Interpretacja indywidualna z dnia 12 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.669.2023.2.MK

Obowiązek wystawienia faktury dokumentującej dostawę towaru w związku z przejęciem przez zastawnika na własność przedmiotu zastawu.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 października 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 25 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązku wystawienia faktury dokumentującej dostawę towaru w związku z przejęciem przez zastawnika na własność przedmiotu zastawu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 8 stycznia 2024 r.(data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Dnia 2 czerwca 2021 Wnioskodawca zawarł umowę pożyczki z ... Spółka Akcyjna, której przedmiotem była pożyczka w kwocie 465 382,80 zł. Wnioskodawca został zobowiązany do spłaty pożyczki w 84 równych ratach. Pożyczona kwota miała zostać przeznaczona na zakup linii do konfekcji, tj.:

-etykieciarka liniowa, ...

-stół roboczy, 3 szt.

-pakowarka liniowa, traysealer ...

-drukarka etykiet z komputerem, ....

Niezapłacenie przez pożyczkobiorcę, tj. Wnioskodawcę, jakiejkolwiek kwoty przewidzianej w umowie uprawniało pożyczkodawcę do wypowiedzenia umowy w całości lub części poprzez pisemne zawiadomienie do pożyczkobiorcy.

Jako formę zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy pożyczki Strony przewidziały ustanowienie zastawu rejestrowego na przedmiocie dostawy.

Dnia 2 czerwca 2021 między Wnioskodawcą, jako Zastawcą, a pożyczkodawcą, jako Zastawnikiem, została zawarta umowa zastawu rejestrowego do umowy pożyczki. Wnioskodawca obciążył nabytą przez siebie linię do konfekcji zastawem na rzecz pożyczkodawcy w celu zabezpieczenia spłaty wierzytelności wynikających z umowy pożyczki do najwyższej sumy zabezpieczenia ustalonej przez Strony w kwocie 558 459,35 zł. Strony ustaliły wartość przedmiotu zastawu jako kwotę 578 961 zł, potwierdzając, że przedmiot zastawu stanowi wyłączną własność Wnioskodawcy, znajduje się w jego posiadaniu, jest ubezpieczony, nie jest obciążony prawami osób trzecich, a rozporządzenie tym przedmiotem przez Zastawcę nie podlega żadnym ograniczeniom ustawowym ani umownym. Wskazano, że przedmiot zastawu pozostaje w posiadaniu Zastawcy, który odpowiada za jego prawidłowe używanie, za utrzymanie przedmiotu zastawu w należytym stanie i używanie go w sposób dbały, zgodnie z instrukcjami i wymaganiami producenta, jak również pokrywanie kosztów wszelkich niezbędnych napraw i konserwacji zakupu części zamiennych i akcesoriów niezbędnych do utrzymania przedmiotu zastawu w pełnej sprawności. Strony zgodnie ustaliły, że zaspokojenie roszczeń z przedmiotu zastawu może nastąpić według wyboru Zastawnika:

-według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym lub

-poprzez przejęcie przedmiotu zastawu na własność Zastawnika lub

-poprzez sprzedaż przedmiotu zastawu w drodze przetargu publicznego, przeprowadzonego przez komornika lub notariusza

-o ile przedmiotem zastawu jest zbiór rzeczy lub praw, stanowiący całość gospodarczą - z dochodu osiąganego przez przedsiębiorstwo Zastawcy, w skład którego wchodzi przedmiot zastawu.

Bezpośrednio przed podjęciem czynności zmierzających do zaspokojenia Zastawnika przez przejęcie przedmiotu zastawu na własność Zastawnika albo przez sprzedaż przedmiotu zastawu w drodze przetargu publicznego, Zastawnik zawiadomi na piśmie Zastawcę o zamiarze podjęcia tych działań. Linia do konfekcji została zakupiona przez Wnioskodawcę, co potwierdza faktura VAT nr ... z dnia 1 czerwca 2021 r.

Jednakże z uwagi na fakt, iż Wnioskodawca naruszył postanowienia zawartej umowy o pożyczkę, z uwagi na naruszenia w płatnościach, została ona rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym (pismo z dnia 22 marca 2023). Jednocześnie pożyczkodawca poinformował, że pożyczka ulega postawieniu w stan natychmiastowej wymagalności. W związku z czym wezwał do natychmiastowej spłaty pozostałej kwoty do zapłacenia kwoty pożyczki wraz z zaległościami w łącznej kwocie 540 584,12 zł w terminie 7 dni od daty doręczenia w/w pisma. Ponadto poinformowano w ww. piśmie Wnioskodawcę o zamiarze sprzedaży przedmiotów zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego przeprowadzonego przez komornika lub notariusza, tj. czynności określonej we wspomnianej umowie zastawu rejestrowego.

Wnioskodawca zakończył działalność gospodarczą w dniu 2 czerwca 2023, a od 14 marca 2023 była zawieszona. Wraz z zakończeniem działalności, Wnioskodawca przygotował spis natury zgodny ze stanem rzeczywistym. Wg spisu z natury, nie obejmował on linii do konfekcji, ponieważ zgodnie z pismem z 22 marca 2023, została ona zabrana zgodnie z postanowieniami umowy zastawu. Wnioskodawca nie jest w jej posiadaniu. Ponadto ww. linia do konfekcji nie została do chwili obecnej sprzedana, wg stanu wiedzy Wnioskodawcy, a także Pożyczkodawca nie poprosił Wnioskodawcę o wystawienie faktury VAT. Jednocześnie wskazuje się, że w ww. okresie działalność Wnioskodawcy była zawieszona, a obecnie jest wykreślona. W związku z czym nie ma możliwości wystawienia faktury VAT z uwagi na zabranie przedmiotu zastawu.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo:

1.Czy prowadząc działalność gospodarczą był Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Tak.

2.Czy wymieniona we wniosku linia do konfekcji była wykorzystywana w działalności gospodarczej Wnioskodawcy?

Tak.

3.Do jakich czynności wykorzystywana była opisana linia do konfekcji: opodatkowanych, zwolnionych, niepodlegających opodatkowaniu?

Wnioskodawca zakupywał towar (owoce) od rolników, po czym przy wykorzystaniu linii do konfekcji pakował dany towar w tacki, po czym sprzedawał dalej.

4.Czy Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia wymienionej we wniosku linii do konfekcji?

Tak.

Pytanie

Czy na zastawcy ciąży obowiązek wystawienia faktury VAT dokumentującej przeniesienie własności rzeczy w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług w związku z przejęciem przez zastawnika na własność przedmiotu zastawu w wykonaniu uprawnień zastawnika?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, nie jest on uprawniony do wystawienia faktury VAT w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca nie rozpoznał powstania obowiązku podatkowego na gruncie ww. ustawy. Ustawa o VAT nie zawiera szczegółowych regulacji odnoszących się do opodatkowania transakcji przejęcia własności rzeczy w wykonaniu uprawnień zastawnika wynikających z umowy zastawu rejestrowego. Wnioskodawca nie wystawił faktury VAT, ponieważ realizacja umowy zastawniczej i przejęcia na własność rzeczy zastawionej, nie może być traktowana jako świadczenie za wynagrodzeniem, czy też świadczenie w miejsce wykonania i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Realizacja umowy zastawniczej i przejęcie na własność rzeczy zastawu jako czynność prawna dokonywana wyłącznie przez wierzyciela, z punktu widzenia dłużnika nie może być traktowana jako świadczenie za wynagrodzeniem, czy też świadczenie zamiast wykonania, a co za tym idzie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto Wnioskodawca nie został poinformowany przez zastawnika o konieczności wystawienia faktury. Wnioskodawca nie ma także możliwości wystawienia faktury, ponieważ prowadzona działalność gospodarcza została wykreślona w dniu 2 czerwca 2023.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570, ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą,

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy,

Z cyt. wyżej przepisów wynika, że istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W treści art. 7 ust. 1 ww. ustawy, mowa jest bowiem o tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nią jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności” lecz jako własność ekonomiczną.

W tym znaczeniu własność ekonomiczna to sytuacja, w której z punktu widzenia aspektów ekonomicznych oraz w rozumieniu potocznym należałoby uznać kogoś za właściciela rzeczy, np. posiadacza nieruchomości, której wydaniu nie towarzyszyło przeniesienie własności w formie aktu notarialnego. Czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym. „Dostawa towarów” nie ogranicza się więc wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. Należy więc uznać, że dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia aspektów ekonomicznych, mniejsze zaś znaczenie mają jej skutki o charakterze cywilnoprawnym, występujące na gruncie prawa prywatnego. Czynności przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel musi jednak towarzyszyć wydanie przedmiotowego towaru, tylko wówczas bowiem powstanie obowiązek podatkowy z tytułu tej czynności.

Aby jednak czynność podlegała opodatkowaniu musi być wykonana przez podmiot działający dla tej czynności w charakterze podatnika podatku VAT.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 96 ust. 6 ustawy:

Jak stanowi art. 96 ust. 8 ustawy:

Stosownie do art. 96 ust. 9 ustawy:

Na mocy art. 96 ust. 9a ustawy:

Natomiast zasady dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a - 106q ustawy.

Według art. 106b ust. 1 ustawy:

W myśl art. 106i ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca zawarł umowę pożyczki. Niezapłacenie przez pożyczkobiorcę, tj. Wnioskodawcę, jakiejkolwiek kwoty przewidzianej w umowie uprawniało pożyczkodawcę do wypowiedzenia umowy w całości lub części poprzez pisemne zawiadomienie do pożyczkobiorcy. Jako formę zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy pożyczki Strony przewidziały ustanowienie zastawu rejestrowego na przedmiocie dostawy. Dnia 2 czerwca 2021 między Wnioskodawcą, jako Zastawcą, a pożyczkodawcą, jako Zastawnikiem, została zawarta umowa zastawu rejestrowego do umowy pożyczki. Wnioskodawca obciążył nabytą przez siebie linię do konfekcji zastawem na rzecz pożyczkodawcy w celu zabezpieczenia spłaty wierzytelności wynikających z umowy pożyczki. Strony ustaliły, że przedmiot zastawu stanowi wyłączną własność Wnioskodawcy, znajduje się w jego posiadaniu, jest ubezpieczony, nie jest obciążony prawami osób trzecich, a rozporządzenie tym przedmiotem przez Zastawcę nie podlega żadnym ograniczeniom ustawowym ani umownym. Strony zgodnie ustaliły, że zaspokojenie roszczeń z przedmiotu zastawu może nastąpić według wyboru Zastawnika. Z uwagi na fakt, iż Wnioskodawca naruszył postanowienia zawartej umowy o pożyczkę została ona rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym (pismo z dnia 22 marca 2023). Zgodnie z pismem z 22 marca 2023 linia do konfekcji została zabrana zgodnie z postanowieniami umowy zastawu. Jednocześnie pożyczkodawca poinformował, że pożyczka ulega postawieniu w stan natychmiastowej wymagalności. W związku z czym wezwał do natychmiastowej spłaty pożyczki wraz z zaległościami. Ponadto poinformowano w ww. piśmie Wnioskodawcę o zamiarze sprzedaży przedmiotów zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego przeprowadzonego przez komornika lub notariusza, tj. czynności określonej we wspomnianej umowie zastawu rejestrowego.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą obowiązku wystawienia faktury dokumentującej dostawę towaru w związku z przejęciem przez zastawnika na własność przedmiotu zastawu.

Zastaw rejestrowy jest szczególną kategorią zastawu unormowanego w ustawie z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (t. j. Dz.U. 2018 poz. 2017). Zastaw rejestrowy jest ograniczonym prawem rzeczowym, ma na celu zabezpieczenie wierzytelności w przedmiocie rzeczy ruchomych oraz zbywalnych praw majątkowych. Istotą zastawu rejestrowego jest uprawnienie wierzyciela do zaspokojenia się z rzeczy obciążonej zastawem, bez względu na to, czyją stała się własnością, także z pierwszeństwem przed wierzytelnościami osobistymi właściciela rzeczy.

Zastaw może być ustanowiony przez zastawnika (wierzyciela, którego wierzytelność ma być zabezpieczona) oraz przez zastawcę (osobę uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu), koniecznym do ustanowienia zastawu rejestrowego jest podpisanie umowy zastawniczej pomiędzy zastawnikiem a zastawcą oraz wpis do rejestru zastawów prowadzony przez sądy.

Samo zawarcie umowy zastawniczej na zabezpieczenie wierzytelności nie jest czynnością skutkującą powstaniem obowiązku podatkowego w podatku VAT i obowiązku wystawienia faktury. Jednakże w przypadku niewywiązania się z zobowiązania, wierzyciel może od tego momentu swobodnie dysponować rzeczą obciążaną zastawem, a dokonana dostawa nabiera odpłatnego charakteru. Tym samym wydanie towarów będących przedmiotem zastawu w związku z zawartą umową przesądza o uznaniu tej czynności za odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 22 ust. 2 pkt 2 ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów

W świetle cytowanych wyżej przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku, miała miejsce dostawa towarów (wydanie przedmiotu zastawu – rzeczy ruchomych wyszczególnionych w umowie) w zamian za niespłaconą w terminie wierzytelność (zadłużenie), a zatem czynność, do której wprost odnosi się art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT. W tym przypadku wydanie przedmiotu zastawu pełni funkcję dostawy faktycznie odpłatnej.

Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą oraz był zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym. Wskazana linia konfekcji została zakupiona i była wykorzystywana  w prowadzonej działalności gospodarczej. Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia wymienionej we wniosku linii do konfekcji.

Wobec tego wydanie przedmiotu zastawu w wykonaniu zaspokojenia wierzytelności z przejmowanego przez wierzyciela przedmiotu zastawu, jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, winno być udokumentowane fakturą.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 w zw. z art. 106i ust. 1 ustawy, Wnioskodawca miał obowiązek wystawienia faktury dokumentującej dokonanie odpłatnej dostawy linii do konfekcji na rzecz zastawnika.

Z wniosku wynika, że nie wystawił Pan faktury dokumentującej dokonanie odpłatnej dostawy linii do konfekcji na rzecz zastawnika, a zatem obecnie w sytuacji, gdy w dniu 2 czerwca 2023 r. zakończył Pan działalność gospodarczą i nie jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, to nie może Pan wystawić faktury dokumentującej ww. dostawę. Brak możliwości wystawienia faktury nie zwalania Pana z obowiązku rozliczenia podatku w związku z dokonaną na rzecz zastawnika dostawą linii do konfekcji.

Tym samym, Pana stanowisko uznaję za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu zaistnienia zdarzenia.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosujecie się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).