Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka

Interpretacja indywidualna z dnia 30 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDSB2-2.4011.291.2023.4.AD

Preferencyjne opodatkowanie dochodów generowanych przez prawo własności intelektualnej (tzw. IP Box)

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych stanów faktycznych i zdarzeń przyszłych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 sierpnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 24 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie preferencyjnego opodatkowania dochodów generowanych przez prawa własności intelektualnej (tzw. IP Box). Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 2 października 2023 r. oraz z 16 października 2023 r. (o tych samych datach wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanów faktycznych i zdarzeń przyszłych

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, posiada nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium kraju oraz prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wnioskodawca posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczony obowiązek podatkowy w świetle art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT). Wnioskodawca do celów podatkowych prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Wnioskodawca wykonuje działalność opisaną we wniosku polegającą na pracach programistycznych, których dotyczy wniosek od (...) 2021 r. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca wykonuje prace programistyczne zlecane przez Zleceniodawcę, prowadzące do powstania innowacyjnych, indywidualnych produktów (Oprogramowania) obsługujących dedykowane obszary działalności. Jest to oprogramowanie tworzone i rozwijane na potrzeby indywidualne Zleceniodawcy (zwane dalej: Oprogramowaniem i/lub Programem Komputerowym). W celu łatwiejszego przyjęcia wniosku Wszystkie „oprogramowania”, „aplikacje”, „funkcjonalności”, „rozwiązania”, „efekty”, „utwory” to programy komputerowe, które były i są tworzone bezpośrednio przez Wnioskodawcę. Pojęcia te są używane zamiennie, żeby określić ten sam efekt prac rozwojowych Wnioskodawcy. W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca zajmuje się programowaniem sterowników (…) i wymyślaniem kodu źródłowego, który ma zrealizować określone zadanie dla maszyny lub całej linii produkcyjnej. Program (kod źródłowy) składa się z wielu funkcji, podprogramów, które zbierają informacje, następnie przetwarzają je i dobierają, tworzą optymalne rozwiązania do sterowania poszczególnymi urządzeniami składającymi się na linię produkcyjną. Wnioskodawca pisze programy od podstaw, uruchamia kod i optymalizuje, tj. testuje (bada obiekt i rozwija go), ale także poprawia i rozwija sterowanie danej linii produkcyjnej, gdy istniejący program jest wadliwy lub niekompletny. Aplikacje (programy) tworzone przez Wnioskodawcę do realizacji określonych celów (procesu produkcyjnego) są za każdym razem inne, co wynika z faktu różnorodności projektów, jakie wykonuje Wnioskodawca. Innowacyjność tworzonego przez Wnioskodawcę Oprogramowania wynika z różnorodności uruchamianych maszyn, linii produkcyjnych, urządzeń oraz preferencji i wymagań klienta końcowego. Podkreślenia wymaga fakt, że utwory tworzone lub modyfikowane przez Wnioskodawcę są chronione przez art. 74 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j.: Dz. U. z 2021 r., poz. 1062). Wskazać także należy, że w zakresie rozwoju Oprogramowania Wnioskodawca dokonuje rozwoju Oprogramowania na mocy postanowień umowy o świadczenie usług podpisanej ze Zleceniodawcą. Zobowiązuje ona Wnioskodawcę do wytworzenia lub rozwoju Oprogramowania, które stanowi osobny program komputerowy chroniony powołanym wyżej art. 74 ust. 1 i 2 prawa autorskiego. Działalność prowadzona jest przez Wnioskodawcę w sposób ciągły i systematyczny, tj. uporządkowany, a jej efektem jest tworzenie Oprogramowania dopasowanego do indywidualnych potrzeb klientów. Działania Wnioskodawcy zmierzają do zwiększenia oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Wnioskodawca nie prowadzi badań naukowych w rozumieniu art. 4 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Natomiast, w ramach podejmowanej działalności, Wnioskodawca podejmuje działalność twórczą, która obejmuje nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym z zakresu narzędzi informatycznych i oprogramowania, w celu tworzenia nowych zastosowań (nowych lub ulepszonych produktów) w postaci programów komputerowych o nowych lub ulepszonych funkcjonalnościach. Działania Wnioskodawcy polegające na tworzeniu, rozwijaniu i ulepszaniu oprogramowania, każdorazowo zmierzają do poprawy użyteczności oraz funkcjonalności tego oprogramowania. Działalność ta jest podejmowana z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. Działania te podejmowane są przez Wnioskodawcę od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej. Tym samym Wnioskodawca prowadzi prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Wnioskodawca wskazuje, że brak prowadzenia prac rozwojowych uniemożliwiłoby mu uzyskanie przychodu. Wskazane powyżej efekty prowadzonych prac twórczych kwalifikują się jako prace prowadzące do powstania utworów w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych poprzez stworzenie nowego programu komputerowego lub poprzez twórczą zmianę (opracowanie) istniejącego programu komputerowego (programu wykorzystywanego przez Zleceniodawcę). Wnioskodawca prowadzi prace, których dotyczy wniosek i które są opisane we wniosku w odniesieniu do każdego tworzonego przez niego programu komputerowego, stąd opisane we wniosku prace były/są/będą przez niego prowadzone w okresie wskazanym we wniosku, przy czym każdorazowo są rozpoczynane, prowadzone i zakańczane (co do każdego programu komputerowego). Programy komputerowe tworzone przez Wnioskodawcę zawsze są efektem tych prac. Prace zmierzające do stworzenia lub rozwinięcia programu komputerowego, kończą się pozytywnym wynikiem, którego efektem jest program komputerowy, napisany w języku programistycznym. Wnioskodawca wykorzystuje te wyniki we wszystkich efektach swojej pracy. Na zakończenie uznać należy, iż projekty polegające na tworzeniu i rozwoju Oprogramowania mają skomplikowany charakter i każdorazowo wymagają podjęcia wielu prac i czynności o charakterze programistycznym. Mają one przymiot indywidualności, innowacyjności oraz niepowtarzalny charakter. Wnioskodawca opracowuje nowe lub ulepszone produkty, które w znacznym stopniu odróżniają się od produktów (rozwiązań) już funkcjonujących u Wnioskodawcy i jego Zleceniodawcy. Wnioskodawca przenosi ogół praw autorskich na rzecz Zleceniodawcy na mocy umowy o świadczenie usług. Przenosi on prawa autorskie odpłatnie na rzecz Zleceniodawcy. Przeniesienie praw majątkowych na Zleceniodawcę następuje na podstawie pisemnej umowy na wskazanych w niej polach eksploatacji, są to warunki zgodne z art. 41 oraz art. 53 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Oprogramowanie nie jest efektem pracy, która wymaga do osiągnięcia rezultatu jedynie określonych umiejętności programistycznych i której rezultaty można z góry określić i przewidzieć jako mające charakter powtarzalny i rutynowy oraz nie jest jedynie „techniczną”, ale twórczą realizacją prac powierzonych do wykonania przez Zleceniodawcę. Wnioskodawca osiąga dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej z tytułu ich sprzedaży (Przychody IP Box). Wnioskodawca zamierza skorzystać z preferencyjnego opodatkowania stawką 5% w odniesieniu do kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP Box), uregulowanego w art. 30ca ustawy o PIT, za okres lat 2021, 2022, 2023 i w latach kolejnych. Wymaga podkreślenia jako istotne, że Wnioskodawca w prowadzonej ewidencji pozaksięgowej dokonuje wyodrębnienia kwalifikowanych praw własności intelektualnej (prawa IP Box). Wyodrębnionymi Prawami IP Box są majątkowe prawa autorskie do Oprogramowania. Wnioskodawca ponosi i może ponosić także szereg kosztów bezpośrednio związanych z tworzeniem i rozwojem Oprogramowania, takie jak:

1) użytkowania samochodu, w tym koszty paliwa, koszty napraw, przeglądów i inne koszty związane z jego eksploatacją i serwisem – niezbędne dla zapewnienia Wnioskodawcy sprawnego transport do Zleceniodawcy w celu konsultacji dotyczących tworzonego Oprogramowania. Samochód wykorzystywany jest do celów świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy i pozwala na szybki, sprawny i zintegrowany z potrzebami Zleceniodawcy kontakt i konsultacje, co służy personalizacji tworzonego Oprogramowania, dostosowaniu go do indywidualnych potrzeb i oczekiwań Zleceniodawcy;

2) usług telekomunikacyjnych (abonament telefoniczny i internet), telefonu komórkowego i innych urządzeń mobilnych (tablety) - umożliwia komunikację mailową ze Zleceniodawcą, w przypadku braku dostępu do komputera, otrzymywanie komunikatów o krytycznych błędach w aplikacji, ułatwia szybką reakcję w takiej sytuacji, umożliwia kontakt telefoniczny ze Zleceniodawcą;

3) sprzętu komputerowego, oprogramowania i urządzeń peryferyjnych, narzędzi pomiarowych (komputery, laptopy, klawiatury, myszki, słuchawki, drukarka/skaner, sprzęt sieciowy i inne) – niezbędne do pisania kodu źródłowego, testowania prototypów, drukowania dokumentacji projektowej, tj. dla sprawnego tworzenia Oprogramowania przy pomocy nowoczesnych, wysokopoziomowych języków oprogramowania. Z tego powodu Wnioskodawca stale usprawnia posiadany sprzęt komputerowy przez wymianę jego podzespołów oraz wykorzystywanych urządzeń peryferyjnych. Na szybko zmieniającym się rynku technologii, korzystanie przez Wnioskodawcę z nowoczesnych rozwiązań technologicznych jest koniecznością. Tym samym poniesione koszty zakupu podzespołów komputerowych i urządzeń peryferyjnych są niezbędne dla tworzenia Oprogramowania;

4) urządzeń i materiałów biurowych (materiały i sprzęty biurowe i eksploatacyjne) – dla tworzenia Oprogramowania Wnioskodawca musi utrzymywać i rozwijać odpowiednie zaplecze techniczne i biurowe;

5) podróży zawodowych (bilety lotnicze i kolejowe, zakwaterowanie, usługi gastronomiczne, najem auta) - niezbędne dla zapewnienia Wnioskodawcy sprawnego transport do Zleceniodawcy w celu konsultacji dotyczących tworzonego Oprogramowania, (Koszty IP Box).

Różnica pomiędzy ustalonymi w powyższy sposób Przychodami IP Box i Kosztami IP Box stanowić będzie dochód Wnioskodawcy z Praw IP Box (Dochód IP Box). Pozostały dochód osiągany przez Wnioskodawcę podlegał będzie opodatkowaniu PIT na zasadach liniowych. Jak zostało już wspomniane, Wnioskodawca wyodrębnia w prowadzonej ewidencji pozarachunkowej prawa autorskie do Oprogramowania (Prawa IP Box), spełniając tym samym wymóg wynikający z art. 30cb ustawy o PIT. Wnioskodawca w przedmiotowej ewidencji dokonuje wyodrębnienia przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty) przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej. Wnioskodawca dokonuje również wyodrębnienia kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ustawy o PIT. Stosowanie ewidencji umożliwia ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Ewidencja taka prowadzona jest na bieżąco od (...) 2021 r. Co istotne, Wnioskodawca ponosi ryzyko gospodarcze prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazać należy, że ponosi on również odpowiedzialność kontraktową wynikającą z art. 471 i nast. k.c. W szczególności należy podkreślić, że umowa łącząca Wnioskodawcę ze Zleceniodawcą nie nosi znamion umowy o pracę, w tym Wnioskodawca nie działa pod kierownictwem Zleceniodawcy ani w czasie i miejscu wskazanym przez Zleceniodawcę. Rola Zleceniodawcy ogranicza się do wskazania ogólnych kierunków działań Wnioskodawcy i analizy wymagań w zakresie dedykowanego mu Oprogramowania oraz ram czasowych, w których Wnioskodawca jest zobowiązany skończyć dany produkt. Wymagania końcowe tworzonego lub rozwijanego Oprogramowania określa Wnioskodawca. Wnioskodawca nie wyklucza podjęcia współpracy z nowymi Zleceniodawcami (klientami). Rodzaj i funkcjonalności tworzonego Oprogramowania mogą być zróżnicowane, z tym jednak zastrzeżeniem, że opisany we wniosku charakter prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności pozostanie niezmieniony; nie ulegnie zmianie także rodzaj i źródło uzyskiwanych dochodów z tytułu sprzedaży Oprogramowania. Pomiędzy pracami Wnioskodawcy, a uzyskiwanym wynagrodzeniem istnieje bezpośrednia zależność, albowiem gdyby Wnioskodawca nie wytwarzał programów komputerowych, nie rozwijał oprogramowania, to nie uzyskiwałby wynagrodzenia, tj. nie osiągałby kwalifikowanego dochodu za sprzedaż - przeniesienie autorskich praw majątkowych do kwalifikowanych IP. Wniosek dotyczy dochodów za okres od dnia (...) 2021 r. i lat przyszłych, dopóki kontrahent pełni zobowiązania wobec spółki. W ramach działalności Wnioskodawca samodzielnie prowadził i prowadzi prace rozwojowe, o których mowa w art. 4 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Wnioskodawca prowadził je od (...) 2021 r. Prace dotyczyły stworzenia nowego oprogramowania, ich celem było wykorzystywanie dostępnych zasobów wiedzy do tworzenia nowych programów komputerowych. Prace można podzielić na kilka faz, obejmują one takie czynności jak:

1) Faza koncepcyjna – zrozumienie zapotrzebowania rynkowego, np. poprzez rozmowę ze Zleceniodawcą, przedstawicielami, osobami odpowiedzialnymi za prowadzenie działalności, by zrozumieć jakie docelowe kryteria powinien spełniać dany program komputerowy który będzie tworzył Wnioskodawca np. poprzez omówienie funkcjonalności;

2) Faza planowania – proces planowania prac, na który składa się, np.: wybór technologii, planowanie realizacji prac nad oprogramowaniem, ustalenia poszczególnych etapów prac;

3) Faza programowania – etap tworzenie oprogramowania na który składa się, np.: pisanie kodu, testowanie tworzonego oprogramowania.;

4) Faza weryfikacji – przedstawienie oprogramowania klientowi docelowemu, wprowadzanie zmian zgodnie z życzeniem klienta.

Prace rozwojowe kończą się powstaniem programu komputerowego. Wnioskodawca po zakończeniu prac i powstaniu praw autorskich do programu komputerowego przenosi je na swoich klientów. W wyniku prac rozwojowych Wnioskodawca zaprojektował i stworzył nowy, zmieniony lub ulepszony produkt - oprogramowanie. Wnioskodawca stworzył i tworzy oprogramowania, które zbierają informacje, następnie przetwarzają je i dobierają, tworzą optymalne rozwiązania do sterowania poszczególnymi urządzeniami składającymi się na linię produkcyjną programując sterowniki (…). Wnioskodawca oferuje lub będzie oferował produkty które są wynikiem prac rozwojowych, w swojej działalności gospodarczej.

W stosunku do dotychczasowej działalności Wnioskodawcy te produkty mają nowy, bardziej innowacyjny, ulepszony charakter. Nowy, ulepszony charakter produktów nie jest wynikiem działalności obejmującej wprowadzanie rutynowych i okresowych zmian do tych produktów. Pomiędzy pracami rozwojowymi a dochodami jest bezpośrednia zależność, Wnioskodawca bowiem przenosi majątkowe prawa autorskie.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi, zgodnie z zawartą umową, nie są wykonywane pod kierownictwem ani w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności. Wykonując usługi, Wnioskodawca ponosi ryzyko gospodarcze związane z prowadzoną działalnością. Odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat czynności podejmowanych przez Wnioskodawcę oraz ich wykonywanie ponosi Wnioskodawca. W ramach działalności gospodarczej Wnioskodawca opracowuje nowe, rozwija oraz ulepsza produkty niewystępujące dotychczas w praktyce gospodarczej Wnioskodawcy lub na tyle innowacyjne, że w znacznym stopniu odróżniają się od produktów (rozwiązań) już u Wnioskodawcy funkcjonujących.

Efekty pracy zawsze są utworami w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tj.:

- zawsze odznaczają się rzeczywiście oryginalnym, twórczym charakterem, zawsze są kreacją nowej, nieistniejącej wcześniej wartości niematerialnej,

- nie są efektem pracy, która wymaga do osiągnięcia rezultatu jedynie określonych umiejętności programistycznych i której rezultaty da się z góry określić i przewidzieć jako mające charakter powtarzalny,

- nie są jedynie „techniczną”, a „twórczą”, realizacją szczegółowych projektów zlecanych przez Kontrahentów.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej wykonuje poboczne działania w zakresie usług informatycznych a mianowicie spotkania i szkolenia poimplementacyjne, natomiast dochodu z ich prowadzenia nie zamierza obejmować preferencyjna stawką podatkową. Usługi takie (wskazane powyżej) są wykonywane od początku prowadzenia działalności gospodarczej opisanej we wniosku, tj. od dnia (...) 2021 r. Jeśli odnosi się do działalności rozwojowej Wnioskodawcy, to nie realizuje on innych czynności w jej obrębie aniżeli wskazane we wniosku. Podkreślenia wymaga, że prace o innym charakterze niż prace rozwojowe, prowadzone w ramach działalności Wnioskodawcy, nie są przedmiotem wniosku i Wnioskodawca nie domaga się ich oceny. W każdym przypadku tworzenie, rozwijanie i ulepszanie przez Wnioskodawcę „oprogramowania” wiąże się z samodzielnym podejmowaniem przez Wnioskodawcę prac rozwojowych w rozumieniu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Wnioskodawca prowadził lub prowadzi odrębne prace rozwojowe dla celów wytworzenia każdego poszczególnego „oprogramowania”, które jest efektem jego pracy.

W każdym przypadku tworzenie, rozwijanie i ulepszanie „oprogramowania” wiąże się z samodzielnym podejmowaniem przez Wnioskodawcę prac rozwojowych w rozumieniu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Wnioskodawca prowadził lub prowadzi odrębne prace rozwojowe dla celów wytworzenia każdego poszczególnego „oprogramowania”, który jest efektem jego pracy.

Wynagrodzenie w umowie wskazywane jest kwotowo. Wnioskodawca nie otrzymuje wynagrodzenia wyłącznie z tytułu przenoszenia na kontrahenta praw do „programu komputerowego. Wypłacane wnioskodawcy przez Kontrahenta wynagrodzenie obejmuje wynagrodzenie za czynności związane z tworzeniem i/lub ulepszeniem kwalifikowanego IP, oraz również inne czynności niezwiązane z wytworzeniem i/lub ulepszeniem takiego prawa – poboczne usługi informatyczne a mianowicie spotkania i szkolenia poimplementacyjne. preferencyjną stawką podatkową Wnioskodawca zamierza objąć tylko tę jego część, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

W raz z momentem upływu okresu rozliczeniowego Wnioskodawca przenosi na kontrahenta prawa do stworzonego w tym okresie oprogramowania za co otrzymuje zapłatę wynagrodzenia w kwocie wynikającej z umowy oraz prowadzonych rejestrów realizowanych prac.

Faktury nie wyodrębniają wynagrodzenia z tytułu przeniesienia praw autorskich, gdyż nie jest to wymagane ani nie jest to przyjęte w stosunkach gospodarczych z kontrahentem.

Program komputerowy jest produktem cyfrowym, wszelkie czynności z nim związane odbywają się w świecie cyfrowym. Program komputerowy tworzony przez Wnioskodawcę wersjonowany był przez niego w odpowiednim systemie, który następnie systematycznie jest synchronizowany z wersją przenoszoną na kontrahenta na platformie, z której korzysta. Przeniesienie następowało z momentem zapłaty należnego wnioskodawcy wynagrodzenia. Wnioskodawca tworzy dany program komputerowy który podlega ochronie na gruncie prawa autorskiego i przenosi go fizycznie na klienta umieszczając w repozytorium na serwerze klienta. Przeniesienie praw potwierdza umowa i umieszczenie go na serwerze.

Wnioskodawca prowadzi ewidencję pozwalającą na wyszczególnienie realizowanych prac i zadań w ramach tworzenia „oprogramowania” poprzez comiesięczne wskazanie informacji na temat wykonanych zadań w danym miesiącu. Prowadzona ewidencja czasu i wykonanych prac pozwala na wskazanie kwoty wynagrodzenia otrzymanego z tytułu zbycia praw własności intelektualnej. Usługi będą wykonywane w Polsce.

Ewidencja prowadzona jest od (...) 2021 r. Ewidencja prowadzona jest „na bieżąco”, tj. od początku realizacji działalności zmierzającej do wytworzenia kwalifikowanego IP. Prowadzona ewidencja pozwala wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu.

Wnioskodawca oblicza wskaźnik „nexus” zgodnie z art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, według wzoru: (a + b) * 1,3 a + b + c + d, w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:

a - prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,

b - nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3,

c - nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4,

d - nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

W efekcie prac prowadzonych przez Wnioskodawcę powstaje autorskie prawo do programu komputerowego stanowiące kwalifikowane prawo IP podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Dochodem z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej są dochody osiągnięte z tytułu sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Wytwarzanie (ewentualnie modyfikowanie i ulepszanie) przez Wnioskodawcę oprogramowania lub jego części stanowi przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze.

Wnioskodawca przyporządkowuje wymienione we wniosku wydatki do działań, które traktuje jako konkretne prace rozwojowe według kryteriów obiektywnych, stosując proporcję przychodową w dacie poniesienia wydatku. Wnioskodawca zawsze zalicza do danego wskaźnika nexus wszystkie wydatki, jakie Wnioskodawca przypisuje do kosztów uzyskania przychodów z konkretnego „Oprogramowania”. Wnioskodawca nie stosuje innych zasad przyporządkowania wydatków do wskaźników nexus.

Uzupełnienie opisu stanów faktycznych i zdarzeń przyszłych

Wnioskodawca wskazuje, że przez pojęcie „opisane prace wykonywane przez Wnioskodawcę polegające na tworzeniu i rozwijaniu Oprogramowania” należy rozumieć wyodrębniane zadania realizowane w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej w zakresie projektowania, tworzenie, ulepszania oprogramowania, czyli tworzenie i rozwijanie kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów. Zatem zadania te to:

-projektowanie oprogramowania (projektowanie kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów);

-tworzenie oprogramowania (tworzenie kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów);

-ulepszanie oprogramowania (rozwój kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów).

Wnioskodawca tworzy i ulepsza programy komputerowe (Oprogramowanie) przy wykorzystaniu zdobytej wiedzy, stosowaniu nowych zastosowań, wytworzeniu nowych funkcjonalności. Wnioskodawca wskazuje, że jego działalność polega na opracowywaniu nowych lub ulepszonych produktów, procesów, które w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących u Wnioskodawcy. Działania Wnioskodawcy opisane we wniosku zmierzają do zwiększenia oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Mają one przymiot indywidualności, innowacyjności oraz niepowtarzalny charakter. Działalność prowadzona jest przez Wnioskodawcę w sposób ciągły i systematyczny, tj. uporządkowany oraz według opracowanego harmonogramu, a jej efektem jest tworzenie Oprogramowania dopasowanego do indywidualnych potrzeb klientów, które zostało we wniosku i uzupełnieniu opisane.

W każdym przypadku, tj. zarówno w przypadku tworzenia, jak i w przypadku rozwijania utworów – efekty prac Wnioskodawcy są/będą odrębnymi programami komputerowymi, które podlegają/będą podlegały ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Wnioskodawcy przysługują i będą przysługiwać osobiste i majątkowe prawa autorskie do tworzonych oraz ulepszanych/rozwijanych przez Wnioskodawcę „programów komputerowych”/„Oprogramowania”.

Wnioskodawca doprecyzował, że

- inne koszty związane z eksploatacją i serwisem samochodu, to: paliwo, koszty autostradowe, koszty napraw, koszty ubezpieczenia niezbędne dla zapewnienia Wnioskodawcy sprawnego transportu do Zleceniodawcy w celu konsultacji dotyczących tworzonego Oprogramowania. Samochód wykorzystywany jest do celów świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy i pozwala na szybki, sprawny i zintegrowany z potrzebami Zleceniodawcy kontakt i konsultacje, co służy personalizacji tworzonego Oprogramowania, dostosowaniu go do indywidualnych potrzeb i oczekiwań Zleceniodawcy;

- koszty sprzętu sieciowego i inne, to: router - niezbędny do pisania kodu źródłowego, testowania prototypów, drukowania dokumentacji projektowej, tj. dla sprawnego tworzenia Oprogramowania przy pomocy nowoczesnych, wysokopoziomowych języków oprogramowania. Z tego powodu Wnioskodawca stale usprawnia posiadany sprzęt komputerowy przez wymianę jego podzespołów oraz wykorzystywanych urządzeń peryferyjnych;

- inne koszty sprzętu komputerowego, to koszty pamięci masowych - niezbędne do pisania kodu źródłowego, testowania prototypów, drukowania dokumentacji projektowej, tj. dla sprawnego tworzenia Oprogramowania przy pomocy nowoczesnych, wysokopoziomowych języków oprogramowania. Z tego powodu Wnioskodawca stale usprawnia posiadany sprzęt komputerowy przez wymianę jego podzespołów oraz wykorzystywanych urządzeń peryferyjnych;

- urządzeń i materiałów biurowych (materiały i sprzęty biurowe i eksploatacyjne), to: koszty drukarki, materiałów piśmienniczych i papierniczych, koszty tuszu – dla tworzenia Oprogramowania Wnioskodawca musi utrzymywać i rozwijać odpowiednie zaplecze techniczne i biurowe.

Nabyte oprogramowania nie stanowiły/stanowią/będą stanowić wartość niematerialną i prawną w działalności gospodarczej. Nie ich nabycie nie stanowiło/nie stanowi/nie będzie stanowiło nabycia kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ani nabycia innych wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej (od podmiotu powiązanego lub niepowiązanego). Wnioskodawca chce opodatkować preferencyjną stawką dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągnięty w latach 2021, 2022, 2023 i w latach kolejnych.

W odpowiedzi na pytanie, „jakimi zasobami wiedzy dysponował Pan przed rozpoczęciem tworzenia i rozwijania poszczególnego „Oprogramowania”/„programu komputerowego”?”, wskazano, że w pierwszej kolejności Wnioskodawca dysponował opisem ogólnym, jaki problem chce rozwiązać klient. Klient zgłasza również problemy, które Wnioskodawca rozwiązuje. Niektóre z tych problemów to:

potrzeba usprawnienia procesów biznesowych,

potrzeba poprawy obsługi klienta,

potrzeba stworzenia nowych produktów,

potrzeba rozwiązania złożonych problemów technicznych.

Wnioskodawca przeprowadził rozeznanie rynku istniejących rozwiązań dla problemów, z którymi borykali się klienci. Wnioskodawca nie znalazł żadnego rozwiązania, które spełniałoby ich wszystkie oczekiwania, dlatego postanowił stworzyć własne rozwiązanie, które byłoby dostosowane do ich indywidualnych potrzeb. Zasobami wiedzy, którymi Wnioskodawca dysponował są technologie informatyczne, czyli wiedza o oprogramowaniu i narzędziach informatycznych, występujących zarówno w ogólnym stanie nauki jak i w środowisku, w którym funkcjonować ma program przez Wnioskodawcę wytworzony. Ustawodawca jednakże nie przewidział minimalnego progu skalowalności zwiększenia zasobów wiedzy, dlatego istotny jest element celowościowy, jaki Wnioskodawca uwzględnia w swojej działalności.

Wnioskodawca wykorzystuje i rozwija w ramach działalności wiedzę i umiejętności w zakresie oprogramowania sterowników (…) i oprogramowania sterującego maszynami lub całą linią produkcyjną i tworzeniu funkcjonalności do tego oprogramowania i zapotrzebowania rynkowego na konkretne rozwiązania informatyczne. Wnioskodawca tworzy oprogramowanie w językach/technologiach odpowiednich dla danej maszyny (…). Każdorazowo programy komputerowe tworzone i rozwijane przez Wnioskodawcę mają innowacyjny, unikalny charakter, ponieważ stanowią nowe rozszerzenia i funkcjonalności oprogramowania sterowników (…) i oprogramowania sterującego maszynami lub całą linią

produkcyjną. Innowacyjne rozwiązania, które stosuje Wnioskodawca to odpowiedni dobór algorytmów przetwarzania danych, dobór odpowiedniej struktury danych, który zawsze jest zależny od indywidualnej inwencji Wnioskodawcy, a który ma zapewnić stworzenie konkretnego rozwiązania z wykorzystaniem najbardziej wydajnych i odpowiednich metod oraz środków. Nowe zastosowania i usprawnienia, które odróżniają oprogramowanie od już istniejących, to:

łatwość użytkowania,

wydajność oraz stabilność,

niezawodność,

dostosowanie do danej maszyny lub linii produkcyjnej.

Wiedza i umiejętności Wnioskodawcy są wykorzystywane w następujących miejscach:

podczas projektowania architektury oprogramowania,

podczas implementacji oprogramowania,

podczas testowania oprogramowania.

W oparciu o swoje doświadczenie w realizowaniu podobnych projektów w przeszłości każdorazowo kreatywnie wybiera i dostosowuje wykorzystywane rozwiązania programistyczne tak, aby jak najpełniej zaspokoić potrzeby biznesowe Zleceniodawcy. Dotychczas w swojej działalności Wnioskodawca oferował usługi programistyczne. Sprzedawał także autorskie prawa majątkowe do wytwarzanych przez siebie programów.

Produkty oferowane przez Wnioskodawcę oparte są na specjalistycznej wiedzy Wnioskodawcy w zakresie tworzenia programów komputerowych rozszerzających funkcjonalności oprogramowania sterowników (…) i oprogramowania sterującego maszynami lub całą linią produkcyjną i zapotrzebowania rynkowego na konkretne

rozwiązania informatyczne oraz wiedzy w zakresie algorytmów przetwarzania danych, doboru odpowiedniej struktury danych. Nowym zastosowaniem jest powstanie zupełnie nowych programów komputerowych rozszerzających funkcjonalności oprogramowania do obrabiania i przetwarzania dużych ilości danych zapewniających:

łatwości użytkowania oprogramowania,

wydajność oraz stabilność oprogramowania,

niezawodność oprogramowania,

dostosowanie do danej maszyny lub linii produkcyjnej.

Celem Wnioskodawcy jest dostarczenie klientowi programów komputerowych realizujących założenia biznesowe klienta, tj. w szczególności:

tworzenie kodu spełniającego założone wskaźniki jakości i efektywności,

tworzenie kodu z zachowaniem odpowiedniej struktury (w tym z wykorzystaniem optymalnych narzędzi, funkcji i języków programowania),

tworzenie kodu programu komputerowego, który realizuje cele biznesowe klientów,

tworzenie rozszerzeń funkcjonalności oprogramowania opisanego powyżej,

zapewnienie wysokiego poziomu konfigurowalności, łatwości i niskiego kosztu wdrożenia oraz elastyczność w dostosowywaniu do zmieniających się potrzeb Zleceniodawcy oraz nowych technologii pojawiających się na rynku Źródła finansowania – środki własne Wnioskodawcy.

Opracowanie ww. programów komputerowych nastąpiło z wykorzystaniem pracy własnej oraz własnych środków finansowych w ramach indywidualnej pracy kreatywnej,

realizowanej w porozumieniu z przedstawicielami klienta. W wymienionych programach Wnioskodawca realizował cele Wnioskodawcy wyżej wymienione. Stopień realizacji założonych celów był wystarczający dla uznania, że oprogramowanie wypełnia cele biznesowe klienta. Systematyczność polega na prowadzeniu prac w metodyczny sposób, czego wymaga specyfika tworzenia programu komputerowego, tj. określenie celu jaki ma on spełniać, ustalenia sposobu dojścia do danego celu (dobór odpowiednich rozwiązań programistycznych oraz technologii), zaplanowanie prac (ustalenie harmonogramu prac, kolejności wykonywania poszczególnych czynności), weryfikacja (ustalenie czy zostały osiągnięte założone efekty prac, ewentualne wprowadzanie poprawek i udoskonaleń prowadzących do osiągnięcia założonego rezultatu), zakończenie (zdanie efektów prac).

Harmonogramy prac są ustalane na bieżąco w toku realizacji projektów. W trakcie

prac może dochodzić do zmiany harmonogramów, np. poprzez zmiany terminów zakończenia poszczególnych etapów prac. Tak realizowane, dynamiczne harmonogramy były przez Wnioskodawcę zawsze faktycznie zrealizowane w odniesieniu do ww. programów komputerowych.

Pytania

1. Czy opisane prace wykonywane przez Wnioskodawcę, rozumiane jako całość działalności realizowanej przez Wnioskodawcę w ramach zawartej umowy ze Zleceniodawcą, polegające na tworzeniu i rozwijaniu Oprogramowania spełniają definicję działalności badawczo-rozwojowej, o której mowa w przepisach ustawy o PIT?

2. Czy Prawa IP Box, tj. autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, wskazane w niniejszym wniosku będące efektem tworzenia lub rozwijania programów komputerowych, spełniają definicję kwalifikowanych praw własności intelektualnej, o których mowa w art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT?

3. Czy Dochód osiągany z przeniesienia Praw IP Box (autorskich praw majątkowych do programów komputerowych) z tytułu tworzenia i rozwijania programów komputerowych wskazanych we wniosku będzie mógł podlegać opodatkowaniu preferencyjną stawką 5%?

4. Czy ustalając wskaźnik Nexus, Wnioskodawca będzie miał prawo do uwzględniania kosztów, opisanych w niniejszym wniosku do litery „a” wskaźnika?

Pana stanowisko w sprawie

Ad 1.

Zdaniem Wnioskodawcy, wyodrębniane zadania (prace) realizowane w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej w zakresie projektowania, tworzenia, ulepszania oprogramowania, czyli tworzenie i rozwijanie kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów. Zatem zadania te to:

-projektowanie oprogramowania (projektowanie kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów);

-tworzenie oprogramowania (tworzenie kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów);

-ulepszanie oprogramowania (rozwój kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów),

wykonywane przez Wnioskodawcę i polegające na tworzeniu i rozwijaniu Oprogramowania spełniają definicję działalności badawczo rozwojowej, o której mowa w przepisach ustawy o PIT. Stosownie do treści art. 5a pkt 38 ustawy o PIT, przez działalność badawczo‑rozwojową należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Ustawodawca, definiując w art. 5a pkt 39 ustawy o PIT termin badania naukowe oraz definiując pojęcie prace rozwojowe, odwołuje się wprost do definicji zawartych w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Tym samym, przez badania naukowe zgodnie z art. 5a pkt 39 ustawy o PIT w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, rozumie się:

- badania podstawowe określone jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;

- badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Natomiast przez prace rozwojowe, stosownie do treści art. 5a pkt 38 ustawy o PIT w zw. z art. 4 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, należy rozumieć działalność obejmującą: nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. Zdaniem Wnioskodawcy, prowadzona przez niego działalność w zakresie tworzenia oprogramowania opisanego we wniosku stanowi i stanowić będzie działalność badawczo‑rozwojową w rozumieniu art. 30ca ust. 2 w zw. z art. 5a pkt 38-40 ustawy o PIT. Jak zostało wskazane w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jest twórcą Oprogramowania. Za uznaniem tej działalności za działalność badawczo-rozwojową – w ocenie Wnioskodawcy – przemawia:

1) jej twórczy charakter – prace w zakresie tworzenia oprogramowania polegają bowiem na własnej, indywidualnej działalności intelektualnej Wnioskodawcy i wymagają od Wnioskodawcy kreatywności. Istotą tych prac jest pisanie (tworzenie) przez Wnioskodawcę nowych kodów źródłowych, w wyniku czego powstają całkowicie nowe programy komputerowe, podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Inwencja i zaprojektowanie tych rozwiązań leżą po stronie Wnioskodawcy. W rezultacie działalności Wnioskodawcy tworzone są nowe, oryginalne koncepcje, narzędzia i rozwiązania, niewystępujące dotychczas w praktyce gospodarczej Wnioskodawcy, jak również w praktyce gospodarczej Zleceniodawcy bądź takich że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących;

2) okoliczność, że działalność ta podejmowana jest przez Wnioskodawcę w celu wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań i obejmowała nabywania, łączenie, kształtowania i wykorzystywania przez Wnioskodawcę dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych i oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów – oprogramowania.

Jednocześnie w zakres tej działalności nie wchodzi dokonywanie rutynowych i okresowych zmian do takich produktów (czyli Wnioskodawca nie prowadzi rutynowych updatów oprogramowania). W wyniku działań podejmowanych przez Wnioskodawcę powstają nowe, innowacyjne oprogramowania (programy komputerowe) – przy wykorzystaniu wiedzy i umiejętności Wnioskodawcy z zakresu matematyki, logiki i wytwarzania oprogramowania oraz przy wykorzystaniu technologii informatycznych – tworzenia oprogramowania. Wymaga to od Wnioskodawcy nieustannego zwiększania zasobów wiedzy w tym zakresie (m.in. poprzez udział w kursach internetowych, szkoleniach, lekturę książek o tematyce informatycznej, analizę dokumentacji do języka programowania itp.);

Podejmowanie tej działalności przez Wnioskodawcę w sposób systematyczny – prace nad oprogramowaniem Wnioskodawca prowadzi bowiem w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany, w szczególności przyjmując określone cele do osiągnięcia, harmonogram prac i zasoby. Wobec powyższego zdaniem Wnioskodawcy, prowadzi on działalność twórczą obejmującą prace rozwojowe, a tym samym działalność badawczo‑rozwojową.

Ad 2.

Zdaniem Wnioskodawcy Prawa IP Box, tj. autorskie prawa majątkowe do Oprogramowania, wskazane w niniejszym wniosku i będące efektem tworzenia lub rozwijania programów komputerowych, spełniają definicję kwalifikowanych praw własności intelektualnej, o których mowa w art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT.

W art. 30ca ust. 1 ustawy PIT ustawodawca traktuje za takie prawa m.in. autorskie prawo do programu komputerowego. Warunkiem jest ich ochrona prawna na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczypospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, oraz to, że przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej. W niniejszym wniosku Wnioskodawca wykazał, że przejaw jego działań prowadzonych w ramach działalności gospodarczej stanowi działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 5a pkt 38 ustawy o PIT. Jego praca spełnia bowiem definicję prac rozwojowych zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Wnioskodawca wskazuje, że w ramach działalności m.in. „tworzy” i „rozwija” Oprogramowanie, czego ustawodawca wymaga, żeby uznać jego prace za prace rozwojowe. Utwory realizowane przez Wnioskodawcę są programami komputerowymi, podlegającymi osobnej ochronie prawnej, o której mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z objaśnieniami podatkowymi MF dotyczącymi IP Box (pkt 80), program komputerowy to w szczególności zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu. Stwierdza się także, że pojęcie to należy traktować szeroko. W konkluzji należy uznać, że Wnioskodawca wytwarza program komputerowy w rozumieniu przedstawionym powyżej. Ponadto podlega on ochronie prawnej.

Ad 3.

Zdaniem Wnioskodawcy, dochód osiągany z przeniesienia Praw IP Box (autorskich praw majątkowych do Oprogramowania) z tytułu tworzenia i rozwijania programów komputerowych wskazanych we wniosku (Dochód IP Box) podlega opodatkowaniu preferencyjną stawką 5%. Wnioskodawca jest osobą fizyczną, która prowadzi działalność gospodarczą polegającą na tworzeniu i rozwoju programów komputerowych na zlecenie. Wnioskodawca przenosi prawa autorskie do programów komputerowych przez siebie wytworzonych na rzecz Zleceniodawców za wynagrodzeniem. Wnioskodawca ponosi koszty, które powinny być uznane za bezpośrednie, bowiem są związane bezpośrednio z tworzeniem i rozwojem Oprogramowania (Koszty IP Box). W rezultacie Wnioskodawca jest w stanie ustalić wskaźnik Nexus dla tworzonych Praw IP Box. Wnioskodawca ponosi ryzyko gospodarcze prowadzonej przez siebie działalności oraz nie wykonuje tej działalności pod kierownictwem Zleceniodawcy ani w miejscu i czasie wskazanym przez Zleceniodawcę. Zarówno tworzone, jak i rozwijane programy komputerowe (tworzone funkcjonalności implementowane do kodu źródłowego) są chronione przez art. 74 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT, kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej jest m.in. autorskie prawo do programu komputerowego. Warunkiem uznania ich za takie prawa jest to, że podlegają one ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw. W art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ustawodawca wskazuje, że przedmiotem ochrony prawa autorskiego są utwory m.in. wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe). Z mocy art. 30cb ust. 1 ustawy o PIT podatnik zobowiązany jest prowadzić ewidencję, która pozwala wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach, w tym podatkowych. Powołany przepis prawa nakłada na podatnika obowiązek prowadzenia ewidencji pozaksięgowej w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, oraz wyodrębnienia kosztów przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej. Z uwagi na to, że Wnioskodawca spełnia wszystkie wymienione przesłanki, ma prawo do opodatkowania dochodu z kwalifikowanych praw autorskich w stawce 5%.

Ad 4.

Zdaniem Wnioskodawcy, ustalając wskaźnik Nexus, Wnioskodawca ma prawo do uwzględniania wszystkich kosztów opisanych w niniejszym wniosku do litery „a” wskaźnika. Ustawodawca w art. 30ca ust. 4 ustawy o PIT wskazuje, że podatnik, który zamierza skorzystać z preferencyjnej stawki podatkowej, zobowiązany jest obliczyć tzw. wskaźnik Nexus. Jedną ze składowych mających zastosowanie w przedmiotowym wskaźniku są koszty faktycznie poniesione przez podatnika na prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej. Zastrzeżono przy tym, że nie wszystkie koszty uznać można za kwalifikowane. Nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej następujące koszty: wartość odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami. Ustawodawca posłużył się tu katalogiem otwartym takich kosztów. Jednakże wykładnia tego przepisu powinna prowadzić do uznania, że mowa tu o tzw. kosztach pasywnych i to w części finansowej oraz takich, które dotyczą miejsca powstawania prawa własności intelektualnej. Głównymi kosztami poniesionymi przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności lub kosztami, jakie zamierza ponieść, są koszty bezpośrednio związane z działalności polegającą na realizacji praw autorskich opisanych szczegółowo w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, tj.:

1) użytkowania samochodu, w tym koszty paliwa, koszty napraw, przeglądów i inne koszty związane z jego eksploatacją i serwisem – niezbędne dla zapewnienia Wnioskodawcy sprawnego transport do Zleceniodawcy w celu konsultacji dotyczących tworzonego Oprogramowania. Samochód wykorzystywany jest do celów świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy i pozwala na szybki, sprawny i zintegrowany z potrzebami Zleceniodawcy kontakt i konsultacje, co służy personalizacji tworzonego Oprogramowania, dostosowaniu go do indywidualnych potrzeb i oczekiwań Zleceniodawcy;

2) usług telekomunikacyjnych (abonament telefoniczny i internet), telefonu komórkowego i innych urządzeń mobilnych (tablety) - umożliwia komunikację mailową ze Zleceniodawcą, w przypadku braku dostępu do komputera, otrzymywanie komunikatów o krytycznych błędach w aplikacji, ułatwia szybką reakcję w takiej sytuacji, umożliwia kontakt telefoniczny ze Zleceniodawcą;

3) sprzętu komputerowego, oprogramowania i urządzeń peryferyjnych, narzędzi pomiarowych (komputery, laptopy, klawiatury, myszki, słuchawki, drukarka/skaner, sprzęt sieciowy i inne) – niezbędne do pisania kodu źródłowego, testowania prototypów, drukowania dokumentacji projektowej, tj. dla sprawnego tworzenia Oprogramowania przy pomocy nowoczesnych, wysokopoziomowych języków oprogramowania. Z tego powodu Wnioskodawca stale usprawnia posiadany sprzęt komputerowy przez wymianę jego podzespołów oraz wykorzystywanych urządzeń peryferyjnych. Na szybko zmieniającym się rynku technologii, korzystanie przez Wnioskodawcę z nowoczesnych rozwiązań technologicznych jest koniecznością. Tym samym poniesione koszty zakupu podzespołów komputerowych i urządzeń peryferyjnych są niezbędne dla tworzenia Oprogramowania;

4) urządzeń i materiałów biurowych (materiały i sprzęty biurowe i eksploatacyjne) – dla tworzenia Oprogramowania Wnioskodawca musi utrzymywać i rozwijać odpowiednie zaplecze techniczne i biurowe;

5) podróży zawodowych (bilety lotnicze i kolejowe, zakwaterowanie, usługi gastronomiczne, najem auta) - niezbędne dla zapewnienia Wnioskodawcy sprawnego transport do Zleceniodawcy w celu konsultacji dotyczących tworzonego Oprogramowania.

Są to koszty, których wartość powinna zostać zaliczona przy obliczaniu wskaźnika Nexus.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku oraz uzupełnieniu jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm. dalej: updof) stanowi, że:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. updof jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

W myśl art. 5a pkt 6 updof:

Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:

a)wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,

b)polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,

c)polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

-prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Stosownie natomiast do treści art. 5b ust. 1 updof:

Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,

2) są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności,

3) wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Zgodnie z art. 5a pkt 38 updof:

Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności badawczo-rozwojowej oznacza to działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

W myśl art. 5a pkt 39 updof:

Ilekroć w ustawie jest mowa o badaniach naukowych oznacza to:

a)badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574, z późn. zm.),

b)badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Z kolei w definicji prac rozwojowych zawartej w art. 5a pkt 40 updof wskazano, że oznaczają one:

Prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 742 ze zm.):

Badania naukowe są działalnością obejmującą:

1) badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;

2) badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Natomiast stosownie do art. 4 ust. 3 ww. ustawy:

Prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonuje Pan prace programistyczne zlecane przez Zleceniodawcę, prowadzące do powstania innowacyjnych, indywidualnych produktów (Oprogramowania) obsługujących dedykowane obszary działalności. Jest to oprogramowanie tworzone i rozwijane na potrzeby indywidualne. Wskazał Pan, że w ramach prowadzonych prac twórczych stworzył lub rozwinął/zmodyfikował Pan następujące programy komputerowe w postaci:

- programowania sterowników (…) i wymyślania kodu źródłowego, który ma zrealizować określone zadanie dla maszyny lub całej linii produkcyjnej. Program (kod źródłowy) składa się z wielu funkcji, podprogramów, które zbierają informacje, następnie przetwarzają je i dobierają, tworzą optymalne rozwiązania do sterowania poszczególnymi urządzeniami składającymi się na linię produkcyjną. Wnioskodawca pisze programy od podstaw, uruchamia kod i optymalizuje, tj. testuje (bada obiekt i rozwija go), ale także poprawia i rozwija sterowanie danej linii produkcyjnej, gdy istniejący program jest wadliwy lub niekompletny.

Zadania przez Pana wykonywane to:

-projektowanie oprogramowania (projektowanie kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów);

-tworzenie oprogramowania (tworzenie kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów);

-ulepszanie oprogramowania (rozwój kodu źródłowego programów komputerowych dla klientów).

Pana prace dotyczyły stworzenia nowego oprogramowania, ich celem było wykorzystywanie dostępnych zasobów wiedzy do tworzenia nowych programów komputerowych. Prace można podzielić na kilka faz, obejmują one takie czynności jak:

- Faza koncepcyjna – zrozumienie zapotrzebowania rynkowego, np. poprzez rozmowę ze Zleceniodawcą, przedstawicielami, osobami odpowiedzialnymi za prowadzenie działalności, by zrozumieć jakie docelowe kryteria powinien spełniać dany program komputerowy który będzie tworzył Wnioskodawca np. poprzez omówienie funkcjonalności;

- Faza planowania – proces planowania prac, na który składa się, np.: wybór technologii, planowanie realizacji prac nad oprogramowaniem, ustalenia poszczególnych etapów prac;

- Faza programowania – etap tworzenie oprogramowania na który składa się, np.: pisanie kodu, testowanie tworzonego oprogramowania.;

- Faza weryfikacji – przedstawienie oprogramowania klientowi docelowemu, wprowadzanie zmian zgodnie z życzeniem klienta.

Na wstępie trzeba podkreślić, że z pracami badawczo-rozwojowymi mamy do czynienia wówczas, gdy wykorzystuje się dostępną wiedzę z dziedziny nauki, technologii oraz innej wiedzy i umiejętności do tworzenia nowych lub ulepszenia istniejących produktów/usług. Wobec powyższego ocena czy prowadzone przez Pana prace programistyczne stanowią działalność badawczo-rozwojową dokonana zostanie w kontekście wskazanych przez Pana efektów tych prac (aplikacji opisanych we wniosku).

Z ustawowej definicji zawartej w regulacjach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że działalność badawczo-rozwojowa musi mieć charakter twórczy. Jak podaje Słownik języka polskiego PWN, działalność twórcza to zespół działań podejmowanych w kierunku tworzenia (działalność – zespół działań podejmowanych w jakimś celu), powstania czegoś (twórczy – mający na celu tworzenie, tworzyć – powodować powstanie czegoś). W doktrynie prawa autorskiego podkreśla się natomiast, że cecha twórczości związana jest przede wszystkim z rezultatem działalności człowieka o charakterze kreacyjnym i jest spełniona wówczas, gdy istnieje nowy wytwór intelektu. Działalność twórcza oznacza, że „ustawodawca za przedmiot prawa autorskiego uznaje tylko rezultat (przejaw) takiego działania, który choćby w minimalnym stopniu odróżnia się od innych rezultatów takiego samego działania, a zatem, że posiada cechę nowości, której stopień nie ma znaczenia”. Zatem twórczość działalności badawczo-rozwojowej może przejawiać się opracowywaniem nowych koncepcji, narzędzi, rozwiązań niewystępujących dotychczas w praktyce gospodarczej podatnika lub na tyle innowacyjnych, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących u podatnika.

W opisie sprawy wskazał Pan, że podejmuje działalność twórczą. Działania Pana polegające na tworzeniu, rozwijaniu i ulepszaniu oprogramowania, każdorazowo zmierzają do poprawy użyteczności oraz funkcjonalności tego oprogramowania.

Nowym zastosowaniem jest powstanie zupełnie nowych programów komputerowych rozszerzających funkcjonalności oprogramowania do obrabiania i przetwarzania dużych ilości danych zapewniających:

łatwości użytkowania oprogramowania,

wydajność oraz stabilność oprogramowania,

niezawodność oprogramowania,

dostosowanie do danej maszyny lub linii produkcyjnej.

Innowacyjność tworzonego przez Pana Oprogramowania wynika z różnorodności uruchamianych maszyn, linii produkcyjnych, urządzeń oraz preferencji i wymagań klienta końcowego. W ramach działalności gospodarczej opracowuje Pan nowe, rozwija oraz ulepsza produkty niewystępujące dotychczas w Pana praktyce gospodarczej lub na tyle innowacyjne, że w znacznym stopniu odróżniają się od produktów (rozwiązań) już u Pana funkcjonujących. Jest to oprogramowanie tworzone i rozwijane na potrzeby indywidualne Zleceniodawcy.

Zatem prowadzona przez Pana działalność w zakresie tworzenia i rozwijania wymienionego Oprogramowania ma twórczy charakter.

Kolejnym kryterium działalności badawczo-rozwojowej jest prowadzenie tej działalności w sposób systematyczny. Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN słowo systematyczny oznacza (i) robiący coś regularnie i starannie, (ii) o procesach: zachodzący stale od dłuższego czasu, (iii) o działaniach: prowadzony w sposób uporządkowany, według pewnego systemu; też: o efektach takich działań; planowy, metodyczny. W związku z tym, że w definicji działalności badawczo-rozwojowej słowo „systematyczny” występuje w sformułowaniu „podejmowaną (działalność) w sposób systematyczny”, a więc odnosi się do „działalności”, czyli zespołu działań podejmowanych w jakimś celu, najbardziej właściwą definicją systematyczności w omawianym zakresie jest definicja obejmująca prowadzenie działalności w sposób uporządkowany, według pewnego systemu. Zatem słowo systematycznie odnosi się również do działalności prowadzonej w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany. To oznacza, że działalność badawczo-rozwojowa jest prowadzona systematycznie niezależnie od tego, czy podatnik stale prowadzi prace badawczo-rozwojowe, czy tylko od czasu do czasu, a nawet incydentalnie, co wynika z charakteru prowadzonej przez niego działalności oraz potrzeb rynku, klientów, sytuacji mikro i makroekonomicznej. Z powyższego wynika, że spełnienie kryterium „systematyczności” danej działalności nie jest uzależnione od ciągłości tej działalności, w tym od określonego czasu, przez jaki działalność taka ma być prowadzona, ani też od istnienia planu co do prowadzenia przez podatnika podobnej działalności w przyszłości. Wystarczające jest, aby podatnik zaplanował i przeprowadził chociażby jeden projekt badawczo-rozwojowy, przyjmując dla niego określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Taka działalność może być uznana za działalność systematyczną, tj. prowadzoną w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany.

Wyjaśnił Pan, że działalność prowadzona jest przez Pana w sposób ciągły i systematyczny, tj. uporządkowany oraz według opracowanego harmonogramu, a jej efektem jest tworzenie Oprogramowania dopasowanego do indywidualnych potrzeb klientów. Program komputerowy tworzony przez Pana wersjonowany był w odpowiednim systemie, który następnie systematycznie jest synchronizowany z wersją przenoszoną na kontrahenta na platformie, z której korzysta. Systematyczność polega na prowadzeniu praz w metodyczny sposób, czego wymaga specyfika tworzenia programu komputerowego, tj. określenie celu jaki ma on spełniać, ustalenia sposobu dojścia do danego celu (dobór odpowiednich rozwiązań programistycznych oraz technologii), zaplanowanie prac (ustalenie harmonogramu prac, kolejności wykonywania poszczególnych czynności), weryfikacja (ustalenie czy zostały osiągnięte założone efekty prac, ewentualne wprowadzanie poprawek i udoskonaleń prowadzących do osiągnięcia założonego rezultatu), zakończenie (zdanie efektów prac). Harmonogramy prac są ustalane na bieżąco w toku realizacji projektów. Tak realizowane, dynamiczne harmonogramy były przez Pana zawsze faktycznie zrealizowane w odniesieniu do ww. programów komputerowych.

Zatem kolejne kryterium definicji działalności badawczo-rozwojowej, tj. prowadzenie działalności w sposób systematyczny, w odniesieniu do wskazanego przez Pana Oprogramowania jest spełnione.

Powyżej omówione dwa kryteria działalności badawczo-rozwojowej dotyczą charakteru i organizacji prowadzenia tej działalności, podczas gdy ostatnie, trzecie kryterium, dotyczy rezultatu prowadzenia tej działalności, tj. zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. W konsekwencji – głównym zadaniem dla zarządzającego projektem badawczo-rozwojowym jest zlokalizowanie i zidentyfikowanie zasobów wiedzy przed rozpoczęciem działań projektowych; zasobów w ujęciu funkcjonalnym i celowościowym, czyli podlegającym zwiększeniu oraz możliwym i właściwym do wykorzystania zwiększonej wiedzy do nowych zastosowań. Lokalizacja i identyfikacja wiedzy obejmuje szereg działań, w tym określenie stanu wiedzy, miejsca, sposobu jej wykorzystania oraz selekcji pod względem przydatności do realizacji celu projektu.

Jak wskazał Pan w opisie sprawy Pana działania zmierzają do zwiększenia oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Produkty oferowane przez Pana oparte są na specjalistycznej wiedzy w zakresie tworzenia programów komputerowych rozszerzających funkcjonalności oprogramowania sterowników (…) i oprogramowania sterującego maszynami lub całą linią produkcyjną i zapotrzebowania rynkowego na konkretne rozwiązania informatyczne oraz wiedzy w zakresie algorytmów przetwarzania danych, doboru odpowiedniej struktury danych.

Pana wiedza i umiejętności są wykorzystywane w następujących miejscach:

podczas projektowania architektury oprogramowania,

podczas implementacji oprogramowania,

podczas testowania oprogramowania.

W oparciu o swoje doświadczenie w realizowaniu podobnych projektów w przeszłości każdorazowo kreatywnie wybiera Pan i dostosowuje wykorzystywane rozwiązania programistyczne tak, aby jak najpełniej zaspokoić potrzeby biznesowe Zleceniodawcy.

Tworzy Pan oprogramowanie w językach/technologiach odpowiednich dla danej maszyny (…).

Zatem powyższe pozwala uznać, że wykorzystuje Pan istniejące zasoby wiedzy w celu tworzenia nowych zastosowań.

Kluczowe jest zawarte w definicji działalności badawczo-rozwojowej rozróżnienie, które wskazuje, że taka działalność obejmuje dwa rodzaje aktywności, tj.:

(i)badania podstawowe i badania aplikacyjne zdefiniowane w art. 4 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz

(ii)prace rozwojowe, o których mowa w art. 4 ust. 3 tej ustawy.

Należy zwrócić uwagę na wyłączenie zawarte w art. 4 ust. 3 tej ustawy, mogące odnosić się do wielu przejawów aktywności podatnika. Zastrzeżenie zostało wprowadzone w celu wyeliminowania z zakresu działalności badawczo-rozwojowej tych przejawów aktywności podatnika, które mimo ulepszenia istniejących procesów lub usług, z uwagi na swoją cykliczność (okresowość) oraz brak innowacyjnego charakteru (rutynowość), nie mogą stanowić prac rozwojowych.

Pojęcie działalności badawczo-rozwojowej obejmuje m.in. prace rozwojowe w rozumieniu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Prace rozwojowe polegają na nabywaniu, łączeniu, kształtowaniu i wykorzystywaniu dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności – przy czym użyty przez ustawodawcę spójnik „i” wskazuje, że aby uznać działania za prace rozwojowe konieczne jest zaistnienie wszystkich tych czynności, tj.:

- nabycia dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności;

- łączenia dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności;

- kształtowania dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności;

- wykorzystania dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności.

Prace rozwojowe bazują zatem na dostępnej wiedzy – w zależności od celów, jakie przyjęto dla prowadzenia prac, będzie to wiedza z określonej dziedziny lub dziedzin. Prace te obejmują kolejno:

- nabycie wiedzy i umiejętności, czyli pozyskanie wiedzy/umiejętności, zapoznanie się z wiedzą, zrozumienie jej;

- łączenie wiedzy i umiejętności, czyli znalezienie takich zależności pomiędzy wiedzą z różnych zakresów, dziedzin lub wiedzy wynikającej z różnych badań naukowych oraz pomiędzy umiejętnościami, które są istotne z punktu widzenia postawionych celów prac rozwojowych;

- kształtowanie wiedzy i umiejętności, czyli takie „ułożenie” efektów nabywania i łączenia wiedzy i umiejętności lub takie sformułowanie wniosków płynących z tych procesów, aby można je było wykorzystać dla realizacji postawionych celów prac rozwojowych;

- wykorzystanie wiedzy i umiejętności, czyli ich użycie, posłużenie się nimi dla osiągnięcia celów prac rozwojowych.

Co istotne, całość ww. czynności służy:

- planowaniu produkcji oraz

- projektowaniu i tworzeniu zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług.

Chodzi przy tym o konkretne produkty, konkretne procesy lub konkretne usługi albo konkretne rodzaje produktów, procesów lub usług. Podmiot prowadzący prace rozwojowe organizuje je z uwzględnieniem specyfiki konkretnych produktów, procesów lub usług – od niej zależą potrzeby prowadzenia prac rozwojowych i ich zakres.

Jednocześnie ustawodawca wyłączył z definicji prac rozwojowych działalność obejmującą rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, procesów lub usług, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. O tym, jakie zmiany do produktów, procesów lub usług mają charakter rutynowy (wykonywany często i niemal automatycznie) i okresowy (powtarzający się, występujący co pewien czas) będzie każdorazowo decydował charakter konkretnych produktów, procesów bądź usług.

Jak wskazuje Pan we wniosku, podejmuje Pan działalność twórczą, która obejmuje nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. Prace zmierzające do stworzenia lub rozwinięcia programu komputerowego, kończą się pozytywnym wynikiem, którego efektem jest program komputerowy, napisany w języku programistycznym.

Zatem powyższe pozwala uznać, że opisana działalność w zakresie tworzenia i rozwijania wymienionego Oprogramowania spełnia warunki do uznania jej za prace rozwojowe.

Reasumując, na podstawie przedstawionego opisu stanu faktycznego stwierdzam, że tworzenie i rozwijanie przez Pana Oprogramowania opisanego we wniosku i jego uzupełnieniu wyczerpuje definicję działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy przy tym podkreślić, że działalnością badawczo-rozwojową nie jest całość usług świadczonych przez Pana, ani też całość prowadzonej przez Pana działalności programistycznej, ale wyłącznie te działania, które ściśle dotyczą tworzenia innowacyjnych rozwiązań służących stworzeniu nowego produktu – takich jak to, które zostało wymienione we wniosku i jego uzupełnieniu i w warunkach działalności wynikającej z wniosku i jego uzupełnienia.

Zatem Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

W kolejnym pytaniu podniósł Pan kwestię kwalifikowanych praw własności intelektualnej, o których mowa w art. 30ca ust. 2 pkt 8 updof.

W myśl art. 30ca ust. 2 updof:

Kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są:

1)patent,

2)prawo ochronne na wzór użytkowy,

3)prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,

4)prawo z rejestracji topografii układu scalonego,

5)dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,

6)prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,

7)wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2021 r. poz. 213),

8)autorskie prawo do programu komputerowego

- podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Autorskie prawo do programu komputerowego objęte jest ochroną na mocy art. 74 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2509). Zgodnie z art. 74 ust. 2 powołanej ustawy:

Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.

W Polsce oprogramowanie – definiowane jako ogół informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów – podlega ochronie jak utwór literacki z art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Oprogramowanie może być uznane za kwalifikowane IP w świetle art. 30ca ust. 2 pkt 8 updof, jeśli jego wytworzenie, rozszerzenie lub ulepszenie jest wynikiem działalności badawczo-rozwojowej.

Z przedstawionego we wniosku i jego uzupełnieniu opisu sprawy wynika, że:

- efektem prowadzonych przez Pana prac twórczych są utwory w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych – bądź poprzez stworzenie nowego programu komputerowego, bądź poprzez twórczą zmianę (opracowanie) istniejącego programu komputerowego (programu wykorzystywanego przez Zleceniodawcę);

- efekty Pana pracy – zarówno w przypadku tworzenia, jak i rozwijania/modyfikowania utworów – zawsze są odrębnymi programami komputerowymi, które podlegają ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych;

- przysługują Panu osobiste i majątkowe prawa autorskie do tworzonych i rozwijanych programów komputerowych;

- przenosi Pan odpłatnie autorskie prawa majątkowe na rzecz Zleceniodawcy na mocy umowy o świadczenie usług; przeniesienie praw majątkowych na Zleceniodawcę następuje na podstawie pisemnej umowy na wskazanych w niej polach eksploatacji (z zachowaniem art. 41 oraz art. 53 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Ponadto, jak wykazano wyżej w odniesieniu do Pana pierwszego pytania, Pana działalność polegająca na tworzeniu i rozwoju oprogramowania spełnia definicję działalności badawczo‑rozwojowej.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz przedstawione przez Pana informacje należy stwierdzić, że autorskie prawa majątkowe do programów komputerowych, chronione na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tworzone i rozwijane w ramach Pana działalności gospodarczej – w zakresie, w jakim stanowią nowe i indywidualne rozwiązania będące bezpośrednim efektem działalności badawczo-rozwojowej – są kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej w rozumieniu art. 30ca ust. 2 pkt 8 updof.

Zatem Pana stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Kolejnym zagadnieniem, które budzi Pana wątpliwości, jest możliwość opodatkowania dochodu z przeniesienia autorskich praw majątkowych preferencyjną stawką.

Przedsiębiorcy osiągający dochody generowane przez prawa własności intelektualnej od 1 stycznia 2019 r. mogą korzystać z preferencyjnej stawki w podatku dochodowym.

Zgodnie z art. 30ca ust. 1 updof podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.

Art. 30ca ust. 3 updof wskazuje, że:

Podstawę opodatkowania stanowi suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym.

Stosownie natomiast do art. 30ca ust. 4 updof:

Wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru:

(a + b) * 1,3

a + b + c + d

w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:

a-prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,

b-nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d., od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3,

c-nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4,

d-nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Do kosztów, o których mowa w ust. 4, nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami (art. 30ca ust. 5 updof).

Art. 30ca ust. 6 updof stanowi:

W przypadku gdy wartość wskaźnika, o którym mowa w ust. 4, jest większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1.

Zgodnie natomiast z art. 30ca ust. 7 updof:

Dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty:

1)z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;

2)ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;

3)z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;

4)z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.

Z kolei na mocy art. 30ca ust. 11 updof:

Podatnicy korzystający z opodatkowania zgodnie z ust. 1 tego artykułu są obowiązani do wykazania dochodu (straty) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w zeznaniu za rok podatkowy, w których osiągnięto ten dochód (poniesiono stratę).

Ponadto należy wskazać, że podatnik, który ma zamiar skorzystać z ww. preferencji jest zobowiązany prowadzić szczegółową ewidencję w sposób umożliwiający obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów działalności badawczo‑rozwojowej z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej powstałymi w wyniku prowadzenia tej działalności.

Zgodnie bowiem z art. 30cb ust. 1 updof:

Podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca są obowiązani:

1)wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;

2)prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;

3)wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;

4)dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;

5)dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują informacje, o których mowa w ust. 1, w odrębnej ewidencji (art. 30cb ust. 2 updof).

Z kolei zgodnie z art. 30cb ust. 3 updof:

W przypadku gdy na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji, o której mowa w ust. 2, nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku zgodnie z art. 27 lub art. 30c.

Wskazana ewidencja jest bardzo ważna, ponieważ jej prowadzenie w sposób niezapewniający osiągnięcia ww. celów, spowoduje po stronie podatnika obowiązek zapłaty podatku dochodowego według skali bądź stawki liniowej. Podkreślić należy, że w celu skorzystania z opodatkowania dochodów na podstawie art. 30ca updof, podatnik ma obowiązek na bieżąco prowadzić odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję, czyli od momentu poniesienia pierwszych kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ww. ustawy. Przepisy o IP Box nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP Box.

Z informacji przedstawionych przez Pana w treści wniosku wynika, że:

- dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiąga Pan ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej – art. 30ca ust. 7 pkt 2 updof;

- wynagrodzenie za przeniesienie na Zleceniodawcę praw majątkowych do stworzonego lub rozwiniętego/zmodyfikowanego oprogramowania jest Pan w stanie wyodrębnić na podstawie prowadzonej ewidencji czasu i wykonanych prac;

- od (...) 2021 r. prowadzi Pan na bieżąco odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję, która powalała/pozwala/będzie pozwalała na wyodrębnienie każdego kwalifikowane prawa własności intelektualnej, przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty) przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej oraz wyodrębnienia kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4, przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;

- zamierza Pan skorzystać z preferencyjnego opodatkowania stawką 5% w odniesieniu do kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w latach 2021, 2022, 2023 oraz w latach kolejnych.

Mając na uwadze powyższe przedstawione przez Pana informacje, może Pan zastosować stawkę podatku 5% od dochodów uzyskanych z tytułu sprzedaży kwalifikowanych praw własności intelektualnej, osiągniętych w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej. Z ulgi tej może Pan skorzystać w zeznaniach rocznych składanych za lata 2021, 2022, 2023 oraz w latach kolejnych, jeśli Pana sytuacja i obowiązujące prawo nie zmienią się.

Zatem Pana stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Przy tym, o ile podstawą opodatkowania preferencyjną stawką podatkową jest suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych IP osiągniętych w roku podatkowym, to wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego IP ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika nexus obliczonego według wzoru określonego w art. 30ca ust. 4 updof.

Zaznaczyć należy w tym miejscu, że o ile podstawą opodatkowania preferencyjną 5% stawką podatkową jest suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym, to wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika nexus obliczonego według specjalnego wzoru określonego w art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nexus wylicza się w oparciu o koszty prowadzonej bezpośrednio przez podatnika działalności badawczo-rozwojowej związanej z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej. Istotnym jest, aby ze wskaźnika nexus wykluczyć koszty, które nie są, lub ze swej natury nie mogą być bezpośrednio związane z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem konkretnego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Ustalając wskaźnik nexus należy pamiętać, aby istniał związek pomiędzy:

-wydatkami poniesionymi przez podatnika w związku z wytworzeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej,

-kwalifikowanym prawem własności intelektualnej oraz

-dochodami uzyskiwanymi z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.

Ta szczególna metoda ujmowania kosztów we wskaźniku ma zastosowanie jedynie na potrzeby kalkulacji tego wskaźnika.

Należy również pamiętać, że wskaźnik nexus jest obliczany oddzielnie dla dochodów z poszczególnych kwalifikowanych praw własności intelektualnej. W związku z tym, należy również ustalić odrębnie koszty faktycznie poniesione na działalność badawczo-rozwojową związaną z danym prawem. Przyjąć należy zatem, że jeżeli podatnik poniósł rzeczywiście wydatki, które kwalifikują się jako koszty prowadzonej przez niego działalności badawczo‑rozwojowej, to wydatki związane z wytworzeniem w ramach tej działalności kwalifikowanego IP należy uznać za koszty faktycznie poniesione przez podatnika na prowadzoną bezpośrednio przez niego działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, z zastrzeżeniem art. 30ca ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, wydatki ponoszone przez Pana na:

1. użytkowanie samochodu, w tym koszty paliwa, koszty napraw, przeglądów, koszty autostradowe, koszty ubezpieczenia;

2. usługi telekomunikacyjne (abonament telefoniczny i internet), telefonu komórkowego i innych urządzeń mobilnych (tablety);

3. sprzęt komputerowy, oprogramowanie i urządzenia peryferyjne, narzędzia pomiarowe (komputery, laptopy, klawiatury, myszki, słuchawki, drukarka/skaner, sprzęt sieciowy, router, pamięci masowe);

4. urządzenia i materiały biurowe (drukarki, materiały piśmiennicze i papiernicze, tusz);

5. podróże zawodowe (bilety lotnicze i kolejowe, zakwaterowanie, usługi gastronomiczne, najem auta)

– mogą stanowić koszty, o których mowa w literze „a” wzoru z art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uwzględnione przy wyliczaniu wskaźnika nexus dla poszczególnych kwalifikowanych IP, w zakresie, w jakim będą służyły prowadzeniu działalności badawczo-rozwojowej, której efektem będzie powstanie kwalifikowanego IP.

Odnosząc się do kosztu usług gastronomicznych podkreślić należy, że osobie prowadzącej działalność gospodarczą w związku ze zwiększonymi wydatkami w czasie podróży, przysługuje wyłączenie dieta w określonej przepisami wysokości.

Wobec tego wydatki wskazane w opisie sprawy, przy zachowaniu właściwej proporcji, mogą stanowić koszty, o których mowa w literze „a” wzoru z art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uwzględnione przy wyliczaniu wskaźnika nexus dla poszczególnych kwalifikowanych praw własności intelektualnej, w zakresie, w jakim służą prowadzeniu działalności badawczo-rozwojowej, której efektem jest powstanie kwalifikowanych praw własności intelektualnej.

Zatem Pana stanowisko w zakresie pytania nr 4 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

stanów faktycznych, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzeń, oraz

zdarzeń przyszłych, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanów faktycznych oraz zdarzeń przyszłych i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00