Interpretacja indywidualna z dnia 17 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.584.2023.4.IK

Ustalenie czy transfer aktywów z FIZ do ASI podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy transfer aktywów z FIZ do ASI podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku transferu Aktywów z FIZ do ASI. Wniosek uzupełnili Państwo pismem z 2 sierpnia 2023 r. (data wpływu 3 sierpnia 2023 r.) oraz w odpowiedzi na wezwania – pismem z 25 września 2023 r. oraz 12 października 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

P S.A. („P”) to polska spółka akcyjna, której większościowym akcjonariuszem jest Skarb Państwa oferująca instrumenty służące rozwojowi przedsiębiorstw, jednostek samorządu terytorialnego oraz osób prywatnych, inwestująca w zrównoważony rozwój społeczny i wzrost gospodarczy państwa. P jest uczestnikiem … („Fundusz”, „FIZ’). Do grupy kapitałowej P. należy m.in. spółka V. („V”), prowadząca działalność m.in. jako zarządzający częściami portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych zamkniętych na zlecenie ... i na podstawie umów, o których mowa w art. 46 ust. 3a ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi („UFI”). Fundusze te działają w formule tzw. funduszu funduszy, tj. inwestujących w fundusze .... Fundusz korzysta zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych ze zwolnienia przedmiotowo-podmiotowego. Aktywa Funduszu („Aktywa”) obejmują posiadane bezpośrednio tytuły uczestnictwa w: a) polskich spółkach z o.o., b) spółkach z siedzibą w ..; c) spółkach z siedzibą … oraz posiadane pośrednio tytuły uczestnictwa w spółce z siedzibą ,,. i spółce z siedzibą ... Wśród Aktywów znajdują się również aktywa (udziały, akcje, tytuły uczestnictwa) generujące dochody (przychody), o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 57 a) i f) ustawy o CIT. P. rozważa transfer Aktywów z Funduszu do nowozałożonej spółki mającej status alternatywnej spółki inwestycyjnej („ASI”) („Transfer”, „Transakcja”) w trybie przewidzianym w art. 32a Ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju („USIR”). Na moment składania wniosku ASI jeszcze nie istnieje, będzie utworzona i zarządzana przez V jako zarządzającego ASI, w rozumieniu UFI. Zgodnie z procedurą opisaną w art. 32a USIR, uczestnik FIZ i jednocześnie inwestor ASI w wyniku tego Transferu otrzyma udziały w nowozałożonej ASI. Po dokonaniu Transferu, ASI staną się właścicielem Aktywów a P (jako uczestnik FIZ) stanie się inwestorem ASI w proporcji, w jakiej dotychczas uczestniczył w FIZ. Po zrealizowaniu Transferu Aktywów, Fundusz nie będzie już prowadził aktywnej działalności inwestycyjnej, wobec czego może zostać podjęta decyzja o jego likwidacji. W związku z likwidacją doszłoby do wykupu i umorzenia wyemitowanych przez FIZ certyfikatów inwestycyjnych oraz do wy płaty uzyskanych środków pieniężnych P jako uczestnikowi FIZ, proporcjonalnie do liczby posiadanych przez niego certyfikatów inwestycyjnych. Ze względu na fakt, że większość Aktywów FIZ zostanie przekazana do ASI, wartość środków pochodzących z wykupu i umorzenia certyfikatów będzie istotnie niższa niż wynikająca z wyceny aktywów FIZ opublikowanej przed Transferem, tj. wartość aktywów FIZ będzie pomniejszona o wartość aktywów przeniesionych do ASI. Statut FIZ nie dopuszcza możliwości dokonywania wypłat bez wykupu certyfikatów inwestycyjnych. W toku działalności FIZ uzyskał interpretację indywidualną dotyczącą Aktywów tj. interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 stycznia 2022 r. (0111-KDIB1-2.4010.610.2021.1.AK) dotyczącą zastosowania zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 53a ustawy o CIT do środków z inwestycji uzyskiwanych przez FIZ w związku z inwestycjami sfinansowanymi ze środków w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój („Interpretacja”).

W uzupełnieniu do wniosku z 25 września 2023 r. wskazali Państwo, że:

1) Co należy rozumieć przez sformułowanie użyte w opisie wniosku, że „P jest Uczestnikiem

Odp: P jest uczestnikiem funduszu inwestycyjnego o nazwie " Uczestnik funduszu inwestycyjnego to podmiot, który posiada jednostki uczestnictwa/certyfikaty inwestycyjne danego funduszu.

2) Czy otrzymają Państwo (P) jakiekolwiek wynagrodzenie z tytułu transferu Aktywów z FIZ do ASI, jeżeli tak, to proszę wskazać od kogo i w jakiej formie?

Odp: Nie.

3) Czy opisany we wniosku transfer aktywów będzie/nie będzie:

- ściąganiem długów, w tym factoringu;

- usługą doradztwa;

- usługą w zakresie leasingu.

Odp: Nie.

4) Czy opisany we wniosku transfer aktywów będzie/nie będzie usługą dotyczącą praw i udziałów odzwierciedlających:

- tytuł prawny do towarów;

- tytuł własności nieruchomości;

- prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

- udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

- prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku?

Odp: Nie.

W uzupełnieniu do wniosku z 12 października 2023 r. wyjaśnili Państwo:

1) Czy są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?

ODP: Tak.

2) Czy uczestniczą Państwo w zarządzaniu spółkami, funduszami, których Aktywa (udziały, akcje, tytuły uczestnictwa) Państwo zamierzają zbyć (transfer Aktywów) w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązku udziałowca, członka funduszu?

ODP: Nie.

3) Jeśli uczestniczą Państwo w zarządzaniu spółką, funduszem której udziały, akcje, jednostki uczestnictwa zamierzają Państwo zbyć (transfer Aktywów), to należy wskazać, czy posiadają Państwo portfel udziałów, akcji, jednostek uczestnictwa tego podmiotu, czy podmiot ten Państwo kontrolują, czy prowadzą Państwo działalność zarobkową w oparciu o te Aktywa oraz czy wykonują Państwo w ramach działalności gospodarczej czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na rzecz tego podmiotu (spółki, funduszu) którego udziały akcje, jednostki uczestnictwa Państwo posiadają?

Odp: Nie.

4) Czy zbycie (transfer) Aktywów (akcji, udziałów, tytułów uczestnictwa) prowadzone jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej?

Odp: Nie.

5) Czy posiadanie udziałów, akcji, tytułów uczestnictwa jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej?

Odp: Nie

6) Czy prowadzą Państwo działalność gospodarczą w zakresie zarządzania udziałami, akcjami, jednostkami i uczestnictwa jeśli tak, to czy są to transakcje regularne czy też sporadyczne?

Odp: Nie. Wnioskodawca wykonuje jedynie funkcje właścicielskie.

Co do potrzeby uzupełnienia stanu faktycznego w związku z odpowiedzią na pytanie nr 2 w poprzednim wezwaniu (czy Wnioskodawca otrzyma wynagrodzenie z tytułu transferu Aktywów) oraz sugestią rozbieżności, Wnioskodawca doprecyzowuje, że Wnioskodawca nie otrzyma za transfer wynagrodzenia pieniężnego. Wnioskodawca potwierdza jednak, że Wnioskodawca otrzyma w zamian za transfer Aktywów wynagrodzenie w postaci udziałów w nowozałożonej ASI. Jak wskazano w uzasadnieniu wniosku o interpretację, USIR przyjęła fikcję prawną, że transfer ten jest niczym innym jak wniesieniem wkładu przez Wnioskodawcę do alternatywnej spółki inwestycyjnej - art. 32a ust. 4 USIR.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług

Czy Transfer Aktywów z FIZ do ASI stanowi czynność niepodlegającą VAT, a jeśli stanowi czynność podlegającą VAT, to czy jest to czynność zwolniona?

Państwa stanowisko w sprawie

Transfer Aktywów z FIZ do ASI nie będzie podlegał opodatkowaniu VAT. Nawet w razie uznania, że zbycie udziałów/akcji/jednostek uczestnictwa w formie Transferu Aktywów jest opodatkowane VAT, wówczas czynność taka korzystała będzie ze zwolnienia od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy o VAT.

UZASADNIENIE

Przepisy prawa Fundusz stanowi fundusz inwestycyjny zamknięty, którego częścią portfela inwestycyjnego zarządza V (spółka zależna P). Zgodnie z art. 32a USIR zgromadzenie inwestorów Funduszu jest uprawnione do podjęcia uchwały o nieodpłatnym przeniesieniu aktywów tego Funduszu, na wskazaną w uchwale alternatywną spółkę inwestycyjną, zarządzaną przez P lub jego spółkę zależną, której wspólnikami są wyłącznie uczestnicy tego funduszu inwestycyjnego zamkniętego. Uchwała zgromadzenia inwestorów o przeniesieniu aktywów funduszu inwestycyjnego zamkniętego jest podjęta, jeżeli głosy za przeniesieniem aktywów oddali uczestnicy reprezentujący 100% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych tego funduszu. Zgodnie z procedurą opisaną w art. 32a USIR, Transfer Aktywów wymagać będzie: - uchwały zgromadzenia inwestorów Funduszu o nieodpłatnym przeniesieniu Aktywów na ASI, oraz - uchwały walnego zgromadzenia ASI o podwyższeniu kapitału zakładowego ASI, ze wskazaniem m.in., że nowo wyemitowane udziały (akcje) w ASI zostaną pokryte wkładem niepieniężnym w postaci Aktywów. Dodatkowo zgodnie z USIR: - przeniesienie Aktywów FIZ na ASI traktowane jest jako wniesienie wkładu przez wspólnika lub akcjonariusza alternatywnej spółki inwestycyjnej, będącego jednocześnie uczestnikiem funduszu inwestycyjnego zamkniętego, obejmującego prawa uczestnictwa tej spółki (art. 32a ust. 4 USIR). - z dniem przeniesienia Aktywów na ASI, ASI wchodzi w prawa i obowiązki FIZ wynikające z umów regulujących nabycie tych aktywów oraz stosuje zasady realizacji praw i obowiązków wynikających z posiadania przez fundusz przenoszonych aktywów i dla celów realizacji tych praw i obowiązków alternatywna spółka inwestycyjna staje się stroną tych umów; - ASI wstępuje z dniem przeniesienia Aktywów w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki funduszu inwestycyjnego zamkniętego pozostające w związku z przenoszonymi aktywami; - wartość przenoszonych Aktywów: a) ustala się na podstawie ostatniej wyceny wartości aktywów netto Funduszu Inwestycyjnego sporządzonej zgodnie ze statutem Funduszu Inwestycyjnego przed dniem podjęcia uchwały zgromadzenia inwestorów Funduszy o nieodpłatnym przeniesieniu Aktywów na ASI; b) wskazuje się w uchwale, zgromadzenia inwestorów Funduszy o nieodpłatnym przeniesieniu Aktywów na ASI. Konstrukcja prawna stworzona przez art. 32a Ustawy USIR w sposób kazuistyczny reguluje kwestię Transferu Aktywów z FIZ do ASI. W zakresie skutków ekonomicznych zbliżona jest do instytucji przekazu znanego kodeksowi cywilnemu, choć sama w sobie przekazem nie jest. Podobieństwo do przekazu polega na skróceniu obrotu i przez to uproszczeniu schematu transferu Aktywów. Bez powyższych zapisów, Transfer Aktywów z FIZ do ASI byłby wieloetapowy np.: (i) najpierw Aktywa musiałyby zostać zbyte przez FIZ na rzecz P, następnie (ii) P wniósłby Aktywa do ASI w zamian za udziały (akcje) ASI, i ostatecznie (iii) nastąpiłaby likwidacja FIZ, w efekcie której P otrzymałby środki z umorzenia certyfikatów, w tym środki przeznaczone na wcześniejsze nabycie od FIZ Aktywów. Tymczasem USIR umożliwia przeniesienie Aktywów bezpośrednio z FIZ do ASI (z pominięciem P). Z perspektywy FIZ, Transfer Aktywów będzie nieodpłatny, ale P (jako uczestnik Funduszu) otrzyma w zamian za Transfer Aktywów dokonany przez FIZ akcje w ASI (przy czym USIR przyjęła fikcję prawną, że transfer ten jest wniesieniem wkładu przez wspólnika lub akcjonariusza alternatywnej spółki inwestycyjnej do ASI - art. 32a ust. 4 USIR). W świetle powyższego, należy przyjąć, że USIR w pewien sposób rozszerza znaczenie wywodzącego się z Kodeksu spółek handlowych pojęcia „wniesienia wkładu do spółki” o „transfer aktywów opisany w art. 32a USIR”. Innymi słowy należy przyjąć, że skutkiem przeprowadzenia procedury transakcyjnej opisanej w art. 32a USIR, na mocy tego przepisu ustawy P dokona wkładu niepieniężnego w postaci Aktywów do ASI, w zamian za udziały/akcje ASI. Podstawą takiej transakcji jest wprost brzmienie ustawy USIR.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, do Aktywów Funduszu objętych planowanym Transferem należą tytuły uczestnictwa w spółkach z siedzibą w … oraz S.C.A. SICAV-RAIF; spółkach z siedzibą w …, spółce z …

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług („ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; eksport towarów; import towarów na terytorium kraju; wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju; wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a) i 41 ustawy o VAT, zwolnione są usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w: a) spółkach, b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną - z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi oraz usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 328, 355, 680, 1505, 1595 i 2140), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Na gruncie podatku od towarów i usług transakcja zbycia udziałów/akcji/jednostek uczestnictwa nie podlega opodatkowaniu. Zarówno posiadania, jak i zbycia udziałów nie można uznać bowiem za działalność gospodarczą. Zwykłe wykonywanie prawa własności posiadanych Aktywów w postaci ich zbycia nie jest działalnością gospodarczą, która podlegałaby pod podatek VAT. Potwierdzenie powyższego stanowiska zawarto zarówno w orzecznictwie TSUE (wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 6 lutego 1997 r., C- 80/95) jak i stanowiskach polskich organów podatkowych (np. w interpretacji Ministra Finansów z 30 lipca 2014 r., ITPP1/443-490/14/AJ, interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 6.09.2011 r., IPPP3/443-757/11-4/LK).) Na marginesie należy wskazać, że z orzecznictwa TSUE, wynika, że w pewnych okolicznościach posiadanie udziałów w spółkach może być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu przepisów VAT (w szczególności jeżeli udziałowiec aktywnie angażuje się w zarządzania spółką - tak np. wyrok TSUE z 20.06.1991 r. sygn.: C-60/90). Tym niemniej, w orzeczeniu tym (i podobnych), TSUE nie wywodzi wniosku, że w razie zbycia udziałów istnieje obowiązek naliczenia VAT - TSUE stwierdza, że w przypadku gdy posiadanie udziałów/akcji może zostać uznane za prowadzenie działalności gospodarczej, to udziałowcowi przysługiwać będzie (w całości lub części) prawo do odliczenia VAT (np. VAT od usług doradczych związanych z nabyciem i sprzedażą udziałów). Powyższe orzecznictwo nie jest zatem istotne z perspektywy obowiązku naliczenia VAT przy okazji Transferu Aktywów. W opisanej sytuacji nie ma wątpliwości, że transakcja pozostaje poza VAT przede wszystkim dlatego, że nie stanowi działalności gospodarczej. Ponadto, Aktywa nie są towarem w rozumieniu ustawy o VAT, do zbycia dochodzi nieodpłatnie, a zbywającym nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu Aktywów. Gdyby jednak z jakichkolwiek przyczyn organ doszedł do wniosku, że zbycie udziałów/akcji/jednostek uczestnictwa w formie Transferu Aktywów jest opodatkowane VAT, wówczas czynność taka zdaniem Wnioskodawcy korzystać będzie ze zwolnienia od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, że Transfer Aktywów nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem” podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ww. ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy o VAT:

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy,

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy,

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Dlatego też, nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyrokach w sprawach C-60/90 i C-155/94 oraz w sprawie C-80/95 TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, czynności sprzedaży udziałów nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Należy zatem zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły.

Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, w określonych okolicznościach, a mianowicie gdy:

- posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,

- sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,

- posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności. Podkreślić należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

W orzeczeniu TSUE z dnia 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Również w wyroku C-320/17 TSUE wskazał, że samo nabycie i posiadanie udziałów nie powinno być uznane, w rozumieniu dyrektywy VAT, za działalność gospodarczą przyznającą nabywcy lub posiadaczowi status podatnika. Trybunał podkreślił przy tym, że z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że uczestniczenie spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, w których nabyła ona udział lub akcje, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy VAT, w zakresie, w jakim skutkuje ono dokonywaniem transakcji podlegających opodatkowaniu VAT na podstawie art. 2 tej dyrektywy, takich jak świadczenie usług administracyjnych, księgowych, finansowych, handlowych, informacyjnych i technicznych przez spółkę holdingową na rzecz spółek.

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką – WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Op 176/10, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo (P) polską spółką akcyjną (czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT), której większościowym akcjonariuszem jest Skarb Państwa, oferującą instrumenty służące rozwojowi przedsiębiorstw, jednostek samorządu terytorialnego oraz osób prywatnych, inwestująca w zrównoważony rozwój społeczny i wzrost gospodarczy państwa. Są Państwo uczestnikiem … wpisanego do Rejestru Funduszy Inwestycyjnych pod nr … („Fundusz”, „FIZ’). Do grupy kapitałowej P należy m.in. spółka V. („V”), prowadząca działalność m.in. jako zarządzający częściami portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych zamkniętych na zlecenie P. Aktywa Funduszu („Aktywa”) obejmują posiadane bezpośrednio tytuły uczestnictwa w: a) polskich spółkach z o.o., b) spółkach z siedzibą … oraz … c) spółkach z siedzibą … oraz posiadane pośrednio tytuły uczestnictwa w spółce z siedzibą ... i spółce z ... Wśród Aktywów znajdują się również aktywa (udziały, akcje, tytuły uczestnictwa) generujące dochody (przychody), o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 57 a) i f) ustawy o CIT. Rozważaja Państwo transfer Aktywów z Funduszu do nowozałożonej spółki mającej status alternatywnej spółki inwestycyjnej („ASI”) („Transfer”, „Transakcja”) w trybie przewidzianym w art. 32a Ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju („USIR”). Na moment składania wniosku ASI jeszcze nie istnieje, będzie utworzona i zarządzana przez V. jako zarządzającego ASI, w rozumieniu UFI. Zgodnie z procedurą opisaną w art. 32a USIR, uczestnik FIZ i jednocześnie inwestor ASI w wyniku tego Transferu otrzyma udziały w nowozałożonej ASI. Po dokonaniu Transferu, ASI staną się właścicielem Aktywów a P. (jako uczestnik FIZ) stanie się inwestorem ASI w proporcji, w jakiej dotychczas uczestniczył w FIZ. Po zrealizowaniu Transferu Aktywów, Fundusz nie będzie już prowadził aktywnej działalności inwestycyjnej, wobec czego może zostać podjęta decyzja o jego likwidacji. Transfer aktywów nie będzie ściąganiem długów, w tym factoringu; usługą doradztwa; usługą w zakresie leasingu. Transfer aktywów nie będzie usługą dotyczącą praw i udziałów odzwierciedlających: tytuł prawny do towarów; tytuł własności nieruchomości; prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości; udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części; prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku. Nie uczestniczą Państwo w zarządzaniu spółkami, funduszami, których Aktywa (udziały, akcje, tytuły uczestnictwa) Państwo zamierzają zbyć (transfer Aktywów) w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązku udziałowca, członka funduszu. Transfer Aktywów (akcji, udziałów, tytułów uczestnictwa) nie jest prowadzony w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej. Posiadanie udziałów, akcji, tytułów uczestnictwa nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej. Nie prowadzą Państwo działalności gospodarczej w zakresie zarządzania udziałami , akcjami, jednostkami i uczestnictwa. Wykonują Państwo jedynie funkcje właścicielskie.

Zgodnie z art. 32a ust. 1 Ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1103):

Zgromadzenie inwestorów funduszu inwestycyjnego zamkniętego, którego częścią portfela inwestycyjnego na dzień wejścia w życie ustawy z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (Dz.U. poz. 1079) zarządza X lub jego spółka zależna, jest uprawnione do podjęcia uchwały o nieodpłatnym przeniesieniu aktywów tego funduszu inwestycyjnego zamkniętego, innych niż instrumenty rynku pieniężnego, o których mowa w art. 2 pkt 21 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, skarbowe papiery wartościowe i depozyty, na wskazaną w uchwale alternatywną spółkę inwestycyjną, zarządzaną przez X lub jego spółkę zależną, której wspólnikami są wyłącznie uczestnicy tego funduszu inwestycyjnego zamkniętego. Uchwała zgromadzenia inwestorów o przeniesieniu aktywów funduszu inwestycyjnego zamkniętego jest podjęta, jeżeli głosy za przeniesieniem aktywów oddali uczestnicy reprezentujący 100% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych tego funduszu.

Stosownie do art. 32a ust. 4 ww. ustawy:

Przeniesienie aktywów funduszu inwestycyjnego zamkniętego na alternatywną spółkę inwestycyjną traktowane jest jako wniesienie wkładu przez wspólnika lub akcjonariusza alternatywnej spółki inwestycyjnej, będącego jednocześnie uczestnikiem funduszu inwestycyjnego zamkniętego, obejmującego prawa uczestnictwa tej spółki, o których mowa w art. 8c ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie zaś z ust. 6 ww. artykułu:

Po podjęciu uchwał, o których mowa w ust. 1 i 3, towarzystwo funduszy inwestycyjnych, działając w imieniu funduszu inwestycyjnego zamkniętego, oraz zarządzający alternatywną spółką inwestycyjną, działając w imieniu alternatywnej spółki inwestycyjnej, zawierają umowę, na podstawie której aktywa funduszu zostaną przeniesione, na warunkach wskazanych w uchwale, o której mowa w ust. 1. Zawarcie umowy i przeniesienie aktywów funduszu na zasadach określonych w uchwale, o której mowa w ust. 1, nie stanowi działania niezgodnego z interesem uczestników tego funduszu oraz inwestorów alternatywnej spółki inwestycyjnej.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości „Czy Transfer Aktywów z FIZ do ASI stanowi czynność niepodlegającą VAT, a jeśli stanowi czynność podlegającą VAT, to czy jest to czynność zwolniona” mając na uwadze obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, jak również orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, iż Transfer Aktywów z FIZ do ASI nie będzie traktowany jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Powyższe wynika z faktu, że nie uczestniczą Państwo w zarządzaniu spółkami, funduszami, których Aktywa zamierzają państwo zbyć, sprzedaż Aktywów nie nastąpi w ramach działalności brokerskiej i maklerskiej oraz posiadanie Aktywów nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem Państwa działalności. Wobec powyższego należy stwierdzić, że z tytułu Transferu Aktywów nie będą Państwo działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Nie zostaną zatem spełnione przesłanki, nakazujące uznać zbycie udziałów, akcji, tytułów uczestnictwa za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług, że transfer Aktywów nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. Ocena prawna Państwa stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie zawarta w odrębnych rozstrzygnięciach.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że zakres interpretacji indywidualnej kształtuje Wnioskodawca sformułowanym przez siebie pytaniem. Przedmiotem pytania Wnioskodawcy jest podleganie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług transferu aktywów z FIZ do ASI. Wobec tak sformułowanego pytania należy zauważyć, iż przedmiotowa interpretacja indywidualna nie dotyczy ewentualnych skutków podatkowych w zakresie poruszonych we wniosku kwestii związanych z wykupem i umorzeniem certyfikatów inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie swój pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2383). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.