Interpretacja indywidualna z dnia 22 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-1.4010.604.2023.4.KM

Dotyczy ustalenia, czy w opisanym zdarzeniu przyszłym odsetki wypłacone przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków, które na mocy umowy powiernictwa osoba fizyczna będzie zobowiązana przekazać Wnioskodawcy, stanowią przychód Wnioskodawcy będącym przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 października 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczący m.in. podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy w opisanym zdarzeniu przyszłym odsetki wypłacone przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków, które na mocy umowy powiernictwa osoba fizyczna będzie zobowiązana przekazać Wnioskodawcy, stanowią przychód Wnioskodawcy będącym przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 grudnia 2023 r. (data wpływu: 18 grudnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W związku z faktem, że oprocentowanie lokat bankowych oraz kont oszczędnościowych dla osób fizycznych jest znacząco wyższe od oprocentowania lokat oraz kont oszczędnościowych dla przedsiębiorców, Wnioskodawca rozważa zawarcie z osobą fizyczną umowy powiernictwa. Na podstawie takiej umowy Wnioskodawca powierzyłby osobie fizycznej środki finansowe w celu ulokowania ich na korzystniej oprocentowanym koncie oszczędnościowym lub lokacie, założonym przez osobę fizyczną, ale – zgodnie z umową powiernictwa – na rzecz Wnioskodawcy będącej spółką.

Osoba, której powierzono by ulokowanie środków w sposób opisany powyżej nie miałaby swobody w dysponowaniu środkami przekazanymi przez spółkę oraz byłaby zobowiązana zwrócić przekazane przez spółkę środki wraz z naliczonymi przez bank odsetkami.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bank jako płatnik doliczając odsetki do kwoty zgromadzonej na koncie oszczędnościowym lub lokacie pomniejszałby wypłacaną kwotę odsetek o podatek z tytułu zysków kapitałowych w wysokości 19%. W związku z tym osoba fizyczna, której płatnik potrąci podatek dochodowy wystąpiłaby z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty gdyż, korzyść w postaci odsetek po jej stronie nie byłaby definitywna ze względu na działanie w charakterze powiernika. W takiej sytuacji to Wnioskodawca powinien rozpoznać przychód na gruncie u.p.d.o.p. z tytułu odsetek, a nie osoba fizyczna na gruncie u.p.d.o.f., a zatem podatek pobrany przez płatnika nie byłby należny.

Umowa powiernictwa przewiduje wynagrodzenie dla powiernika. W takim przypadku powiernik zwróci Wnioskodawcy przekazane środki pieniężne wraz z odsetkami z zastrzeżeniem, że pomniejszy on tę kwotę o należne wynagrodzenie za powiernictwo.

Pytanie

Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym odsetki wypłacone przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków, które na mocy umowy powiernictwa osoba fizyczna będzie zobowiązana przekazać Wnioskodawcy, stanowią przychód Wnioskodawcy będącym przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki? (pytanie oznaczone we wniosku Nr 2)

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, stosownie do treści art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do przychodów nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów). Wobec powyższych artykułów stwierdzić należy, że otrzymane odsetki stanowią przychód podatkowy.

W związku z powyższym odsetki wypłacone przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków, które na mocy umowy powiernictwa osoba fizyczna będzie zobowiązana przekazać Wnioskodawcy, stanowią przychód Wnioskodawcy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”):

W myśl art. 7 ust. 2 ww. ustawy:

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT:

W myśl art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o CIT:

Literalna wykładnia powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. W konsekwencji, do przychodów podatkowych, podatnik powinien zaliczyć takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe.

O zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje co do zasady definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika lub zmniejsza jego zobowiązania w sposób trwały, a nie tymczasowy. Ta definitywność w zakresie środków pieniężnych definiowana powinna być przez pryzmat możliwości swobodnego nimi dysponowania. Przysporzenie w postaci otrzymania przez podatnika środków pieniężnych może zostać uznane za przychód w podatku dochodowym od osób prawnych, o ile łącznie zostaną spełnione poniższe warunki:

- przysporzenie to ma charakter definitywny, powodujący w sposób trwały zwiększenie wartości aktywów podatnika lub też zmniejszenie wysokości jego zobowiązań oraz

- podatnik może rozporządzać otrzymanymi środkami jak własnymi.

Przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, o ile nie została wyłączona z przychodów podatkowych na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o CIT.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy w opisanym zdarzeniu przyszłym odsetki wypłacone przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków, które na mocy umowy powiernictwa osoba fizyczna będzie zobowiązana przekazać Wnioskodawcy, stanowią przychód Wnioskodawcy będącym przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki.

W odniesieniu do powyższych wątpliwości, wskazać należy, że z opisu zdarzenia przyszłego wynika m.in., że w związku z faktem, że oprocentowanie lokat bankowych oraz kont oszczędnościowych dla osób fizycznych jest znacząco wyższe od oprocentowania lokat oraz kont oszczędnościowych dla przedsiębiorców Wnioskodawca rozważa zawarcie z osobą fizyczną umowy powiernictwa. Na podstawie takiej umowy Wnioskodawca powierzyłby osobie fizycznej środki finansowe w celu ulokowania ich na korzystniej oprocentowanym koncie oszczędnościowym lub lokacie, założonym przez osobę fizyczną, ale – zgodnie z umową powiernictwa – na rzecz Wnioskodawcy będącej spółką. Osoba, której powierzono by ulokowanie środków w sposób opisany powyżej nie miałaby swobody w dysponowaniu środkami przekazanymi przez spółkę oraz byłaby zobowiązana zwrócić przekazane przez spółkę środki wraz z naliczonymi przez bank odsetkami. Umowa powiernictwa przewiduje wynagrodzenie dla powiernika. W takim przypadku powiernik zwróci Wnioskodawcy przekazane środki pieniężne wraz z odsetkami z zastrzeżeniem, że pomniejszy on tę kwotę o należne wynagrodzenie za powiernictwo.

Wskazać należy, że powiernictwo, jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm., dalej: „K.c.”), zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem:

Co do zasady, umowa powiernictwa polega, na zawarciu stosunku między jej stronami, powierzającym i powiernikiem, którego celem jest wykonanie przez powiernika we własnym imieniu określonych usług i sfinansowanych przez powierzającego, na jego rzecz i w celu realizacji wskazanego przez niego interesu. Zależnie od postanowień umowy może być ona odpłatna albo nieodpłatna. Zawierana jest na określony czas, wskazany w umowie lub wynikający z istoty czynności prawnej, jaką ma podjąć powiernik.

Podstawą do skonstruowania umowy powierniczej może być stosunek zlecenia. Prawa i obowiązki stron umowy powierniczej należy zatem zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu. Jak wynika z art. 734 i 735 K.c. istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub (jeżeli tak stanowi umowa) w imieniu własnym, lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku, wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiduicjalny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zd. 2 K.c.).

Sąd Najwyższy stwierdził, że stosunek powiernictwa jako umowy o dokonywanie czynności prawnych oraz czynności natury faktycznej wykazuje cechy właściwe umowie zlecenia (wyrok z dnia 18 lutego 2004 r., sygn. akt V CK 216/03).

Władztwo nad nabytymi prawami, jakie można przypisać zleceniobiorcy wykonującemu zlecenie powiernicze jest ograniczone, a to poprzez:

- ograniczenie czasowe – zleceniobiorca obowiązany jest przekazać nabyte prawa, bądź uzyskane korzyści na pierwsze żądanie zleceniodawcy,

- ustawowo wyłączoną możliwość rozporządzania tymi prawami lub korzyściami na rzecz kogo innego aniżeli zleceniodawca lub wskazany przezeń podmiot, co powoduje wyłączenie możliwości efektywnego zwiększenia masy majątkowej zleceniobiorcy o prawa nabyte w wykonaniu powiernictwa,

- nieekwiwalentność dla zleceniobiorcy zbycia nabytych we własnym imieniu, lecz na rachunek zlecającego praw – prawa te przenoszone są na zlecającego nieodpłatnie – zgodnie z art. 742 K.c. dający zlecenie zwraca przyjmującemu zlecenie jedynie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, oraz zwalnia go od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym, natomiast w przypadku przenoszenia powierniczo nabytych praw na wskazaną przez zlecającego osobę trzecią cena zbycia stanowi należność zleceniodawcy (art. 740 K.c.),

- przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien płacić dającemu zlecenie odsetki ustawowe (art. 741 K.c.),

- dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi; powinien również zwolnić przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym (art. 742 K.c.).

Zleceniobiorca, działający w charakterze powiernika, nabywa wszelkie prawa i obowiązki w ramach czynności oraz umów zawartych w wykonaniu umowy zlecenia i w związku z działaniem na rachunek dającego zlecenie (powierzającego) jest zobowiązany do przeniesienia na rzecz zleceniodawcy (powierzającego) wszystkich nabytych przez niego praw.

Konsekwencje podatkowe czynności dokonywanych z udziałem Powiernika powinny uwzględniać charakter prawny stosunku powiernictwa, a w szczególności fakt działania Powiernika w imieniu i na rzecz Powierzającego. Dlatego też wszelkie przysporzenia z tytułu wykonania powierzonych Powiernikowi czynności, zawartych przez niego umów ze względu na obowiązek ich zwrotu, a więc brak definitywnego przysporzenia są neutralne podatkowo.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że czynność powiernicza składa się z dwóch elementów:

1)przeniesienia przez powierzającego na powiernika jakiegoś prawa albo zobowiązanie powiernika do nabycia tego prawa i przekazanie mu przez powierzającego środków na ten cel, w następstwie czego powiernik może korzystać z tego prawa względem osób trzecich w wyznaczonym zakresie;

2)zobowiązania powiernika wobec powierzającego, że będzie przestrzegał wyznaczonego zakresu korzystania z uzyskanego prawa (w szczególności, że powierzone prawo powróci do powierzającego pod określonymi warunkami) oraz zobowiązanie powiernika do przekazywania powierzającemu wszelkich pożytków związanych z tym prawem.

W przypadku, gdy Powiernik otrzyma od Powierzającego środki finansowe w celu ulokowania ich na korzystnie oprocentowanym koncie oszczędnościowym lub lokacie, założonym przez osobę fizyczną, czyni to w interesie Powierzającego. W konsekwencji, Powiernik nie stanie się ich faktycznym właścicielem, a wyłącznie podmiotem uprawnionym do władania nimi. Tym samym, wszelkiego rodzaju korzyści majątkowe z tytułu ulokowania środków finansowych na lokacie lub koncie oszczędnościowym nastąpią w wykonaniu zobowiązania wynikającego z wcześniej zawartej Umowy Powierniczej, w ramach której Powiernik działa w imieniu własnym, ale na rzecz Powierzającego.

W konsekwencji, w zakresie powyższych czynności Powiernik działać będzie de facto jako podmiot transparentny podatkowo – wszystkie skutki podatkowe czynności dokonywanych przez Powiernika należy przypisać Powierzającemu, tak jakby działał on samodzielnie, bez pośrednictwa Powiernika.  

Mając zatem powyższe na uwadze, należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że odsetki wypłacone przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków, które na mocy umowy powiernictwa osoba fizyczna będzie zobowiązana przekazać Wnioskodawcy, stanowią przychód Wnioskodawcy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Jednocześnie wskazać należy, że w pozostałym zakresie objętym wnioskiem, tj. w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku od czynności cywilnoprawnych, wydane zostaną/zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383).