Interpretacja indywidualna z dnia 22 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.413.2023.4.JKU

Skutki podatkowe zawarcia umowy powiernictwa.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 października 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 13 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy powiernictwa. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 13 grudnia 2023 r. (wpływ: 18 grudnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W związku z faktem, że oprocentowanie lokat bankowych oraz kont oszczędnościowych dla osób fizycznych jest znacząco wyższe od oprocentowania lokat oraz kont oszczędnościowych dla przedsiębiorców rozważają Państwo zawarcie z osobą fizyczną umowy powiernictwa. Na podstawie takiej umowy powierzyliby Państwo osobie fizycznej środki finansowe w celu ulokowania ich na korzystniej oprocentowanym koncie oszczędnościowym lub lokacie, założonym przez osobę fizyczną, ale – zgodnie z umową powiernictwa – na Państwa rzecz.

Osoba, której powierzono by ulokowanie środków w sposób opisany powyżej nie miałaby swobody w dysponowaniu środkami przekazanymi przez Państwa oraz byłaby zobowiązana zwrócić przekazane przez Państwa środki wraz z naliczonymi przez bank odsetkami.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bank jako płatnik doliczając odsetki do kwoty zgromadzonej na koncie oszczędnościowym lub lokacie pomniejszałby wypłacaną kwotę odsetek o podatek z tytułu zysków kapitałowych w wysokości 19%. W związku z tym osoba fizyczna, której płatnik potrąci podatek dochodowy wystąpiłaby z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty gdyż, korzyść w postaci odsetek po jej stronie nie byłaby definitywna ze względu na działanie w charakterze powiernika. W takiej sytuacji to Państwo powinni rozpoznać przychód na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z tytułu odsetek, a nie osoba fizyczna na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem podatek pobrany przez płatnika nie byłby należny.

Umowa powiernictwa przewiduje wynagrodzenie dla powiernika. W takim przypadku powiernik zwróci Państwu przekazane środki pieniężne wraz z odsetkami z zastrzeżeniem,  że pomniejszy on tę kwotę o należne wynagrodzenie za powiernictwo.

Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych przeformułowane w uzupełnieniu wniosku

Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym przekazanie osobie fizycznej przez Państwa środków pieniężnych, a następnie przekazanie przez osobę fizyczną Państwu odsetek wypłaconych przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków,  na zasadach opisanych we wniosku, będzie pociągać za sobą powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych po Państwa stronie? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Państwa przeformułowane stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych posługuje się zamkniętym katalogiem czynności cywilnoprawnych objętych tym podatkiem. Zamknięty katalog oznacza, że tylko i wyłącznie czynności wymienione w przepisie art. 1 ust. 1 podlegają opodatkowaniu.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Zatem umowa powiernicza należy do kategorii umów nienazwanych.

Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest zasada swobody kontraktowej. Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Istota zlecenia powierniczego polega więc na tym, że na zewnątrz występuje powiernik, który nabywa pewną rzecz lub prawo we własnym imieniu, ale na rzecz zleceniodawcy. Stroną czynności jest powiernik, który najpierw sam zaciąga zobowiązanie, a następnie, wykonując wcześniejsze zobowiązanie (zlecenie powiernicze), przenosi te prawa lub obowiązki na osobę, w której interesie i na której rachunek działał.

Z wyżej wskazanych przyczyn – Państwa zdaniem – nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jakiekolwiek czynności wykonywane w ramach realizacji opisanej umowy powierniczej. W szczególności przekazanie środków pieniężnych powiernikowi czy przeniesienie własności nabytych przez powiernika rzeczy z powrotem na Państwa nie będzie pociągać za sobą powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych

Na potwierdzenie swojego stanowiska powołali się Państwo na interpretacje indywidualne.

Powyżej przywołano tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Zatem umowa powiernicza należy do kategorii umów nienazwanych. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny  (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) zasada swobody umów. Zgodnie z tym przepisem:

Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa  i obowiązki stron tej umowy należy zatem zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.

Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiducjarny).

Jak wynika z art. 740 Kodeksu cywilnego:

Ze zdarzenia opisanego we wniosku wynika, że rozważają Państwo zawarcie z osobą fizyczną umowy powiernictwa. Na podstawie takiej umowy powierzyliby Państwo osobie fizycznej środki finansowe w celu ulokowania ich na korzystniej oprocentowanym koncie oszczędnościowym lub lokacie, założonym przez osobę fizyczną, ale – zgodnie z umową powiernictwa – na Państwa rzecz. Osoba, której powierzono by ulokowanie środków w sposób opisany powyżej nie miałaby swobody w dysponowaniu środkami przekazanymi przez Państwa oraz byłaby zobowiązana zwrócić przekazane przez Państwa środki wraz z naliczonymi przez bank odsetkami. Umowa powiernictwa przewiduje wynagrodzenie dla powiernika. W takim przypadku powiernik zwróci Państwu przekazane środki pieniężne wraz z odsetkami z zastrzeżeniem, że pomniejszy on tę kwotę o należne wynagrodzenie za powiernictwo.

W związku z opisanymi okolicznościami, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy powierniczej  i przekazanie – na jej podstawie – przez Państwa środków pieniężnych osobie fizycznej a następnie zwrot tych środków Państwu oraz przekazanie odsetek naliczonych przez bank w opisanych okolicznościach nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym – z powyższych przyczyn – przekazanie przez Państwa środków pieniężnych osobie fizycznej a następnie zwrot tych środków Państwu oraz przekazanie odsetek naliczonych przez bank w opisanych okolicznościach, w wykonaniu zawartej umowy powiernictwa, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od czynności cywilnoprawnych, w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.