [...] i nie znajduje podstawy w obowiązującym prawie). Innymi słowy planowana zmiana polegałby na zastąpieniu dotychczasowego SOSW w [...] placówką tego samego rodzaju i funkcjonującej w tej samej siedzibie i likwidacji 3 szkół specjalnych w [...]. Organ zauważył przy tym, że [...] Kurator Oświaty negatywnie zaopiniował nie tylko zamiar likwidacji Branżowej Szkoły I Stopnia Specjalnej nr [...] w [...], ale także zamiar likwidacji pozostałych szkół wchodzących w skład Zespołu Szkół Specjalnych w [...], tj. Specjalnej Szkoły Przysposabiającej do Pracy nr [...] i Specjalnej Szkoły Podstawowej Nr [...], a także SOSW w [...] wraz ze szkołami wchodzącymi w jego skład. Zgodnie z wyżej zaprezentowaną koncepcją Powiat [...] planuje, że będzie organem prowadzącym jednego Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego [...] w [...] (zwanego także SOSW [...] w [...]). W związku z powyższym Rada Powiatu [...] w dniu [...] lutego 2021 r. podjęła uchwałę nr [...] w sprawie utworzenia z dniem [...] września 2021 r. Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego [...] w [...] W uchwale wskazano, że siedzibą ośrodka jest budynek zlokalizowany przy ul. [...] w [...]. Akt założycielski oraz statut nowopowstałego ośrodka stanowią załączniki do ww. uchwały. Przy czym należy pamiętać, że powiat ma obowiązek utworzenia w SOSW przynajmniej jednej szkoły, bowiem zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia [...] sierpnia 2017 r. w sprawie publicznych placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych, ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych oraz placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania (Dz. U. z 2017 r. poz. 1606), w skład specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego wchodzi co najmniej jedna szkoła podstawowa specjalna lub szkoła ponadpodstawowa specjalna. Jednym z najistotniejszych ustawowych obowiązków, jakie musi spełnić jednostka samorządu terytorialnego zamierzająca zlikwidować szkołę lub placówkę, jest zapewnienie dzieciom (uczniom i wychowankom) kontynuacji nauki, wychowania i opieki gwarantowanych dotychczas przez likwidowaną szkołę lub placówkę. Zdaniem Ministra, Powiat [...] podejmując zamiar likwidacji Branżowej Szkoły I Stopnia Specjalnej nr [...] w [...] nie wywiązał się z realizacji tego obowiązku, czym naruszył przepisy art. 89 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe. Organ przytoczył treść art. 89 ustawy - Prawo oświatowe. Minister wskazał, że organ prowadzący specjalną branżową szkołę I stopnia chcąc ją zlikwidować musi zapewnić kontynuację nauki jej uczniom. Minister zauważył, że Powiat [...] sugeruje, że zgodnie z jego koncepcją zamiarem powiatu jest prowadzenie specjalnej szkoły ww. typu funkcjonującej w strukturach tworzonego SOSW [...] w [...] oraz kontunuowanie przez uczniów likwidowanej szkoły kształcenia w budynku, stanowiącym obecnie jej siedzibę i w którym w przyszłości ma funkcjonować inna lokalizacja prowadzenia zajęć SOSW [...] w [...] (o czym nie wspomniano w uchwale w sprawie utworzenia SOSW [...] w [...]). Podkreślił (niezależnie czy uczniowie likwidowanej szkoły mieliby uczyć się w budynku SOSW w [...] czy w budynku szkoły w [...]), że powiat jako miejsce kontynuacji nauki uczniom likwidowanej Branżowej Szkoły I Stopnia Specjalnej nr [...] w [...] wskazał w chwili podejmowania przedmiotowej uchwały nieistniejącą jeszcze szkołę, która wchodzić ma w skład nieistniejącego jeszcze specjalnego ośrodka szkolno- wychowawczego w [...]. Powyższe stanowi naruszenie art. 89 ust. 1 ustawy - Prawo oświatowe, bowiem organ prowadzący placówkę nie wykonał wyraźnie wskazanego w tym przepisie warunku zapewnienia przez powiat kontynuowania nauki, wychowania i opieki w innej publicznej szkole tego samego typu. Przez "inną" szkołę tego samego typu należy bowiem rozumieć placówkę istniejącą w chwili podjęcia uchwały o zamiarze likwidacji. Podkreślił, że nie ma żadnych prawnych przeszkód, które uniemożliwiłyby Powiatowi [...] wyeliminowanie z obrotu prawnego uchwały o utworzeniu nowego specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego w [...], w skład którego miałaby wchodzić specjalna szkoła podstawowa. SOSW [...] w [...]i szkoły wchodzące w jego skład można wskazać jako miejsce kontynuacji nauki, wychowania i opieki dla uczniów likwidowanej szkoły dopiero po dniu [...] września 2021 r., kiedy ma zostać utworzona szkoła. Zatem wskazanie w uchwale uczniom likwidowanej Branżowej Szkoły I Stopnia Specjalnej nr [...] w [...] miejsca kontynuacji nauki w tym samym typie szkoły mającej wejść w skład nowego ośrodka SOSW [...] w [...], powinno dotyczyć szkoły już istniejącej. Minister wskazał nadto, że ani ta uchwała ani akt założycielski SOSW [...] nie wskazują jakie szkoły będą wchodziły w skład zaplanowanego do utworzenia ośrodka, co nie pozwala na przyjęcie, że uczniom likwidowanej szkoły w [...] została wskazana szkoła stosownie do art. 89 ust.1 Prawa oświatowego. Stwierdził, że wpisanie szkół mających wchodzić w skład nowego ośrodka do statutu tego ośrodka, który stanowi załącznik do uchwały nr [...] nie daje gwarancji, że szkoła taka rzeczywiście przyjmie uczniów i będzie funkcjonowała. Zgodnie z prawem zmian w statucie mogą dokonać właściwe organy szkoły/placówki co powoduje, że dana szkoła może nie zostać faktycznie utworzona lub może zostać zlikwidowana bez konieczności stosowania trybu określonego w art. 89 ust. 1 ustawy - Prawo oświatowe, a jedynie poprzez zmianę statutu. Minister wskazał również, że zgodnie z przywołanym rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie publicznych Placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych, ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych oraz placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania, w skład SOSW obowiązkowo musi wchodzić co najmniej jedna szkoła. Oznacza to, że do istnienia SOSW wystarczy aby w nim funkcjonowała tylko jedna szkoła, podczas gdy likwidowany SOSW w [...] posiada trzy szkoły.