Interpretacja indywidualna z dnia 4 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.269.2023.1.DR

W zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

3 listopada 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 27 października 2023 r.  o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1. Zainteresowana będąca stroną postępowania:

A.G.

(…);

2. Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

U. K.

(…);

3. Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

A. K.

(…);

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni (Zainteresowana będąca stroną postępowania) jest jednym ze spadkobierców po ojcu, zmarłym w roku 2023.

Scheda spadkowa jest dziedziczona przez spadkobierców w ramach dziedziczenia ustawowego. Spadkobiercami są poza Wnioskodawczynią, jej siostra i matka (Zainteresowane niebędące stroną postępowania). Spadkobiercy przyjęli spadek przed notariuszem i planują dokonanie umownego działu spadku, również przed notariuszem.

Spadkodawca pozostawał w związku małżeńskim, przy czym pomiędzy małżonkami panował ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej.

Scheda spadkowa obejmuje m.in. przedsiębiorstwo w ruchu, nieruchomość (dom) i szereg aktywów (ruchomości) o mniejszej wartości rynkowej.

Spadkodawca, pan A.K. prowadził w szczególności jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą X, NIP (…) (obecnie „X w spadku”, dalej jako „Firma”). Przedmiotem działalności Firmy jest:

- doradztwo i obsługa w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy: szkolenia, uczestnictwo w zespołach powypadkowych, tworzenie dokumentów związanych z bhp: oceny ryzyka zawodowego, instrukcje bhp, reprezentacja w czasie kontroli pip i sanepid, realizacja decyzji pip i sanepid;

- rozliczanie czasu pracy kierowców;

- obsługa kadrowo-płacowa – przechowywanie i prowadzenie akt osobowych pracowników, naliczanie list płac, deklaracji ZUS, PIT itp., prowadzenie ewidencji czasu pracy pracowników;

- opracowywanie dokumentacji związanej z ochroną danych osobowych, pełnienie funkcji inspektora ochrony danych osobowych;

- sprawozdawczość z zakresu ochrony środowiska.

Zgodnie z wpisem do CEIDG: przeważająca działalność gospodarcza (kod PKD) 70.22.Z Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. Wykonywana działalność gospodarcza (kody PKD):

- 69.20.Z Działalność rachunkowo-księgowa; doradztwo podatkowe

- 70.22.Z Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania,

- 71.20.8 Pozostałe badania i analizy techniczne,

- 74.90.Z Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej niesklasyfikowana, 82.99.Z Pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej, gdzie indziej niesklasyfikowana,

- 85.59.B Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane.

Aktywa Firmy obejmują pomieszczenia biurowe – na działce, której właścicielami byli rodzice Wnioskodawczyni, stoi dom jednorodzinny oraz zabudowania biurowo-garażowe, częściowo wykorzystywane przez Firmę. Ponadto Firma posiada 5 samochodów osobowych, różnego standardu i w różnym wieku (od około 1 roku do 10 lat), kilka komputerów stacjonarnych, laptopy, wyposażenie biura.

Zobowiązania obejmują m.in. kredyt na 3 samochody osobowe. Zobowiązania podatkowe  i inne publicznoprawne regulowane są na bieżąco. Obecnie Firma zatrudnia 6 osób, w tym Wnioskodawczynię, która jednocześnie jest zarządcą sukcesyjnym.

Zarząd sukcesyjny został ustanowiony za życia Spadkodawcy; zgodnie z postanowieniami, Wnioskodawczyni (A.G.) została zarządcą. Firma działa cały czas tak samo, tj. prowadzi działalność w tym samym zakresie, realizując zobowiązania względem Klientów. Przedsiębiorstwo jest generalnie w dobrej sytuacji finansowej i jest zyskowne.

Spadkobiercy ustalili wewnętrznie, że Firmę (jej aktywa i pasywa) ma przejąć w całości Wnioskodawczyni, która chce kontynuować działalność gospodarczą. Matka Wnioskodawczyni otrzyma dom jednorodzinny (nieruchomość) i ewentualnie inne aktywa niezwiązane z działalnością gospodarczą Firmy. Natomiast siostra Wnioskodawczyni otrzyma jeden, wybrany przez nią, samochód osobowy będący w posiadaniu Firmy.

Umowny dział spadku nastąpi podczas obowiązywania zarządu sukcesyjnego, w okresie najbliższych kilku – kilkunastu miesięcy.

Z powyższego opisu wynika zatem, że elementem zdarzenia przyszłego jest okoliczność, że  umowny dział spadku pomiędzy Spadkobiercami nastąpi w sposób „nieproporcjonalny” w stosunku do udziału każdego ze spadkobierców w schedzie spadkowej, wynikającego z reżimu dziedziczenia ustawowego. Szacunkowa wartość rynkowa nieruchomości (przewidzianej wyłącznie dla matki) i Firmy (przewidzianej wyłącznie dla Wnioskodawczyni) jest wyższa niż szacunkowa wartość pojazdu przewidzianego dla siostry Wnioskodawczyni.

Pytanie

Czy powyższy dział spadku (bez obowiązku nałożenia spłat i dopłat) podlegał będzie opodatkowaniu z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Zainteresowanych, planowany przez Spadkobierców umowny dział spadku nie jest objęty podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż nie jest czynnością wskazaną w katalogu przedmiotu opodatkowania tą daniną, tj. art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. 2023 poz. 170).

Zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawczyni dział spadku nie stanowi czynności wymienionej w art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, wskazujących katalog przedmiotów opodatkowania wskazaną daniną.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynność cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dział spadku podlega opodatkowaniu tylko, jeżeli wiąże się z obowiązkiem spłat lub dopłat. Spłata stanowi wyrażoną w pieniądzu równowartość udziału w majątku spadkowym i występuje wówczas przy dziale spadku, gdy całość majątku spadkowego przyznano jednemu lub kilku ze spadkobierców. Natomiast dopłata ma wyrównać różnice powstałe wskutek fizycznego podziału majątku między spadkobierców, gdy zachodzą rozbieżności między faktycznie przyznaną im częścią majątku a udziałem w spadku.

Uwzględniając wskazane we Wniosku plany Spadkobierców oraz przywołany art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, stwierdzić należy, że planowany dział spadku nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie będzie wiązał się z obowiązkiem dokonania spłat lub dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców.

Tym samym, po stronie żadnego ze Spadkobierców nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Powyżej przywołano tylko tę część stanowiska Zainteresowanych, która odnosi się do podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Należy wskazać, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Jako czynność podlegającą opodatkowaniu przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazują – stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ww. ustawy – dział spadku, jednakże tylko w sytuacji, gdy wiąże się z obowiązkiem dokonania spłat lub dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie takie umowy o dział spadku lub orzeczenia sądu w przedmiocie działu spadku, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w ramach dziedziczenia ustawowego spadkobiercami po ojcu zmarłym w 2023 r. są, poza Zainteresowaną będącą stroną postępowania, jej siostra i matka (Zainteresowane niebędące stroną postępowania). Spadkobiercy przyjęli spadek przed notariuszem i planują dokonanie umownego działu spadku, również przed notariuszem. Scheda spadkowa obejmuje m.in. przedsiębiorstwo w ruchu, nieruchomość (dom) i szereg aktywów (ruchomości) o mniejszej wartości rynkowej. Spadkobiercy ustalili wewnętrznie, że Firmę (jej aktywa i pasywa) ma przejąć w całości Wnioskodawczyni, która chce kontynuować działalność gospodarczą. Matka Wnioskodawczyni otrzyma dom jednorodzinny (nieruchomość) i ewentualnie inne aktywa niezwiązane z działalnością gospodarczą Firmy. Natomiast siostra Wnioskodawczyni otrzyma jeden, wybrany przez nią, samochód osobowy będący w posiadaniu Firmy. Dział spadku nastąpi bez nałożenia obowiązku spłat i dopłat.

Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że skoro w omawianej sprawie dokonany zostanie dział spadku bez spłat i dopłat, to czynność ta, jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegać opodatkowaniu tym podatkiem.

Powyższe oznacza, że z tytułu tej czynności po stronie Zainteresowanych nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Państwa stanowiska tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowaną, która jest stroną postępowania

Pani A.G. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).