Opinia rzecznika generalnego M. Bobeka przedstawiona w dniu 2 września 2021 r. bpost SA przeciwko Autorité belge de la concurrence., sygn. C-117/20

1.

Artykuł 50 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”) ujmuje szlachetną ideę jednej przestrzeni prawnej. W ramach tej przestrzeni nikt nie może być ponownie sądzony lub ukarany w postępowaniu karnym za ten sam czyn zabroniony. Ochrona przyznana wcześniej na poziomie państw członkowskich istnieje obecnie na poziomie Unii.

2.

Wdrożenie tej idei do prawa Unii było z wielu względów nieco utrudnione. Warto wspomnieć o trzech z nich. Po pierwsze, w tak złożonej przestrzeni prawnej, jaką jest Unia Europejska, czy to horyzontalnie (państwa członkowskie – państwa członkowskie), czy to wertykalnie (państwa członkowskie – Unia Europejska), praktyczna realizacja tej idei wiąże się ze zwiększonym poziomem złożoności. Występuje tu po prostu zbyt wiele zmiennych. Po drugie, wprowadzane są nowe segmenty, warstwy i poddziedziny regulacji. Tworzone są nowe organy lub władze odpowiedzialne za sprawowanie nad nimi nadzoru. Prowadzi to niekiedy do nakładania się kompetencji i do dezorientacji co do tego, jaki podmiot jest właściwy do zbadania sprawy i wymierzenia kary. Po trzecie, istnieją kryteria Engela. Dość szerokie kryteria, ustanowione pierwotnie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka (zwany dalej „ETPC”) w celu rozszerzenia jego jurysdykcji na podstawie art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (zwanej dalej „EKPC”), są obecnie stosowane również w innych kontekstach. Dotyczy to także oceny tego, co stanowi „czyn zabroniony pod groźbą kary” w rozumieniu art. 50 karty. W rezultacie wiele zasad i procedur, które wcześniej postrzegano na poziomie koncepcyjnym jako administracyjne, obecnie uważa się za mające w istocie charakter karny.