Interpretacja indywidualna z dnia 24 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.23.2023.4.MM

Skutki podatkowe nieodpłatnego działu spadku.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 lutego 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 3 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 7 kwietnia 2023 r. (wpływ 7 kwietnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Od 15 czerwca 2021 r. dla zmarłej 28 maja 2021 r. przedsiębiorczyni ustanowiono zarząd sukcesyjny. Przedsiębiorstwem w spadku (dalej: PwS) zarządza zarządca sukcesyjny - córka zmarłej przedsiębiorczyni (jedna ze spadkobierców). Wyrokiem Sądu Rejonowego przedłużono zarząd sukcesyjny do 5 lat od dnia śmierci przedsiębiorczyni. Działalność PwS stanowiąca kontynuację działalności zmarłej przedsiębiorczyni polega na prowadzeniu dwóch zorganizowanych części, tj. hurtowni materiałów budowlanych w miejscowości oraz ośrodka wypoczynkowego nad jeziorem. PwS jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej: PIT) opłacającym podatek wg podatku liniowego oraz jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT). Spadkobiercami zmarłej przedsiębiorczyni są mąż (dalej: Wnioskodawca) i dwoje dzieci, którzy posiadają status właścicieli PwS w udziałach 2/3 mąż i dzieci po 1/6. Wnioskodawca zamierza przejąć PwS do dalszego prowadzenia w ramach działu spadku, w którym pozostali spadkobiercy nie będą domagali się spłat i dopłat. W tym celu założy działalność gospodarczą, rejestrując się w tym celu także jako podatnik VAT.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że nabędzie przedsiębiorstwo w ramach działu spadku.

Pytanie (przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy przejęcie przez Wnioskodawcę jako jednego ze spadkobierców przedsiębiorstwa w spadku, do dalszego jego prowadzenia jest neutralne na gruncie PSD i PCC dla Wnioskodawcy?

Pana stanowisko w sprawie (przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Zdaniem Wnioskodawcy, przejęcie przez niego jako jednego ze spadkobierców przedsiębiorstwa w spadku (dalej: PwS), do dalszego jego prowadzenia jest neutralne na gruncie ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043, dalej: u.p.s.d.) oraz na gruncie ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2022 poz. 111 ze zm., dalej: u.p.c.c.).

Zarząd sukcesyjny unormowany jest w ustawie z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z

sukcesją przedsiębiorstw (dalej: Ustawa). Zgodnie z art. 59 ust. 1 tej Ustawy zarząd sukcesyjny wygasa m.in. z upływem dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy (pkt 7, z zastrzeżeniem art. 60), dniem dokonania działu spadku obejmującego PwS (pkt 6) lub dniem nabycia przedsiębiorstwa w spadku w całości przez jedną osobę, o której mowa w art. 3 pkt 3 (właściciela przedsiębiorstwa w spadku lub podmiotu, który nabył przedsiębiorstwo od jego właścicieli) (pkt 3).

Zgodnie z art. 60 Ustawy sąd z ważnych przyczyn może przed dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego przedłużyć okres zarządu sukcesyjnego na czas nie dłuższy niż pięć lat od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Na gruncie PSD i PCC przedsiębiorstwo w spadku nie ma statusu podatnika, co także potwierdza zakres art. 49 Ustawy. Ze względu na ograniczony zakres podmiotowy PwS jako podatnika, istotne jest kompleksowe zbadanie sytuacji prawno-podatkowej Wnioskodawcy jako jego współwłaściciela.

Ustawodawca nie uregulował wprost skutków podatkowych przejęcia PwS przez jednego ze spadkobierców do dalszego jego prowadzenia. Przejęcie przedsiębiorstwa w drodze działu spadku w celu kontynuowania jego działalności stanowi wygaśnięcie zarządu sukcesyjnego a tym samym zakończenie bytu prawnego przedsiębiorstwa w spadku. Wraz z działem spadku, w wyniku którego jeden ze spadkobierców w całości staje się jedynym właścicielem przedsiębiorstwa, kończy się wspólne posiadanie przedsiębiorstwa w spadku nabytego w ramach spadkobrania w procedurze nabycia spadku (sądowego lub notarialnego). Następuje bowiem nieodpłatne zniesienie majątku spadkowego w taki sposób, że część tego majątku stanowiąca zorganizowane przedsiębiorstwo (PwS) nabywa jeden spadkobierca do dalszego jego prowadzenia.

Nieodpłatne zniesienie współwłasności uregulowane zostało w art. 1 ust. 1 pkt 4 u.p.s.d. Natomiast art. 4 ust. 1 pkt 15 u.p.s.d. przewiduje zwolnienie przedmiotowe dla nabycia przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Ponieważ Wnioskodawca nabędzie przedsiębiorstwo składające się z rzeczy i praw majątkowych od innych spadkobierców, tj. dzieci, to zniesienie będzie dla niego zwolnione z PSD.

Ze względu na brak spłat i dopłat przyszłego działu spadku w ocenie Wnioskodawcy nie będą miały w jego sprawie zastosowania przepisy art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) u.p.c.c..

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pana stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn, podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku od towarów i usług, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona),

d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

 f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona),

h) ustanowienie hipoteki,

 i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

 j) umowy depozytu nieprawidłowego,

 k) umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Należy wskazać, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Jako czynność podlegającą opodatkowaniu przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazują – stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ww. ustawy – dział spadku, jednakże tylko w sytuacji, gdy wiąże się z obowiązkiem dokonania spłat lub dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie takie umowy o dział spadku lub orzeczenia sądu w przedmiocie działu spadku, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawca wraz z dziećmi nabyli w spadku po zmarłej żonie Wnioskodawcy przedsiębiorstwo. Obecnie Wnioskodawca zamierza nabyć całe przedsiębiorstwo w drodze działu spadku. Pozostali spadkobiercy nie będą domagali się spłat i dopłat.

Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że skoro w omawianej sprawie dokonany zostanie dział spadku bez spłat i dopłat, to czynność ta, jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegać opodatkowaniu tym podatkiem.

Reasumując, stanowisko Wnioskodawcy, że przejęcie przez niego jako jednego ze spadkobierców przedsiębiorstwa w spadku, do dalszego jego prowadzenia jest neutralne na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych uznano za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.